Helgarpósturinn - 16.10.1981, Side 14

14
Hún heitir Geröur Pálmadóttir, dökk-
hærö stúlka sem litur út fyrir aö vera liö-
lega tvltug, „en er I raun miklu eldri”,
segir hún sjálf.og þegar hún gengur gegn-
um miöbæinn á leiö til vinnu sinnar á
Vesturgötunni, tefst feröin gjarna, þvl aö
Geröur þarf aö heilsa mörgum.
Blaöamaöur sagöist hafa heyrt, aö hún
væri fræg I viöskiptallfinu i fyrir aö kaupa
gamalt drasl I útlöndum og selja hér heima
á uppsprengdu veröi.
„Þaö er alveg satt”, sagöi hún, „auövitaö
kemur sú staöa oft upp, aö maöur kaupir
stóran lager af fötum ódýrt og veröur slöan
aö selja rokdýrt. I þessum bransa tek ég
áhættu ekki slöur en kúnninn”.
Hún setti „Flóha” á stofn fyrir um tveim-
ur árum. Fyrirtækiö gengur vel. Gróöi?
spuröum viö, þvl aö á okkar dögum skiptir
þaö svo miklu aö menn græöi, er ekki svo?
„Veistu þaö — ég veit þaö ekki — en ég á
alltaf erfitt meö mlnusinn um mánaöamót.
Þetta er endalaus vinna og hlaup”. Og hún
fer aö lýsa venjulegum starfsdegi, situr I
sófahorninu heima hjá sér, dreypir á tei
(„guö ég drekk alltof mikiö af þessu”)og
látbragö hennar er þversögn viö þaö llf sem
hún lýsir: Lif verslunareigandans og/eöa
framkvæmdastjórans sem veröur aö gera
flesta hluti sjálf og er á þönum frá morgni
til kvölds. Hún er aö byggja upp fyrirtæki,
innrétta gamalt hús sem hún keypti I vor,
undirbúa stofnun nýrrar „Flóarbúöar”
ásamt „Heimilislegustu kaffistofu I
bænum” (,,... væri þaö ekki æöislegt nafn
bara...?”). Hún hefur nóg aö gera.
HúsmóOir í aukasiaríi
„Eiginlega átti þessi verslunarrekstur
minn bara aö vera aukastarf”, segir hún,
,,þvi aö ég vil helst vera húsmóöir og
móöir”. Hún á tvö börn, tólf ára dreng og
tlu ára stúlku.og bæöi eru á leiöinni I sund,
eru aö sinna heimalærdómnum og fá sér
matarbita — viröast hafa erft eiginleika
móöur sinnar — aö geta haft marga hluti I
kollinum i einu.
Hvaö er þaö sem rekur unga húsmóöur út
i viöskipti sem vafasamt er aö borgi sig og
geta farið á hvorn veginn sem er?
„Mér fannst ég veröa aö gera eitthvaö til
aö hressa upp á þennan bæ. Þegar ég kom
heim frá útlöndum fékk ég næstum I mag-
ann af leiðindum I hvert skipti, fannst allt
svo grátt, lokaö, neikvætt og langaöi til aö
flytja úr landi. En svo komst ég aö þeirri
niöurstööu, aö þaö sem ég þyrfti aö gera,
ætti ég aö gera hér heima. Þaö þýöir ekki
aö einbllna á útlönd. Þannig má maður ekki
hugsa. Þaö er hér sem viö búum. Þaö er I
þessu umhverfi sem llfið á aö veröa
skemmtilegt.”
Ertu komin með risafyrirtæki?
„Nei, en þaö er einhvern veginn þannig,
aö hugmynd fæöir af sér hugmynd. Mig
hefur lengi langaö til aö hér væri vinalegt,
heimilislegt kaffihús þar sem fólk getur
hist og unað sér. Samkvæmislifiö i Reykja-
vik verður aö veröa fjölbreyttara. Ég er
búin aö finna gott húsnæöi viö Laugaveginn
og biö eftir aö fá leyfi”.
Hvenær opnar svo „draumakaffiö”?
„Heimilislegasta kaffistofa I bænum”
gæti fariö I gang eftir tvær eöa þrjár vikur.
Húsnæöiö er til — reyndar gamalt hús og
lágt undir loft. Hæstu menn komast kannski
ekki inn þarna. Ég held aö lofthæöin sé
tveir og tlu. Reyndar standast mlnar áætl-
anir aldrei. Tlminn æöir áfram. Þaö er I svo
mörgu aö snúast. Mérfinnst alltaf vera nótt
eöa helgi”.
