Helgarpósturinn - 20.02.1981, Blaðsíða 5

5
_helgarpósturinn.
Föstudagur 20. febrúar 1981.
Paul McCartney þarf oft að vera í stígvélum:
Enginn verður rikur á þvi að
leika dægurtóniist á isiandi.
Gunnar Þórðarson, sem að öllum
likindum er söluhæsti tónlistar-
maður landsins, er enginn stór-
eignamaður. Björgvin Halldórs-
son, sem sungið hefur tugi met-
sölulaga er heldur enginn auð-
jöfur. Rúnar Júliusson þvi siður.
Enginn islenskur popptónlistar-
maður getur talist auðugur af
verkum sinum, ekki einu sinni á
lágstemmdan mælikvarða okkar
sjálfra.
Sennilega voru guiiaidarár is-
iensku popparanna fyrir um það
bil fimmtán árum, þegar dans-
ieikjafaraldurinn stóð sem hæst.
Þá gátu vinsæiustu hljómsveit-
irnar rakað saman dágóðum
summum á ferðum sinum um
landið. Þá var ekki söluskattur,
né skemmtanaskattur af sam-
komum félagsheimilanna og litið
fé fór i iöggæslu og svo fram-
vegis. Þvi var hægt að borga
hljómsveitunum vel. Stærstur
hluti þeirra fúlgna fór i eigin vasa
hljóðfæraleikaranna, þvi þá var
tækjakosturinn litill og ódýr
miðað við það sem tiðkast núna,
og fáir aðstoðarmenn.
veitir bara ekki möguleikann.
George Fritz, sem er umboðs-
maður gitarleikarans George
Benson, og rekur hann eins og
fyrirtæki sagði eitt sinn i viðtali
við Playboy: „Sýniði mér tón-
listarmann sem stundar atvinnu
sina listarinnar vegna, og ég skal
sýna ykkur náunga sem enga
samninga hefur”.
Fritz þessi átti við að til að ná
langt i dægurlagaheiminum i dag
þarf meiriháttar skipulagningu,
og aðstoð fjármálafólks. Abba er
frægasta dæmið. Sú hljómsveit er
nú ein af tekjuhæstu aðilum i
poppinu með Paul McCartney og
Elton John. Aðrir stórir aðilar i
poppiðnaðinum lita jafnan með
virðingu til Stikkan Andersson
sem stjórnar Abba af röggsemi.
Vaðið í seðlum
Nú hafa rúmlega hundrað
milljónir platna hljómsveitar-
innar verið seldar, og fyrir tekj-
urnar af þessari sölu, og fyrir
tekjur af hljómleikum hefur
Stikkan byggt upp risavaxið
fyrirtæki: Polar. Það saman-
stendur af nokkrum dótturfyrir-
tæki er tveggja ára, og tekjurnar
á ári eru um 13 milljónir nýkróna.
Þrettán milljónir eru ekki
mikið ef miðað er við það sem
Paul MacCartney getur stungið i
vasann nú i árslok. Hann er sá
rikasti af öllum riku poppur-
unum, enda lagt mikla áherslu á
að ávaxta fé sitt svo vit sé i.
Þegar einhver hefur samið lag
fær hann smáupphæð i hvert
skipti sem það er leikið opinber-
lega. Þegar einhver hefur samið
tugi, ef ekki hundruð geysivin-
sælla laga, verða þessar smáupp-
hæðir að griðarlegum fjármun-
um. Það er grunnurinn að auð-
æfum MacCartneys. Hann hefur
svo haldið áfram á þessari braut
með dyggri aðstoð tengdapabba
sins, George Eastmann, sem er
einn af eigendum Kodak verk-
smiðjanna.Allir ljósmyndarar
kannast t.d. við Eastmanncolour
og meðal annars keypt upp einka-
réttinn á lögum fjölda annarra
listamanna. Til dæmis er sagt að
hann eigi nú orðið öll lög Buddy
Holly heitins.
Milljónir milli vina
A siðasta ári stakk MacCartney
HANN VEÐUR I SEÐL
Abba eru rekin á sama hátt og önnur fjárfestingafyrir- Gunnar Þórðarson. Hann er ekki nærri eins
tæki. rlkur og hitt liðið hér á siðunni.
Elton John með 30 þúsund króna gleraugu og igrætt hár.
Rembrandt. Pink Floyd sem
græðst hefur feyknarlegt fé á sið-
ustu plötu sinni, eru allstórar
hluthafar i Lloyds tryggingar-
félaginu breska, og fá alltaf hland
fyrir hjartað þegar stórt skip
sekkur og svo framvegis. Fjár-
málum þeirra er stjórnað af Shep
nokkrum Gordon, sem einnig
hefur á sinum snærum fjölda
listamanna: Blondie, Alice
Cooper, Foreigner, Elvis Co-
stello, The Cars, J Geils Band og
kvikmyndastjörnurnar Fay
Dunaway, Madeline Kahn og Ben
Vereen.
Ekki túnskiIdingur með
gati.
Alice Cooper var ágætt dæmi
um hina gerðina af stórpoppara.
