Helgarpósturinn - 18.09.1981, Blaðsíða 19

I I *
Föstudagur 18. september 1981
;,A að skýra hvað það er
að vera varanlega fatlaður”
— segir Gunnar Gunnarsson um leikþátt
sem Þjóðleikhúsið frumsýnir í næsta mánuði
Ar fatla&ra hefur ekki farið
framhjá leikhúsunum. i Iðnó
gengur Jói fyrir fullu húsi og um
helgina frumsýnir Alþýðuleik-
húsið „Sterkari en Súpermann”. í
október frumsýnir svo Þjóðleik-
húsið sinn skerf — leikþátt eöa
stutt leikrit sem Gunnar Gunn-
arsson, Guðmundur Magnússon
og Sigmundur örn Arngrimsson
eru að Ijúka við i sameiningu.
Að sögn Gunnars leikur
Guðmundur aðalhlutverkið, en
hann er sjálfur lamaður og bund-
inn viö hjólastól. Auk hans taka
tveir aðrir leikarar þátt i verkinu.
Sigmundur örn er leikstjóri.
„Ætlunin er að verkið verði
sýnt i skólum og á vinnustöðum”,
sagði Gunnar, „og það á að skýra
hvað það er að vera varanlega
fatlaður”.
—GA
Súpermann hjá Alþýðuleikhúsinu
„Já það er svolítið sniöugt
hvernig Siipermann kemur inni
þessi verk á ekki ólikan hátt”,
sagði Jórunn Sigurðardóttir, leik-
hússtjóri Alþýðuleikhússins i
samtali við Helgarpóstinn. „t
„Sterkari en Súpermann” kemur
Súpermann þó ekki fyrir eins og i
„Jóa”, en Stjána sem okkar leik-
rit er um finnst Súpermann æöis-
legur.
A laugardaginn klukkan fimm,
á morgun semsagt, frumsýnir Al-
þýðuleikhúsið leikritið „Sterkari
en Súpermann”, eftir Englend-
inginn Roy Kift og i þýðingu
Magnúsar Kjartanssonar. baö
fjallar um þrjá krakka og sam-
skipti þeirra innbyrðis og við full-
orðna, en einkum og sér i lagi um
samskiptiheilbrigöra og fatlaðra.
Aö sögn Jórunnar er þetta fjöl-
skylduleikrit og veröa sýningar-
timar miðaöir við að börn geti
sótt verkiö. Þó sagði hún að full-
orðnir virtust hafa haft mjög
gaman af þvf lika á forsýningu
siðastliöið vor, þannig að börnin
væru ekki forsenda þess að sjá
það.
Leikstjóri er Tómas Ahrens
ásamt Jórunni Sigurðardóttur, en
leikmynd gerði Grétar Reynis-
son. Tónlist er samin af Olafi
Hauki Simonarsyni, og leikendur
eru Sigfús Már Pétursson, Guð-
laug B jarnadóttir, Margrét
Ölafsdóttir, Tómas Ahrens, Viðar
Eggertsson og Björn Karlsson.
Jórunn sagöi verkið aðeins sýnt
i Hafnarbiói, þvi vegna umfangs
þess væri erfitt að ferðast með
það.
— GA
A f umskiftingum
Tónabió.
„Joseph Andrews” eftir sam-
nefndri sögu Henry Fielding.
Ensk frá 1977.
Aðalhlutverk : Peter Firth, Ann-
Margaret, Michael Hordern,
Beryl Reid.
K vikmyndataka: David Wat-
kin.
Stjórnandi: Tony Richardson.
Það er átjánda öld. Á Booby-
óðalinu gengur lifið sinn vana-
gang. Húsbændumir lifa i vel-
lyst og hjiiin strita. Herra Booby
sinnir ekki öðru en aö eta og
sofa, allrasist skiftir hann sér af
sinni ektakvinnu, lafði Booby,
sem er fyrrverandi leikkona og
hefur gifst uppfyrir sitt stand.
Þetta er sambandslaust og
ólukkulegt hjónaband, aö
minnsta kosti fyrir lafðina sem
púðrar sig og reyrir i lifstykki
svo aðhún er varla nema spönn
um mittið og rennir hýru auga
til piltanna á óðalinu.
