Helgarpósturinn - 21.08.1981, Síða 22

22
Fostudagur 2i. ágúst 1981 he/gsrpósturinn
Hollendingur í
N ýlis tasa fninu
t Nvlistasafninu stendur nú
vfir sýning á Video verki eftir
Hollendinginn, Paul Muller og
er þetta likast til i fyrsta sinn
sem slik ..installation" (hefur
veriö revnt að þvða sem ..inni-
setning") er sett upp hérlendis.
Ekki er þetta þó nytt af nál-
inni erlendis. þvi allt aftur á
miðjan sjötta áratuginn hefur
tækjum og ekki sist óáteknum
spólum sem eru t.d. þrisvar
sinnumdýrari hér en i U.S.A.Þó
má ætla að breyting verði á
þessu þar sem nú uppá siðkastiö
hefur skotið upp mörgum fyrir-
tækjum sem leigja út videotæki
á þolanlegu verði og má þvi bú-
ast við að hér risi upp hópur
manna innan skamms, sem
slikt verið gert viða um heim.en
Video-list hefur þó átt mestu
brautargengi að fagna i U.S.A.
til skamms tima. Má þar til-
nefna Kóreumanninn Nan Jun
Paik sem talinn er einn af upp-
hafsmönnum á þessu sviði en
tslendingar ættu að minnast
hans frá þvi að hann var hér i
boöi Musica Nova um árið.
ásamt Charlotte Moreman og
frömdu þau hér músfkgerning
með aðstoð vélmennis.
Annan Amerikumann má
nefna er Peter Campus heitir en
hann mun nú hafa snúið sér að
annarri tækni, þar sem það get-
ur verið dýrt að vinna i video og
markaðurinn er ekki eins stór
og ætla mætti.
Hér á landi hefur litið farið
fyrir listamönnum sem notað
hafa myndbönd við listsköpun
sina, utan örfáir sem litillega
hafa notað þennan athvglis-
verða miðil og þá i tengslum við
framhaldsnám erlendis.
Má ætla að aðal orsök þess. sé
hið háa verð á hvoru tveggja.
koma til með að notfæra sér
þessa tækni á skapandi hátt.
Svo ég súi mér aftur að sýn-
ingunni i Nýlistasafninu, þá er
þar aðeins sýnt eitt verk og kall-
ast það „Tracking” (gæti út-
lagst: að slæða, eða leita uppi'.
Paul Muller lýsir verkinu á eft-
irfarandi hátt:
Á punkti X sem er um það bil
hálfa vegu á milli Maastricht og
Sittard er sjónvarpsskermt
komið fyrir þannig að hann er
sjáanlegur frá lestum sem fara
framhjá. (Maastricht og Sittard
eru borgir i Suöur-Hollandi og
er ca. 15 minútna lestarferð á
milli þeirra). Samtimis þvi sem
lestin leggur upp frá Maastricht
á leið til Sittard er sýnd á sjón-
varpsskerminum upptaka af
þeirri sömu leið og lestin ekur.
A glugga eins lestarklefans
eru limdar ljósmyndaglærur
með myndum af upptökunni
sem sýnd er á sjónvarpsskerm-
inum.
Á þvi augnabliki sem lestin
fer framhjá punkti X fellur ljós-
Glærurnar sem mikill hluti verksins snýst um.
Væntanlegar bækur Skuggsjár:
Síðasta skáldsaga Jökuls
Jakobssonar o.fl.
„Þetta verða nokkrar bækur.
en þær eru allar á vinnslustigi".
sagði Oliver Steinn, forleggjari i
Skuggsjá, þegar Helgarpósturinn
spurði hann um væntanlegar
bækur frá honum.
SU bók, sem vafalaust á eftir að
vekja hvað mesta athygli, er
skáldsagan Skilaboð tit Söndru.
en það er siðasta bókin, sem Jök-
ull Jakobsson lauk við áður en
hann lést.
önnur islensk skáldsaga, sem
Skuggsjá gefur út, er lika eftir-
tektarverð. Hún heitir Sólin og
skugginn og er eftir Friðu A.
Sigurðardóttur. Þetta er fvrsta
skáldsaga Friðu, en i fyrra sendi
hún frá sér smásagnasafn. sem
vakti mikla athygli.
