Helgarpósturinn - 16.10.1981, Blaðsíða 8

8
pósturinn—
Blað um þjóðmál/
listirog menningarmál.
Otgefandi: Vitaðsgjaf i hf.
Framkvæmdastjóri: Bjarni
P. Magnússon
Ritstjórar: Árni Þórarins-
son, Björn Vignir Sigurpáls-
son.
Blaðamenn: Elisabet Guð-
björnsdóttir, Guðjón Arn-
grímsson, Guðlaugur Berg-
mundsson, og Þorgrímur
Gestsson.
Útlit: Kristinn G. Harðarson
Ljósmyndir: Jim Smart
Auglýsingar: Inga Birna
Gunnarsdóttir
Gjaldkeri: Halldóra Jóns-
dóttir
Dreifingarstjóri: Sigurður
Steinarsson
Ritstjórn og auglýsingar eru
að Síðumúla 11, Reykjavík.
Sími 81866. Afgreiðsla að
Hverfisgötu 8—10. Símar:
81866, 81741, og 14906.
Prentun: Blaðaprent hf.
Askriftarverð
a imánuði kr. 24.-
Lausasöluverð kr. 8.-
Sultarlaun
Opinberlega er engin fátækt til
á íslandi. Opinberlega vinna ts-
lendingar myrkranna á milli, en
bera lfka talsvert mikið úr být-
um. Opinberar tölur styðja þessa
kenningu, þvi samkvæmt niður-
stöðum kjararannsóknarnefndar
eru meðallaun verkamanna á
höfuðborgarsvæðinu um tiu þús-
und krónur á mánuði, og meðal
vinnuvika þeirra 52,4 stundir á
viku.
En það eru til aðrar tölur, sem
miima er flikað. A höfuðborgar-
svæðinu lifa þúsundir verka-
manna raunverulega viö sultar-
kjör. Til að sjá það þarf ekki ann-
að en lita á lægstu taxta verka-
lýðsfélaganna. Byrjunarlaun
samkvæmt áttunda taxta eru
4.700 krónur, en hæstu laun, eftir
fjögur ár, 4.934 krönur. Og það er
staöreynd, að f jöldi verkamanna
fær þessi laun, þar á meöal
stærsti hluti verkafólks f Iðju, fé-
lagi verkafólks, að sögn Bjarna
Jakobssonar hjá Iðju.
Margt þetta fólk á ekki kost á
nema sáralitilli yfirvinnu.og eng-
um bónus. Það kemur lfka fram I
samantekt Helgarpóstsins um
þessi mál I dag, aö talsveröur
fjöldi rikisstarfsmanna fær laun,
sem eru mjög svipuö og laun
þessa lægst launaða verkafólks^.
t siðustu samningum var átt-
undi launaflokkurinn lausnarorö-
iö. t kjarnasamningnum, sem
leiðtogar allra verkalýðsfélag-
anna samþykktu, var hann lagður
til grundvallar öllum útreikningi
á launahvetjandikerfum. Otkom-
an er sú, að þessi laun má lltiö
sem ekkert hækka. Fari þau upp
um eina krónu,hækka þeir sem
vinna í uppmætingu og eftir
öðrum launahvetjandi kerfum
um tvær krónur. Afleiðingin er
sú, að grunnkaupið hreyfist litið,
enaðal áherslan er lögð á aö hifa
upp bónus og uppmælingu.
Fleiri og fleiri komast á þá
skoðun, að hafi einhverntfmann
verið rekin jafnlaunastefna á
vinnumarkaðnum.sé hún nú fyrir
bi. H verskarar eld að sinni köku.
Tiu þúsund króna meöallaun
verkamanna sýna, aö margir
hljóta aðhafa allt að tuttugu þús-
und krónum i mánaöartekjur, og
það þýöir að fjölskyldutekjur geta
farið upp i þrjátiu til fjörutíu þús-
und. En þúsundir fá fjögur til
fimm þúsund krónur — fjöl-
skyldutekjur þeirra komast
kannski I tiu þúsund.