Gðmðll drðsl ð okurveröi
Þú auglýstir einhvern tlma, aö „Flóin”
seldi gamalt drasl á okurveröi — er þaö
reyndin?
„Kannski. En nafniö kom nú til af þvl, aö
einhver hringdi I 03 til aö fá símann hjá
okkur. Stúlkurnar hjá upplýsingum könn-
uöust ekki viö „Flóna”, en svo mundi ein-
hver þeirra, aö um væri aö ræöa „þessa búö
i Hafnarstrætinu sem selur gamalt drasl á
okurverði”. Mér fannst þaö flott. Reyndar
segir þetta sitt um þessa fordóma, sem
maöur er aö basla á móti. Ég hef orðið vör
viö þaö, aö fólk kemur aö búöardyrunum,
en þorir ekki inn; þvl finnst aö þessi nýja/-
gamla búö sé eitthvaö dularfull”.
FjársjöOurinn
Geröur er Reykvlkingur. Hún gekk I
Laugarnesskólann og var I Vestmanna-
eyjum á sumrin og slöan lá leiöin I Versl-
unarskólann og seinna I Handlöa- og mynd-
listarskólann.
„Einhver kann kannski aö halda, aö nám
1 myndlist komi verslunarrekstri lltiö viö —
aö listanám geti ekki talist aröbært — en
þaö er hugsunarháttur sem ég flokka meö
Föstudagur 16. október 1981
Jie/garpústurínn ____he/garpósturinn.
Föstudagur 16. október 1981
þessum fordömum, sem maöur berst viö
hér. Ég veit hins vegar, aö ég mun alla tlö
búa aö myndlistarnámi mlnu. Kynni min af
myndlistinni geröu aö verkum, aö mér
kemur aldrei til meö aö leiöast. Myndlistin
opnaöi mér leiö aö einhverjum lifskjarna,
sem er ómetanlegur. Allt listanám er
mikils viröiog gagnlegt. Fjársjóöur. Mér
finnst ég fá mikiö út úr llfinu”.
Þaö er ljóst, aö myndlistin myndar ein-
hvers konar umgjörö um Geröi. Hún veiur
húsgögn sin af kostgæfni, sérkennilegar
myndir á veggi og húsiö sem hún býr I I
•kjarna Reykjavíkur, er smám saman aö
veröa eins og úr frönsku málverki frá
siöustu öld.
Frumshógurinn
„Mér mun aldrei leiöast — en þaö er vist,
aö hér I þessu samfélagi okkar er margt
gert til aö gera fólki lifiö öfugsnúiö og dýrt.
Eftir aö hafa staöiö I húsakaupum, eftir
að hafa komiö á fót verslun — bara þaö aö
kaupa eöa selja bfl, hefur I för meö sér
langa og erfiöa ferö inn i myrkviöi skrif-
stofukerfisins, vottoröabákniö og stirö-
busaleg framkoma möppudýra, er mörg-
um hreinlega ofviöa. Þægileg framkoma
kemur manni á óvart og maöur veltir þvl
fyrir sér, hvernig þessar indælu mann-
eskjur koma sér aö þvi aö senda manni
svona andstyggileg bréf.
DyrðVðróðrKomplex
Hér virðast menn fremur velta þvi fyrir
sér, hvernig þeir geti lagt stein I götu
náungans, heldur en aö menn vilji veita
þjónustu. Dyravaröarkomplexinn birtist I
ótal atriöum, stórum og smáum. Maöur er
sendur iánga og eríiða ieiö eftir litiu. Þaö er
fariö geysilega illa meö tlma fólks. Póst-
urinn er svo aö segja óvirkur. Opinberar
stofnanir veita enga þjónustu — senda ekki
papplra i pósti. Og þótt þær geröu þaö, þá er
ekki gott aö segja hvort að þvi væri hag-
ræöi, þvi yfirleitt er svo langt i næstu póst-
afgreiðslu. Ef maður þarf aö rjúka I eitt-
hvert erindi aö kvöldi — sem er reyndar
flest kvöld I minu tilfelli — er maöur illa
lens, ef ekki er bensin á bilnum. Þeir loka
klukkan tuttugu þrjátlu — selja ekki einu
sinni þetta bensln, sem er dýrast I heimi.
