Helgarpósturinn - 27.11.1981, Blaðsíða 8
j-heigac—
pásturinn._
Blað um þjóðmál,
listir og menningarmál.
utgefandi: Vitaðsgjafi hf.
Framkvæmdastjóri: Bjarni P.
AAagnússon.
Ritstjórar: Arni Þórarinsson,
Björn Vignir Sigurpálsson.
Blaðamenn: Guðjón Arn
grimsson, Guðlaugur Berg-
mundsson, Gunnar Gunnars-
son og Þorgrimur Gestsson.
Utlit: Kristinn G. Harðarson.
Ljósmyndir: Jim Smart
Auglýsingar: Inga Birna
Gunnarsdóttir
Gjaldkeri: Halldóra Jónsdótt-
ir.
Drei f ingarst jóri: Sigurður
Steinarsson.
Ritstjórn og auglýsingar eru
að Siðumúla 11, Reykjavik.
Simi 81866. Afgreiðsla að
Hverfisgötu 8 - 10. Simar:
81866, 81741, og 14906.
Prentun: Blaðaprent hf.
Askrifatarverð
á mánuði kr. 30.
Lausasöluverð kr. 10.-
Gerum
málstað
fatlaðra
að okkar
Á þessu ári hafa fatlaðir og
samtök þeirra unnið mikið starf
og oft minnt eftirminnilega á
stöðu sina i samféiaginu. Það
kom fljótlega i Ijós, að ekki var
vanþörf á sérstöku baráttuári til
að minna þá^em heilbrigðir eru,
og oft gleyma sér í önn dagsins, á
að fatlaðir eru ekki og eiga ekki
aö vera hornreka i þessu sam-
félagi, sem á góðum stundum
kennir sig við lýðræöi og velferð.
Keyndar er þaö sérkennilegt,
að á okkar dögum skuli þurfa að
tala sérstaklega um réttinda-
baráttu, þegar fatlaöir eiga f hlut.
Það er haft fyrir satt, að fatlaöir
menn séu einn af hverjum tiu.
Það er ekki lágt hlutfall, og þvi
undarlegt, að þessi fjöldi skuli
þurfa aö „berjast” til þess að þeir
heilbrigðu muni eftir þvi, aö
fatlaðir menn þurfa að ferðast um
götur og torg, að þeir þurfa að
vinna eftir getu og vilja, að þeir
þurfa þjáifun og endurhæfingu og
jafna mögulcika til mennta.
Af einhverjum ástæðum hættir
þeim sem heilbrigöir teljast til að
draga fatiaöa saman f einn dilk,
rétt eins og sá fjölmenni hópur
eigi allt sameiginlegt — séu ekki
sjálfstæðir einstaklingar nema að
litlu leyti. Það er talað um bústaði
fyrir fatlaða og reiknað meö þvi,
að fatlað fólk kjósi helst að búa
saman i einu fjölbýlishúsi. Það er
talað um listiökun fatlaðra, eins
og á ferðinni sé einhver ný list-
grein. Á ári fatiaðra hefur komið
i Ijós, að þaö var sannarlega þörf
á aö minna á tilvist og
mannréttindi stórs hluta
þjóðarinnar.
Nú, þegar liður að lokum þessa
baráttuárs fatlaðra, efna samtök
þeirra, eða Alfa-nefndin, til
menningarvöku sem standa mun
vikuna 28. nóvember til fjórða
desember. Þar munu fatlaöir
koma fram og flutt verða verk
eftir ýmsa höfunda, erlenda sem
innlenda. Helgarpósturinn vill
hvetja þá sem tækifæri hafa, að
heimsækja þessa menningar-
vöku. Þar verður á boðstólum
margvislegur fróðieikur um
málefni fatlaðra.
t formála sýningarskrár menn-
ingarvökunnar segir Bragi
Asgeirsson listmálari m.a.: ,,Sé
skapandi kennd mikilvæg fyrir
hinn ófatlaða er hún lífs-
nauösynlegur miðill til tjáskipta
fyrir hinn fatlaða og stundum
hinn eini, er hann ræður yfir.
Mikilvægum árangri verður oft
einungis náö með aöstoð umbúða-
lausra, skapandi kennda og þvi
meir, sem þær fá blómstrað, þvi
nánari veröur snerting gerandans
við umhverfi sitt”.
Ef við viljum vera ábyrgir
þegnar i upplýstu lýöræðisriki,
skulum viö styðja fatlaöa til
sjálfsbjargar — við skulum gera
málstað þeirra að okkar málstað.
Með glöðu geði?
Það er langt siöan Ami
sagöi mér að hafa póstinn
kláran, en dugði ekki til.
