Helgarpósturinn - 14.08.1981, Blaðsíða 4

4
Föstudagur 14. ágúst 1981 he/garpósturinn
NAFN: Pétur Sigurðsson STAÐA: Forseti Alþýðusambands Vestfjarða FÆDDUR: 18. desember
1931 HEIMILI: Hjallavegur 15, ísafirði HEIMILISHAGIR: Eiginkona Hjördis Hjartardóttir, 2 börn
BIFREIÐ: Volvo 144 árg. 1974 ÁHUGAMÁL: íþróttir, pólitik og Steinn Steinarr
Vestfirdir hafa atttaf verið
sérstakt greifadæmi
A kjaramálaráöstcfnu Alþýöusambands Vestfjaröa á Núpi f Dýrafiröi sl. sunnudag, 9. ágúst.
var samþykkt að ASV yröi ekki í störa samflotinu viö næstu kjarasamninga, hcldur yröi samið
hcima ihéraði. Þetta er ekki ný búla, að Vestfiröingar skerisigúr i kaupgjaidssamningum og enn
cr i fersku minni þcgar Karvel Pálmason stormaði suöur 1977 og ASV samdi á undan. Tvær kenn-
ingar eru einkum uppi um framferði Vestfirðinganna: Annars vegar hafi Vestfiröir algjöra sér-
stöðu meö einhæfri atvinnu sem er fiskvinnslan og auk þess sé framfærsla þar miklu dýrari en
víða annars staöar á landinu. Hin kenningin lýtur aö hinni sögulegu hefð ráörikra höföingja á
Vestfjöröum sem hvorki bcygðu sig undir Skálholt né Bessastaði, og hví skyldu þeir Pétur forseti
og KaVvcl bcygja sig undir Lindargötuvaldiö? Pétur Sigurðsson, forseti Alþýðusambands Vest-
fjarða situr fyrir svörunt um þessi mál.
Þið ákváðuð á Núpi að verða
ekki með i stóra samflotinu. var
það ákveðiö að undangengnum
viðræðum við ASÍ?
„Þetta er bara þróun af um-
ræðum um kjaramálin á undan-
förnum árum og bein afleiðing
af mörgum okkar skrefum i
samningagerðum undanfarin
ár.”
Er þetta þá endahnúturinn á
það, að þið eruð búnir að kljúfa
ykkur frá ASÍ með ykkar samn-
ingagerð?
,,Það er ekki hægt að tala um
ákveðna þróun i þá átt, að ASV
kljúfi sig frá ASI, vegna þess að
oftar höfum við samið hér
heima fyrir, heldur en i sam-
starfi gegnum Alþýðusamband
tslands og við sömdum hér
heima, þó eftir að hafa tekið
þátt i viðræðum og undirbúningi
kröfugeröar ’77 sem var umdeilt
á sinum tima. Þaö er ekki um-
deilt i dag, aö viö leystum þar
ákveðinn hnút og nú er sem sagt
ákveðið að semja alfariö heima
fyrir, ganga frá kröfugerö og
óska eftir viðræöum viö vinnu-
veitendur hér heima. Þetta er
mat á þeim möguleikum til aö
ná árangri i dag. A næsta ári
gætum við allt eins veriö tilbún-
ir aö vera meö einhverjum öðr-
um i samfloti, ef menn eru þá
sammála um, að þetta sé það
rétta.”
Meö hliðsjón af þvi, að foryst-
an i ASV er krataforysta, eru
þessar ráðageröir ykkar þá ör-
þrifaráð eftir aö Alþýöuflokkur-
inn er oröinn einangraður,
svekktur og valdalitill I verka-
lýöshreyfingunni?
„Eg held að þetta sé nú alveg
fráleitt. Þarna i stjórn ASV er
nú ekki einlit kratahjörð einsog
þú kannski gafst i skyn og á
fundinum á Núpi voru allir full-
trúarnir sammála um að nú ætti
að reyna þetta og meira að
segja menn, sem voru á móti
þessu 1977, voru með núna. En
að einhver hefndarstund sé
runnin upp, það held ég sfe nú al-
veg fráieitt. A siöustu ráöstefnu
ASI var kosið á milli manna og
einn haföi kannski tryggt sér
stuðning ákveðins hóps á þing-
inu og til þess að ná meirihluta,
þá tryggði hann sér stuðning
fylgismanna annars manns og
var síðan studdur sem varafor-
seti.”
En Núpsfundurinn lýsir yfir
stofnun nýs furstadæmis innan
verkalýöshreyfingarinnar?
„Nei, nei, þetta er ekkert nýtt
furstadæmi, þetta hefur alltaf
veriö sérstakt greifadæmi
hérna, Vestfirðirnir og Alþýðu-
samband Vestfjaröa og það
væri ekkert óeölilegt, aö þróun-
in yrði sú, að við tækjum meira
af okkar málum hingað heim i
hérað. Við höfum ekki fengið
ýkja mikinn skilning.og einkum
hjá þeim sem búa á þéttbýlis-
kjörnunum viö Faxaflóa, á þvi
að hér er reginmunur á fram-
færslukostnaði miðaö við aðra
staöi. Bæði hvað varðar húshit-
un og alla aðdrætti og einsog
marg oft hefur verið bent á, og
margir hverjir trúa ekki enn i
dag, þá borgum við álagningu
og söluskatt á flutningsgjöld
sem er algjörlega umfram þaö
sem fólk býr viö á Suöurlandi.
