Helgarpósturinn - 12.06.1981, Blaðsíða 8

8
BRJÁLÆÐISLEG-
UR VINNUTfMI
Föstudagur 12. júní 1981 halrjarpn'zti irinn
____he/gar
pósturinn—
Blað um þjóðmál/ listir og
menningarmál
útgefandi: Vitaðsgjafi hf.
Framkvæmdastjóri: Bjarni P.
Magnússon
Ritstjórar: Árni Þórarinsson,
Björn Vignir Sigurpálsson.
Blaöamenn: Guðjón Arn-
grímsson, Guðlaugur Berg-
mundsson, Guðmundur Árni
Stefánsson og Þorgrímur
Gestsson.
Utlit: Jón Oskar
Ljósmyndir: Jim Smart.
Auglýsinga- og sölustjóri:
Höskuldur Dungal.
Gjaldkeri: Halldóra Jóns-
dóttir.
Drei f ingarst jóri: Sigurður
Steinarsson.
Ritstjórn og auglýsingar eru
að Síðumúla 11, Reykjavik.
Sími 81866. Afgreiðsla að
Hverfisgötu 8—10. Simar:
81866, 81741, 14900 og 14906.
Prentun: Blaðaprent hf.
Margir hafa orðið til þess á
undanförnum vikum að hallmæia
læknum og hneykslast á iauna-
kröfum þeirra. Það er kannski að
vonum þar sem læknar hafa að
minnsta kosti tii skamms tima
verið með tekjuhærri mönnum
þjóðfe'lagsins. Jafnframt eru þeir
óumdeilanlega ómissandi, enginn
getur gengið f störf þeirra, og
leggi þeir alveg niður vinnu kost-
ar það óhjákvæ milega mannslff.
Af þessum tvennum orsökum
virðast aðgerðir þeirra að undan-
förnu fljótt á litið siðlausar. Fólk
spyr hvort kjarabarátta þessara
manna, sem þegar eru vel laun-
aðir, eigi að koma niður á lifi og
heiisu samborgaranna.
En málið er ekki alveg svona
cinfalt. Blaðamaður Helgarpósts-
ins komst að raun um það þegar
hann dvaldi á Borgarspitalanum
frá þvi siðdegis á mánudaginn
var og fram á morgun.
Á þessum tima voru að sjálf-
sögðu mestu annirnar á slysa-
deildinni, en læknar voru lika að
störfum á öðrum deildum sjúkra-
hússins langt fram á nótt. Og á
slysadeildinni var ekki að sjá, að
nokkur maður hefði sagt upp, þar
var starfað eins og ekkert hefði i
skorist. Þar ganga menn frá 12
upp I 24 tima vaktir eins og endra-
nær. En læknarnir hafa engu að
siöur sagt upp og það sem meira
er: þeirtúlka stöðu sina sem svo,
að meðan reikningar Læknaþjón-
ustunnar s/f eru ekki greiddir og
nýir kjarasamningar hafa ekki
náðst, vinni þeir i rauninni kaup-
laust. Þeirreikna ekki með þvi aö
fá greidd laun fyrir vinnu sina.
Laun lækna geta vissulega orö-
ið há, ekki sist hjá sérfræðingum,
sem annað hvort reka sjálfir
læknastofu með sjúkrahúsvinn-
unni, eöa stunda kennslustörf við
Háskólann. En þeir standa líka
langar vaktir og há laun að-
stoðarlækna, sem ekki hafa lokiö
sérfræðinámi, byggjast á gifur-
lega mikilli vinnu, og eru dæmi
þess að vaktir geti farið upp í 30
klukkustundir. Það segir sig
sjálft, að slikt vinnuálag orkar
mj,,ög tvímæhs i nákvæmnisstörf-
um sem þessum, þar sem við-
fangsefnið er sjálfur mannslík-
aminn.
Þegar læknar sctja fram launa-
kröfursinar styrkirþað vissulega
stöðu þeirra nokkuð, hversu nám
þeirra er gifurlega langt og
strangt og hversu stuttur starfs-
aldur flestra lækna er. Fæstir
hafa lokið námi sinu til f ulls fyrr
en þeir eru komnir háttá fertugs-
aldur og margir endast fremur
stutt i starfi vegna vinnuálagsins.
Og gagnstætt þvi sem margir
halda þurfa flestir að fjármagna
framhaldsnám sitt að meira eða
minna leyti sjálfir, það er i fáum
löndum hægt að stunda sérfræði-
nám á fullum launum á sjúkra-
húsum.