Og sa mtakamáttur þessa fólks
er takmarkaöur. Meðal þess er
roskið fólk, lasburða fólk, ungt,
ófaglært fólk, en llka húsmæður I
hlutastarfi, sem eru fegnar hverri
hungurlús sem þeim tekst að
vinna inn.
Það þvkir ekki nema sjálfsagt
að fslendingar vinni myrkranna á
milli. En það þykir jafn sjálfsagt,
að þeir beri eitthvað úr býtum.
Það er þvi til stór skammar fyrir
þjóðfélagið, að þeir skuli vera til,
sem vinna myrkranna á milli
hafa vart til hnffs og skeiðar.
Sendandi Akureyrar-
pósts gaf systur sinni á
dögunum fyrirheit aö
skrifa nú einu sinni póst
þar sem ekkert ljótt væri
sagt um KEA, þar sem það
efni væri þegar orðið löngu
útþvælt í fjölmiölum. Það
er þó alls ekki eins auðvelt
og menn halda að skrifa
heilan Akureyrarpóst án
þess að skammstöfunin
KEA komi þar ekki við
sögu á einn eöa annan
hátt, svo viða sér hennar
stað í bæjarlifinu. Að vi'su
er KEA merkiöekki ennþá
komiö á kirkjuna eins og
ýmsir fáfróðir aökonvu-
menn halda, en nógu viða
má samt sjá þetta merki
hvort sem það er á kjötvör-
um eða klósettpappir,
flutningabihim eða flugvél-
um. Flugvélum, já, hvi
skyldi KEA ekki leita til al-
mættisins, en eins og kunn-
ugt er, er þjónustan viö al-
mættið i algeru lágmarki
hér i bær um þessar mund-
ir, og fátt myndi þvi sjálf-
sagt þóknanlegra en flug-
vél berandi einkennisstafi
hins jarðneska almættis
okkar Akureyringa, að
minnsta kosti meðan ekki
hefur veriö kjörinn hér nýr
prestur, en hvenær það
verður veitenginn nema þá
helst Ragnar Arnalds
lyklavörður hinna for-
gengilegu féhirslna sem
2igi freistuðu svo m jög tré-
smiðsins frá Nazaret forð-
um daga.
yrir svo sem tveimur
árum gat að lfta i erlendum
blöðum greinar um alveg
nýja tækni á sviði f jölmiðl-
unarsem farin varað ryöja
sér rúms ekki hvað sist i
Bandarikjunum, sendingar
á útvarpsmerkjum gegn-
um kapla, og jafnvel send-
ingu á upplýsingum frá
tölvubönkum inn á sjón-
varpsskerma i heimahús-
um.
Þessinýja tækni er oftast
nefnd video, og mun sjálf-
sagt verða nef nd svo áfram
á ástkæra ylhýra málinu
hvað sem allir velviljaðir
málspekingar segja sbr.
diskósem enginn amast nú'
lengur við. Videobyltingin
útihinum stóra heimi hófst
fyriralvöru um svipað leyti
og starfsmenn hins rikis-
rekna islenska sjónvarps
voru aðplata litvæðingunni
inn á landsmenn i trássi við
alla stjórana og ráöin. En
nú i sumar voru það ekki
neinir sjónvarpsstarfs-
menn sem hrundu bylt-
ingu af stað, né heldur neitt
Útvarpsráð, enda voru
þessir aðilar allir önnum
kafnirvið að gera eitt stór-
brotnasta listaverk is-
lenskrar kvikmyndasögu,
að minnsta kosti hvað
varðar upphæðir reikn-
inga. Þetta listaverk fengu
Danskir raunar fyrstir
manna að berja augum, og
urðu viðbrögð þeirra við
þessum heiðri ekkert ann-
aö en vanþakklæti svo sem
kunnugt er.
