Helgarpósturinn - 20.03.1981, Blaðsíða 10

101
Föstudagur 20. mars 1981
Jie/garpústurinn
líka gert mistök
— frásagnir
af málum
þar sem
læknar
eru
ásakaðir
um vanrækslu í starfi
Botnlanga-
skurður að
ófrjósemis-
aðgerð
Fyrir um þaö bil tuttugu árum
gekk ung kona úti á iandi undir
botnlangaskurö á sjúkrahúsi
staöarins. En jafnhliöa þvi sem
botnlangatotan var fjarlægö, þá
var gerö vönunaraögerö á kon-
unni, þ.e. hún var gerö dfrjó.
Læknir sá er aögeröina fram-
kvæmdi, segist hafa vanaö kon-.
una vegna eindreginna óska aö-
standenda ungu konunnar.
Læknirinn taldi stúlkuna „hafa
frá f yrstu tiö veriö mjög vangefna
andlega, þó tæplega fullkominn
fávita. Hún getur þó ekki hamist
viö nein störf og vinnur engan
veginn fyrir sér. (Móöir hennar
er sömuleiöis mjög vangefin
andlega),” eins og segir i bréfi
læknisins til landlæknis, þegar
máliö er þar tekiö upp.
Þessi unga kona, sem þarna
var gerö ófrjó, haföi alist upp á
heimillfóstru sinnar og þaö haföi
móöir hennar einnig gert.
Vönunaraögeröin mun hafa veriö
framkvæmd samkvæmt óskum
fóstrunnar, og læknirinn fallist á
þær óskir, enda taldi hann þann
möguleika fyrir hendi, aö um
kynfylgju gæti veriö aö ræöa,
þannig aö væntanleg börn ungu
konunnar fengju sama geösjúk-
dóm og hún bæri, ef hún yki
kyn sitt.
Ungu konunni var hins vegar ó-
kunnugt um aö þessi aögerö heföi
veriö framkvæmd og þaö er þvi
ekki fyrr en 10 árum siöar, að
þettamálkemuruppá nýjan leik.
Þá skrifaöi unga stúlkan land-
læknibréf, þar sem hún tjáöi hon-
um, að hún gæti ekki eignast
barn, enhún heföi gifst þá nokkr-
um árum áður. Baö stúlkan land-
lækni aö komast aö þvi, hvort
framkvæmd heföi veriö aögerö á
sér i sama skipti og botnlanginn
var tekinn, sem orsakaöi þetta,
og enn fremur aö hjálpa sér, ef
hægt væri aö bæta úr þessu.
Landlæknir greindi stúlkunni
siöar frá þvi, aö ónæmisaögerð
hefði veriö gerö á henni i umrætt
skipti. Einnig kom þá i ljós aö
læknirinn haföi ekki fengið tilskil-
da heimild frá landlækni til
vönunaraögerbarinnar, eins og
lög kveöa á um frá 1938.
Siðamáladeild Læknaráös og
Læknaráö ályktuðu siðan um
máliö, og sögöu að aðgeröin „hafi
ekki verið tilhlýöileg sakir skorts
á tilskilinni heimild til aögerðar-
innar”.
Þetta er sem sé upphaf máls
sem unga stúlkan rak gegn um-
ræddum lækni og fór það allar
götur til Hæstaréttar. 1 dómi
Bæjarþings Reykjavikur vegna
þessa máls eru siðan rakin rök og
gagnrök stefnanda og stefnda,
þ.e. ungu konunnar og læknisins.
Stúlkan mótmælir þeim fullyrö-
ingum læknisins, aö hún og móöir
hennar séu i þvi andlega ásig-
komulagi, sem læknirinn hefur
lýst, þ.e. „frá fyrstu tiö verið
mjög vangefin andlega”. Hún
neitar þvi hins vegar að gangast
undir skoðun, þar sem gengið sé
úr skugga um andlegt atgervi
hennar og segir þaö læknisins aö
sanna að hún sé vanheil, en ekki
hennar aö sanna andlegt atgervi
sitt.
Læknirinn telur hins vegar aö
umrædd ófrjósemisaðgerö hafi
veriö réttlætanleg og þvi lögleg,
þótt hann viðurkenni að sér hafi
yfirsést ab leita leyfis landlæknis
vegna aögerðarinnar. A hinn bóg-
inn bendir læknirinn á, aö gild rök
liggi til þess, aö viðkomandi
(stúlkan) beri I sérkynfylgju, svo
að mikil likindi séu til þess að
komi fram á afkvæmi hans, sem
fávitaháttur, jafnframt þvi sem
stúlkan heföi ekki getað meö
vinnu aliðönn fyrir sjálfri sér og
afkvæmi si'nu.
Kröfur konunnar voru þær, aö
henni yröu greiddar bætur að
upphæð 10 milljónir . gamalla
króna meö vöxtum frá 1972, en
stefndu, læknirinn Og þaö sveitar-
félagsem ihlut átti, kröfbust þess
að vera sýknaðir af kröfunum.
Ðómur Hæstaréttar, sem upp
var kveöinn i desember 1979, var
á þá lund, að stúlkunni yrðu
greiddar 3 gamlar milljónir i
bætur með vöxtum frá 1972.
Má þvi telja að dómur Hæsta-
réttar hafi skýlaust gengiö i þá
átt, aö læknirinn hafi framiö af-
glöp i starfi sinu og hann og hans
atvinnurekendur þar meö geröir
bótaskyldir vegna þeirra athafna.
Hvers eðlis skyldu kvartanir og kærur fólks vera
vegna meintra mistaka lækna í starf i. Ljóst er að þær
eru mjög misalvarlegar ákærurnar sem bornar eru á
lækna og að sjálfsögðu misjafnt hvort séu á rökum
reistar. Allnokkrar umræður hafa spunnist um
meinta samtryggingu og samstöðu meðal lækna,
þegar sjúklingar eða aðstendendur þeirra láta að því
liggja að mistök hafi verið gerðaf hendi læknis.
Helgarpósturinn lýsir hér á eftir þremur málum/
þar sem farið var ofan í kjölinn á því hvort um van-
rækslu eða mistök af hendi lækna hefði verið um að
ræða.
Upplýsingar Helgarpóstsins eru fengnar úr Heil-
brigðisskýrslum, sem innihalda m.a. úrskurði lækna-
ráðs og úr dómsskjölum Hæstarrettar.
18 klukku-
stundir
áður en
meiðsli
mannsins
urðu lækn-
um Ijós
Fyrir 12 árum gerðist sá at-
buröur, aö lögreglan var kvödd aö
húsi einu hér i borginni og þar
fann hún mannrtiggjandi neöan
viö glugga hússins. Mun maöur-
inn hafa ætlaö aö fara inn um
glugga hússinn á 1. hæö til aö ná i
frakka eöa annaö sem hann átti
þar, en misst fótanna og fengiö
höfuöhögg. Var maðurinn tals-
vert ölvaður er þetta geröist.
Samkvæmt skýrslu lögreglunn-
ar mun maðurinn hafa skýrt frá
nafni sinu, en kvartaö yfir mátt-
leysi I öllum útlimum og var því
sent eftir sjúkrabifreið sem flutti
manninn á slysavaröstofuna. 1
skýrslu lögreglunnar segir
einnig, aö lögreglan hafi haft
samband viö slysavaröstofuna
nokkru eftir þetta og grennslast
fyrir um liöan mannsins. Hafi
læknir þá sagt þetta vera tóman
uppspuna hjá manninum. Hann
væri við bestu heilsu.
Jim Smart