Helgarpósturinn - 12.06.1981, Blaðsíða 2

2
Fðstudagur i2. júní i^sih&lnarDásturinrL
Helgarpósturinn vakir
i herbúðum lækna
NÓTT
á Borgarspítalanum
„Vinnutíminn er mesta brjálæöið77 segir
Þórir Kolbeinsson aðstoðarlæknir
allar heldur smáar, þótt stundum
þurft að taka allt upp i ein sextán
spor ihaus. Margirkomu með sár
á höndum, skurði og igerðir, jáfn-
vel bit, fjórir með hundsbit og
einn með bit eftir mannskepnu.
Tryggvi segir, að hundsbit séu
ekki algeng, en hinsvegar sé það
ekkerteinsdæmi að komiðsé með
slæm bit eftir menn.
„Slik sár eru oft mjög slæm.
Það vill hlaupa eitrun i þau. En
það er kannski verra, að yfirleitt
vill fólk helst ekki segja frá
hvernigþað fékk sárið, það er eins
og það skammist sín fyrir að hafa
verið bitið”, segir Tryggvi og er
einmitt að ljdka við að gera að
„mannsbiti” á ungum pilti, sem
hann hafði fengið i Þórsmörk. Að
sögn piltsins höfðu hann og félagi
hans orðið fyrir árás óróaseggja.
Félaginn komst undan á hlaup-
um, en hann snerist til varnar
reyndi að slá frá sér, en þá vildi
ekki betur til en svo, að hann fékk
framtennur árásarmannsins á
kaf i handarbakið.
„Verkfall? Hér gengur alit sinn
vanagang. Við göngum okkar
vaktir eins og venjulega, ef við
gerðum það ckki yrði hreint kaos.
En við höfum sagt upp og litum
svo á, að meðan ekki semst um
laun vinnum við kauplaust,”
segir Tryggvi Þorsteinsson vakt-
hafandi sérfræðingur á slysadeild
Borgarspítalans, þegar Helgar-
pöstinum tekst að ná tali af hon-
um milli aðgerða..
Þaö er annar i hvitasunnu,
fyrstu ferðahelgi ársins og fyrstu
löngu frihelgi sumarins er
aðljuka. Biðstofan á slysadeild-
inni er þéttsetin, þó hefur ekkert
alvarlegt slysatilfelli komið inn,
þegar Helgarpósturinn kemur á
vaktina um fjögurleytið. Samt er
mikill erill, tveir hjukrunarfræð-
ingar, hjúkrunarnemi, starfs-
sttílka tsem einusinni var kölluð
gangasttílka) og tveir aðstoðar-
læknar eru á stöðugum þönum
milli skoðunarherbergja og að-
gerðastofa. Rumpa saman.skurð
hér, btía um handarmein þar,
senda upp í röntgen, skoða rönt-
genmyndir...
Það er heldur rólegra hjá
Tryggva, sem sérfræðingur á
hann fyrst og fremst að vera
aðstoðarlæknunum til halds og
trausts, þegar erfið vandamál
koma upp og koma til skjalanna
ef gera þarf vandasamar aðgerð-
ir. Þó gripur hann i að sauma
skurð og skurð og gipsleggja einn
og einn handlegg. En vinnutíminn
er langur. Vaktin byrjaði klukkan
tiu um morguninn og lýkur ekki
fyrr en klukkan átta næsta morg-
un, en þá hefst venjulegur vinnu-
dagurað nýju, sem lykur klukkan
fjögur. Ef hann er heppinn getur
hann þó farið heim og lagt sig
yfir biánóttina, en getur þó alltaf
átt von á að vera kallaður út.
Vakt i 22 tima.
Það er styttra siðan aöstoðar-
læknamir, þeir Þórir Kolbeinsson
og Hannes Stephensen, komu á
vaktina. Þennan dag vinna þeir
frá því klukkan tólf á hádegi, og
Hannes losnar um miönætti.
Þórir heldur hinsvegar áfram og
er ekki laus fyrr en klukkan tiu
næsta morgun og hef ir þá unnið i
22 tima. Hjúkrunarfræðingarnir,
eða hjúkkumar, eins og þær
kalla sig sjáifar, og aðstoðar-
fólkið stendur skemmri vaktir.
Þær vinna átta tima i einu á þri-
skiptum vöktum, en að þessu
sinni fá þær sem eru á siðdegis-
og kvöldvaktinni og hætta á mið-
nættiaöeíns hvild til klukkan átta
næsta morgun.