Gefnar verða út i einu bindi
fjórar sögur af Gvendi Jóns, eftir
Hendrik Ottósson. Þær eru ekki
gefnar út sem barnabækur, held-
ur sem hluti af fyrri verkum
Hendriks, sem gefin hafa verið
út. Þá kemur út bindi með rit-
gerðum Einars Benediktssonar
sem hluti af ritsafni hans.
Minningabækur og bækur með
þjóðlegum fróðleik eru all nokkr-
ar. Þar skal nefna Frá ystu nesj-
um, 2. bindi Gils Guðmundssonar
af vestfirskum þáttum og sögn-
um. Þess má einnig geta, að Gils
er jafnframt að vinna aö útgáfu 3.
bindis verka Benedikts Gröndal.
Frá sólarupprás tiltil sólarlags
heitir minningabók séra Jakobs
Jónssonar. Einar Guðmundsson
kennari sendir frá sér Þjóðsögur
og þættiog er það fyrra bindi af
tveimur.
Blöndalsættin heitir bók, sem
Lárus Jóhannesson hrl. var búinn
að vinna að nokkru leyti fyrir
andlát sitt. Jón Gislason póstfull-
trúi hefur tekið við af honum,
ásamt Guðjóni Lárussyni.
Æviskrár samtiðarmanna er
myndagiæran saman við lands-
lagið, séðu frá lestarglugganum
og sést þá sama myndin og er á
sjónvarpsskerminum.
Allar myndirnar eru á þvi
augnabliki nákvæmlega þær
sömu.
Af framansögðu má sjá að
listamaðurinn veltir mjög fyrir
sér tima og rými en það hefur
einmitt verið mörgum
Video-listamanninum hugleikið.
Á sýningunni hefur hann kom-
ið fyrir ljósmyndaglærum þeim
sem hann notaði við upptöku
myndbandsins og einnig skýr-
ingarmyndum sem gerir áhorf-
andanum auðveldara með að
skynja tilurð verksins og um
leið að átta sig á innihaldi þess.
Ég verð fyrir mitt leyti að j
segja að ekki finnst mér hug-
myndin ýkja sterk en öll vinna
og frágangur er með miklum
ágætum.
bók hliðstæð Islenskum samtiðar-
mönnum, þar sem menn og kon-
ur, framarlega i félagslifi. opin-
beru lifi eða á annan hátt i sviðs-
ljósinu, munu greina frá stað-
reyndum um lif sitt. Fyrra bindi
af tveimur er væntanlegt i haust,
en alls munu fjögur til fimm þús-
und manns koma þar við sögu. 1
bókinni Sextánkonur skrifa jafn
margar konur, sem eru i áber-
andi störfum, um sigog sittstarf.
Ein dulræn bók kemur út hjá
Skuggsjá. Er hún eftir Ævar R.
Kvaran og heitir Undur ófreskra.
Fjallar hún um útlenda menn,
en á næsta ári er væntanleg bók
um ófreska tslendinga.
Til hærri heima er nafn á úrvali
sunnudagshugvekja séra Jóns
Auðuns i Morgunblaðinu.
Loks skal af islenskum bókum
geta um litla kvæðabók eftir
Kristján Karlsson bókmennta-
fræðing. Kemur hún til með að
heita Kvæði 81.
Erlendir reyfarar verða að
venju nokkrir hjá Skuggsjá. Þeir
eru allir eftir þekkta höfunda,
eins og Barböru Cartland,
Theresu Charles, Sigge Stark,
ElseMarie Nohr og Signe Björn-
berg.
Anarkistarokk og futuristapopp
Crass— Penis Envy
They said that we were
trash / Well the name is Crass
not Clash / They can stuff their
punk credentials / Cos it’s them
that take the cash.
Envy, hefur setið i fyrsta sæti
breska independent listans
(vinsældalisti smáfyrirtækj-
anna, sem óháð eru þeim stóru)
frá þvi hún kom út fyrir nokkr-
um vikum og Stations Of Crass

Popp
eftir Gunnlaug Sigfússon
1 .
Ofangreindur textabútur er úr
laginu White Punks On Hope,
sem breska hljómsveitin
Crass flutti á plötu sinni
Stations Of Crass. En Crass er
meira en bara hljómsveit.