Þaö er þriðjudagskvöld og
allti' jámum að koma póst-
inum suöur og maður
endar með þvi að vera
uppá flugmannastéttina
kominn. beir eru alltaf af-
skaplega liðlegir aö skella
tsafirði, berst meö kvöld-
kulinu inn um gluggannhjá
mér sjávarlyktin blandin
diselstybbu af fiskbllunum
I Noröurtanganum. Linu-
bátarnir eru nefnilega
komnir að, og þeir voru
með 50 tonn af rigaþorski i
kvöld.
Og það er verið aö
umslaginu i' kompanistösk-
una og henda þvi á deskinn
i afgreiðslunni syöra. En
einhvern veginn spyr
maður sig þeirrar
spurningar á stundum
þegar sest er niður við
póstagerðina hvað fólk
eiginlega varöi um yfir-
leitt. Fremur að þjóöarbtiið
varðaði um það eða gjald-
eyrisstöðuna jafnvel vöru-
skiptajöfnuðinn.
Ensem ég sithér á fjórðu
hæð á Norðurtanganum á
keyra fiskinn i móttökuna i
Norðurtanganum h.f. betta
eru bláir Leylandbflar, af-
skaplega snyrtilegir, og
sturta fiskinum i kör sem
raðaö erfyriraftan þá fyrir
innan dyrnar. bá taka þeir
við fiskinum sem slægja
hann og morguninn eftir er
hann kominn upp á aöra
hæð og unninn. Bjössi mats-
maður sagöi aö þetta væri
fyrsta flokks fiskur, orma-
laus og finn og innan um
voru þessir lika aular og
Föstudagur 27. nðvember 1981 helgarpÓStl irínH
öngullinn í kjaftinum á
þeim sumum.
WÆaður hefur þaö á til-
finningunni, að meöan Ley-
landbilarnir i Norðurtang-
anum sturta þeim gula i
körin fyrir innan þá komi
ekki kreppa og þaö er góö
tilfinning að vita af þeim
þarna hinum megin viö
götuna og það er gott að
finna stybbuna af þeim
blandast sjávarloftinu sem
kemur innum gluggann til
manns. Og ég held menn
sem eru við fiskinn finni
þetta lika á sér, þótt þeir
séu önugir þá eru þeir ekki
geðillir, menn sem fást við
fisk eru yfirleitt ekki svo
geöillir, ekki til dæmis
einsog menn sem fást við
að gera við blla, eða eru
eitthvað i kringum bila að
stiíssa, þeir eru oft alveg
svakalega geðillir. Bilar
virðast ekki hafa góð áhrif
á menn og setjir þú bilinn
þinn einhvers staðar i við-
gerð, þá tekur bilaviö-
gerðamaðurinn bílinn að
sérfyrir náð og miskunn og
útilokað fyrir ókunnuga að
sjá að þetta sé lifibrauð hjá
manninum, sem tekur aö
sér að gera við. Og billinn
þinn erævinlega sú tegund
sem verst er að gera við,
verst að fá eitthvað i og
náttúrlega verst aö komast
að öllu einsog það heitir.
p«*egar ég átti Toyotabíl
þá var aldrei hægt að fá á
hann alminlega hand-
bremsu, Merkúriblllinn bjó
við sæmilega handbremsu,
afturámóti var þaö erfið-
ara með hinar brems-
urnar. Renóblllinn var ekki
bill og sumir bllaviö-
gerðarmenn tóku að sér að
gera við hann, ef ég segði
engum frá því og allt þar
fram eftir götunum.
En hvað um þaö, ég var
að viðra vöruskiptajöfnuð-
inn og þjóðarbúið og meira
að segja gjaldeyrisjöfnuð-
inn, en allt hlýtur þetta aö
eiga einhverja uppsprettu
sem endar I hagfræöilegum
klisjum sem mér og þér á-
samt þeim i móttökunni
þarna yfir i Noröurtangan-
um er ekki ætlaö aö skilja,
og heyra i hæsta lagi
minnst á I hádegisfréttun-
um, gjaldeyrisstaðan fer
versnandi og vöruskipta-
jöfnuðurinn verður óhag-
stæðari i öfugu hlutfalli við
þorskhlössin sem Leyland-
bilarnir sturta inn fyrir
dyrnar og jafnframt er
mannskapnum með gogg-
inn og sveöjurnar talin trú
um að hann lifi sifellt um
efni fram af þvi hann
heimtar þá hlutdeild i
gróðanum sem nemur þvi
að eiga þak yfir höfuöið og
bilskrjóö til að hökta á i
vinnuna. Hnattstaðan gerir
nefnilega kröfu til þess að
menn eigi vatnshelt og
vindhelt hæli fyrir sig og
sina, vegna þess að útivera
og tölum nú ekki um
skógartúrar hafa ekki
tiðkast hér frá þvi fyrir
tertíer, enda var þjóðin
brjóstveik fram undir
þetta.