Þrátt fyrir allt þetta má segja,
að vinnubrögð lækna i kjaradeil-
unni orki tvimælis. Þjóðfélagið
ber ekkert frekar svimandi há
laun til lækna en annarra starfs-
stétta, og vissulega eru margir
fleiri vel að góðum launum komn-
ir.
Það ér hins vegar vinnutíminn
sem virðist helst þurfa lagfær-
ingar við, það er þar sem brjál-
æðið liggur. Læknar hafa lengi
barist fyrir fjölgun læknastaða
við sjúkrahúsin, án árangurs. í
staðinn verða þeir að vinna óhóf-
lega mikið og þessi gifurlega yfir-
vinna hlýtur að vera því opinbera
dýr. Svo dýr, að það liggur i
augum uppi að það sé ódýrara að
fjölga stöðum og jafnvel hækka
grunnlaunin jafnframt.
ERTU HAMINGJUSAM-
UR (LYKKEUGI HÉR
í SELÁRDAL?
Einhvern timann tók ég saman
lesningu, sem hér „Er ekki gott
aö vera fyrir vestan?” Þetta var
á þeim tima þegar undirr. haföi
búiö á Vestfjöröum i um það bil
eitt ár, og kom i bæinn, snögga
ferð. Gamlir vinir og kollegar
vildu auðsýna samúð i einhverju
með þessum burtflosnaða manni:
,,Er ekki gott að vera fyrir vest-
an?” var spurt, og oft var hengt
aftan i þetta: „Já, er þetta ekki
bara ágætt þarna fyrir vestan?”
og meiningin var náttúrlega
aumingja kallinn að hýrast þarna
fyrir vestan. Maðúr reyndi að
vera borubrattur, enda greinilega
kominn i ekkjudóm frá siðmennt-
uðu samfélagi og ekkert skorti
nema blóm og kransa. Þessar at-
hugasemdir samliöandi kollega
var hinsti virðingarvottur við
þann sem horfinn var á annaö til-
verustig og það býsna dauflegt
skv. trú virðingarvotta.
Vestur i Arnarfirði gerist stór-
leikur landskaparins einna grið-
arlegastur 'á öllu samanlögðu Is-
landi. Þar er einstakt náttúru-
fyrirbæri við sunnan verðan
fjörðin sem heita Ketildalir. Yst-
ur dala i byggð er Selárdalur og
býr þar Óiafur Hannibalsson, ein-
samall, snúinn baki við „býró-
kratiskri pappirstilveru og öllu
blaðrinu i Reykjavik”. Eg hitti
Ólaf þarna um daginn, en af hlað-
inu i Selárdal er útsýni um dalinn,
inn Arnarfjörð og noröur um
Sléttanes og Barða. I austri blasir
við Kaldbakur, hæsta fjall á Vest-
fjöröum, en umhverfis Selárdal-
inn Neðribæjarnúpur, Vatna-
hvilft, þá Búrfell, Hádegisskarð
og Jóreið. Þar sunnar Sundhvilft,
tekur þá við Miðmundarhorn,
Uppsalagil og Staðarfjall eða Sel-
árdalsfjall. Mitt i öllum þessum
ósköpum hafði kunnur útvarps-
maöur spurt Ólaf Hannibalsson
hvort hann væri ekki hamingju-
samur (d. lykkelig). Óli kvaðst
hafa orðið heldur hvimeygur og
litiö i kringum sig af hlaðinu á all-
an þennan selskap af einsemd og
náttúru einsog til aö fá leyfi til
svars, ,,og ég varð náttúrlega aö
svara manninum bara út i hött”,
bætti hann við.
Annars er það dulfræðilegt
rannsóknarefni hvernig menn eru
seiddir á tiltekna staði, en ég veit
ekki hvort það heyrir undir
Ferðafélagið eða Erlend Har-
aldsson og dulfræðideild Háskól-
ans nema hvort tveggja sé. Hins
vegar grunar mann ævinlega, að
einhver örlitii tilfinning svo sem
einsog eitt mólekúl af sársauka sé
mönnum eftir skilið þegar þeir
leggjast út og það sé þessi tilfinn-
ing sem krefjist þessa a.m.k. einu
sinni á ári, að umheimurinn fái aö
vita, að hlutaðeigandi sé enn ofar
foldu, sbr. þegar séra Baldur i
Vatnsfirði auglýsir messu á ann-
an dag jóla á Melgraseyri i Rikis-
útvarpinu og stundum i tvigang
en hringir á einn bæ i annan tima
sem er nægilegt. Það gerir hann
lika þegar sýnódus stendur yfir til
að sýna do. Þetta þýðir ekki, að
menn séu ævinlega kjökrandi ef
einhverjum skyldi hafa dottið það
i hug, aldeilis ekki.