Það er einkum Joseph And-
rews sem lafðin hefur augastað
á, en hann er herbergisþjónn
hennar, sonur fátækra málara
hjdna, og skilur ekki duttlunga
flna fólksins né opinskáar bend-
ingarfrúarinnar, enda tnilofað-
ur hnellinni vinnukonu þarna á
bænum.
Siöan fara húsbændurnir með
einkaþjónum og þemum til
Bath, sem er nokkurs konar
Hveragerði i Bretlandi, til að
reyna aö hressa við húsbóndann.
svo að hann geti haldiö áfram
uppteknum hætti við að eta,
drekka og sofa enn um hrið.
Sem betur fer drukknar herra
Booby i heilsulindinni og lafðin
er þar með orðin ekkja og hugs-
ar sér gott til glóðarinnar. En
Joseph Andrews er jafnsljór
sem fyrr og kann ekki að upp-
fylla óskir frúarinnar né full-
nægja hennar þörfum og er rek-
inn Urvistinni og leikurinn berst
út á þjóðvegi landsins þar sem
ævintýrin biða.
Og svo fer auðvitað allt vel að
lokum. Malarasonurinn er nátt-
úrlega ekki malarasonur, held-
ur umskiftingur (ekki af álfum
kominn heldur hefðarfólki).
Höfundur þessarar sögu hét
Henry Fielding og skrifaði aðra
umskiftingasögu ennþá frægari,
„Tom Jones”, en hana filmaði
Tony Richardson árið 1963 og
gerði úr ógleymanlega mynd
með þeim Albert Finney, Sus-
annah York, David Wamer,
Hugh Griffiti^ Edith Evans og
fleirum. Það er einmitt Tony
Richardson sem gerir nú mynd-
ina um Joseph Andrews, en á
þvi miður erfitt með að komast
aftur i gömhi góöu fötin sin frá
'63. Nýja myndin er stirðari og
klunnalegri en sú gamla og
stenst henni ekki snúning. HUn
fellur lika i skuggann af öðrum
lifandi og safarikum aldarfars-
lýsingum eins og Tidægm Paso-
linis og Barry Lyndon eftir Ku-
brick.
Með sanngimi verðurþað lika
að segjast aö sagan um Joseph
Andrews er ekki jafnskemmti-
legur efniviður til kvikmyndun-
ar og sagan af Tom Jones, en
alltum það tekst Tony Richard-
son að gera mjög frambærilega
skemmtimynd.
1 titilhlutverkinu er ungur
leikari, Peter Fírth, sem þvi
miður nær ekki aö leiöa mynd-
ina fram til sigurs (eins og Al-
bert Finney i Tom Jones) en
aðrir leikarar eru þeim mun eft-
irminnilegri: Michael Hordern
leikur heimilisprestinn á
Booby-óðalinu og er ógleym-
anlegur, Beryl Reid fer á kost-
um sem vergjöm einkaþerna,
Sir John Gielgud töfrar fram
fordrukkinn skottulækni, og
siðasten ekki sist er Hugh Griff-
ith i essinu sinu sem fljótvirkur
dómari.
Það eru aukaleikararnir sem
bera hita og þunga dagsins og
þess merki ber myndin, smá-
atriöin góð, aðalatriðin svona
lala.
— ÞB.
Myndskreytt countrí/ag
Austurbæjarbió: Honeysuckle
Rose
Bandarisk: Argerð 1980. Hand-
rit: Carol Sobielski, William D.
Wittliff og John Binder eftir
sögu Gosta Steven og Gustav
Molander. Aöalhlutverk: Willie
Nelson, Dyan Cannon, Amy Irv-
ing, Slim Pickens. Leikstjóri:
Jerry Schatzberg.
Eitt hið ameriskasta af öliu
amerisku er countritónlistin og
heimur hennar. Þessi tónlist
hefur hingað til ekki notiö mik-
illa vinsælda hér á landi fremur
en annarsstaðar i Evrópu, og er
þaö mér sársaukalaust. Þeir
sem hlusta á kanann þekkja
hana vel og stærstu nöfnin i
þessari tónlist eru svosum ekki
ókunn hinum heldur: Kenny
Rogers, Willie Nelson, Chrystal
Gayle og Emmylou Harris eru
nokkur sem koma i hugann.