Ég var aö tala um myndlistarnámiö. Þaö
merkilega meö íslendinga finnst mér vera,
þessa gáfuöu og listrænu þjóö, aö menn-
ingunni, listinni I landinu, er haldiö I fjár-
svelti. Stjórnvöld einblína á hin hversdags-
legu framkvæmdamál, en hunsa alveg aö
sinna sjálfu lifsgildinu. Fólkinu veröur aö
liöa vel I landinu. Llfsgleöin, starfsgleöin,
hamingjan, kemur aö innan...”
Og Geröur er allt I einu farin aö iöa og
blaöamaöur nær ekki nema ööru hverju
oröi — „Kristur sko — viö búum á soddan
gullmola — meö allt þetta heita vatn sko...
ef þaö væri nýtt... ég meina ekki orku eöa
þannig ... sko þá væru Reykvikingar á
grænni grein fjárhagslega. Pottþétt.
Dæmi? Til dæmis hitalækurinn ... Paradls!
Hrikalegur rekstur sundlauganna ...
sama... bara sko vá!... þetta er óendanlegt
»»
Hún róast I bili, fær sér sæti aftur, svar-
ar simanum, slengir tólinu á og heldur allt
i einu áfram: „... mér finnst Islendingar
vera afskaplega skemmtilegt fólk. Þeir
eru opnir, lifandi og duglegir. En þaö er
veriö aö ofgera fólki hér meö vinnu. Þaö
er tvöhundruö prósent nýting á hverjum
manni — þetta er ekki hægt.”
Ltfsgildiö? — Ert þú aö velta þvi fyrir.
þér, þegar þú ákveður aö stofna nýja Flóar-
búö og opna kaffihús?
íslendlngðr purfð ehkí spðrilöl
„Vissulega. Maöur veröur aö gera eitt-
hvaö. Og þegar maöur finnur, aö fólk er
fariö aö leita'aö einhverju ööru en botn-
lausri eftirvinnu,þá fyllist maöur bjartsýni.
Finnst þér Reykjavík ekki hafa skipt um
svip siöustu árin. Otimarkaöurinn. 011 veit-
ingahúsin. Þessi þróun segir heilmikiö um
hvaö fólkiö er aö hugsa og til hvers þaö!
langar”.
Þú sagöir aö hugmynd fæddi af sér hug-
mynd. Hvaö helduröu aö þú gerir svo,
þegar þinar búöir og „Heimilislegasta
kaffihús I bænum” veröur komiö á legg?
„Hvernig væri aö setja á fót stórt, stórt
kaffihús undir gleri? I New York situr fólk
bak viö gler á gangstéttunum um hávetur.
Viö erum svo skemmtileg aö viö þurfum aö
umgangast meira. Þaö er t.d. oft mjög
gaman I búðinni. Hér veröur oft þræl-
skemmtileg stemmning.
Þegar ég kem heim frá útlöndum, þá
finnst mér ég ofthafa verið i afslöppun. Þar
rennur allt eftir föstu og tryggu spori.
Þegar heim kemur finnst manni allt vera
brjálaö. Kannski datt mér þetta meö
„Flóna” ihug, vegna þessa vinnubrjálæöis
hér. Þaö þarf nefnilega enginn Islendingur
spariföt. Hér eru allir annaö hvort I vinnu-
fötum eöa náttfötum. Hér gildir svo
sannarlega máltækiö, aö ekki megi láta
verk úr hendi falla.
Fólk hefur ekki tíma til neins. Þaö hefur
ekki einu sinni tima til aö vera meö börn-
unum slnum”.
MiKió verK ðO Kðupð inn
Geröur fer vlöa um lönd til aö kaupa
flikur til aö selja siöan I „Flónni”.
„Maöur veröur aö olnboga sig gegnum
stóra lagera af alls konar dóti áöur en
maöur finnur eitthvaö, sem maöur telur sig
kannski geta notaö.”
Hvaðan koma þessi föt?
„Alls staðar aö. Þetta er bæöi nýtt og
notaö. Og þaö er rétt aö taka þaö fram, aö
allur fatnaöur sem fluttur er til landsins, er
sótthreinsaöur og þveginn.”
Engin innlend framleiösla?
„Jú, ég er llka meö innlend föt. Þau eru
bæöi föt sem eru saumuö hér og svo gömul
föt, notuö, sem ég fæ hér”.
Hvers konar föt?
