Helgarpósturinn - 03.04.1981, Blaðsíða 13

12
Föstudagur 3. apríl, 1981. h&lrjarfin^tl irínn hp/g^rpncztl irinn Föstudagur 3. apríl, 1981
Eiea
...meira til aft drepa timann en
af mikiili trúhneigö."
...samansafn af skrýtium úr
Æskunni..."
Viðial: Páll Pálsson
lelkarl!
— svavar Gesis i lieigarposisvioiail
Spurning:
— Hver er skemmtilegasti út-
varpsmaðurinn okkar?
Svar flestra:
— Nú auðvitað hann Svavar
(iests.
Sem tekur brosandi á móti mér
einn morguninn á lagernum sin-
um. og við förum „bakvið” einsog
finir menn. Svavar sest i skrif-
— Hvaða augurn liturðu fram-
tiðina?
„Ég lit
b.jörtum augum til
hennar. Ég hef
alltaf verið bjart-
sýnismaður og
reyni að sjá það
góða i öllum
hlutum. Ég mun
starfa áfram
við mitt fyrirtæki.
Ég vonast þó
til að verða ekki há-
aldraður og enda
inná einhverju elliheimili,
kolruglaður. Guð-
mundur vinur minn Jónsson
söngvari býöur mér i nefið i hvert
skipti sem
við hittumst,
og ég ég
segi alltaf
við hann:
Ég skal
þiggja
i nefið þegar
ég verð 75
ára. Og
svo skýt ég
mig daginn
eftir”.
þá kemur
i ljós að
megnið af is-
lenskum
sjómannalögum
er á plötum sem
ég hef gefið út og
svona má halda áfram. Það er
erfitt aö sigla milli skers og báru
en ég held mér hafi tekist það og
varla væri ég starfandi fyrir út-
varpið enn i'dag ef ekki væri álitið
að ég sýndi fyllsta heiðarleika
varðandi þetta atriði”.
— Ertu það sem þú ætlaðir að
verða þegar þú værir orðinn stór?
„Nei, ég var i menntaskóla
þegar ég fékk hljómlistarbakteri-
una og hún er ólæknandi Ég sé
útaffyrirsig ekki eftir þviaðhafa
lent i þessu starfi. En að starfa
sem hljóðfæraleikari i dans-
hljómsveiter ákaflega leiðigjarnt
og alltaf verið illa launað starf.
beir sem byrja á þessu ungir og
hanga i þessu i 10—15 ár, gefast
svo upp, standa uppi ómenntaðir
og réttinda’lausir allsstaðar og
Myndir: Jim Smari
hlaðið svo uppá sig, ég á útgáfu-
rétt að svo miklu efni að það er
ekki hægt að hlaupa frá þessu, —
og kaupandi að þessu mundi eng-
inn finnast. Ég verð þvi að halda
áfram og ætla að gefa fleiri titla
út i ár en nokkru sinni áður”.
Hl|ómplðlan og úlvarpio
— Er ekki erfitt að vera hljóm-
plötuútgefandi og gera um leið
tónlistarþætti fyrir útvarpið?
Ertu ekki sakaður um að aug-
lýsa sjálfan þig?
„Ekki veit ég hvað þú átt við
með þvi að spyrja hvort ég sé að
auglýsa sjálfan mig. Ætli flestir
viti ékki nú orðið hver ég er. Það
væri þá frekar hægt að tala um að
ég væri að auglýsa mitt fyrirtæki
og þær plötur, sem ég gef út.
Alla vega hef ég enn ekki verið
staðinn að slikri
auglýsingastarf-
semi i' þau 30ár,
sem ég hefi verið
viðloðandi útvarpið.
Reyndar eru
SG-hljómplötur
sautján ára.
Og þá ætla
ég að svara fyrri
spurningunni. Jú, það
er erfitt að vera
hljómplötuútgefandi
og gera um leið
tónlistarþætti fyrir út
varpið. Astæðan er nefnilega sú,
að ég tel, að þessir þættir, sem ég
sé um liði fyrir það, að svo mildð
er til af plötum, sem ég hef gefið
út.Ég stend mig iðulega að þvi að
velja aðrar plötur en þær sem ég
hef gefið Ut til að kalla ekki
yfir mig nöldur.