Þvi næstvar röðin komið
aö videovæddum Reykvik-
ingum sem fengu, þökk sé
einhverjum framtakssöm-
um landa i Höfn, að lita
þetta framlag mörlandans
til heimsmenningarinnar,
auðvitað með dönskum
texta, aldrei er ráö nema i
tima sé tekið. Dönsku-
kennsla Sjónvarpsins á vist
aö hefjast á næsta ári ef
hún verður þá ekki einnig
komin inn á videokerfi
landsmanna. Vonandi fer
betur fyrir henni en aum-
ingja Snorra sem forstjór-
ar videoleiga telja svo lé-
legan aö ekki sé hægt að
bjóða hann viðskiptavinum
sinum, sjálfsagt er smekk-
ur þeirra ámóta lélegur og
frænda vorra Dana, og
kann þar að vera komin
skýringin á neitun þeirra.
Já meðan allir voru
uppteknir af þvi aö fram-
leiða Snorra ásamt
St jörnuhröpum dillandi
dansmeyja (ballettinn
stórkostlega „Þeir spara
sem greiða á réttum
tima”), gerði þjóðin þegj-
andi og hljóðalaust sina
videobyltingu. Ráðamenn
vissu ekki hvaðan á sig stóð
veðrið og viðbrögðin urðu
auðvitað að skipa nefnd i
málið og þær raunar tvær,
að góðum og gömlum sið.
En að sjálfsögðu var fram-
sækinn veðurfræðingur
skipaður formaður annarr-
ar þeirrar, svo hægt verði
að spá fyrir fleiri sh'kum
veðrum. Það er ekki nóg að
hafa eingöngu framsækna
bændur nefndarformenn,
enda sagt að Newsweek sé
að minnsta kosti tvö ár að
berast austur i Mjóafjörð
og á tveim árum má leggja
margan kapalinn.
Hér á Akureyri fór
videobyltingin fremur hægt
af stað, en hingað hlaut hún
að teygja anga sina fyrr
eöa siöar. Nú er hafinn
undirbúningur að þvi að
reisa eina stærstu video-
stöð landsins I Lunda-
hverfi,og ermeira að segja
gertráð fyrir tveim rásum,
auk vors framsækna rikis-
sjónvarps. Þetta verða
mikil forréttindi fyrir ibúa
þessa hverfis og er þaö ef
tilviii engin tilviljun að þaö
skuli einmitt hafa verið
ibúar Lundahverfisins sem
þarna riöu á vaðið. Lunda-
hverfið er afar barnmargt
hverfi, og má geta þess
svona til glöggvunar fyrir
þásemmiða sjónhring sinn
allan við það sem reykviskt
er að það er hliðstæða
Breiðholtsins að ýmsu
leyti. I svona barnmörgu
hverfi gefur auga leið að
mikil barnapi'uvandamál
skapast ekki sist á laugar-
dagskvöldum. Nú hillir
undir lausn þessa máls.
Tilkoma vide'osins hlýtur
óhjákvæmUega að leiða til
þess að hlutfall Lunda-
hverfisbúa meðal gesta i
Sjallanum og Háinu hlýtur
að aukast allverulega.
Já videöið leysir margan
vandann, en veldur hver á
heldur. Það er svo með
þessa tækni eins og aörar
nýjungar. Ekki eru alhr á
eittsáttirum ágætihennar.
Það voru heldur ekki allirá
eitt sáttir um ágæti simans
i upphafi aldarinnar. Gott
ef ekki kom til handalög-
mála mUli fylgjenda hans
og andstæðinga, og það á
sjálfu Alþingi. Ekki hefur
videóið ennþá leitt til
handalögmála svo mér sé
kunnugt, en oft hitnar
mönnum ihamsi þegar það
berst i tal. Hér á Akureyri
kann skýringarinnar á
þessu að vera aö leita i þvi
aö menn hvila sig undir þau
átök sem væntanlegar
prestskosningar verða ef
aö likum lætur. Þab er hálf-
gerð lognmolla yfir bæjar-
lifinu þessa dagana, lognið
á undan storminum.