„ Eina breytingin sem maður
verður var viöer sú, að sjúkling-
ar sem eru á biðlistum eru ekki
kallaðir inn til aðgerða. En það
þýðir að sjálfsögðu að það er
heldur minna að gera hjá sér-
fræðingunum”, heldur Tryggvi
áfram þarna frammi á gang-
inum. Lengra verður samtalið
ekki i' bili þvi Þóri ber að i þessu
með röntgenmyndir,
sem hann þarf að bera
undir hann. Hann
segistekki sjá neitt brot,
á henni en þó sé
eitthvað athugavert v.ð
beinið. Og þeir
storma inn gang-
inn tilað skoða
myndirnar i ljósa-
kassa.
Um hálf tiuleytið
hafa verið
framkvæmdar
einar 40 aðgerðir
„Slagsmálabrot”.
Þetta eru ekki einu
áverkarnir
úr Þórsmörkinni,
þótt þeir yrðu
færri en
hjúkrunarfólkið
bjóst
* |
* \
« [
við. Einn datt i læk þarna fyrir
austan og braut á sér ristarbein,
annar vaknaði við það um morg-
uninn að hann var slæmur i ann-
arri hendinni en man ekki hvað
kom fyrir. Það er hinsvegar
nokkuð ljóst i augum læknanna,
að þetta er „slagsmálabrot”, eins
og þeir nefna það.
Og áfram rúlla aðgerðimar.
Litill fótboltanaggur kemur með
skurð á einni, annar hefur farið
óvarlega með vasahnif og fengið
langan og ljótan skurð á aðra
höndina. Knálegur strákur um
fermingu kemur með stóran og
mikinn öngul i visifingri vinstri
handar. Hann var á skaki með
pabba si'num undan Akranesi,
þegar óhappið var ð, og það tók
margar klukkustundir að komast
undir læknishendur. En hann
kveinkar sér ekki hið minnsta,
þótt liklega færi um hann, þegar
hjúkkan kemur inn með bittöng
tilað klippa af agnhaldið. „Þú ert
sannur sjómaður”, segir hún um
leið og Tryggvi mundar töngina.
,,Skoðun tvö”.
Þegar líða tekur á kvöldið gefst
af og til tækifæri til að skjótast inn
á kafiistofu að fá sér sopa En oft
er viðdvölin stutt, ýmist koma
læknarnir i gættina og kalla á
hjúkkurnar, eða öfugt. Einhvern-
timann um niuleytið hefur Þórir
gripið kaffikrús og ætlar að renna
ibollann, þegar kallað er framan
af gangi: .Skoöun tvö”. Og Þórir
er rokinn i skoðunarherbergi
númer tvö.
Hannes er heppnari þegar hann
hefur kveikt i vindlinum sinum,
liklega tiunda tilraunin til þess
þann daginn, og fengið sér sopa.
„Nú er samninganefndin okkar
á fundi, liklega að reyna að sern ja
um bilastyrkinn og utanferðirn-
ar,” segir hann, og það er ekki
laust við að það gæti eilitillar
hæðni i röddinni, hvort sem það er
misheyrn eða ekki.
„Mér fyndist nú, að við ættum
að fá utanfararstyrki lika. Okkur
veitir ekki af að fylgjast með
heldur. Og það mætti nú lika lita
aöeins á launin. Hérna vinnum
viðár eftirár og leikum Florence
Nightingale”, leggur annar hjúkr
unarfræðingurinn til málanna.
En þetta er ekki rætt frekar.
Sjúkrabill fer framhjá glugg-
anum, i honum eru tveir skelli-
nöörustrákar. Þeim er rúllað inn
á ganginná börum, annar alblóð-
ugur f framan, hinn allur kram-
búleraður á fótum. Þeir voru
báðir á sama hjólinu og lentu
fyrirbil. Foreldrar beggja koma i
kjölfarið og móðir annars þeirra
færvægt áfall þegar hún litur son
sinn alblóðugan liggjandi á sjúkra-
börum. „ÞU stigur nú ekki meira
á skellinöðru”, segir hún ákveðin,
en siðan er foreldrunum visað inn
i „aöstandendaherbergið”, sem
svo er nefnt, og strákunum rúllað
inn til aðgerða.
Þetta reynist vera eina
umferðarslysið þennan sólar-
hringinn, og það var sem betur
fer ekki alvarlegt. Eins og svo oft
kemur i ljós, að sá sem leit út fyr-
ir að vera meira slasaður hafði
aðallega fengið skrámur á and-
liti, höndum og fótum, hinn togn-
aöi illa á báöum fótum.
Nevðartilfelli!
Um það leyti sem báðir
aðstoðarlæknarnir eru önnum
kafnir við skellinöðrustrákana
koma ung hjón með litið barn
framan Ur biðstofunni. Þau virð-
ast skelfingu lostin, konan segir,
að barnið hafi bitið i sundur á sér
tunguna og fullyrðir aö þetta sé
neyðartilfelli.
