Helgarpósturinn - 21.08.1981, Blaðsíða 26

K/ t
». *
26
Föstudagur 21. ágúst 1981
™LhelgarpósturinrL
Videóheimildir:
Nýja bylgjan
Fyrir nokkrum vikum var i
Helgarpóstinum greint frá upp-
hafi video-heimildamynda i
Bandarikjunum. Video-mynda-
gerö er i mjög örri þróun viða um
heim og nýlega var haldin i New
York sórstök myndahátiö, þar
sem eingöngu voru sýndar video-
heimildamyndir, m.a. um
húsnæðismál, lifiö i stórborgum,
atvinnumál og málefni aldraðra.
Ekki er langt siöan almenningur
gat aöeins gert svart-hvitar
video-myndir, sem ekkert var
hægt að nostra viö og þessar
myndir vöktu yfirleitt ekki áhuga
annarra en þeirra, sem höföu gert
þær. En myndbúnaöurinn er i
stööugri framför og menn geta
farið meö myndir sinar á sér-
stakar vinnustofur og „editerað”,
þ.e. stytt myndirnar, stokkað upp
efniö o.s.frv.
Og nú eru margar bandariskar
sjónvarpsstöövar meö slikt
heimatilbúið efni á dagskrá. Fyrr
á þessu ári var til dæmis sýnd
video-heimildamynd sem nefnist
„Undirritað, lokaö og afhent —
kjarabarátta póstmanna”. Meðal
þeirra sem gerðu myndina er
kona, Tami Gold að nafni. Eigin-
maður hennar tók þátt i verkfalli
póstmanna árið 1978 og var
rekinn fyrir vikiö. Tami gerði
video-mynd um verkfalliö, upp-
sagnir, félagsfundi og landsþing
póstmanna.
Tami Gold dregur enga dul á að
hún styður málstað póstmanna
eindregið. Þvert á móti notfærir
hún sér hlutdrægnina til að láta i
ljós óánægju meö kjör verkfalls-
manna og forystumenn verka-
Iýðsfélaganna sem henni þykja
„Tilkynning um brottflutning — saga Sandeyinga” er gott dæmi um hinar nýju video-heimilda-
myndir, tæknilega vel gerð, og hún fjallar um samfélagsvandamál, þ.e. nauðungarflutning
eyjarskeggja.
ekki nægilega virkir.
Myndin er um 40 minútna lör.g
og tekin að nokkru leyti i litum.
Orar klippingar eru i myndinni,
þannig að engum þarf að leiðast,
en ekki svo hröð að myndin komi
ekki tilætluðum upplýsingum og
boðum til skila.
Bráðlega verður sýnd i
bandarisku sjónvarpi önnur
video-mynd sem, likt og myndin
um póstmennina, hlaut sérstök
verðlaun á fyrrnefndri video-
hátið. Ibúar á Sandey, einni
Hawaii-eyja báðu Vicki Keith og
Jerry Rochford að vekja athygli á
málstað sinum.
Forsaga málsins er sú að
stjórnvöld vilja flytja alla ibúana
burt af eynni og breyta henni i
þjóðgarð.
Sögumaður myndarinnar,
Abraham, lýsir þvi er hann og
rúmlega hundrað aðrir Hawaii-
búar fluttust til Sandeyjar, sem
þá var i eyði, i þeim tilgangi að
taka upp lifshætti forfeðranna.
Myndin hefst á lýsingu á friðsælu
lifinu á ströndinni. Menn eru á
veiðum.að bæta net sin og konur
fást við matseld. Rætt er við
fólkið sem tekur nærri sér að
þurfa að fara af eynni.
Kona nokkur segir frá þvi að
hún og eiginmaður hennar hafi
frá árinu 1949 reynt að eignast
heimili, en árangurslaust þar til
fyrir átta árum að þau fluttust til
Sandeyjar. Þar var hvorki raf-
magn né vatnsveita. Fólkið
hreinsaði fjörurnar og byggði
skýli i sameiningu og vonaðist til
að fá að lifa i friði.