Steinhjartað sem undir slær
hrjúfu brjósti bergrisans er nefni-
lega furðu hlýtt. Það vita þeir ein-
ir sem búið hafa i nánd þess en
ekki aðrir og það hefur einatt orð-
ið að samkomulagi, að þeir sem
eru seyddir i nábýlið fá að láta
vita af sér a.m.k. á jólum ef ekki
oftar. En hins vegar hef ég á til-
finningunni, að bergrisar og land-
setar þeirra vestra, innfæddir og
aðfluttir hafi ekki beinlinis gert
ráð fyrir svona mjúkum og auð-
meltum lýsingarorðum eins og
útvarpsmaðurinn góðkunni not-
aði á Ólaf. Slikar reyfaraþýð-
ingar úr Hjemmet hafa liklega
aldrei komist lengra en inn á
Bildudal, ef þær á annað borð
hafa sloppið vestur fyrir Gils-
fjörð. Undirr. hefur að minnsta
kosti aldrei heyrt menn kannast
viðaö vera haldnir þessu sem út-
varpsmaðurinn spurði um og
hefur hann þó farið vitt og breitt
um Vestfjörðu.
ÆVINTÝRIÁ
GÖNGUFERÐ
Hver heldur þvi fram, að lang-
ar gönguferöirgöfgi andann? Það
brást mér aö minnsta kostiheldur
betur i' kvöld þegar ég ætlaði
aldeilis að hressa uppá sálartetr-
ið og fá innblástur til að sinna
ómanneskjulegum kröfum Helg-
arpósta um nýtt (og kannski
spennandi, ha?) Hringborð þegar
i stað. Hér sit ég einsog einhver
nafnkunnur steindauður maöur
(eða stóö hann?) og get hreinlega
ekki annaö,haföi ekki annaö
uppúr krafsinu en kalt nef og eyru
og ákafa iöngun i heitt bað.
Nú ýki ég ef til vill svolitiö —
það er þá eftir öðru. Auðvitað var
indælt að fara i gönguferð I þvi
ágæta veöri sem einkennt hefur
bæinn i ótrúlega marga daga.
Kvöldbliöan var söm við sig, ilm-
ur I loftinu af nýslegnu grasi og
birkitrjám, hvitirtoppar á bláum
fjöllum, rjómasléttur sjór og
meira að segja kvöldroði, sem ku
lofa ámóta bliðskaparveðri á
morgun ef ég man minn barna-
lærdóm rétt. Auk þess hef ég
gaman af að ganga um Reykja-
vik, svona stundum aö minnsta
kosti, og þá einkum Vesturbæinn,
enda innfædd. Ég er nefnilega
meö þeim andskotans ósköpum
gerð, að þykja vænt um Reykja-
vik og leiðast hún meira aö segja
ekkert — ja, nema kannski stund-
um. Mér finnst alveg prýðilegt
hvað skortir mikinn siðmenning-
ar- og borgarblæ. Einhverra
hluta vegna kann ég betur við
óræktarbletti en skipulagða
skrautgarða, finnst ekkert at-
hugavert viö að sjá þvott á snúr-
um úti i garði og hef gaman að þvi
að þurfa ekki á tímavél að halda,
ef mig langar að sjá fiskhjall eöa
annaö i þeim dúr.
