Helgarpósturinn - 27.11.1981, Blaðsíða 2

2
FöstUdagUr 27. nóvembér 1981
JiQlgarpásturinn__
Er hjónabandið
að slitna?
Ævintýrin endurspegla oft hugmyndir og þrár manna
eftir hinu fullkomna lífi, hvort sem um er að ræða líf
einstaklinga eða þjóðfélagsins í heild. Flest ef ekki öll
ævintýri enda vel, og þá oftast aðeins á einn máta. Prins-
inn, eða fátæki bóndasonurinn, og prinsessan ganga í
hjónaband og segir ekki af þeim eftir það, enda lifa þau
hamingjusöm til æviloka inanum börn og buru.
Hjónabandiö og afsprengi þess,
fjölskyldan, hefur alla tið veriö
álitiö grundvallareining þjóö-
félagsins, þótt margir hafi dregið
gildi þessarar einingar i efa á
undanförnum árum. A timum
örra þjóöfélagsbreytinga fer ekki
hjá þvi, aö hjónabandiö taki lika
einhverjum breytingum. Um þaö
segir Alfheiöur Steinþórsdóttir,
sálfræöingur viö foreldraráð-
gjöfina á vegum Barnaverndar-
ráös, og deildarsálfræöingur hjá
Félagsmálastofnun Reykjavikur:
„Hjónabandið og heföbundið
fjölskylduform er ekki eins
stööug eining og áður var. Sam-
félagiö hefur breyst mjög hratt á
tslandi undanfarna áratugi.
Vinnuálag er gifurlegt og fjár-
hagsáhyggjur hjá ungum hjónum
eru miklar. Fólk er flest að kaupa
sér ibúö, byggja og innrétta.
Börnin veröa gjarnan mjög erfið,
enda er oft Htill timi til aö sinna
ööru en brýnustu umönnun viö
þessar aöstæöur.
Aukin menntun og atvinna
kvenna utan heimilis gerir þær
bæöi persónulega og fjárhagslega
sjálfstæöari en áöur, og þetta ætti
aö sjálfsögöu aö hafa góö áhrif á
samband hjónanna.
Vegna allra ytri aðstæðna, sem
ég nefndi áðan, er fjölskyldan þó
undir allt of miklu andlegu og
likamlegu álagi. Fólk venst á aö
láta sér liöa aöeins betur með
skammtimaglaöningi, eins og aö
reyna aö kaupa eitthvaö fyrir sig
og heimiliö, og aö reyna aö slá á
stressiö um helgar. Fjölskyldan á
tvimælalaust oft erfitt i dag, þvi
þrátt fyrir allar utanaðkomandi
kröfur á fjölskylduna, eru ennþá
gerðar nákvæmlega sömu kröfur
til hennar um að leysa helstu
likamlegu þarfir og veita öllum í
fjölskyldunni andlegan stuöning.
Hlutverk kvenna hefur gjarnan
verið aö sjá um flestar þessar
þarfir, og vernda þau verömæti,
sem heimili og umhyggja er. Við i
foreldraráög jöfinni höfum
undanfarið séö mikla aukningu á
skilnaöarmálum, enda sýna tölur
frá Hagstofunni, að skilnuðum fer
mjög fjölgandi i landinu.”
Tölur Hagstofunnar sýna svo
ekki veröur um villst, aö lögskiln-
uðum hjóna hefur fariö mjög
fjölgandi undanfarin tlu ár á
sama tima og hjónavigslum hefur
fariö fækkandi. Áriö 1974 þegar
fjöldi hjónavigslna var mestur á
timabilinu 1970—80, var f jöldi lög-
skilnaða 19% af fjölda hjóna-
vigslna, en um 33% áriö 1980.
Sú spurning vaknar þvi
óneitanlega hvort vegur hjóna-
bandsins hafi fariö hnignandi á
undanförnum árum. Þeirri
spurningu svarar séra Auöur Eir
Vilhjálmsdóttir:
„Nei, ég held ekki, aö vegur
hjónabandsins hafi fariö hnign-
andi. Ég held, aö þaö hafi alltaf
veriö og muni alltaf veröa sveifl-
ur I afstööu fólks til hjónabandins,
en ég held, aö þaö muni vera
mikils viröi i sjálfu sér, hvort sem
margir eöa fáir aöhyllast þaö.”
Um ástæöurnar fyrir fjölgun
hjónaskilnaöa segir Auöur Eir, aö
ómögulegt sé aö segja til um þaö
nema með þvi aö gera umfangs-
mikla rannsókn, en hún nefnir þó
þrjú atriði, sem tengjast hennar
reynslu af hjónaskilnaöarmálum.
