Helgarpósturinn - 12.06.1981, Blaðsíða 21

helgarpúsfurinn Föstudagur 12. júní 1981
21
SKÁKSKÓLINN Á
KIRKJUBÆJARKLA USTRI
Þott ekki hafi verið mikið um
það fjallað í fjölmiðlum munu
margir hafa heyrt um skákskól-
ann á Kirkjubæjarklaustri,
rúmrarviku námskeið er haldin
hafa verið snemma sumars,
undanfarin ár. Einu lauk um
siðustu mánaðamót, ég var orð-
inn dáli'tið forvitinn og langaði
til að kynnast þessum óvenju-
lega skóla, brá mér þvi austur
og náði tveimur siðustu dögum
námskeiðsins.
Þegar ég kom austur var
kvöldverður rétt að hefjast, 54
unglingar á afdrinum 10-17 ára
röðuðu sér upp i biðröð til þess
að taka við mat sinum. U m tima
kennari við svona skóla: nærri
samfelldkennsla frá kl. 10 til 18.
En kennararnir létu vel af sér,
sögðu mér að áhugi væri mikill
og gaman að kenna þessu unga
fólki. SU var einnig reynsla min
er ég greip aðeins i að spjalla
við frjálsa hópa á laugardaginn.
Jón Hjartarson skólastjóri er
ættaður norðan af Ströndum.
Hann. stundaði nám i efnafræði
við Háskóla íslands og kenndi
um skeið við Menntaskólann við
Hamrahlið þegar hann var i
þann veginn að ljúka námi. En
svo bauðst honum skólastjora-
starfið við skólann á Kirkju-
bæjarklaustri og þar eð Aslaug

Skák
1 dag skrifar Guðmurtdur Arnlaugsson um skák

var dálitill handagangur i öskj-
unum, en allt fór vel og kurteis-
lega fram, menn báru af borð-
um þegar máltið var lokið og
sumir tóku að sér að hreinsa
borðin vel eftir máltiðina, þvi að
nú átti að hefjast skákmót,
sjötta og næstsiðasta umferð i
aðalmóti skólans. Þar var teflt
eftir sömu reglum og á alvöru-
mótum: hálfur annar timi á
fyrstu 30 leikina en siðan skyldi
skákinni lokið á hálftima.
Greinilegt var að nemendurn-
ir voru mjög mislangt komnir i
skáklistinni, á neðstu borðunum
þurfti sums staðar ekki nema
stutta stund til að ljúka skák-
inni, menn tóku þá bara aðra
eða fóru inn i hlíðarstofu að
horfa á sjónvarpið. En á efstu
borðunum rikti alvara og
baráttuhugur, enda var til
mikils að vinna: sigurlaunin
voru ferð til Ameriku og dvöl á
skákskóla Johns Collins, er
Skáksamband Islands gefur.
Eins og ýmsum mun kunnugt
hefur skapast skemmtileg sam-
vinna við þennan bandariska
hugsjónamann og skákkennara,
hann hefur komið hingað með
hóp nemenda sinna og islensk-
um unglingum hefur verið boðið
vestur til hans á móti.
Þarna rfkti taflgleðin, margir
höfðu greinilega glöggt auga
fyrir leikfléttum, og fléttuðu
óhikað, stundum meira af kappi
en forsjá. En ekki er nema gott
um það að segja, menn læra oft
mest af ósigrum sinum. Og
sumar skákirnar á efstu borð-
unum voru þannig tefldar að
leiknir og reyndir skákmenn
hefðu verið fullsæmdir af.
Kennararnir fylgdust með tafl-
mennskunni af áhuga, Jóni
Hjartarsyni skólastjóra hefur
tekist að laða til sin ágætustu
menn sem kennara, þarna var
Helgi ólafsson Islandsmeistari i
kona hans var einnig kennara-
menntuð og gat fengið starf við
skólann, var einsýnt að taka þvi
boði. Og þarna hafa þau starfað
um áratug og fest vel rætur.
Þegar Jón kenndi við Hamra-
hlið vissi ég ekki til að hann
fengist neitt við skák, áhugi
hans á skákinni hefur vaknað
eftir að hann kom austur og
hafði meira næði. Þegar ég
spurði Jón hver hefði verið
kveikjan að skákskólanum,
sagði hann mér að það hefði
verið fyrsta skólaskákmótið.
