Helgarpósturinn - 19.06.1981, Blaðsíða 22

LISTIÐNAÐUR AÐ
KJARVALSSTÖÐUM
SiðastliBinn laugardag voru
sumarsyningar Kjarvalsstaöa
opnaöar. Aö þessu sinni eru þaö
tværsyningarsem standa munu
i tvo mánuöi samfleytt, ef ekki
tiu dögum betur. Annars vegar
er þaö Kjarvalssyning i Kjar-
valssal, verk i eigu Reykjavik-
urborgar og verður ekki fjallað
um þá sýningu hér. Hins vegar
er i vestursalnum listiðnaðar-
sýning, undir heitinu „Leirlist,
gler, textill, silfur, gull” og er
hún að stofni til sýning sem sett
var upp i Hasselby-höll, siðast-
liðið vor.
A syningunni i Sviþjöö voru
verk eftir 12 listamenn og gefst
Islendingum nii kostur á aö sjá
þessa vinnu þeirra, aö viðbætt-
um 13Jistamanninum, SigrUnu
Olöfu Einarsdöttur. Höllin i
Hasselby er menningarmiðstöð
höfuðborga Norðurlanda og
borgar hvert land ákveðna upp-
hæö til starfseminnar þar. Upp-
hæöin er reiknuð eftir ibúatölu
hvers lands fyrir sig. Birger
Olsson, forstöðumaöur hallar-
Snæbjörnsson hittieinmittnagl-
ann á höfuðiö i ræöu sem hann
flutti við opnun sýningarinnar
Þar bentihann á, hve gæöamati
okkar Islendinga væri ábdta
vant og kröfur til iðnaðarfram
leiöslu litlar. Þetta skeytingar
leysi endurspeglast i mati fölks
á listrænum hlutum. Smekk-
leysi og „Kitsch-kúltur” er i
réttu hlutfalli við sinnuleysi
gagnvart vöruvöndun, hvort
heldur menn hengjavöruna upp
hjá sér, utan á sig eða láta hana
ofan i sig.
Gegn þessari slævðu döm-
greind skera nií listiönaöar-
menn upp herör. Þrettánmenn-
ingarnirá Kjarvalsstöðum syna
þaö rækilega aö fjölbreytni I
listhönnun fer vaxandi hérlend-
is, að gæöi hennar eru mikil og
aö þessi tegund lista stendur
fyllilega jafnfætís öörum list-
um, hvaö grósku og imyndunar-
afl snertir.
Hér veröur ekki fariö út i
gagnrýni á einstökum synend-
um. Til þess er pláss of litið og
If" *
l/lyridlist
eftir Halidór Björn Runólfsson

innar sá um val þatttakenda og
verka. Naut hann ráölegginga
Stefáns Snæbjörnssonar innan-
hússarkitektssem setti upp sýn-
inguna og annast einnig upp-
setningu aö Kjarvalsstöðum.
Mun syningin hafa vakið mikla
athygli í Sviþjóð og var hún fjöl-
sótt.
Eins og yfirskrift syningar-
innar ber meö sér, er hún litill
en vel valinn þverskuröur list-
iðna hér á landi. Þó er þetta
engin allsherjar úttekt á þvi
sem nefnt hefur veriö „listiðn-
ir” og reyndar væri lítill vandi
aö smala saman i nokkrar
áþekkar syningar á islenskum
listiönaöi, án þess að gæöin
minnkuöu. Svo f jölmennur er sá
hópur listamanna sem starfar
undir þessum merkjum hér.
