Helgarpósturinn - 11.12.1981, Blaðsíða 6

Föstudagur 11. desember 1981
iKvennaframboðið:
he/garpósturinrL
Unnið af kappi viðaö koma aöalstöövum hinnar nýju hreyfingar f viöunandi horf.
aö gera. t>aö veröur aö aflétta vinnu-
þrælkun karla og kvenna. Þaö veröur aö
gefa körlum tækifæri til aö sinna heimil-
um sinum og barnauppeldi
Öðruvísi pólítík
HP: En þaö sem þiö nefniö — útrýmingu
vinnuþrælkunar, raunverulegt jafnrétti
kynjanna — eru þetta ekki kröfur sem eru
á kreiki innan gömlu flokkanna?
MAGDALENA: Þegar viö tölum um okk-
ar stefnumál okkar á milli, þá eru rökin
persónuleg, manneskjuleg. Fólki finnst
þetta ekki pólitiskt eins og það á að venj-
ast. Reyndar virðast margir halda, að
okkar tal sé ekki pólitik. Það stafar af þvi,
aö viö viljum nýjar áherslur inn i stjórn-
málin. Við viljum breyta forgangsröðinni.
HELGA: Stjórnmálamenn tala svo langt
fyrir ofan höfuöin á fólki. Þeir eru talandi
ár út og ár inn um virkjun fallvatna og efl-
ingu stóriðju. Við viljum gera póiitikina
raunverulega og lifiö bærilegt með þvi að
fjalla um skipulagsmál, skólamál, upp-
eldismál.
Þverpólitísk samtök?
HP: Hafið þið áhyggjur af að ykkur gangi
illa aö bræöa saman stefnumið svo
margra ólikra kvenna — þið hljótið að
koma úr mörgum áttum — minnið
iö sig fram. Við höfum allt að vinna og
engu að tapa. Það er sprottin fram ný
hreyfing og það merkilega er, að hug-
myndafræðin var þegar tilbúin, hún var
einfaldlega til úti i bæ.
HP: Getið þið lýst þeirri hugmyndafræði
nánar?
MAGDALENA: Okkar baráttumál eru
t.d. skólamálin. Við viljum taka fyrir
skipulag skólanna og þá er ekki bara átt
við timaskiptinguna, heldur lika náms-
efniö. Skólamál hafa verið útundan hjá
okkur eins og svo margt sem lýtur að upp-
eldi barna. Það er t.d. dæmigert, að
barnakennarar og fóstrur eru illa launað
fólk. Hér þekkjast varla einsetnir skólar.
Þegar léttir á skólahúsnæðinu og fer að
brydda á einsetningu, eru strax komnir
pólitikusar sem fara að tala um „nýtingu
skólahúsnæðis”.
Viö viljum fjalla um skipulagsmál. Það
er áriðandi að það umhverfi sem við bú-
um við, þjóni fólki en sé þvi ekki andsnúið.
Við viljum að ibúar i einstökum hverfum
hafi eitthvað að segja um t.d. akstur á
götum og þ.h. — virkara lýðræði.
Við viljum fjalla um launajafnrétti — að
sjálfsögðu — og svo umhverfismál. Við
viljum einfaldlega aðlaga þjóðfélagið
þeim þörfum sem blasa við okkur núna.
Við viljum búa til borg fyrir fólkið sem i
henni býr. Við viljum losna undan þessum
tæknisjónarmiðum sem eru alls ráðandi.
HP: Eruð þið ekkert hræddar við gamla
flokkakarpið — að æfðir áróðursmeistar-
ar og atvinnupólitikusar fari illa með ykk-
ur?
Við höfum ekki tíma til að bíða
Hvað veldur þvi, aö mörg hundruö konur á tslandi hafa ákveðið að mynda nýja
stjórnmálahreyfingu og bjóða fram við bæja- og sveitarstjórnarkosningarnar á vori
komanda?
Á Akureyri og i Reykjavik hafa sprottið fram hreyfingar sem tala samhljóða um
misrétti kynjanna og þau pólitisku rangindi, sem konur eru beittar. Það vill til, að
ekkert samband er á milli þessara hreyfinga norðanlands og sunnan og þær spruttu
fram svo að segja samtimis.
Það er iöngu vitað að hlutur kvenna i íslenskri pólitik er ákaflega litill. Það nægir
að lita á framboðslista gömlu flokkanna og gægjast inn á Alþingi til að kynna sér þá
leiðu staðreynd. En hvaða málefni eru það, sem lfða fyrir sakir áhrifaleysi; kvenna
— hverju vilja þær breyta þessar konur sem nú ætla sér að bjóða fram sinn eigin
lista?
Reiði og óánægja
Hin nýja kvennahreyfing i Reykjavik
hefur þegar hafist handa. Þær hafa tekiö
Hótel Vik á leigu og vinna þar öllum
stundum við aö koma lagi á niðurnidd
húsakynnin. Viö fengum þær Kristínu
Astgeirsdóttur, Magdalenu Schram og
Helgu Thorberg til aö skýra þær hug-
mvndir sem aö baki framboðinu liggja.
KRISTÍN: Þessi framboðshugmynd kom
fram i nokkurra kvenna hópi, en ekkert
var gert fyrr en s.l. vor, að þrjár konur
settust niður og skrifuöu nokkur nöfn á
blað. Þessar sem þannig fóru fyrst af
stað, héldu svo fund i júni. Þá var Akur-
eyrarframboðið komið i gang og það — aö
þetta skuli koma fram á tveimur stöðum á
landinu samtimis — sýnir reiði og
óánægju kvenna.