Lifsspeki countrisins er ein-
föld og kemur fram i flestum
lögum þessa fólks. Textarnir
eru oftast iitlar sögur um
persónur i tilfinningalegum
bobba. Dæmi: When I got out of
prison my girl was married my
best friend John. Annað dæmi:
My mother loves my fatherk
killer. Þriðja dæmi: I left my
son with tears in my eyes. Svona
mætti halda áfram. Fjallað er
um ástina, söknuð, hjóna-
bandið, fangelsi, bila, foreldra
— með öðrum orðum hið dag-
lega amstur hins ameriska
sveitamanns nútimans, og lögð
áhersla á hið einfalda og gamal-
dags.
Mynd Austurbæjarbiós,
Honeysuckle Rose, er eins og
myndskreytt countrilag. Hún er
um gitarleikarann og söngvar-
ann Buck sem er alltaf á hljóm-
leikaferðalagi. Hann á konu og
son heima. Hann heldur ekki
framhjá, fyrr en dóttir besta
vinar hans kemur i hljómsveit-
ina. Sú haföi kennt syni Bucks á
gitar, og var góð vinkona eigin-
konu hans. (d: I fell in love with
my wifek best friend).
011 jaörar þessi saga við
væmni og lokauppgjörið á
hljómleikum til heiðurs hinum
aldna vini Bucks ekki sist.
Annars er hún i lagi hafi maöur
gaman af tónlist Willie Nelson.
Nelson er þarna i aðalhlutverki
og á tjaldinu svotil allan timann
annaðhvort syngjandi á tón-
leikum eða drekkandi bjór.
Hann kemur ekki illa fyrir
maðurinn, en ekki er hægt að
segja aö á leikhæfileika hans
reyni. Það sama má kannski
segja um hina aðalleikarana,
þeir sleppa létt i gegnum þetta,
enda býður countriið ekki uppá
merk dramatisk tilþrif.
Þetta er eflaust kærkomin
mynd fyrir þá sem njóta þess-
arar tegundar tónlistar. Fyrir
okkur hin er Honeysuckle Rose
eins og ótal aðrar tæknilega vel
gerðar bandarlskar afþreyinga-
myndir, sem faktiskt er ekkert
varið I, en eru heldur ekki al-
vondar. — GA
Dyan Cannon og Amy Irving
berjast um hyilli WillieNelson i
Honeysuckle Rose
Einhver gæti
farið að h/usta
Ætli fyrirbrigöið „síðasta
lagiö fyrir fréttir” sé ekki alveg
einstakt í Utvarpsheiminum?
Þótt ég hafi viða hlustaö á út-
varpsstöðvar af öllum gerðum
og gæðum minnist ég þess ekki
að hafa heyrt þul segja, til
dæmissemsvo: „now we’ll play
the last song before the news”
Reyndar hef ég ekki hlustaö á
hafa miklar umbætur orðið á Ut-
varpinu undanfarin ár og ef til
vill hefur útvarpið verið i örari
þróun en nokkru sinni fyrr. Þvl
hafa bæst nýir og ferskir starfs-
kraftar, sem vissulega hafa lagt
útvarpinu til endurbætur. En
betur má ef duga skal. Þessar
endurbætur veröa ekkiannaö en
bót yfir bót á sömu gömlu brók-
^ '*j\
Fjölmiðlun
eftir Pétur J. Eiríksson

norskt hádegisútvarp, sem mér
skilst að hafi um margt verið
fyrirmynd gömlu gufunnar
okkar þegar hún var ung.
En ég hef oft velt „siöasta
laginu fyrir fréttir” fyrir mér,
þessum 30—40 einsöngs og kór-
lögum, sem ganga aftur og aftur
i gegnum dagskrá hádegisút-
varpsins, ár eftir ár og áratug
eftir áratug. Hvaö veldur þess-
um undurfurðulega dagskárlið,
sem flestir núiifandi tslendinga
eru aldir upp við? Er hann
þarna vegna vinsælda sinna
meöal hlustenda, eða bara
vegna þess að hann var þarna
árið 1930 og enginn hefir
kvartað undan honum siðan?
Tæpast veit það nokkur.