Endir myndarinnar er áhrifa-
rikur. Slökkviliðsmenn eyði-
leggjaskýlin með hjálp jarðýta.
Abraham er tekinn höndum i
rústunum af heimili sínu. Hann
hrópar: ,,Er þannig farið með
Hawaii-búa? Kærar þakkir, Ariy-
oshi fylkisstjóri. Kærar þakkir,
Hawaii! ”
Höfundum myndarinnar hefði
veriðí lófa lagið að gefa tölulegar
upplýsingar um húsnæðisskort á
eyjunum eða lýsa þvi hvernig riki
og einkafyrirtækieiga allt land og
nýta það til ræktunar eða
túrisma. En þetta er ekki dæmi-
gerð mynd um Hawaii með húla-
dönsurum og ananaslundum. Hér
togast á nUtimalegt verðmæta-
mat og menningararfleið feðr-
anna.
Bernadette Mineo gerði video-
heimildamynd um Janine, ein-
hverft barn, og fjölskyldu þess.
Bernadette er þroskaþjálfi og
byrjaði að þjálfa Janine, þegar
barnið var sex ára, en myndina
gerði hún þegar Janine var á ti-
unda ári.
1 myndinni leikur Janine sér i
eldhUsvaskinum, rekur tunguna i
vatnið i sundlaug og nuddar
saman höndunum i orðaleik með
móður sinni. Faðir hennar lýsir
þvi hvernighUn deplar augunum,
nýr saman höndum og snertir
hluti með tungunni, eins og hún
geti ekki þreifað á þeim með
höndunum.
Foreldrum einhverfra barna
finnst oft sem þeir eigi sök á
sjUkdómnum, en foreldrar Janine
vita að ástæöulaust er aö vera
sakbitinn. Samt er eins og Judy,
móðir telpunnar, geti ekki leynt
þjáningu sinni og sektarkennd.
Carlo, faðir Janine, lýsir liðan
sinni, þegar dóttir hans fær æðis-
köst á almannafæri með þeim af-
leiðingum að ókunnir velta þvi
fyrir sér hvernig hann misþyrmi
henni.
Hart hefur verið lagt að þeim
báðum, Carlo og Judy, að láta
loka Janine inni á sjúkrahúsi, en
Judy segir að það komi ekki til
mála meðan hún geti ráðið við
dóttur sina.
Ætlun Bernadette með mynd-
inni, sem er hálftima löng, var að
opna augu almennings fyrir þeim
vanda sem foreldrum einhverfra
barna er búinn. Einnig vonaðist
hún til að hið opinbera hlypi undir
bagga meö foreldrum, t.d. með
þvi aö stofna sérstök dagheimili
fyrir einhverf börn.
Þar sem Bernadette Mineo er
svo nákunnug Janine og foreldr-
um hennar, fá áhorfendur að
kynnast fjölskyldunni betur en
ella hefði veriö.
Lokaatriöi myndarinnar sýnir
Janine, þar sem hún hlustar á
hljómplötu. Platan er biluð
þannig aö sömu tónarnir heyrast i
sibylju. Janine horfir lengi i
myndavélina en litur siðan
undan.
HO-OLU-LfíHUI^ M
rmr'suwM
Ungur andófsmaður i mvnd-
inni um Sandev.
Þó að þeim fjölgi stöðugt i
Bandarikjunum sem gera video-
heimildamyndir er allt á' huldu
um framtið slikra mynda i sjón-
varpi, þvi að hugsanlegt er að
dregið verið verulega úr opin-
berum fjárframlögum til sjón-
varpsstöðva sem eru ekki reknar
með auglýsingatekjum. Einkum
munu myndir, sem sýna stjórnar-
farslega rangsleitni, eiga erfitt
uppdráttar, en ýmsar myndir af
þessum toga hafa fallið i góðan
jarðveg og almenningur telur sig
eiga rétt á að fá að sjá þær.
Video-heimildamyndin Jan-
ine er um einhvcrfa telpu.
Myndina gerði þroskaþjálfi
barnsins.