Ætli
ég t .d.
að taka
fyrir
sjómannalög
i einum
þætti
*****
• n
«<n*~-
niMikíim «6 tm nmum
mma híubó
verða þ\’i t.d. að fara að keyra
sendiferðabil eða vinna á lager
hjá heildsala. 1 þessu sambandi
get ég bætt við að ég ræddi um
Jan heitinn Morávek i útvarps-
þætti um daginn, þá var mér sögð
sú saga þegar ég var að viða að
mér efni, að það hefði verið
skylda ungs fólks i Austurriki,
sem langaði að leggja tónlistina
fyrir sig að læra jafnframt ein-
hverja iðngrein ef þvi seinna
gengi illa á tónlistarbrautinni, þá
hefði það einhvern bakhjarl. Jan
Morávek hafði semsagt lært úr-
smiði. þó þurfti hann auðvitað
aldrei að gripa til hennar, hann
var slikur snillingur”.
0(| sKýl mig dayínn ellir
tr laslsll, bá trl
borðsstól og leggur fæturna uppá
afgreiðslubekkinn. t kringum
hann eru margir rekkar fuilir af
plötum. Svavar er nefnilega ekki
eingöngu að spila piötur við góðan
orðstir i Ctvarpinu á miðviku-
dögum. Hann gefur lika út plötur.
Auk þess hefur hann einnig einu-
sinni spilað inná piötu
sjálfur — hver man tildæmis ekki
eftir Þórsmerkurljóði.
Það liggur þvi beinast við.
þegar ég hef gert skriffærin klár,
að spvrja hann fyrst hvort hann
fái aldrei leiða á dægurtónlist?
Parl ao vera vei iimi
„Dægurtónlist hrifur mig ekki
og hefur aldrei gert. Sem hljóð-
færaleikari lenti ég i þvi að spila
þessa tónlist og kynntist henni
vel. Ég lærði laglinurnar á svip-
stundu og þá einnig textana þó ég
þyrfti þess ekki og ég hef alltaf
verið haldinn einhverskonar
fræðimennsku áráttu, þvi ég vildi
einnig vita eitthvað um höfund-
ana. Það hefur safnast saman
mikill fróðleikur um þetta efni i
kollinum á mér og auðveldar mér
að setja saman útvarpsþætti um
þessa tónlist. En dægurtónlist
þarf að vera sérstaklega vel flutt
svo að ég setji þesskonar tónlist á
plötuspilarann heima. Ég hiusta
fyrst og fremst á jazztónlist og
þar er af gifurlega miklu að
taka”.
— Er hún ekki angi af meiði
dægurtónlistar?
„Kannski og kannski ekki.
Jazztónlistin er skapandi tónlist
en dægurflugurnar ekki.
Ég viðurkenni engu að
siöur að mikið er til af fall-
egum og vel gerðum dægurlögum
en þau höfða ekki til min, jafnvel
þó ég hafi það sem aukastarf um
þessar mundir að kynna aðallega
dægurtónlist. Þar segi ég að sjálf-
sögðu allt um hana sem ég veit og
tala vel um það sem vel er gert".
— Hugðarefni önnur en tónlist?
„Já, það er nú sitt litið af
hverju. Ég er i Lions-hreyfing-
unni og starfa þar alltaf mikið.
Klúbburinn sem ég er i hefur stutt
viö bakið á barnaheimilinu Sól-
heimum i Grimsnesi þarsem eru
40 vistmenn, þroskaheftir. Nú,
svo skrepp ég 2—3 sinnum á
sumri i lax með góðum kunningj-
um, og finnst það mjög ánægju-
legt. Svo fer ég á skiði, ég var
mikill skiðaiðkandi sem ung-
lingur, hætti siöan i 30 ár, en byrj-
aði aftur fyrir nokkrum árum, og
finnst það mjög hressandi”.
Pólilíhin
— Hvar ertu i pólitikinni?
„Ég væri liklega kommi i dag,
ef Þjóðviljinn hefði birt grein sem
e'g sendi frá Ameriku 1947.