Þetta mót var haldið á Kirkju-
bæjarklaustri og þar varð Jón
þess greinilega var að lands-
byggðarfólk stóð höllum fæti
gagnvart Reykvikingum. Ungl-
ingar Ur sveitum og þorpum
höfðu átt miklu færri tækifæri til
að njóta leiðsagnar og keppa á
mótum og þessi reynsluskortur
varð þeim f jötur um fót, svo að
árangur þeirra varð lakari en
við mátti bUast samkvæmt
styrkleika þeirra og kunnáttu.
Skákskólinn á Klaustri hefur
nU starfað i þrjú ár og alltaf
verið fullsetinn þótt litið hafi
hann verið auglýstur. Það segir
sina sögu um vinsældir hans að
sömu nemendurnir koma aftur
og aftur. Ti'u þeirra nemenda er
nU sóttu skólann höfðu verið
með i öll skiptin og sumir þeirra
notuðu tækifærið við skólaslit til
að leggja inn umsókn um þátt-
töku næsta ár.
Skólinn hefur fram til þessa
verið opinn öllum eftir þvi sem
rUm hefur leyft. I þetta sinn var
rUmur fjórðungur nemenda Ur
Reykjavfk, Kópavogi, Hafnar-
firði og Keflavik, en annars
voru þarna unglingar frá öllum
landshlutum: frá Borgarnesi,
Bolungarvik, Isafirði og SUða-
vik, frá Neskaupstað, DjUpa-
vogi og Stöövarfirði, frá Hellu,
Hvolsvelli, Selfossi og Þorláks-
kenningarskirteini fyrir þátt-
töku og svo fengu þeir sem til
höfðu unnið verðlaun fyrir afrek
sin, hvort heldur var i hraðskák,
hægskák eða viðavangshlaupi.
Arnór Björnsson frá Reykja-
vik sigraði bæði i hraðskákmót-
inu og aðalmótinu, i aðalmótinu
eftir tvisýna keppni við Guð-
mund Gislason frá Isafirði.
Arnór hlaut þvi ferðina eftir-
sóttu. En Skáksambandið hafði
gefið skólanum fararheimild
fyrir tvo. Jón Hjartarson ákvað
að láta draga um hina ferðina,
milli þeirra sem höfðu sóttskól-
ann þrivegis. Þá vildi svo
skemmtilega til að upp kom
hlutur Guðmundar Gislasonar.
Það happ Guðmundar var
greinilega mjög vinsælt. Það
vakti athygli mina að hvergi
bryddi á öfund, menn glöddust
yfir velgengni annarra, sam-
glöddust þeim og virtust ekki
vitund hnuggnir þótt engin
verðlaun hefðu fallið þeim sjálf-
um i skaut. Og greinilegt var að
þarna höfðu ýmsir hnýtt vin-
áttubönd. Ein stúlka var i hópn-
um og var ekki annað að sjá en
hUn kynni ágætlega við sig þar
og piltarnir vel við hana.
Þátttökugjaldi skákskólans
hefurverið stillt mjög i hóf, var
aðeins 900 kr. að þessu sinni, en i
þvi er falinn allur kennslu- og
dvalarkostnaður. Ekki þarf
mikinn reikningsmann til að sjá
að litið verður eftir handa skóla-
stjórahjónunum fyrir þeirra
mikla starf þegar allur kostn-
aður hefur verið greiddur. Jón
var að sjálfsögðu bundinn við
námskeiðið frá þvi snemma á
morgnana og fram undir mið-
nættihvern dag, en Aslaug kona
hanssá um matargerð og fram-
reiðslu handa þessum stóra hóp
og hafði aðeins eina stUlku sér
til aðstoðar.
I skákskólanum á Kirkju-
bæjarklaustri er unnið merki-
legt menningar- og hugsjóna-
starf. Æskilegt væri að stjórn-
völd sæju sér fært að styðja það
fjárhagslega, en einnig þyrftu
héraðasambönd skákmanna að
standa vörð um það, þvi að
þetta starf er ekki sist unnið i
þeirra þágu.
Njóti skólinn skilnings og
stuðningserliklegtað hann gæti
eflst og þróast, þannig að nám-
skeiðin yrðu fleiri á hverju ári,
að hægt yrði að raða nemendum
eftir aldri og getu og gæti
kennslan þá sennilega komið
enn betur að gagni en nú.
Auk hins kunna skákskóla
John Collins sem fyrr er
nefndur eru svipuð námskeið
haldin á Norðurlöndum og er
ekki óliklegt að koma mætti á
samvinnu við þau er timar liða
fram.