Þaö er allt mögulegt. Pelsar til dæmis,
skór, blússur af ýmsu tagi og margt fleira”.
Ertu kannski meö saumastofu llka?
„Nei, ég á saumavél”.
Fyrrverðndí sveilðrsljórðfrú
Geröur hefur greinilega sjálf fengiö sln
föt I eigin verslun. Hún er klædd grænum,
viöum hermannabuxum og einhverri
blússu, sem blaöamaöur kann naumast aö
lýsa, svart og rautt hálsmen úr stórum
steinum eöa perlum og þegar hún svo
skeiðar meöfram Arnarhólnum I áttina
gegnum miöbæinn, geislar af henni sam-
bland af dugnaöi og lífsgleöi og viö spyrj-
um hvort athafnakonan þjáist ekki af|
streitu? . j
„Ég er íslendingur. Ætli streitan teljisti
ekki bara normal ástand hér. Svona eins og
þegar Islendingar sjúga upp I nefiö og snýta
sér meö handarbakinu I leiöinni. — Nei sko
ég hef alltaf haft miklu meira en nóg aö
gera. Lika áöur en ég fór i þennan búöar-
bransa. Ég var skrifstofustjóri hjá
„Plastos”, og áöur haföi ég unniö viö aö
selja Þjóöverjum hesta. Þaö var nú meira
svindliö. Maöur bjó til nafn og ættartölu á
bikkjurnar og seldi þetta út sem ættgöfuga
gæöinga. Eftir að ég var á þessum skrif-
stofum, fór ég I Handiöa- og myndlistar-
skólann. Svo bjó ég þrjú ár á Súgandafirði
fyrir vestan. Þaö var stórkostlegur tími.
Maöurinn minn var sveitarstjóri þarna”.
Hvernig likaöi þér aö vera sveitarstjóra-
frú?
„Þaö var llka skemmtilegt. En ég reikna
nú meö aö einhverjum hafi ég ekki þótt
henta I hlutverkið. Þaö komu stundum flnir
menn aö sunnan, einhverjir embættismenn.
Og þegar ég kom til dyra, þá spuröu þeir
eftir pabba mínum, sveitarstjóranúm. En
árin á Súganda — þau voru mjög góöur
tlmi. Eiginlega finnst mér, aö maöur veröi
ekki fullgildur íslendingur fyrr en maöur
hefur búiö einhvern tlma úti á landi. Þessi
þorp eru eins og lítil eftirliking af þessu
Reykjavikursamfélagi. Þar eru sömu sam-
félagsgallarnir og hér, en þeir veröa bara
fyrirferöarmeiri sökum fámennisins. Fólk
talar kannski á bak, naggar og nauöar og er
ekki hreinskilið. En þegar eitthvaö merki-
legt er á seyöi, eöa eitthvaö bjátar á, þá
standa allir saman.
HjónðDðndiO æiii ðö Dðnnðsi
Hún kemur aftur og aftur aö llfsfylling-
unni. Hún segir aö ráöamenn skilji vlst ekki
þaö orö, sem meöal annars lýsi sér I þvl, aö
menningarmálin, listaskólarnir og fleira af
þeim kanti samfélagsins sé fjársvelt. Og aö
misskilningurinn felist I þvi, aö menn greini
sundur „arösöm fyrirtæki” og menn-
inguna. „Þóttþaösé ekki hægt aö telja pen-
inga upp úr kassa á kvöldin, þá skilar lista-
námiö sér seinna — hugmyndir geta til
dæmis oröiö aö beinhörðum peningum —
eöa hvaö? Ég vildi aö þaö væri hægt aö
sameina þetta tvennt —■ arösemina og llfs-
fyllinguna”.
En þln> eigin llfsfylling? spyrjum viö
lúmskir — nú varst þú sveitarstjórafrú á
Súganda — kom þin llfsfylling kannski
ekki fyrr en eftir aö þú skildir?
„Ég var gift I tlu ár. Ég lít á hjónaband
mitt sem merka reynslu. Nú er hún að baki.
Ég hef veriö einstæð móöir I þr jú ár og kann
þvi vel. Ég var mjög ung þegar ég gifti mig
(kannski óhætt aö skýra frá þvl aö Geröur
er fædd 1948), og satt best að segja finnst
mér stundum, aö hjónabandiö ætti aö bann-
ast. Aö minnsta kosti unglingahjónabönd.