En hvað um það press-
an er af tur komin i gang og
ekki tjóir að dvelja við um
langar hugleiðingar þegar
handrit eiga meö réttu að
vera komin i prentverkið
og, tölum nú ekki um
vestan af ísafirði.
Kosningar á kosningar ofan
Nú eru bæjarstjórnar-
kosningar vart afstaðnar I
Danmörku fyrr en fólk þarf
að taka ákvörðun fyrir
þingkosningar sem fram
fara I byrjun desembcr-
mánaðar. Itikisstjórnin var
nefnilega hefðinni trú og
sprakk eftir tveggja ára
harðllfi.
Staðan breyttist töluvert
i þessum bæjarstjórnar-
kosningum. Hér i Kaup-
mannahöfn fengu kratar og
kommar mikinn rassskell
fyrir óvinsæla samvinnu
sina og óx fylgi sósialiska
þjóðarflokkSins og vinstri
sósialista I samræmi viö
það. Kauði þráðurinn var
húsnæöi. Stefna krata i
húsnæðismálum hefur not-
iö ákaflega iitiila vinsælda
hjá almenningi sem hjá
öðrum flokkum.
I^agvistunarheimili eru
lika sorglegt eiliföarmál en
siðustu vikur hefði mátt
halda að Guð heföi tekiö
fram I fyrir hendur svartra
örlaga og væri aö kippa öllu
i lag. Félagsmálaborgar-
stjórinn óvinsæli og svip-
ljóti Pelle Jarmer var ljós-
myndaður þar sem hann
tók i hendur verkamanna
sem voru að leggja grunn
að vöggustofu. Það er nú
sök sér aö sósialdemókrat-
inn sjálfur hristi hramm-
ana á verkalýðnum en það
sem meira var, Pelle brosti
viö þetta tækifæri, meira
aö segja út aö eyrum.
Hverfisblöðin hafa verið
yfirfull af risastórum ljós-
myndum af hýrum stjórn-
málamönnum. Meira að
segja sá ég eina af lands-
fööurnum sjálfum, Anker
Jörgensen þar sem hann
gaut bliðlegum augum að
lesandanum og gaf góð ráð.
En kosningarnar snerust
auövitað ekki um málefni
eingöngu. Persónurnar
skiptu miklu máli og er
mikill bragðbætir ef viö-
komandi hafa flækst i
hneykslismál. Nokkurs
konar Glistrup-komplex,
en fyrir þá sem ekki muna
þá er Glistrup sá sem fylkti
um sig „næst stærsta
verkamannaflokki lands-
ins” fyrir að hafa auglýst
skattsvik sin. í Alaborg er
rannsókn hafin á
hneykslismáli. Grunur
leikur á að Marius borgar-
stjóri hafi þegið bað-
herbergisinnréttingu aö
gjöf frá verktaka sem siðan
falsaöi reikninginn. Marius
brást kampakátur við og
sýndi i sjónvarpsviðtali
ýmsar aðrar gjafir sem
hann hafði þegiö og sagöist
ekki skammast sín fyrir
þær. A öðrum stað sagðist
hann oft sitja undir einka-
ritara sinum og heföi konan
hans ekkert á móti þvi.
Gamanið fór þó að kárna
þegar lögreglan komst i
spilið og Mariusi var vikið
af framboöslista krata i
Alaborg. Hann tók sig þá til
og stofnaði eigin lista, svo-
kaliaðan Alaborgarlista og
tókst að ræna þriöjung at-
kvæöa krataflokksins, alls
fékk hann sex menn
kjörna. Eftir situr Sóslal-
demókrataflokkurinn i
heiðarleika sinum og
hreinlyndi og strýkur sárt
enniö.
Fokksbróðir Mariusar,
Hyllested borgarstjóri i A-
rósum var ekki þekktur
fyrir að þiggja gjafir. En
afrek hans I borgarstjóra-
stólnum hafa fengiö slæm-
an hljómgrunn og undir-
tektir og sumuin fannnst
komið nóg. Hyllested gaf
ekki kost á sér til end-
urkjörs en þá tók hópur
manna sig til, skrifaöi und-
ir á lista og tróðu honum i
framboö. Kosningalög I
Danmörku gera þetta kleift
og getur fórnarlambiö lltiö
gert. Þeir sem stóðu fyrir
framboöi Hyllested sögöu
að þeim fyndist að hann
gæti ekki horfið svo hljóða-
laust, hann skyldi sitja
áfram I sviðsljósinu og
taka afleiöingum gerða
sinna. Nú fóru lygilegir
hlutir að gerast. A meðan
kratar sem aðrir blikkuðu
almenning og reyndu að
benda á ágæti sitt og flokks
sins, gekk Hyllested um
með spenntar greipar og
bað fólk i guöanna bænum
um að kjósa sig ekki.