Fósturfaðir minn var Alþýöu-
flokksmaður og fylgdi Sigfúsi
Sigurhjartarsynio.fi. i Sósialista-
flokkinn þegar Alþýðuflokkurinn
klofnaði á sinum tima, og siðan
var bjóðviljinn dagleg fæða á
minu heimili, — ég lenti meirað-
segja i þvi' að bera hann út i 2
vetur, og vann við kosningar hjá
kommum sem sendisveinn voriö
sem ég var 14 ára. En ég hafði
náttúrulega engan áhuga á
stjórnmálum þá, og þegar hin
frægu átök voru niðrá Austurvelli
’49. sat ég heima og spilaði djass-
plötur og frétti þetta fyrst i út-
varpinu um kvöldið. Þegar ég var
viö tónlistarnám i Bandarikj-
unum a árunum ’46—’47 fór ég
mikiö á djasshljómleika og sendi
Þjóðviljanum grein um hljóm-
leika með Duke Ellington. En
þeir birtu greinina ekki,svoleiðis
og þá hafa liklega rofnað tengsl
min við Þjóðviljann. Svo varð ég
Sjálfstæðismaöur fyrir tilviljun,
en hef lftið haldið á lofti minum
stjórnmálaskoðunum. En ég held,
einsog svomargiraðrir, að það sé
nákvæmlega sama hver er við
völd i þessu landi, það getur eng-
inn stjórnað þvi”.
siiihuieihrii
— Svo viðsnúum okkur að æsku
þinni — varstu td. i KFUM?
„Já, en meira til að drepa tim-
ann en af mikilli trúhneigð. Ég
var lfka i barnastúku, skátunum
og svo auðvitað i KR. Ég gafst
fljótlega upp á KFUM þarsem
hinn stanslausi sálmasöngur
hreif mig ekkert sérstaklega.
Leiðandi maður i barnastúkunni
var Steindór Björnsson frá Gröf,
og hann var alveg einstakur
barna- og unglingaleiðtogi. Og
hjá honum kynntist ég allra fyrst
þvi sem heitir aö koma fram. Ég
var látinn leika i smáleikriti, og
talaði svo hratt að ég var búinn
með það 10 minútum á undan
hinum. Svo samdi ég sjálfur litið
leikrit en það var flutt hjá nokkr-
um stúkum og þótti skemmtilegt.
Æ, um hvað það var? Þetta var
svona samansafn af skrýtlum úr
Æskunni og fleiri blöðum sem ég
tengdi saman. Mest voru þetta
skrýtlur um krakka að svara útúr
spurningum kennarans, og féll i
góðan jarðveg þarsem það voru
mestskólakrakkarsem fluttuþað
og hlýddu á það.
Já, svo var ég nokkur ár i
Skátafélagi Reykjavikur og undi
mér nokkuö vel þar nema á
sumrin. Þá var alltaf farið i úti-
legur og i útilegunum var alltal
fariðf svona hjálp-i-viölögumleik.
En þarsem ég var svo litill var ég
alltaf látinn leika þann viðbeins-
brotna og þegar ég var búinn að
vera fjórar útilegur i fatla, þá
gafst ég upp. Annars vil ég Skáta-
hreyfingunni allt hið besta, þetta
er hreyfing sem hefur mikið upp-
eldislegt gildi, en litið verið sinnt
siöastliöin ár. Mér finnst alveg
bráðnauðsynlegt að efla Skáta-
hreyfinguna”.
Slollur HR-ingup
— En KR?
„Já, ég ólst upp i Vesturbænum
og það leið ekki á löngu uns ég fór
að reka nefið öðruhvoru inn á skó-
verkstæði Guðmundar Ólafs-
sonar formanns neðst á Vestur-
götunni, og lét skrá mig i félagið 5
eða 6 ára gamall. Svo æfði ég
knattspyrnu sem barn og ung-
lingur hjá KR, en lenti aldrei i að
keppa, þvi ég var eitt þeirra
Reykjavikurbarna er voru alltaf
sendir i sveit á sumrin. Ég fór þvi
alltaf úr bænum i þann mund sem
mótin voru að byrja á sumrin, en
þegar ég kom aftur heim voru
þau búin. En ég lit alltaf á mig
sem KR-ing og er stoltur af þvi,
þó ég hafi lent i þvi að keppa i
hlaupum undir merkjum ÍR, en
það hliðarspor kom til af þvi að
þeir sem æfðu meö mér voru i þvi
félagi".
El ég er lasislí
— NU þykir eflaust mörgum
forvitnilegt að vita hvernig þú
ferð aö því að vera svona orð-
heppinn og fyndinn? Liggurðu
kannski yfir brandarabókum?