Eiginlega væri nær að segja að
Crass væri lifsmáti, eða eitt-
hvað þvi um likt. Crass er með
öðrum orðum hópur ungra
anarkista, sem býr á gömlum
bóndabæ, nálægt smáþorpi i
Essex. Þaöan reka þau siðan
öfluga útgáfu- og upplýsinga-
starfsemi af ýmsu tagi. Gefin
eru út timarit og upplýsinga-
bæklingar, menn sem stunda
veggjakrass gerðir út af örkinni
og tekið á móti fólki sem vill
kynna sér starfsemi þeirra og
markmið og ýmislegt annað-er
tengist anarkisma. Umfangs-
mest er þó hljómplötuútgáfan
og hljómsveitarreksturinn, en
flestir meðlimir sambýlisins
eru einnig meðlimir hljóm-
sveitarinnar Crass. sem þegar
hefur sent frá sér nokkrar plötur.
Það er samt engin leiö að þú
hafir séð nokkra þeirra auglýsta
i nokkru tónlistarblaði, eða yfir-
leitt nokkru blaði, þvi Crass
standa fyrir utan hinn eiginlega
hljómplötuiðnað og auglysinga-
herferö hans. Smáfyrirtækiö
Raugh Trade dreifir plötum
þeirra og eftir þvi er ég best veit
þá taka þeir litla þóknun þar
fyrir. Flötur Crass auglýsa sig
með umtali, veggjakrassi auk
þess sem þúsundir breskra ung-
linga bera merki þeirra á baki
svartra leöurjakka sinna. Og
plötur þeirra seljast vel.
Nýjasta platan þeirra, Penis
hefur varla dottið út af þessum
sama lista það rúma ár sem lið-
ið er siöan hún kom út. Það sem
er kannski öllu skrýtnara er
það, að Crass hafa náð tölu-
verðum vinsældum utanheima-
lands sins, svo sem i Astralíu,
Japan og B-andarikjunum.
Hverskonar tónlist spilar svo
Crass? Jú, tónlist Crass er ein-
hver harðasta pönktónlist sem
hægt er að hugsa sér. Textarnir
eru svo uppfullir af áróðri og
klámyrðum og er þar ekki
skafið af neinu. Albúmin utan
um plöturnar eru svo yfirleitt,
frekar þunnur pappir, sem brot-
inn er nokkrum sinnum saman,
en alltaf þó skemmtilega mynd-
skreytt auk þess sern allir text-
ar og ýmis annar fróðleikur er
þar prentaður á.
Meölimir hljómsveitarinnar
Crass eru söngvarinn Steve
Ignorant, söngkonurnar Eve
Libertine og Joy de Vivre, gitar-
leikararnir Andy N. A. Palmer
og Phil Free, bassaleikarinn
Pete Wright og trommuleikar-
inn Penny Rimbaud en hann er
lang elstur i hópnum, kominn
nálægt fertugu og aðalhug-
myndafræðingur hópsins.
Eins og að framan greinir
hafa Crass nýlega sent frá sér
plötuna Penis Envy og er ekki
að orðlengja það að þar er um
þeirra bestu plötu að ræða.
Steve Ignorant hefur verið gefið
fri og Joy og þó aðallega Eve sjá
um sönginn og eru það satt að
segja hin ágætustu skipti. Tón-
listin er lika öll betur unnin og
ekki eins ofsalega hröð og áður.
Textarnir eru þó jafn bein-
skeyttir sem fyrr, þó Ivið hafi
óprenthæfu orðunum fækkað.
Er þar um hreinan og beinan
anarkiskan áróður að ræða og
eru textar þessir yfirleitt vel
gerðir og stungið þar á hinum
ýmsu kýlum. 1 Systematic
Death er t.d. kvartað yfir
kerfisbundinni itroðslu kerfis-
ins sem deyðir allt hið frjálsa I
manninum og er þar tveimur
einstaklingum fylgt frá vöggu
og þar til kerfið sprengir
prengjuna. 1 laginu Where Next
Columbus? eru dregin fram þau
slæmu áhrif sem Crass telja að
menn á borð við Marx, Musso-
lini, Jung, Sartre, og Einstein
hafa haft á þróun mannkynsins.
I Smother You segir svo: Keeps
us thinking love’s too pure to
see another face/Love’s another
skin trap, another social weap-
on./Another way to make men
slaves and women their bec-
on./Love’s another sterile
gift, another shit condition./
That keeps us seeing just
one side and others not exist-
ing. Og i Dry Weather talar
reið kona og spyr meðal annars:
Tell me why I’m being sucked
dry?.'/Used as a tool?/Treated
as a fool?/Shat on? Spat
on?/Totally confused/Fucked
up? Mucked Up?/Totally abus-
ed?/Pulled about? Fooled ab-
out? Treated like a toy?