Fólk veröur aö hafa tima til aö kynnast
sjálfu sér áöur en þaö lofar aö ganga gegn-
um tilveruna meö öörum. Þetta er svo
mikil ábyrgö....”
LeíKsýníny
Þegar hún birtist á verslunargólfinu, þar
sem hlaöar af „gamla draslinu” eru I
hillum og hangandi á heröatrjám, er eins
og leiksýning fari af staö. Margir viöskipta-
vinanna, sem fyrir eru i búöinni og önnum
kafnir viö aö máta föt, viröast jafnframt
tilheyra kunningjahópi Geröar og áöur en
hún veit af, er hún farin aö hjálpa fólki viö
að finna þaö sem hentar. Þeir sem ekkert
finna, fara heldur ekki bónleiöir til búöar,
þvl hún segir þeim að koma aftur á morg-
un, hún skuli leita betur, málinu verði aö
bjarga o.s.frv.
ByrjðOi ð úlimðrKðOnum
„Ég byrjaöi meö þetta á tJtimarkaönum
á Lækjartorgi. Þaö var gaman, en svo
þegar haustaöi og um veturinn, var svo
hryllilega kalt og allt fauk út um allt og
maður þurfti aö afþýöa kroppinn I marga
klukkutlma á eftir — glataö sko... og svo
fékk ég litla ibúö I Hafnarstrætinu. Það var
undir súð. Frábært húsnæði, skiptist I
nokkuö mörg herbergi og maöur vonaöi aö
þetta gæti gengið vel þarna. En fólk rataöi
ekki til min... nema náttúrlega kunn-
ingjarnir. En þaö er ekki hægt aö lifa á þvl
aö selja vinum sinum gamalt drasl og svo
allur lagerinn llka... ég færöi mig upp á
Vesturgötu.
„Ég var svo heppin aö fá þetta húsnæöi á
horninu á Grófinni þar sem VBK var áöur.
Mér skilst aö fólkiö sem átti VBK hafi gefist
upp i frumskógi pappírstigrisdýranna og
flutt úr landi. Þaö er satt. „Kerfiö” hér er
erfitt viðfangs. En þetta hefur gengiö hér á
horninu hjá mér. Og ég vona aö mér takist
aö dreifa starfseminni núna, þegar ég opna
á Laugaveginum”.
Gömul hús
Hún virðist hrifin af gömlum húsum. Til-
vonandi verslunar- og kaffistofurými á
Laugaveginum er I húsi sem sumir myndu
ekki kalla annaö en „gamlan bárujárns-
kofa”. Og þaö er fariö aö sjá á bárujárninu.
Og hún býr I eldgömlu húsi neöst viö
Smiöjustig
„Þetta getur naumast kallast nema fok-
helt”, sagöi hún, „ég verö aö gera þetta
gersamlega upp, rlfa allt af veggjum og úr
loftum, endurbæta vatnslögn og rafmagnið
- allt”.
— Þú hlýtur aö hafa grætt — ertu orðin
flugrlk aö geta gert upp hús?
„Haföu ekki áhyggjur af þvi. Ég varö aö
selja bildrusluna eins og hver annar. Og
allar endurbætur á húsnæöinu verö ég aö
vinna sjálf á löngum tlma, því ég hef ekki
frekar en aörir efni á aö kaupa vinnu til
þessa. Þaö kemur enginn hér inn nema
hann veröi færöur i vinnuföt... þú sleppur
vel... En ég vil standa I þessu. Þaö er svo
margt sem maður getur gert sjálfur, ef
maöur bara hellir sér út I þaö — reynir. Og
þaö má ekki láta þessi gömlu hús lenda i
niöurnlöslu. Þaö eru mörg stórkostleg I
Reykjavik. Og ekki bara húsin — um-
hverfiö, allt 1 kringum þau. Viö þurfum aö
horfa I kringum okkur, njóta þess sem hér
er”.
Húmorinn í RíKisúlvðrpinu
Hún dregur stigvélaöa fætur undir sig I
sófahorninu, og er allt I einu farin aö tala
um aö húmorinn skipti mestu I samskiptum
fólks.
„Hvernig helduröu aö væri aö búa hér”,
sagöi hún svo meö breiöu brosi, „ef viö
heföum ekki þennan rifandi húmor I Rikis-
útvarpinu. Ég meina þaö!” Og svo er hún
allt I einu farin aö hlæja, sprettur á fætur og
hækkar muldriö sem barst úr horninu og
segir aö bráöum lagist þetta.