Að lokum er rétt að sýna les-
endum eina skák frá aðalmóti
skólans. HUn var tefld i næstsið-
ustu umferö og var mikilvæg
fyrir báða. Hvftur þurfti að
vinna til þess að halda foryst-
unni, svartur þurfti að vinna til
þess að ná forystuhópnum.
skák, en hann hafði tekið við af Guðmundi Sigurjónssyni um höfn, auk nokkurra heima- manna og Ur öðrum sveitum. Hvitur: Amór Reykjavik Björnsson,
miðja viku. Þarna var lika Bragi Kristjánsson og Jóhann Orn Sigurjónsson, en Jóhann A laugardagskvöld fór hrað- skák skólans fram. Þar voru einnig tefldar sjö tvöfaldar um- Svartur: Halldór G Bolungarvik . Einarsson,
hefur kennt við skólann frá upp- ferðir. Þá mátti á köflum heyra l.e4 c5
hafi. allmikið glamm þegar menn 2.RÍ3 Rc6
Auk skákkennaranna starfar ýttu niður klukkuhnappnum að 3. d4 cxd4
iþróttakennari við skólann. Allir loknum leik, en sumir i hópnum 4. Rxd4 Rf6
hafa þeir nóg að starfa þvi að voru vanir hraðskákamenn og 5. Rc3 e6
dagskráin er löng: Nemendur höfðu tamið sér þann ósið að 6. Rdb5 d6
eru vaktir kl. 8. Eftir að þeir lemjaklukkurnarall harkalega. 7.Bf4 e5
hafa klættsig og bUið um rUm er En skákstjórar reyndu eftir 8. Bg5 a6
leikfimi í eina kennslustund, mætti að koma i veg fyrir það. 9. Ra3 b5
siðan morgunverður. Kl. 10 Á sunnudagsmorgun var ræst 10. Rd5 Be7
hefst svo skákkennslan og fyrr en venjulega þvi að nU 11. Bxf6 Bxf6
stendur til kl. 18 með tveimur þurfti að tefla siðustu umferð 12. C3 0-0
matarhléum. Nemendum er aðalmótsins og ljUka viða- 13. Rc2 Bg5
skipt i fjóra hópa og skiptast vangshlaupi fyrir skólaslit. En 14. a4 bxa4
þeir á um að vera i kennslu hjá ég gleymdi vist að geta þess að 15. Be2 Be6
skákkennurunum, en einn daginn áður var haldið próf: 16.0-0 Kh8
hópurinn er i iþróttum hverju nemendur áttu aö leysa tiu 17.Hxa4 a5
sinni. Og eftir kvöldverð er verkefni og voru upphaflega 18. Rce3 Bxe3
skákmótið á dagskrá eins og ætlaðar til þess 90 minUtur en 19. Rxe3 Hb8
fyrr er sagt og stendur til kl. 23, eitthvað þurfti að lengja próf- 20. Dd2 Dc7
en hálftima siðar eiga allir að timann. 21. Rd5 Dd7
vera komnir I háttinn og sér Skólaslitin fóru fram með 22. Hfal f5
næturvörðurinn um það. hraði, enda beiö áætlunarbillinn 23.exf5 Bxd5
Það er allstrangt starf aö vera fyrir utan. En allir fengu viöur- 24. Dxd5 Hxb2
25. Bg4 Hfb8
26. h 3 H2b5
27. Dd2 Dc7
28. Hdl Hd8
29.f6! gxf6
30.BÍ5 Re7
31. Bxh7!
41. Ha7 + Kh8
42. H xg8 + Kxg8
43. Kh2 Kf8
44. Kg3 d5
45. Kg4 d4
46. h4 d3
47. Kf3
Hér hefðu ýmsir freistast til
að leika h5 eða Kf5 sem sýnast
gefa verulegar vinningslikur.
En riddarinn og frelsinginn geta
verið hættuleg eins og þessi
dæmi sýna: 1) 47. Kf5 Ke8 48.
Kxf6 d2 49. Hal Rd3 50. Hdl Rxf2
51. Hxd2 Re4+ og
2) 47. h5 Ke8 48. h6 d2 49. Hal
Rd3 50. Kf3 Rcl. En hins vegar
vinnur hvitur hér með 50. h7,
þannig að svartur verður að
leika 48. — Kf8 og eftir 49. Kf5
verður litið um varnir.
En Arnór telur sig bUinn aö
finna einfalda og örugga vinn-
ingsleið.
Hér hafa orðið óvenju snögg
veðrabrigði. Peðið sem svartur
smáði opnaði biskupnum linu
sem hann notar til strandhöggs.
