Helgarpósturinn - 13.11.1981, Síða 1

ftnfonn
&
tmaMiiMmm
I Föstudagur 13. nóvember 1981
Blað 2
ifvinnuleit
atvinna — atvin,
atvinna — atvinna
PaHaðir i«
lustarf
;t hálfan daginn
ki Vnnri
Matreiðsk
getur komist að hjal
"í^atplýsingar hjá yfirmai
Kjörbúö
Afgreiðs^
hálfan eðl
ir sendjsf
ast stray
antar við grunnskc
singar veitir Jón Ei
síma 93-8619 c
aomri
^ninber stofnun
eftir að ráða fulltrúa.
■^bókhaldsmenntun nauðsynleg.
skiptafræðimenntun æskileg.
Jmsóknir merktar: „Fulltrúi — 8036
SOLUSTJOy
Óskum að^8^Á|jg
an sölumannBjwfiF y
er fólgiö í sölu^^kl
(/arclonir ó Pm/L'ioi/íl
Við leituf^B*^
menntun ogarí
AtWnnafboðj
Atvinna i
Vinnuveitendur oftast jákvæðir, en —
ytri aðstæður andsnúnar
„Því miður — það er áreiðanlega útilokað fyrrr fatl-
aða manneskju að vinna hér...''. /,Nei — þetta starf er
þess eðlis, að það væri ekki hægt fyrir aðra en full-
fríska að taka það að sér...”. „Já, náttúrlega vildi
maður ekkert f rekar en hjálpa, en það er bara þannig,
að hér er ekki hægt að koma við hjólastól. Fólk þarf
stöðugt að smeygja sér milli borða og svo eru það
stigahlaupin..."
Hvernig gengur að útvega fötluðu fólki vinnu —
hvernig er fötluðum tekið, þegar þeir/þær fara á
vinnustaði og spyrjast fyrir um starf? Blaðamaður
reyndi að kanna þau mál, og setti sig í samband við
nokkra aðila.
Afstaðan yfirleitt
jákvæð
Það er rétt að koma því að
strax, að afstaða flestra þeirra
sem við höfðum samband við
þegar við leituðum eftir starfi
handa fatlaðri manneskju, var
jákvæð. Vandkvæðin á að veita
starfið, virtust yfirleitt vera ut-
anaðkomandi og ekki á valdi
viðkomandi verkstjóra eða
framkvæmdastjóra að breyta
neinu þar um. Þessi vandkvæði
voru eðli vinnunnar, f yrirkomu-
lag á vinnustað og húsakynnin.
En það vakti og athygli blaða-
manns, að þegar hringt var og
beðið um vinnu fyrir fatlaða
manneskju, var því oftast slegið
fóstu að sú/sá fatlaði, væri i
hjólasttíl og lamaður frá mitti.
Aðeins örfáir spurðust nánar
fyrir um hvers eðlis fötlunin
væri og hvað sá/sú fatlaða hefði
starfað áður, og hve lengi við-
komandi hefði verið fatlaður og
hvort um vinnuslys væri að
ræða ellegar sjúkdóm.
Ráðingarstofa
Reykjavíkur —
deild fyrir fatlaða
„Það er töluvert að gera hjá
okkur við að finna fötluðum
starf”, sagði Gunnar Helgason
hjá Ráðningarstofu Reykjavik-
ur, ,,og ég reikna með að viö
ráðum svona fjörutiu til sjöti'u
fatlaða i störf á hverju ári. Mér
sýnist og vera rikur skilningur
meðal vinnuveitenda á þörfum
fatlaðra. Og það er stór hópur
fatlaðra — i prósentum taliö —
sem erútiá vinnumarkaðnum”,
sagði Gunnar Helgason.
En er ekki erfitt að finna
vinnustaðisem henta — t.d. fyr-
ir þá sem eru i hjólastól?
„Vinnuaðstaðan er oft ekki
nógu gtíð og ljtíst er, að hjóla-
stólafólk á oft i erfiðleikum meö
að komast að vinnustöðum og
svo hreyfa sig þar innan dyra”.
Er algengt að fólk verði að
söðla um við að fatlast, fái ekki
vinnu f eigin fagi eða starfs-
grein?
„Það er oftast nær hægt að
koma fólki að isinni starfsgrein,
hafi það sérmenntun. Og sé fólk
vinnufært þrátt fyrir föthm, þá
tekst yfirleitt að útvega þvi
vinnu”.
Því miður —því miður
Það virðist augljóst, að fólk
semerlilcamlega fatlað, á erfið-
ara um vik aö útvega sér vinnu
á eigin spýtur og tryggasta leið-
inaðleita til Ráöningarstofunn-
ar, sé viðkomandi búandi i
Reykjavik. Blaðamaöur hringdi
eftir nokkrum atvinnuauglýs-
ingum úr blöðum og kvaðst
hringja fyrir vin sinn eöa vin-
konu og leitaði eftir starfi:
„Þvi miður, mér þykir það
ákaflega leitt”, sagði stúlka ein
sem svaraði fyrir Félagsstofnun
stúdenta, en sú stofnun haföi
auglýst eftir aðstoðarmanni i
eldhús.
>, — Ég hringi fyrir kunningja
minn sem er lamaður — sagði
blaðamaður.
„Þvi miður, þá er starfið þess
eðlis. Það þarf að standa hér viö
afgreiðsluborð og afgreiða mat
og svo fara niður i kjallara”,
sagði stúlkan — en spuríá ekki
hvers eðlis lömunin væri, virtist
slá þvi föstu að „sá lamaði”
væri I hjólasttíl.