„bað eru nú kannski tveir
óskyldirhlutir.aðveraorðheppinn
og að segja brandara. Og ég veit
ekki hvort ég fell i þann flokk aö
vera orðheppinn. En ég held að
það sé mjög skemmtilegt að vera
orðheppinn, og i eitt skipti hef ég
reyndar verið ánægður með þaö
sem sagði. Ég var þá staddur i
Þjóðlei khúskjallaranum eftir
frumsýningu á aöalsviðinu, og
það vindur sér að mér ungur leik-
ari, sem var greinilega búinn að
fá sér of mikið neðan i þvi og hafði
einmitt verið að leika i frumsýn-
ingunni og var frekar lélegur. En
hann vindur sér semsagt að mér
og segir stundarhátt: „Svavar, er
það rétt að þú sért fasisti? — og
þá var ég svo heppinn að geta
svarað honum strax: „Ef ég er
fasisti, þá ert þú leikari”. En það
gegnir öðru máli með skrýtlur.
Ég les þær ef ég rekst á þær i
blöðum, mér eru lika oft sagðar
góðar skrýtlur, og ég man þær.
gleymi þeim ekki einsog svo
margir virðast gera”.
— Hefur fólk samband við þig
beinlinis til að segja þér einn
góðan?
,,Já, ég er oft stoppaður og
sagðir brandarar sem ég hef
heyrt svona 20—30 sinnum áður,
og hlæ alltaf jafnmikið, þvi
maður má ekki móðga þessa
ágætu vini sina”.
Besli Drandarinn
Geturðu sagt mér hver er besti
brandarinn, sem þú hefur heyrt?
„Ég kann svo mikið af þeim, að
það er útilokað að velja einhvern
einn. Hinsvegar bý ég stöku
sinnum til skrýtlur og varð dálitið
montinn um daginn þegar að
strákurinn minn segir mér
skrýtlu, sem hann sagði að
kennarinn sinn hafi sagt þeim i
bekknum og fullyrti kennarinn,
að þetta væri besti Hafnar-
fjarðarbrandarinn, sem hann
hefði heyrt. Hann mundi þó ekki
hver hefði sagt sér hann.
En þennan Hafnarf jarðar-
brandara bjó ég til og sagði i út-
varpinu. Eigum við bara ekki að
segja aðþettasé besti brandarinn
þessa stundina: Hafnfirðingur
nokkur var staðinn að þvi að falsa
tiu króna seðla. Hann þurrkaði út
annað núllið aftan af hundrað
króna seðlum”.
— Hefurðu samið eitthvert
gamanefni sjálfur?
„Já, ég hef samið gifurlega
mikið af gamanefni fyrir marga
skemmtikrafta: Gunnar og Bessa
þegar þeir voru hvað virkastir
hér um árið, Árna Tryggvason,
Karl Einarsson, Jörund Guð-
mundsson — svo fyrir ýmsa út-
varpsþætti sem ég hef verið með,
en aðrir hafa þá flutt það gaman-
efni. En gamanvisur hef ég aldi-ei
getað samið og á raunar erfitt
með að setja saman eina litla
visu. Hef þó mjög gaman af vis-
um les þær mikið svo og ljóð.
Greinilega leggst þetta ekki i
ættir, þvi bróðir minn var hag-
mæltur mjög og gerði mikið af þvi
að semja gamanefni i bundnu
máli, þannig að þetta virðist sum-
um gefið en öðrum ekki”.
Einn um marhaoinn
— Hvernig er að vera hljóm-
plötuútgefandi i dag?
„Ég byrjaöi á mjög góðum
tima, 1964, og þá var bara eitt
fyrirtæki sem gaf út plötur, Is-
lenskir tónar sem voru þó að
draga saman seglin og útgáfunni
nánast lokið. Svo ég var einn með
markaðinn i nokkur ár og hver
einasta plata sem ég gaf út, þær
voru svona 4—5 á ári, seldust
mjög vel. Ég álit að islenski
markaðurinn beri svona 30 plötur
á ári, og þeir sem gefa út plötur
gætu haft það mjög gott ef plöt-
urnar væru ekki fleiri en 30. En af
þvi að það eru gefnar út 60—70 á
ári, þá hefur það enginn gott, og
raunar er þetta orðið hliðarstarf
hjá flestum fyrirtækjum, nema
minu. Steinar hf. og Fálkinn eru
fyrst og fremst innflutningsfyrir-
tæki, Jón ólafsson rekur hljóm-
plötuverslun og er nú kominn með
plötupressu. — Ég myndi hætta
hljómplötuútgáfu strax i dag ef
þaö væri hægt. En þetta hefur