Reyndar er þaö staöreynd, aö
Islendingar hafa vanmetið
þennanþáttlista og jafnvel mis-
skiliö mikilvægi hans. Stefán
svo hitt, að sýningin sjálf talar
sinu máli. Það er meira virði að
sýningargestir sjá verkin sem
heild, að þeir skynji áðurnefnda
fjölbreytni og hugleiði stööu
þessara lista i' neysluþjóðfélag-
inu, þarsem magn er of oft tekið
fram yfir gæði. Sumir sýnenda
eru orönir allþekktir, nokkrir
hafa jafnvel náð þvi að veröa
spámenn i si'nu fööurlandi, þótt
þeir séu fáir. Aörir eru miöur
kynntir eða þá að fdlki hefur
láöst aö telja verk þeirra til
lista. Svo held ég aö sé um
skartgripagerðarmenn, en full-
trúar þeirrar greinar eru þrir á
þessari sýningu. Þá er prjóna-
skapur sjaldan talin til lista, en
Hulda Jósefsdótti r afskrifar
rækilega slika villu. Leirlistar-
menn eru fjórir, jafn fjölbreytt-
ir og tala þeirra er. Textilgerð-
armenn eru fimm og reyndar
telst Hulda til þeirra. Þetta eru
vefarar og taumálarar. Lestina
Reggae og rokkflugur
Bunny Wailer— Bunny
Wailer Sings The Waii-
ers
Söngflokkurinn Wailers mun
hafa veriö stofnaöur á Jamaica
áriö 1964 og voru meölimir hans
þá þau, Robert Nesta Marley,
Neville O’Riley Livingstone
(Bunny Wailer), Winston Hub-
ert Mclntosh (Peter Tosh), Jun-
ior Braithwaite og Beverley
Kelso (kona).
Þau kölluöu sig i upphafi
Wailing Wailers og náöu fljót-
lega töluveröum vinsældum i
heimalandi sinu. Arib 1966 hæ ttu
Braithwaite og Kelso og voru
þá eftir þeir þrir menn, sem
platan Bunny Wailer Sings The
Wailers. A plötu þessari eru nær
einvörðungu lög sem Wailers
sungu á árunum 1964 til 1968 og
hafa sum þeirra ekki heyrst ut-
an Jamaica áöur, þó vitaö væri
um tilvist þeirra flestra.
Bunny Wailer Sings The Wail-
ers er meö skemmtilegri
reggaeplötum sem ég hef lengi
heyrt, þvi þar sameinast þaö
besta úr gamalli og nýrri
reggaetónlist. Greinileg eru
þau áhrif sem Marley, Tosh og
Wailer uröu fyrir frá bandarisk-
um soulsöngvurum svo sem Otis
Redding, James Brown og Wil-
son Pickett. Textarnir eru ekki
eins trúarlegir og nýrri textar
hvaö stærstan þátt hafa átt i þvi
aö gera reggae tónlist vinsæla
utan Jamaica. Allir þekkja þátt
Bob Marleys i útbreiöslu tónlist-
ar þessarar og einnig hefur Pet-
er Tosh átt nokkrum vinsældum
að fagna á vesturlöndum.
Bunny Wailer er hins vegar
minnst þekktur þeirra þre-
menninga, þd hann sé sist
ómerkilegri en hinir tveir.
Plata hans Blackheart Man
hlýtur t.d. aö teljast til betri
reggaeplatna sem út hafa kom-
ið. Vinsældir hans hingaö til
hafa aftur á móti meira veriö
bundnar við heimaland hans.
Nú nýlega kom þó út i Bretlandi
þeirra og hefur Jah greinilega
ekki veriö búin að ná jafn sterk-
um tökum á þeim og seinna
varö.
Um undirleikinn sjá jafn pott-
þéttir kallar og Sly Dunbar,
Robbie Shakespeare, Earl
(Chinna) Smith ofl. Blásturs-
hljóöfæri eru vel útsett og sem
söngvara held ég aö ég verði að
telja Bunny Wailer einna bestan
af upprunalegum meölimum
Wailers og eru þaö alls ekki svo
litil meðmæli. Hann er hinsveg-
ar mesti villimaðurinn i sér og
hefur þaö áreibanlega staöiö
vinsældum hans fyrir þrifum,
en Bunny Wailer Sings The
i ;• V i ■' í'j i *V ' 't* *
Föstudagur 19. júnf 1981
James
Dean
djassins
Sumarsýningin aö Kjarvalsstööum — veröugt og tlmabært innlegg I
baráttunni gegn meövitundarleysi okkar i listrænum efnum, segir
Halldór Björn m.a. I umsögn sinni.
rekur svo eini glerblásarinn
okkar, Sigrún ólöf Einarsdóttir.
Hún er jafnframt yngsti þátt-
takandinn.
Þessi sýning leiðir ósjálfrátt
hugann aö þvi hvort ekki sé
timabært að stofnað sé listiðn-
aöarsafn, hér á landi. Slikt safn
hefði vitanlega áttað vera kom-
ið á laggirnar og þaö fyrir
löngu. Sú spurning vaknar,
hvortvöntuná þessháttar stofn-
un, hafi ekki staðið listskynjun
þjóðarinnar fyrir þrifum og
stuölað aö þvi smekkleysi sem
rikir allt of viöa.