1 fyrsta lagi hefur fólk ekki gætt
þess hvaö þaö var aö ganga út i. 1
ööru lagi hefur þaö ekki gefið sér
þann aðlögunartima, sem þarf i
kynnum fólks, og einkum i jafn
vandasömu starfi og hjónabandiö
er. 1 þriöja lagi hefur fólk gripið
svo auöveldlega til þeirrar lausn-
ar, sem hjónaskilnaöur er, án
þess aöhafa þrautreynt eöa viljaö
þrautreyna þær lausnir aörar,
sem eru hugsanlegar.
Bæöi Auður Eir og Alfheiöur
eru sammála um þaö, aö hjóna-
bandiö sem stofnun eigi rétt á sér
i nútimasamfélagi, og að þaö eigi
framtiö fyrir sér. En hvernig ber
þá að snúa viö þeirri þróun, sem
átt hefur sér stað undanfarin ár,
og fækka hjónaskilnuöum og
þeim erfiöleikum, sem þvi
fylgja? Þvi svarar fyrst séra
Auöur Eir Vilhjálmsdóttir:
,,Ég held, aö þaö ætti aö koma
til meiri fræösla og hjálp um
samskipti fólks i hjónabandi,
bæöi fyrir hjónaband og I hinu
hversdagslega lifi þess, og Hka
þegar til skilnaöar kemur.”
Alfheiöur Steinþórsdóttir segir,
aö öll sambönd þurfi aö rækta og
þaö sé nauösynlegt aö gefa sér
tima hvort með ööru. Síðan segir
hún:
„Lifið er erfiöara en fólk oft
heldur og það vill gjarnan fá
hlutina strax, eins og þegar hægt
er að kaupa þaö, sem vantar.
Hjónaband er vinna. Mér finnst
nokkuð algengt, aö tilfinningar
séu vanmetnar og ýtt til hliöar.
Siöan rifast hjónin út af smá-
munum, ásakanir ganga á báöa
bóga og oft er erfitt að sjá hvað er
á bak viö þetta allt. Hér kemur
margt til, ólíkar hugmyndir um
mikilvæga hluti, mismunandi
bakgrunnur svo eitthvaö sé nefnt.
Það er alltof algengt, aö fólk geri
ekkert i málinu fyrr en svo seint,
aö þaö er þurrausiö af kröftum og
algjörlega fast. Þá er stutt I aö
gefast alveg upp.
Fólk þyrfti aö geta leitaö
aðstoðar miklu fyrr, þvi mjög oft
er hægt aö veita aöstoö og komast
út úr vitahring.n.um.”
Þetta segja „sérfræöingarnir”,
ef svo má að orði komast, sem
fást kannski viö vandamál hjóna-
bandsins i sinu daglega starfi. En
hvaö segja þeir, sem máliö snýst
um. Til þess aö kanna viðhorf
fólks til hjónabandsins leitaði
Helgarpósturinn til tvennra
hjóna, sem hafa verið gift i ára-
tugi, til nýgiftra hjóna og einnar
fráskilinnar konu, og birtast viö-
horf þeirra hér á eftir.
eftir Guðlaug Bergmundsson myndir: Jim Smart
Ása og Július: „Ef eitthvaöbjátar á, verður aö tala um þaö.”
„Til að þroska sjálfan sig
og fylgjast með öðrum
og höföu þau þá þekkst i um þaö
bil eitt og hálft ár. Þegar þau
Asa Asgrimsdóttir og Július voru spurö hvort þaö mætti þá
Elliöason gengu i hjónaband ekki gang° út frá þvi sem vísu,
þann 26. september siöastliöinn, aö Þeim fyndist hjónabandiö
Sigriöur og Jón á Hrafnistu: „Nú er oröiö móöins aö gifta sig á
morgun og skilja daginn eftir.”
„Ætli að við förum nokk
uð að skilja úr þessu”
Jón Guðmundsson og Sigriöur brúðkaupsafmæli þann 1.
Guömundsdóttir áttu 57 ára nóvember siðastliöinn. Jón var
Vilborgog Kristján: „Fer okkurilla aösetja reglur.”
„Fólk verður að laga sig
hvort eftir öðruv
Kristján Þorsteinsson og Vil-
borg Þjóðbjarnardóttir gengu i
hjónaband þann 20. nóvember
1937, eða fyrir nákvæmlega 44
árum. Það var séra Friðrik
Friðriksson, sem gaf þau saman
á Akranesi, en þar var séra
Friðrik fyrir séra Þorstein
Briem, sem þá var á þingi.
Kristján og Viíborg eignuðust