Eiginlega búin að ráða
Þessu næst hringdum við i
söluturn i Breiðholti, en þar
hafði verið óskað eftir stúlku til
afgreiðskistarfa. Viðmælandi
okkar tók i fyrstu liklega I að
„vinkona” blaðamanns gæti
fengið vinnu. En þegar henni
var tjáö, aö „vinkonan” væri
fótluð, dró úr áhuganum. Þegar
svo söluturnseigandinn frétti,
að „vinkonan” væri með lamað-
an handlegg og ætti erfitt með
að tala, missti hún endanlega
áhugann og sagðist eiginlega
vera búin að ráða, „það kemur
hingað stúlka i viðtal eftir há-
degið og ég hafði eiginlega
ákveðiö að ráða hana”. Okkur
fannst það skiljanlegt.
Eðli starfsins
Nú er það eflaust ákaflega ó-
sanngjarnt, að hringja i vinnu-
veitendur og kanna hvort þeir
geti hugsað sér aö ráöa fatlaða
manneskju. Aöstæður á vinnu-
stöðum eru oft ekki beint á
þeirra valdi og öllum er ljóst, aö
það hentar t.d. ekki manni i
hjólastól, að vinna við aö bera
timbur i timburverslun eða
beygja járn i húsgrunni. En það
var feykilegur munur á afstöðu
þeirra sem viö töluðum við.
Sumir lögðu heilann I bleyti,
sögðust vilja reyna að finna
smugu og þótt ekkert starf hent-
aði lömuðum hjá þeim núna, þá
væri aldrei að vita hvað fram-
tiðin bæri i skauti sér.
Sjóklæðageröin auglýsti eftir
saumakonum og við töluðum við
verkstjóra þar. Blaðamaður
sagöi að „vinkona” sin væri
málhölt og þar aö auki meö
máttlítinn handlegg. „Málhelti
kemur ekki að sök”, sagði verk-
stjórinn þar, „en hafi hún mátt-
litinn handlegg, getur starfið
reynst henni ofviöa. Hvor hand-
leggurinn er það?”
Sá vinstri?
„Þá er þetta eiginlega útilok-
að, þvi að konurnar hér verða aö
nota vinstri hendina til að lyfta
þungum dúk að saumavélinni.
Það er slæmt að handleggurinn
skuli vera svona, annars hefði
þetta verið athugandi. Það er
t.d. hér heyrnarlaus manneskja
og það kemur ekki aö sök”.
Verkstjórinn hjá Sjóklæða-
gerðinni hafði samt áhuga á aö
„vinkona” blaðamannsins gæfi
upplýsingar um hvar hún hefði
unniö áður, og vildi ekki missa
samband við hana, þótt ekki
yröi af ráðningu aö þessu sinni.
Að átta sig á starfsget-
unni
Forsvarsmaöur verkstæðis I
Hafnarfirði, sem auglýst hafði
eftir vélvirkjum og vélstjórum,
hafði hug á að hitta „kunn-
ingja” blaðamanns og kanna
starfsgetu hans. Reyndar var
starfiö fólgiö i þvi að rifa vélar-
hluta úr skipum og þvi mikiö um
klifur og klöngur við erfiðar aö-
stæður um borð i skipum. Við
spurðum þá hvort ekki væri um
einhvers konar verkstæðisvinnu
aö ræða, þvi að „kunningi” okk-
ar væri með lamaðan handlegg,
og reyndar málhaltur að auki og
hefði fatlast svona við vinnuslys
— en hann er vélvirki, sögöum
viö. „Það er unniö i vélaskrölti
og miklum hávaða”, sagði við-
mælandi okkar þá,” og riöur á
að starfsmennirnir geti gert sig
skiljanlega. Þessi þægilegri
störf hérna eru óveruleg og
leyst jafnóðum. En það er sjálf-
sagt að hugsa málið, átta sig á
starfsgetunni og manninum.
Kannski finnur maður eitthvað
handa honum seinna”.
Vinnustaðakönnun
Þetta áriö hefur fariö fram
vinnustaðakönnun, sem unnin
er af sérstakri samstarfsnefnd,
sem starfar á vegum rikisins.
Ætlunarverk þeirrar nefndar,
er m.a. að gera úttekt á vinnu-
stöðum með þarfir fatlaöra i
huga. Þegar fötluö manneskja
fer út á vinnumarkaö, þarf að
mörgu aö hyggja. Fyrsti aöil-
inn, sem flestir snúa sér til, er
Endurhæfingarráö, sem undan-
farin ár hefur haft með vinnu-
miðlun, eða öllu heldur aölögun
fatlaöra aö þjóbfélaginu aö
gera. Og það er rétt að taka
fram hér, að með fötlun, er ekki
aðeins átt viö likamlega fötlun,
heldur einnig geðræna sjúk-
dóma eða andlega fötlun. A
þeim átta árum sem Endurhæf-
ingarráð hefur starfað, hafa
áttahundruö niutiu og fimm ein-
staklingar leitaö til þess ráðs.
Ráðið hefur lækni og sálfræðing
á sinum snærum og svo aögang
aö þeim vernduðu vinnustöðum,
sem eru fyrsti viökomustaður
hins fatlaða á leiðinni út i at-
vinnulifið. Verkefni Endurhæf-
ingarráðs er þannig viðamikið
og flókiö — aö visa fólki til starfs
eða náms, eins og fram-
kvæmdastjóri ráðsins, Karl
Brand, sagði blaðamanni og
benti jafnframt á, að likamlega
fatlaöur maður væri liklegur til
að bjarga sér sjálfur, en miklu
meira mál væri aö hjálpa and-
lega fötluðum til að lagast aftur
að þjóðfélaginu. Um þau mál
veröur fjallað i siðari grein um
mál fatlaöra. i