Nú má vera að einhver maldi
imóinn og svari þvi til, að hand-
unnir listmunir séu ofviöa al-
þýöu manna og einungis á færi
efnamanna að eignast slika
hluti. Hér skýtur skökku viö ef
athugaðar eru þjóðlegar minjar
landsmanna. Listfengi virðist
ekki hafa verið minna á þeim
timum, þegar Islendingar löptu
dauöann úr skel, en nú, þegar
betur árar. Alla vega sýnir tré-
skurður Bólu-Hjálmars listrænt
auga alþýðu manna og reri hann
þó aldrei i spikinu. Sannleikur-
inn er sá, að fylgifiskur smekk-
leysis (Kitsch-kúltúrs) er of-
hleðsla. Mörgum þykir það súrt
i brotið aö geta ekki keypt list-
muni i' sama magni og jóla-
platta frá Bing&Gröndal eða til-
búiö „antique” i Fraga-stil, frá
sólarströndum Spánar.Ofhleösl-
an og smekkleysiö helst i hend-
ur viö kaupæöi sem ekkert á
skyltvib efnalega fátækt, heldur
andlega og getur vitanlega
lækkaö i yfirborði pyngjunnar,
þegar fólk lendir i slungnum
skransala.
Hasselby-sýning listiönaöar-
manna aö Kjarvalsstööum er
verðugt og timabært innlegg i
baráttunni gegn meðvitundar-
leysi okkar i' listrænum efnum.
Vonandiýtir hún undir skilning
á listhönnun og nauðsyn þess, að
hlúð sé sem mest og best að öll-
um sviðum hennar.
Þegar trompetleikarinn Chet
Baker réöist til Gerry Mulligans
haustið 1952, þá 23ja ára gamall,
varð hann heimsfrægur á ör-
skotsstundu, aö minnsta kosti i
djassheiminum. Hann vann
vinsældarkosningar Down
Beat&Metronome 1953 og 1954 og
þótti mörgum nóg um er hann
skaust uppfyrir lærimeistara sinn
Miles Davis, en slikt er eðli
vinsældakosninga, þar er ekki
spurt um snilli eða sköpun heldur
ráða þeir vinsældarvindar er
blása i' það og það skipti og á
þessum árum lék vesturstrand-
arsvalinn um djassheiminn. En
Adam var ekki lengi i Paradis og
brátt var þessi laglegi, ungi
trompetleikari meö drengjarödd-
ina sem var enn þekktari fyrir
hvernig hann keyrði bil en spilaöi
djass orðinn þræll hins hvita eit-
urs. Slikt fór vist ekki framhjá
neinum sem hlustaði á hann i
Austurbæjarbiói 1955.
1968 varðhann fyrir miklu slysi
og brotnuðu kjálkar og tennur og
er það eitt það versta sem hent
getur trompetleikara. En hann
náði sér aftur og 1975 kvaddi hann
sér hljóðs á ný meö breiðskifunni
She Was Too Good To Me (CIT
6050), sú plata hlaut ekki góðar
viðtökur gagnrýnenda, enda er
CIT ekki það fyrirtæki sem setur
listrænar kröfur ofar gróðasjón-
armiði. You Can’t Go Home
Again (Horizon SP 726) kom út
1977 og siðan hafa hljómplötur
hans verið gefnar út i Evrópu
ptan Once Upon A Summertime
(ArtistsHouse AH 9411) tekin upp
1977 en kom út i fyrra. Gulldreng-
urinn frá The Haig var gleymdur
löndum sinum en evrópsk.ir
kunnu að meta list hans, sem tek-
ið hefur stórstigum framförum
frá þvi hann vann þær vinsældar-
kosningar sem ekki nefna nafn
hans nú.
Af nýlegum hljóðritunum Chet
Bakers i Evrópu má nefna:
Broken Wing frá 1978 (Frönsk-
Wailers ætti þó aö vera skref i
þá áttina að snúa viö blaðinu i
þessum efnum.