I^onungur einn er
nefndur Vetur. Þykir hann
harðstjóri hinn mesti svo
helst má likja við Kómeini
hinn iranska eða hans lika.
Ekki hefur hann byssur né
sprengiefni aö styöjast við,
heldur eru frost, kuldi og
snjór 1 vopnabúri hans, og
ólikt þvi sem gerist um
aðra haröstjóra er erfitt að
losna undan áþján hans.
Þessi kóngur kom á dögun-
um hingaö til Noröurlands
og tók völdin með leiftur-
sókn, sterkari en leiftur-
sóknin hans Geirs var
hérna um árið, og aö
sjálfsögðu varö engum
vörnum viö komiö.
Bylting hans varö þó án
teljandi fórna að þessu
sinni, enda Norðlendingar
farnir að þekkja á kauða
svo árviss sem hann er nú
orðinn. Einhverjar kartöfl-
ur munu þó hafa legið i
valnum. En hvað um það.
við verðum að una við
stjórn hans næstu mánuð-
ina videovæddir eða ei, og
vonandi reyna sem flestir
aö gera sér harðstjórnina
sem léttbærasta, þetta er
jú einu sinni hringrás lifs-
ins.
Auglýst eftir álfkonu
Alveg er ég sannfærð um
það, að fleiri húsmæður og
mæður eiga sér ámóta
draum og ég, þó hann eigi
ef til vill ekki við á okkar
meðvituðu jafnréttistim-
um. Engu aö si'ður skýtur
hann upp kollinum stöku
sinnum: að einhver vin-
stökkva framúr til að
skófla cheerios eða korn-
fleksi á diskana, smyrja
brauö og reyna að forðast
aö urra á annað heimilis-
fólk fyrren amsturdagsins
er komið i algleyming.
Æjá.
Hringborðið skrifa: Heimir Páisson — Hraf n Gunnlaugsson — Jón Baldvin Hanni-
balsson — Jónas Jónasson — AAagnea J. AAatthlasdóttir — Sigurður A. AAagnússon
— Þráinn_aertelsson
Hringborðið
I dag skrifar AAagnea J. AAatthíasdóttir
veitt álfkona hafi skotist
inn á heimiliö að mér fjar-
staddri og tekið þar til,
þvegiðuppog ryksugað: að
það séu stundum önnur og
skemmtilegri bréf með
póstinum en reikningar:
að stundum boði dyra-
bjallan ekki organdi böm
eða allt krakkastóð hverf-
isins til að rústa Ibúðina,
heldur standi fyrir utan
sendill frá blomaverslun
meö nafnlausan rósavönd:
að einhvern morguninn
vakni maöur útsofinn (eða
sama sem) við kaffi og ný-
bökuð rúnnstykki i rúmið:
að ókunnur aðdáandi sendi
manni mánaöargjafakort i
þvottahús — og þaðanaf
fjarstæðukenndri draum-
ar. En góðu álfkonurnar
halda sig einlægt i ævintýr-
unum og aðdáendurnir eru
ekki á hverju strái. Það er
þá vist ekki annað aö gera
en andvarpa þungt,
slökkva morgunbitur á
vekjaraklukkunni og
þveröfug áhrif.) Ég er á
þvi, að innan tiðar yrðu
þetta með öflugri samtök-
um hérlendis. Það vantar
bara framtakssama aðila
að hrinda þessu i fram-
kvæmd — og ekki reikna
með mér, ég kem aldrei
neinu i verk. Ég fór ekki
einu sinni með auglýsing-
una sem ég samdi hér um
árið og varð kveikjan aö
þessari hugmynd:
Aödáandi óskast!
Vanrækt og vinnuþrælk-
uð einstæð móöir óskar
eftir aðdáanda. Vinnutimi
og laun eftir samkomulagi.