Crass er hljómsveit sem hefur
mikið að segja og hvort sem
maður er sammála þeim eða
ekki, eru þau þess virði að
hlustaö sé á þau.
Electric Light
Orchestra — Time
Þegar Roy Wood og Jeff
Lynne stofnuðu Electric Light
Orchestra i kringum 1970 var
ætlunin að flytja tónlist sem
tæki við þar sem Bitlarnir, að
þeirra mati, risu hæst, með
laginu I’m The Walrus.
Slna fyrstu plötu sendu ELO
frá sér árið 1971 og hafði hún
inni að halda hiö vinsæla 10538
Overture. Eftir það yfirgaf Roy
Wood hljómsveitina ásamt
nokkrum meðlimum hennar og
stofnaði Wizzard, sem fljótlega
náðu þó nokkrum vinsældum.
Jeff Lynne hélt ELO nafmnu og
endurskipulagði hann hljóm-
sveitina.
Fyrsta litla platan sem ELO
sendi frá sér eftir breytinguna
var lagið Roll Over Beethoven
og náði lag þetta þegar miklum
vinsældum. Siðan hefur saga
hljómsveitarinnar verið óslitin
sigurganga, hvað vinsældir
áhrærir og „hit” lögin orðin
allmörg, mætti þar nefna auk
fyrrgreindra laga Ma-Ma-Ma
Belle, Showdown, Cant Get It
Out Of My Head, Evil Woman,
Telephone Line, Rockaraia,
Turn To Stone, Wild West
Hero, Shine On Little Love og
Last Train To London, og
sjálfsagt væri hægt að nefna
einhver fleiri. Einnig hafa stóru
plöturnar þeirra selst vel.
Siðasta plata ELO hét
Discovery og kom hún út þegar
diskóæöið var f hámarki og ber
platan þess greinileg merki.
Discovery telst áreiðanlega til
slappari platna hljómveitar-
innar og þaö var þvf nokkuð
spennandi að fylgjast með hvort
þeim tækist að vinna sig upp úr
þeirri lægð sem þeir voru komn-
ir i. Platan meö tónlistinni úr
kvikmyndinni Xanadu, þar sem
ELO átti helming laganna, varö
heldur ekki til aö auka hróður
hljómsveitarinnar, nema siður
væri.
Nú er svo komin út platan
Time, þar sem ELO gera tilraun
til að lita inn I framtiöina og
halda takti við timann tónlistar-
lega. Með öðrum oröum, nú er
það futurista-tónlistin sem er
helsti áhrifavaldurinn. Tekst
Lynne og félögum ágætlega upp
sumsstaðar i útsetningum, en
falla þó i slæma pytti hér og þar.
Það hefði til dæmis verið til
mikilla bóta að sleppa öllu
strengjavæli og nota þess i stað
eingöngu synthesizera og sumt
af þvi sem þeir eru að reyna að
gera tekst alls ekki, samanber
misheppnuð raegge-útsetning á
laginu The Lights Go Down og i
textum er alltaf verið aö
þvælast á milli tveggja tima.
Helsti gallinn er þó sá að Jeff
Lynne er greinilega kominn i
þrot sem lagasmiöur og fannst
mér ég þekkja lögin strax við
fyrstu heyrn. En það er kannski
galdurinn við að semja góð
popplög að fá þau til að hljóma
nógu likt þvi sem áður hefur
verið gert án þess þó að um al-
gera endurtekningu sé að ræða.
Time er þó ekki i alla staði
slæm plata, þvi þar eru þokka-
legustu lög inn á milli, eins og
lögin Twilight sem er hressilegt
danslag og liklegt til vinsælda,
YoursTruly, 2025, er liflegt lag,
þar sem segir frá þegar stóra
ástin er ekki lengur kvenvera,
heldur tölva frá IBM. Here !s
The Newser er það lag sem
kemstnæst futuristahljómnum
og Hold Tight er rokkari upp á
gamla móðinn, með tilheyrandi
Presley-áhrifum.
Time er sem sagt öllu betri
plata enDiscovery, en hvort það
er vegna þess að futurista-tón-
listinerskárrien diskótónlisten
þýska diskóið sem einkenndi
Discovery, skal látið ósagt hér.
Töluvert vantar þó á að ELO
risi jafn hátt á þessari plötu og
þeirgerðu þegar þeir voru upp á
sitt besta.