Þess vegna væri ekki óeölilegt
að hugsa sér þaö, aö laun úti á
landi bæöi hér fyrir vestan,
austan og noröan væru hærri en
i Reykjavik. Hitt kæmi líka til
greina, að menn hefðu á þessum
svæðum einhvern skattakvóta
til frádráttar umfram aöra.”
En eru atvinnufyrirtækin i
stakk búin aö greiöa þennan
mun?
„Atvinnuvegirnir hér á Vest-
fjörðum ættu einnig aö fá eitt-
hvaö af þeim hagnaöi sem
rekstur þeirra og vinna verka-
fólksins i fyrirtækjunum gefur
þjóðfélaginu. Skattatekjur af
útflutningsverðmætum sem
framleidd eru hér á Vestfjörö-
um og viöa útum land, renna aö
verulegu leyti til uppbyggingar
á þéttbýlissvæðunum.”
Eru þessar ráöageröir ykkar
uin samninga i héraöi eitthvaö i
tengslum viö baráttu Vilmund-
ar Gylfasonar um aukiö lýöræöi
innan verkalýöshreyfingarinn-
ar?
„Þær eru ekki i neinum
tengslum viö Vilmund og þaö
sem þar hefur gerst, — sumir
kalla þetta uppþot hjá Vil-
mundi, — en þessi ákvöröun hjá
okkur er miklu alvarlegra mál
og alls ekki I ætt viö neitt upp-
þot.”
Þú talar um uppþot hjá Vil-
mundi, en umræöan um verka-
lýösmál þessa dagana er kring-
um nafn Vilmundar Gylfasonar,
og framámenn krata I verka-
lýöshreyfingunni hafa allt aö
þvi fordæmt Vilmund. Nú hefur
Vilmundur bariö frá sér og i
Visisviðtali s.l. laugardag segir
Vilmundur: „Margt af þvi fólki
innan okkar vébanda, sem er i
forystu verkaiýðsfélaganna sit-
ur inni á skrifstofum með svona
fjórum sinnum hærri laun en
það semur um fyrir láglauna-
fólkið, þaö þykist hafa völd, hef-
ur vissulega stööu, skrifstofu og
laun og óttast um stööu sina.”
Ert þú einn úr þessum hópi,
Pétur?
„Ég er einn af þeim sem sitja
hér inni meö þreföld laun verka-
fólks i fiskvinnslu einsog þau
eru i kaupgjaldsskránni okkar,
og þá tala ég ekki um
aö þaö séu nein álög,
enginn bónus inni I þvi.
Þau laun min eru reyndar
heildarlaunin þannig aö ég get
ekki skrifaö yfirvinnu á sjálfan
mig, þaö verður svo aö vera
matsatriöi hvort ég vinn fyrir
þessum launum eða ekki. En I
sambandi viö skrif Vilmundar
Gylfasonar og aö þaö sé veriö að
stoppa hann af á Alþýöublaöinu
af þvi hann ýti viö og sneiöi að
verkalýösforingjum i Alþýðu-
flokknum sem og öörum, og það
hefur hann gert, þá hlýtur það
bara að vera af því aö hann hef-
ur tilefni til þess. Það hefur
komið fram i viötölum viö fólk,
bæði i Dagsbrún og Verslunar-
mannafélaginu, aö forystu-
mennirnir hafi ekki staðið sig
nógu vel og þess vegna sé það I
láglaunafélögum og á lágu
kaupi. Auðvitaö er þetta regin-
misskilningur hvort sem for-
ingjarnir heita Pétur Sigurös-
son eöa Magnús L. Sveinsson.
Þaö eru náttúrlega ekki þeir
sem eiga aö reka verkalýösfé-
lögin, þaö eru verkalýösfélögin
sem eiga að reka þessa menn
áfram og þeir eru auövitað ekk-
ert annaö en þjónar þeirra,
verkalýösfélaganna sjálfra og
þessara félaga sem voru aö
vitna þarna I blaöinu. En félög
láglaunafólksins hafa ekki staö-
iö sig nógu vel i launakapp-
hlaupinu I þjóöfélaginu, þaö er
alveg staöreynd. Ef menn ætla
hins vegar aö bregöast viö skrif-
um Vilmundar þannig, aö eigi
aö skrúfa fyrir þau, þá held ég
að menn.ættu að fara i einhvers
konar sálgreiningu og upprifjun
á sinu hlutverki. Ég hef ekki séð
neitt i skrifum Alþýðublaðsins
upp á siðkastið sem ekki er hægt
að þola. Það er matsatriði hvers
og eins hvort einhver stærri orð
eru notuö heldur en greinarhöf-
undar sjálfir geta staðið viö,og
ég held að það gerist nú alltaf i
svona umræðu. Sérstaklega ef
hún á aö ýta við einhverjum
verulega, þá þarf oft aö gripa til
stórra orða, enda þótt það sé oft
neyöarúrræði. Hitt er annað
mál, að ég get veriö sammála
Jóni Helgasyni og Jóni Karls-
syni um þaö, aö þaö er ekkert
vist, aö viö viöurkennum þaö, aö
Vilmundur Gylfason og Jón
Baldvin Hannibalsson séu réttir
menn á réttum staö til þess aö
ræöa um verkalýösmál af ein-
hverri þekkingu. Ég veit ekki til
þess að þeir hafi verið starfandi
i verkalýðsfélögum eöa i for-
ystusveit þar á neinum tima.”