Tryggvi kippir sér litið upp við
æðibunugang konunnar og bendir
henni á, að frammi sé fullt af
slösuðu fólki, og eiginlega eigi
hún að bíða eftir að að henni komi
En það tekur konan ekki i mál,
segist þá frekar panta flugvél og
fara með barnið til Utlanda. Til að
firra frekari vandræðum ákveður
Tryggvi að lita strax á barnið og
visar fólkinu inn i skoðunarher-
bergi. Jafnframt hefur einn
hjúkrunarfræðingurinn samband
við háls-, nef- og eyrnalækni, sem
einmitt er staddur á spitalanum.
Tungan reynist ekki vera svo
ykja illa farin, raunar ekki verri
en svo, að hún greri af sjálfu sér
væri hún látin eiga sig hefur ein-
hver á orði. En sérfræðingnum
hefur þegar verið gert viðvart, og
ekki annað að gera en biða eftir
honum. En það er ekki hægt að
segja fólkinu með vissu hversu
löng biöin kann að verða. Það
hefur þau áhrif, að það rykur með
barnið á dyr og segist ætla að
hafa önnur ráð — og um
þetta verði skrifað i dagblöðin!
En von bráðar koma þau aftur, og
að þessu sinni er farið með þau
upp á næstu hæð þar sem þau eru
svo heppin, að sérfræðingurinn er
enn á staðnum.
Mesta brjálæðið.
Það er orðið stutt i vaktaskipti,
kvöldvaktin fer að tygja sig til
heimferðar og átta tima hvfldar,
Hannes Stephensen aðstoðar-
læknir er lika hvildinni fenginn
eftir tólf tima stöðu. En Þórir
Kolbeinsson á enn eftir tiu tima.
„Það er þetta vaktafyrirkomu-
lag, sem er mesta brjálæðið.
Slæmt er það hér, en verra þó á
Landakoti. Þar geta vaktirnar
farið upp i' 30 tima, og siðustu
klukkustundirnar er maður
hreinlega eins og trédrumbur
hérna uppi”, segirhann og bendir
á höfuðið, þegar hann fær loksins
næði til að setjast niður eftir eril
siðust 14 tima.
Á Borgarspi'talanum er vakta-
fyrirkomulagiö þannig, að á virk-
um dögum eru sex aðstoðar-
læknar og tveir „súperkandi-
datar”, þ.e. útskrifaðir læknar,
við kl. 8-16 tvo daga, kl. 8-20 einn
dag, 12-24 einn dag og kl. 16-10
fimmta daginn. Um helgar eru
tveir á vakt, annar að morgni á
svonefndri hundavakt, sem er frá
þvi kl. átta að morgni til miðnætt-
is, en hinn kemur klukkan tiu og
stendur til ti'u morguninn eftir.
Hundavaktin á sunnudögum hefst
klukkan tiu og stendur til mið-
nættis, en næturvaktin kemur á
hádegi og er til tíu á mánudags-
morgun.
Við spyrjum Þóri, hvorthægt sé
að treysta lækni, sem hefurunnið
i fimmtán eða tuttugu tima til að
framkvæma vandasamar að-
gerðir kannski þar sem um lif og
dauða er að tefla.
„Þessi vinna er að vissu leyti
rútinuvinna. Það eru ákveðnir
hlutir sem byrjað er á, athuga
hvort sjúklingurinn andar, hvort
blæðir og hvar blæðir. Það er
fariðhægt afstað, svo fer maður i
gang og gerir það sem gera
þarf ”. svarar Þórir — og að sjálf-
sögöu er hverjum lækni mikið i
mun aö byggja upp traust á sér
útávið. Þaðhiytur hver maður að
skilja, að það er slösuðum manni
mikils virði að geta treyst full-
komlega þeim manni, sem á aö
lappa uppá hann.
Fleiristöður
„Það hefur margsinnis verið
reynt að fá læknastöðum fjölgað,
en ekki tekist”, segir Þórir Kol-
2. tbl. 2. árg. 1981
Glæsilegt timarit um island fyrir islendinga.
80 bls. fjölda litmynda. —
Meðai efnis: Fjallvegir á islandi.
Akstur yfir ár, greinar um Vesturland og ódáðahraun.
Skófatnaður fyrir göngufólk, læknaspjall, Ferðafélag is-
lands — tJtivist — björgunarsveitir o.fl. o.fl.
Áskriftarsiminn 29499.
Ritið fæst einnig i bókaverslunum og á blaðsölustööum um
allt land.