Hyllested varðað ósk sinni.
r
A
^^Frederiksberg var efst
á lista krata Helle Virkner
leikkona en hún er eflaust
þekktust á Islandi fyrir að
hafa verið gift Jens Otto
Krag fyrrv. forsætisráö-
herra (sbr. á eiginmönnun-
um skuluö þiö þekkja þær).
Mikiil öldugangur hófst út
af ummælum karlmanns úr
sósialiska þjóöarflokknum
er hann sagði að Helle væri
ósköp sæt og yndæl en ónot-
hæf sem borgarstjóri. Biti
þessi stóð i mörgum ekki
sist konum, en sósialiski
karlmaðurinn getur eflaust
andað léttar nú þvi Helle
náði ekki nógu miklum at-
kvæðum heim svo karl-
maöur úr Ihaldssama al-
þýðuflokknum (konserva-
tiv folkeparti) situr enn i
borgarstjórasætinu og er
vonandi langt frá þvi aö
vera sætur og indæll.
l^ratarnir fóru sem sagt
illa út úr þessum kosning-
um og kommúnistarnir
með þeim. Aöalástæöan er
náttúrulega afstaða þess-
ara flokka i húsnæðismál-
um en þeir hafa lika unnið
sér til saka að hafa ekki
hlustað á óskir almennings.
Vinsældir kommúnista
voru miklar á Nörrebro en
Hin sæta og indæla Helle
Virkner.
Pelle Jarmer félagsmála-
borgarstjóri tekur I hönd
trésmiðs sem vinnur við að
byggja vöggustofu á öster-
bro.
eftir bardagann um Bygg-
eren I fyrra dvinuðu vin-
sældir þeirra aö mun og
virtist hlýjan I Ráðhúsinu
fá þá til aö gleyma vanda-
málum þeirra sem sitja i
köldum ibúðum Kaup-
mannahafnar. Vinstri
Sósialistar flugu upp vin-
sældalistann en meöal
þeirra sem hlutu kosningu
var erlendur verkamaður,
en I fyrsta skipti höföu allir
útlendingar sem búið hafa
hér I minnsta lagi þrjú ár
kosningarétt i bæjarstjórn-
arkosningum (ekki i þing-
kosningum). Fjöldinn allur
af íslendingum setti kross
á seöil og hafa flestir sem
ég hef rætt viö kosið sama-
flokkinn. Nokkrir kusu þó
Kristjaniulistann en hann
missti þann eina fulltrúa
Meira að segja Egon
Weidekamp sjálfur yfir-
borgarstjórinn er laus viö
yggldan svip. Halda mætti
að sonur hans heföi tekiö
myndina, svo föðurlegt, á-
byrgðarfullt og hlýlegt er
augnaráð þaö sem mætir
Ijósmyndalinsunni.
sem hann átti fyrir i borg-
arstjórn Kaupmannahafn-
ar. Algjör andstæða þess
lista er hinn svokallaði ev-
rópski verkamannaflokk-
ur, en það er undarlegur
hópur ungra jakkaklæddra
manna sem hafa aö slag-
orði slnu: „Leysið sorp-
vandamál Danmerkur,
lokið Kristjaniu”. Að sögn
Ekstrabladets hefur þessi
flokkur eða hópur lagt drög
að aðgerð þeirri sem á að
loka himnaríkinu I Krist-
jánshöfn. Enginn veit
hvaðan þessi hópur kemur,
sumir vilja meina að hann
njóti fjárstuðnings CIA,
alla vega er þetta dular-
fullur hópur. Nafniö er enn
óskiljanlegra og veit ég að
einn útlendingur kaus hann
i trú um að þetta væri hinn
eini sanni verkamanna-
flokkur.
Nú er bara að biða
spenntur eftir hvernig nýju
borgarstjórninni tekst að
halda á málum Kaup-
mannahafnarbúa, hvort
æskan fær sitt æskulýðshús
og litlu systkin þeirra fái
inni á nýjum og betri dag-
vistunarstofnunum. Þing-
kosningaslagurinn er byrj-
aður og verður spennandi
að fylgjast með þvi hvaða
áhrif dómur Hæstaréttar i
skattsvikamáli Glistrups
hefur.
Nú þegar hann hefur ver-
ið sekur fundinn og dæmd-
ur tilfangelsisvistar verður
þingið að taka afstööu til
þess hvort sakamaöur fái
að sitja á þingi og hvernig
sem þau mál fara er vist aö
Glistrup tekst að snúa þvi i
sinn hag, með sinum ótrú-
lega talanda og sannfær-
ingu um aö hann sé fórnar-
lamb möppudýranna og
sósialismans.
SOCIALDEMOKRATERNE
Anker gefur Ilnuna. (Mér
finnst textinn mega koma
fram).