Fullum trúnaði heitið.
Uppl. I si'ma...”
H
linsvegarsýnist mér,
að það megi ágætlega bæta
úrþessu. Þvi'er ekki hægt
að koma upp einhverjum
samtökum þar sem fólk
skráir sig, greiðir ef til vill
félagsgjald eða þess háttar
og fær i' staðinn það sem
það mest vanhagar um,
hvort sem það er skefja-
laus aðdáun eða óvænt góð-
verk. Þaö mætti jafnvel
haga þvi á þann veg, að
góðverk komi i stað góð-
verks, aðdáun i stað aödá-
unar — að við og við fari
menn á stúfana, laumist
inni ibúð annars félags-
manns og þvoi þar upp eða
arki i miðbæinn og sendi
blóm. (Konfekt gæti svo-
sem verið ágætt lfka, en
ekki þangað sem viðtak-
andi er viðkvæmur fyrir
holdafari sinu (og hver er
þaö ekki á þessum siðustu
og verstu?), þvi þá mætti
skilja það sem háð og hefði
H
|ugsið ykkur hvilikur
lúxus þetta væri! Tökum
dæmi: Guðrún vaknar á
köldum vetrarmorgni,
rauðeygð, illa sofinog með
höfuðverk. Henni finnst
ekki vera þaö beini' likam-
anum, sem hún ekki finnur
fyrir og það óþyrmilega.
Það lekur úr nefinu á
henni. Hún staulast framúr
og fóðrar börnin, sem velja
einmitt þennan morgun til
móðursýkiskasta og slags-
mála, hafa týnt skólabók-
unum, vilja ekki súrmjólk
og lýsa yfir viðbjóði á
tropicana, sem þau drekka
þó þegjandi og hljóöalaust
aðra daga vikunnar. Guð-
rún kemur þeim þó loks af
stað í skólann með miklum
harmkvælum, hringir i
vinnuna og tilkynnir veik-
indi og situr svo klukku-
tima við si'mann að reyna
að ná i' heimilislækninn,
sem alltaf er á tali. Loks
hefst það, hann segir að
þetta sé að ganga og engin
lyf að fá, skipar henni að
éta magnyl og hvila sig en
býðst ekki til að koma og
annast börn og bú á meðan.
Guðrún skriður isköld i
rúmið, skelfur þar sér til
hita nokkra stund og græt-
ur sig loks i svefn, aum,
veik og vonlaus. — Hún
vaknar við að „álfkonan”
(i þessu tilfelli) er mætt,
búin að þrifa eftir morgun-
verðinn og skreppa i rikið
eftir rommflösku, sem hún
notar til að gera romm-
tóddý. Svo er hún þarna
frameftir degi, breiðir oná
Guðrúnu, ber henni toddý
og sussar á bömin þegar
þau koma heim úr skólan-
um. — Reyniði bara að
segja Guðrúnu, að þessi á-
gætifélagsskapursé fárán-
legur!
Eða Jóna. Hún er ein af
þessum manneskjum, sem
halda að peningavit sé til
að hafa oná brauð og fjár-
hagurinn hjá henni riðar á
barmi gjaldþrots um hver
mánaðamót. Skyldi henni
ekki finnast það notalegt,
að finna einu sinni hressi-
lega hvatningarkveðju eða
laglegt kort i póstkassan-
um sinum innanum alla
reikningana? Ég efastekki
um það.
Eða ég þá, svo við ger-
umst nú persónuleg. Ætli
mér þætti það ekki munur,
ef einhver bankaði uppá
hjá mér að kvöldi dags
þegar ég brýt heilann kóf-
sveitt um hvað ég eigi að
skrifa um i Hringborðið og
færði mér — ja, ef ekki
grein, þá að minnsta kosti
hugmyndir að slikri og
minnispunkta. Þið rétt ráð-
ið, hvort þið trúið að mér
þætti það ekki...