Hann var mjög vinsæll og rakaði
saman miklu fé. En hann átti
aldrei krónu. Allir hans peningar
fóru i daglega eyðslu. Hann lifði
ótrúlega hátt og hélt uppi fjöld-
anum af fólki. Þegar Shep Gordon
tók við fjármálum hans, átti hann
ekki krónu. Það breyttist fljótt.
Gordon setti smáupphæð i mynd-
ina Funny Lady og siðan meira i
kvikmyndina Shampoo. Nú er
Gooper á grænni grein, þótt hann
sé talinn útbrunnin á tónlistar-
sviðinu.
Grace Slikc, söngkona Jeffer-
son Airplane og Jefferson Star-
ship, er annað dæmi. Fyrrnefnda
hljómsveitin var ein sú vinsæl-
asta á sjötta áratugnum,og sú
siðarnefnda naut, eða nýtur lika
vinsælda. Grace Slick hefur haft
milljónir dollara i tekjur á siðustu
tveimur áratugum. Samt ekur
hún um i eldgömlum Aston-Matt-
in, býr i litilli ibúð og borðar súr-
mjólk i morgunmat.
„Við litum aldrei á okkur sem
annað en venjulega hippa. Eftir
Volunters plötuna eignuðumst við
peninga. Þá keyptum við okkur
hús og bil. Afgangurinn fór i nefið
(kókain) eða var tekinn inn á
annan hátt. Við gerðum brjál-
æðislega hluti. Keyptum ótelj-
andi bila og einhversstaðar á ég
sundlaug sem er 100 þúsund
dollara virði”, sagði hún við
Playboy. „En ég hef aldrei átt við
peningavandamál að striða. Ekk-
ert er vandamál nema þú viljir að
það sé það”.
Munur væri ef fleiri hugsuðu
eins og Grace. Það er engin furða
að sumt af tónlistinni sem hið
auðuga poppfólk sendir frá sér sé
andlaust, þegarþaðhefur kannski
áhyggjur af kaffiverðinu á Costa
Rica, eins og Seals og Crofts sem
þar eiga hagsmuna að gæta. Eða
gengi amerisku fótboltafélag-
anna eins og Peter Framton. Og
þegar milljónir eru i veði, þá
borgar sig ekki að taka of mikla
áhættu. Best er að hjakka áfram i
farinu sem reynst hefur vel. Þau
eru örlög langflestra popptón-
listarmanna, sem kannski ann-
arra: Þegar það hefur kynnst
verulegum auðæfum, taka pen-
ingasjónarmið völdin af list-
rænum sjónarmiðum, og tónlistin
er miðuð viö að auka viö eignina.
— GA, þýddi og endursagði
Allt fyrir aurinn
Nú er þessu allt öðruvisi farið.
Sumarferð um landsbyggðina er
nú feykidýr, vegna fyrirferða-
mikils tækjabúnaðar og auka-
fólks, og hljómlistarmennirnir
hafa sjaldan meira en verka-
mannakaup fyrir erfiðið..
Það sama á við um plötusöluna.
Það kostar jafn mikið hérlendis
að taka upp venjulega hljómplötu
og erlendis en meðalsalan hérna
er undir 3.500 eintökum. Hún er
miklu meiri erlendis. Ein og ein
hljómplata selst þó vel, og færir
höfundinum tekjur. Hér á landi er
raunin oftast sú að misheppnuð
plata eða hljómleikaferð nær
þeim fjármunum aftur af poppar-
anum. Islensku poppararnir eiga
það sammerkt með erlendum
starfsbræðrum sinum að hafa
mismikið vit á fjármálum.
Arið 1967 söng Frank Zappa:
„We ’re only in it for the
Money” — „Við gerum þetta
bara vegna peninganna”. Zappa
var þarna að skjóta á allflesta
popptónlistarmenn sam-
timans — þeir hugsa fyrst og
fremst um peninga. Eflaust láta
islenskir popparar sig dreyma
um gull og græna skóga á sama
hátt og stóru nöfnin i útlöndum
gerðu einu sinni. Markaðurinn
Pink Floyd bíða spenntir eftir fréttum af óhöppum.
tækjum: Polar Music Inter-
national, sem annast umsvifin i
kringum tónlist Abba, A.H.
Grafik, myndverkafyrirtæki sem
selur list fyrir almenning, Pol Oil,
sem er oliuverslunarfyrirtæki, og
að lokum hið stærsta þessara
fyrirtækja: Invest-Finans sem
kaupir og leigir og selur allskonar
vélar og tæki. Allt frá tölvum til
landbúnaðarapparata. Það fyrir-
litlum 400 milljónum nýkróna i
vasann. (40 milljarðar gkr.) John
heitinn Lennon fór talsvert öðru-
visi að en félagi hans fyrrverandi,
en var samt enginn fátæklingur
þegar hann lést. Hann átti
margar ibúðir i New York, mikið
land i Delawere og dágóða
summu á bankabók. Elton John
hefur fjárfest i fótboltafélaginu
sem hann hélt með á yngri árum,
og stjórnar þvi nú með góðum ár-
angri. Hann er lika veikur fyrir