Hafa þeir ekki umboö til aö
skrifa um verkalýðsmál vegna
uppruna sins og menntunar?
„Ég veit ekki hversu langt við
eigum aö sækja erföirnar, þeir
eru náttúrlega báöir synir for-
ingja i Alþýöuflokknum og báöir
feöur þeirra hafa veriö formenn
i þeim flokki og voru reyndar á
stundum i algerri andstööu viö
forystu flokksins og komu jafn-
vel'fram tillögur um aö reka þá
báöa. Ég hef hins vegar ekki trú
á þvi, að Jón Baldvin hafi erft
neitt af þeirri reynslu sem
Hannibal faöir hans haföi öölast
i störfum fyrir verkalýöshreyf-
inguna.”
Samkvæmt þessum svörum
er maður sem ekki er i verka-
lýðsfélagi ófær aö skrifa um
verkalýösmál.
„Jú, jú, jú, ef menn setja sig
vel inn i málin, þá er þaö vel
hægt. Ég held hins vegar aö stór
orð sem notuð eru, sýni oft að
menn eru oft ekki nóg inni i mál-
unum. Ég efast ekkert um vilja
Vilmundar til þess aö láta gott
af sér leiöa i þessu sambandi.
Ég hef enga trú á þvi, þaö
hvarflar ekki aö mér, aö Vil-
mundur sé þarna aö gera ein-
hverjum illt.”
Eru þá skrif Vilmundar af
hinu góða?
„Skrif Vilmundar eru meint
af honum til þess að ýta við
mönnum i verkalýðshreyfing-
unni svo þeir fari að taka málin
öðruvisi. Honum finnst of mikill
sofandaháttur i verkalýðsfélög-
unum sem er alveg rétt hjá hon-
um. Það er nauðsynlegt að við-
urkenna það og hann meinar
ekkert annað með þessu en það,
að lifga upp á þessa hreyfingu.
Honum er vel við það fólk sem
þar eru meðlimir.”
Aftur að ályktun Núpsfundar-
ins, hver er hugmyndafræðing-
urinn á bak við hana. Nú var
það Karvel sem reifaði málin á
fundinum?
„A fundi i Alþýðusambandi
Vestfjarða, þar sem timasetn-
ing Núpsfundar var ákveöin,
kom fram tillaga um það, að ég
kæmi fram með tiilögur sem
gætu orðiö beinagrind að um-
ræöum og þaö eru nánast þær
tillögur einsog þær liggja fyrir.
Hugmyndafræöingurinn aö
þessum tillögum, þaö er ég, siö-
an leggur ráöstefnan blessun
sina yfir þær. En frjóleiki minn
er nú ekki meiri en þaö, aö
þarna eru teknar upp gamlar
lummur sem búiö er aö veltast
meö i kröfugerö, sumt af þeim i
áratug.”
Nú voru þeir gestir ráöstefn-
unnar Asmundur Stefánsson og
Björn Björnsson frá ASt, sýndu
þeir engin svipbrigði?
„Eg held þeir hafi gert sér
grein fyrir þvi, að þeir gátu
engu breytt um niöurstöður, en
það væri lygi hjá mer ef ég
segði, aö þeir heföu veriö
ánægöir meö niöurstööur.”
Finnuröu til upphefðar að
vera sá annar forseti Alþýðu-
sambands á tslandi sem nú
gengur til baráttu viö atvinnu-
rekendur?
„Ég get ekki neitaö þvi, aö
það er ákveöin upphefö I þvi og
traust, aö vera forseti Alþýöu-
sambands Vestfjarða, og þaö
væri hægt aö fara lengra aftur i
söguna og segja, aö þeir heföu
þá veriö meiri forsetar hér, for-
setar Alþýöusambands Vest-
fjaröa heldur en Alþýðusam-
bands tslands, vegna þess aö
þeir leiddu kjarabaráttuna á ts-
landi fyrir nokkrum áratugum
siðan. En þaö kom aldrei neitt
til greina aö meta þá hvern gegn
öðrum forseta ASI og ASV.
Ætliö þið með þessum aðgerð-
um nú, að leiða verkalýðsbar-
áttuna á tslandi á nýjan leik?
„Þetta varldmsk spurning. Ef
viö gætum þaö, værum viö fúsir
til aö fórna okkur I þaö.”
eftir Finnboga Hermannsson
myndir Jim Smart