NU er allt i einu orðið heldur
berangurslegt umhverfis svarta
kónginn og yfir honum vofir at-
laga drottningar og hróks á g-
og h-línu. En Halldór æðrast
ekki, hann tekur þann kostinn
sem bestur er : lætur skiptamun
og afstýrir bráðustu atlöguhætt-
unni.
31.... Kxh7
32. Dd3+ Rg6
33. Dxb5 Dxc3
34. Dxa5 Dc2
35. Hel Hg8
36. Hg4 Dc6
37. Da4 Dxa4
38. Hxa4 Rf4
39. Khl
Hvi'tur lætur af hendi eitt peð
tilað ná hrókákaupum, en ridd-
arinn eignast trausta fótfestu á
f4. 39. g3 Rxh3+ 40. Kg2 Rg5 er
heldur ekki mjög sigurstrang-
legt framhald, riddarinn getur
valdað d-peðið frá 17 þar til
kóngurinn er kominn á vett-
vang. Þriðja hugmyndin er að
fórna skiptamuninum aftur: 39.
Hxf4exf4 40. He7+ og siðan Hd7
og hefði hUn gert svarti erfiðast
fyrir.
39. ... Rxg2
39. -Hxg2 dugar vitaskuld ekki
vegna 40. Hxf4.
40. Hgl Rf4
47. ... Ke8
48. Ke3 KfB
49. H a4 Kg7
50. Hxf4 exf4+
51. Kxd3
Staðan er orðin einföld, en þó
leynist sitthvað i henni. Halldór
sér hvi'ta kónginn koma að peð-
unum yfir e4 og kemur i veg
fyrir það, en gleymir að Amór á
aðra leið.
51... f5
52. Ke2 Kg6
53. Kf3 og svartur gafst upp, þvi
að nU er vinningurinn auðveldur
<Kh5 54. Kxf4 Kxh4 55. Kxf5 Kh5
56. f4 Kh6 57. Kf6 o.sv.frv.).
En Halldór átti jafnteflisleið i
þeirri stöðu sem sýnd er á
myndinni: 52. - Kg6 53. Ke4 Kh5
54. Kxf4 Kxh4 55. Kf5 Kh5 56.
Kxf6 Kg4 Eða 56. f3 (f4) Kh4.
Þetta var heilmikil baráttu-
skák og báðum til sóma.
Lausn síðustu krossgátu
■ r R L 5 /y\ 5 • K K > £ L
s s R L> fí 6 fí s 5 X P> K fí R fí m £ L L fí
6 £ f fí fí u D N u fl t) l< Ö m U /h tr N N K
5 L- u á 5 fí N fl P u R. £ F) fí L fí K /<
7 5 fí Ð s U 3 fí N fí fí fí R fí R fí r 'o fl
/3 fí K /r e L (S ! D R i r r '/ m n R N / r<
5 L fí s fí 6 rz 'O fí N fí 5 K n IZ r R /=) r
r ö G 1 fí r fí V n N fí U s s N R Ý R
s fí K 6 fí fí V u R ■ fl L m fl R £ / 5 fí
fí V fí <5 Ö ■ 5 Æ R / /V N fí 3 £ / N fl N
F / F fí m o r r fí fí fl 5 / R fl <í <á 5
ö R L 'fí r u R L /V 'fl /< fí u S r fí N fl 5 K
'fí ■n L f r fí N £ 5 / B R r s K fí R r
Auglýsið í
Helgarpóstinum
Sími 81866
Húsnæði i
Kaupmannahöfn
1 Uthverfi Kaupmannahafnar (Bröndbystrand) bý ég
ásamt strákunum. minum þrem, i einbýlishUsi á tveim
hæðum. Við höfum stóran fallegan garð, strönd og lestar-
stöð (17 min. til „Hovedbanen”) er svo að segja við
hUsdyrnar. Frá 1. jUli viljum við gjarnan leigja
einstakling'um) og eða litilli fjölskyldu hluta hUssin i t.d.
eitt ár.
Leigukostnaður: fyrir einstakling kr. 1.000,-d.kr. (1 herb.
og sameiginlef aðstaða). Fyrir litla fjölskyldu kr. 1500.-
d.kr. Stórt herb. og sameiginleg aðstaöa). Ahugasamir
eru vínsamlegast beönir aö skrifa sem fyrst til:
Sigríðar Magnúsdóttur
Monsunvej 4,
2660 Bröndbystrand
Köbenhavn. Danmark.
Stmi: 9045—2546662.