Girlschool-Hit And Run
1 Bretlandi hefur það færst i
vöxt á undanförnum árum að
kvenfólk starfi i rokkhljóm-
sveitum og hljómsveitir sem
innihalda eingöngu kvenfólk eru
einnig að verða algeng fyrir-
brigði, nægir þar að nefna Slits,
Raincoats og Modettes. Þessar
hljómsveitír eiga þaö allar sam-
eiginlegt að teljast til nýbylgj-
unnar, Girlschool hins vegar
fyrsta almennilega kvenna-
Wjómsveitín sem sver sig I ætt
við þunga rokkið, þó kannski
væri réttara að kalla hana ný-
bylgju þungarokkhljómsveit.
Girlschool hafa nú sent frá sér
sina aðra stóru plötu og er þar
um athyglisvert framlag til
rokktónlistar að ræða. Tónlist
þeirra er hröð, kraftmikil og há-
vaöasöm en einhvern veginn
ferskari en hjá hljómsveitum
einsog Iron Maiden, Van Halen,
AC/DC eða hvað þær nú heita
þessar nýrri þungarokkhljóm-
sveitír.
Hit And Run er hressileg
rokkplata fyrst og fremst, heil-
leg og li'fleg og erfitt að gera upp
á milli einstakra laga á henni. A
ensku hefur rokktónlist sem
þessari verið lýst sem „head
banging” og held ég að sú lýsing
eigi best viö.
Public Image Ltd. —
Tlie Flowers Of Rom-
ance
Public Image Ltd. er hljóm-
sveitsem ekki hefur fariö troðn-
ar slóðir í tónlistarflutningi
fram að þessu og hefur henni
ýmist verið hælt i hástert eða
rifin niður og PIL sögð einhver
sú leiðinlegasta hljómsveit sem
starfaðhefur. Ekki er nema von
að svona fari þegar meðlimir
hljómsveitarinnar hafa marg-
oftlýst þvi yfiraö þau vilji rokk-
ið dautt og ætlunin sé alls ekki
að skemmta fólki. En hvað um
það, ýmsum finnst hin mesta
skemmtun aðhlusta á PIL og til
eru þeir sem álita hana ein-
hverja bestu hljómsveit sem
starfandi er i dag.
Tónlist sú sem PIL flytur á
nýjustu plötu sinni, The Flowers
Of Romance er það sem nefnt
hefur veriö tribal tónlist og er
þar mest áberandi þungur
trommuleikur sem hljóðbland-
aður er fremst, en önnur hljóð-
færi og söngur eru meir i
fjarska. Sú breyting hefur orðið
hjá PIL siðan siðasta plata
þeirra kom út, aö bassaleikar-
inn Jah Wobble er hættur og er
ekki spilað á bassa nema i einu
lagi á nýju plötunni. Einnig hef-
ur gftarleikarinn Keith Levene
nær alveg snúið baki viö gitarn-
um og snúiö sér að synthisizer-
um þess i stað og eru það ekki
sérlega góð skipti. Þau lög sem
gitarleikur er i svo sem, Phena-
gen, Track 8, og Go Back, eru
með bestu lögum plötunnar, en
einnig eru lögin Four Enclosed
Walls, Banging The Door og
Flowers Of Romance m jög góð.
önnur lög svo sem Hymie’s Him
og Under The House eru aftur á
móti heldur leiðinleg.
The Flowers Of Romance hef-
ur sem sagt sinar góðu og
slæmu hliðar, en sem betur fer
er meirihlutinn góður.
Ýmsir-Flugur
Flugur heitir nýútkomin sam-
ansafnsplata sem Steinar h.f.
hefur sent frá sér, en svo sem
landslýð ætti að vera kunnugt
hafa þesskonar erlendar plötur
áttmiklum vinsækium að fagna
hér á landi á undanförnum ár-
um. Einkum hafa það verið
plötur frá fyrirtækinu K-Tel
sem vel hafa selst, en fyrirtæki
þetta gefur út samansafnsplötur
þar sem safnað er saman vin-
sælum lögum frá hinum ýmsu
hljómplötufyrirtækjum og
stiondum erárangurinn bærileg-
ur en oftast vægast sagt slæm-
ur.
Er þá hægt að búast við þvi að
fyrirtæki uppi á Islandi geti gef-
iöút góða samansafnsplötu, þar
sem eingöngu er um að ræða
listamenn frá þessu eina fyrir-
tæki? Nei, þaö er ekki hægt,
enda er Flugur ekki góð plata,
til þess er hún allt of sundur-
laus. Útgefandi hefur reynt að
benda á söfnunargildi nokkurra