Ég er ekki að minnast á „sið-
asta lagið”hér, til þess beint að
amast viö því, þó svo aö mig
gruni að margir telji það tima-
skekkju, sem sé litt tilskemmt-
unar a þessari stundu og stað i
dagskránni. Heldur minnist ég á
það hér, sem dæmi um allt það
sem Utvarpiöbýöur okkur upp á
af engu öðru en gömlum vana.
Frá þvi að ég man eftir mér upp
úr 1950 hefur RikisUtvarpiö
verið i stórum dráttum eins.
„Fastir liðir eins og venjulega”
eru nánast þeir sömu, oröatil-
tæki þula eins og þau hafa alltaf
verið, morgunútvarp hefst með
fréttum og bæn, hádegisUtvarp
tilkynnir komu sina með
klukknahringingum og viöeig-
andi ávarpi klukkan tólf, rétt
eins og veriðsé aö opna nýja Ut-
varpsstöð og ,,nú verður örstutt
hlé” er praktiserað, sem jafn
sjálfsagður hlutur og fyrirstrið.
Hvaða hugsun skildi vera á
bak við útvarpsdagskrána eins
og hún er nú? Erhún einsog hún
er vegna þess að hlustendur
vilja hafa hana þannig? Eða
vegna þess aö hún hefur bara
orðið jknnig og hlýtur þá aö
verða þannig áfram. Ég óttast
það að dagskráruppbygging
Rikisútvarpsins sé að verulegu
leyti hefðunum háð og að hún sé
ekki úthugsuð, eða að minnsta
kosti ekki vandlega endur-
hugsuð, Ut frá óskum og þörfum
þess fólks, sem nU notar fjöl-
miðla hvaö mest. Vissulega
inni á meðan útvarpsdagskráin
er ekki hugsuð upp á nýtt —
byggð nánast upp frá engu sam-
kvæmt nUllgrunns áætlanagerð,
með þarfirUtvarpshlustenda ni-
unda áratugarins i huga.
Um daginn var sunnudagur
og annar er i uppsiglingu,
væntanlega jafn harmþrunginn
og sunnudagar hafa alltaf verið
i útvarpi. Morguntónleikar
verða væntanlega i moderato,
tæpast fjörugri og það sem eftir
kemur verður i viðlfka sam-
ræmi við sorgina, sem viröist
rikja á SkUlagötu 4 á sunnudög-
um. Út frá hvaða þörfum e&a
óskum skyldi sunnudagsdag-
skráin vera ákveðin?
Ég minnist þess að fyrir
nokkrum árum voru uppi til-
burðir til aö lifga sunnudags-
morguninn f útvarpinu. Um
skeið var þar spurningaþáttur
ef ég man rétt og siðan kom
Olafur Sigurösson meö ágætan
og skemmtilegan þátt, sem
fjallaói um tomstundagaman
manna. En þessir þættir hurfu
jafn snögglega og þeirhófust, og
sunnudagsmorguninn sótti i
gamla farið. Ætli fólkið á Skúla-
götunni hafi veriö farið að óttast
að einhver væri farinn að
hlusta?
Staöreyndin er sú að notkun
fjölmiðla er aldrei eins mikil
hér á landi og um helgar. A
þessu hafa dagblöðin áttaö sig.
Otvarpshlustun gæti verið mári
á sunnudögum en nokkra aðra
daga ef forráðamenn útvarpsins
kærðu sig um. Hvemig væri að
þeir drægju lærdóm af dagblöð-
unum og kynntu sér hvernig þau
hafa aðlagað sig óskum hins
frjálsa markaðar um fjölmiðla-
efni. Otvarpið má ekki halda aö
þaö sé yfir markaðinn (þ.e.a.s.
neytendur) hafið. Það er ekki
uppeldisstofnun, einhver gömul
kerling, sem reynir aö halda
nýrri kynslóð viö gamlar
kreddur. Stjórnendur útvarps-
ins verða aö hafa dirfsku til að
breyta, bæta og jafnvel umbylta
til aö svara kröfum sinna tíma.
Reyndar ætti Utvarpið að vera
leiðandi i þróun fjölmiðla en
ekki eftirbátur. En það vill nú
oftfara svo þegar samkeppnina
vantar.