Annaö finnst mér ekki eins
fyndiö — það er raunar ekki rétt,
ég hefgaman af þvi lika — en þaö
er veggjakrotiö. Orðum þetta ein-
hvern veginn betur: ég hef gam-
an af veggjakroti, en mér finnst
ekki nægilega tilbreytingarik
lesningin á veggjum víös vegar
um borgina, ég vil sumsé meiri
fjölbreytni. (Æjá, skjótum þvi aö
hérna svo fólk sjái örugglega að
ég kunni útlensku einsog hinir:
meö veggjakrot á ég auðvitað við
graffiti. — Jæja, aftur aö efninu:)
Þaö er ágætt aö hafa tækifæri til
aö fylgjast með tilfinningamálum
æskunnar: „Gunna elskar
Steina”, „Jói -FKata — sönn ást
— þau riöa” og jafnvel sjá aö þar
miðar i frjálsræðisátt:
„Kalli+Palli”. Hins vegar er
þetta ieiðigjörn lesning til lengd-
ar, þrátt fyrir gullkorn innanum
og athyglisverðar upplýsingar,
s.s. „Halli át Ladda”. Ég trúi
ekki, að islenskt æskufólk meö
allt þetta margumtalaða islend-
ingasagnablóð i æðum kunni ekki
að úttala sig a þennan handhæga
hátt um fleira en. ástamálin,
uppáhaldshljómsveitírnar, Nato
(með eða á móti), Englaryk og
anarki'. Það hlýtur að hafa fleiri
og merkilegriáhugamál að kynna
hinum stóra lesendahópi sinum.
— En kannski stafar þessi leiði af
áralöngum lestri, ég hef ekki séð
almennilegt veggjakrot siöan I
Þingholtunum hér um árið: „Ket-
ill — láttu blómin i friöi”. (Ég vil
geta þess hér, að Ketill haföi auð-
sjáanlega ekki hlýtt fyrirmælun-
um. Þarna voru engin blóm að
kalla.)
Annars langar mig að nefna
þaö líka, að þó ég sé yfirleitt
ánægð með Reykjavik er ég ekki
alveg heillum horfin. Það er ým-
islegt sem mér finnst aö mætti
betur fara. Til dæmis skortir al-
gerlega sjálfsala, sem ég er með
eindæmum veik fyrir, og almenn-
ingssima er hvergi að finna, aö
minnsta kosti ekki i nothæfu
ástandi. Persónulega finnst mér
þetta ákaflega einkennilegt, en
mér er sagt að þetta stafi ein-
vöröungu af hömlulausri
skemmdarffkn áöurnefndra is-
lenskra æskumanna (tdc þvi með
álika saltskammti og mér þykir
hæfa). Ég hef furðað mig á þvi aö
jafn sjálfsagt öryggistæki og simi
fái hvergi að standa i friði.
Kannski er það vegna þess, að
simar eru á flestöilum heimilum
— (þó hreintekki jafn mörgum og
maður skyldi ætla) — og fólki
finnst svo sjálfsögð heimilisplága
engrar virðingar verð . Ég er þó
ekki frá þvi, að ýmislegt það sem
betur mætti fara i almennri um-
gengnihéribænum, horfði heldur
á skárri veg, ef viö værum ekki
alltaf að rausa um þaö helblá i
framan af æsingu, hvaö Reykja-
vik sé afspyrnu leiðinleg og ljót
borg og henni á engan hátt við-
bjargandi. Þaö gæti hugsast aö
einhverjir séu orönir svo heila-
þvegnir af öllum barlóminum og
neikvæðninni, að þeim fyndist
hreint alveg i stakasta lagi aö
fleygja rusli hvar sem vera skal
(enda ruslakassar ekkert yfir-
gengilega algeng sjón), brjóta
sundur sima, rifa upp blóm og
trjáplöntur, mölva gos- og
brennivinsflöskur útum hvippinn
og hvappinn og yfirleitt ganga um
borgina á heldur villimannlegan
hátt. Hvaða máli skiptir það —
þetta er leiðindapleis (öllum ber
saman um það), enga skemmtun
að hafa neinsstaðar og auk þess
bærinn forljótur andskoti. Ein-
hversstaðar að, á þessi neikvæða
afstaða upptök sin — ætti maöur
ekki að reyna að minnast þess,
svona áður en hafist er handa um
næstu predikanaherferö um ljót-
leika, leiðinlegheit og ömurleika
þessa skitapláss sem heitír
Reykjavik? Kannski vaxa þá ein-
hvern timann kynslóðir úr grasi,
sem geta séð almenningssima og
sjálfsala í friði og geta lifað til-
tölulega spellvirkjalausu lifi á
stað, sem þeim jafnvel finnst þær
eiga heima á. Þetta á vist einu
sinni að vera bústaöur manna en
ekki ruslakista. Ha?
Heimir Pálsson — Hrafn Gunnlaugsson — Jónas Jónasson — Magnea J. Matthias
dóttir — Páll Heiðar Jónsson — Sigurður A. AAagnússon — Þráinn Bertelsson
Hringbordið
I dag skrifar AAagnea J. AAatthiasdóttir