í sumar ræddum við svo hugmynda-
fræði þessa lista, drög að umræðugrund-
velli og sá umræðugrundvöllur var svo
kynntur á fundi á Borginni þann 14. nóv.
s.l.
HP: En hvers vegna veljið þið þessa
framboðsleið?
KRISTiN: Okkur er mörgum ljóst, að við
verðum að gera eitthvað sjálfar. Eina
leiðin til þess að aðhafast eitthvað sem
skiptir máli, er að fara inn i valdakerfið,
vegna þess að konur eru valdalausar i
þessu samfélagi okkar.
HELGA: Það blasa svo vfða við okkur
brýn viðfangsefni. Þaö rikir i raun neyð-
arástand á svo mörgum sviðum. Það er i
rauninni þörf fyrir nýja stjórnmálahreyf-
ingu og við viljum mynda þá hreyfingu.
HELGA: Þegar þetla orð, kvennafram-
boð, fór að berast, þá gáfu sig fram konur
og karlar, ótrúlegasta fólk. Okkur er
löngu ljóst, að þaö ólgar undir niðri — þaö
er mikil þörf fyrir þessa hreyfingu.
KRISTIN: Aherslan i kvennabaráttunni
hefur breyst. Sú vakning, sem hefur átt
sér stað undanfarin ár, hefur kennt kon-
um, að jafnréttið felst ekki i að hugsa og
breyta eins og karl — heldur i þvi aö öðl-
ast þennan rétt — að fá aö vera kona.
Þaö verður að veita konum rétt til að vera
uppalendur og mæður. Það verður að af-
létta þeirri vinnuþrælkun sem konum er
boðið upp á.Við teljum aö bygging barna-
heimila af skynsamlegri stærð
sé brýnt mál. Börnin okkar eru á köldum
klaka. Og við ætlum okkur að taka á þvi
máli.
MAGDALENA: Karlmenn hljóta lika að
njóta góðs af þessari baráttu.
Enginn tími til að bíða
Þeir sem fylgst hafa með umræðu um
jafnrétti kynjanna og svo núna kvenna-
framboðið, vita að innan hinna hefð-
bundnu flokka eru margar konur sem
vilja leggja lóð á vogarskál réttindabar-
áttunnar. En fólk greinir á um leiðir.
' Það er
talað um virkari þátttöku kvenna — að
vandinn sé að nokkru Ieyti þeim sjálfum
að kenna, þar sem þær sitja heima, frekar
en að fara á fundi og verða virkar I starfi
flokkanna. viö teljum að gömlu
flokkarnir séu galiaðir — ekki aö konur
séu gallaðar.
KRISTÍN: Þessir flokkar eru nitjándu
aldar fyrirbæri. Við höfum engan tima til
að biða eftir þeim. Það er ljóst, að þessi
barátta mun lenda á þessari kynslóð, sem
nú er á aldrinum þrjátiu til fjörutiu ára og
við verðum strax að fara að sinna þessum
málum. Það er svo óskaplega margt eftir
Kristin Astgeirsdóttir — þetta sýnir reiði
og óánægju kvenna...
kannski á „grænu” flokkana, um-
hverfisverndarmenn i Evrópu víða?
KRISTiN: Það hefur þegar sýnt sig, að
við erum sammála um svo margt, að
samstaðan verður tæpast vandamál. Og
þær konur sem komnar eru til starfa, eru
auk þess litið tengdar gömlu flokkunum.
Það getur verið að okkar hreyfing minni
aö einhverju leyti á þessa umhverfis-
verndarmenn — en það stafar þá af þvi,
að hér á landi lendir það á kvennahreyf-
ingu að berjast fyrir málum sem þessir
flokkar i Evrópu hafa tekið upp. Jafnrétt-
ismálin eru miklu skemmra kojnin hér en
i nágrannalöndunum flestum.
Viöbrögöin
HP: Hvernig finnst ykkur viðbrögðin hafa
verið?
IIELGA: Við erum að minnsta kosti á
hvers manns vörum. Nú — viöbrögðin eru
náttúrlega á ýmsa lund. Það er talað um
að við séum bara klofningur út úr Alþýðu-
bandalaginu. Fæstar
kvennanna eru bundnar i gömlu flokkun-
um. Fólk bregst við eftir sinum fordóm-
um. Fordómar eru afarsterkt afl i okkar
þjóöfélagi. Fjölmiðlarnir fara strax að
piskra um hverjar verði efstar á lista.
Þaö er talað um „fjölmiðlapæjur” o.s.frv.
HP: Eruð þið ekkert hræddar við þennan
slag sem fyrir dyrum er?
HELGA: Nei, viö erum sko ekki hræddar.
Viö erum ekki hræddar viö það valdakerfi
sem fyrir er, enda er það nú bara gert af
mannahöndum og ekki frá guði komið.
MAGDALENA: Það sem við höfum gert
-hingað til, er þegar sigur. Það getum við
t.d. merkt af viðbrögðum allra þeirra
karla og kvenna, sem hafa talað við okk-
ur. Það er óliklegasta fólk, sem hefur gef-
Helga Thorberg — það rlkir neyðarástand
á svo mörgum sviðum...
eftir Gunnar Gunnarsscn
KRISTtN: Við tökum einfaldlega ekki
þátt i þvi — leiðum það hjá okkur.
HELGA: En ef þurfa þykir, þá þurfa
pólitikusarnir ekki að Imynda sér annað
en að þeim verði svarað.
Skipulag hreyfingarinnar
Nú þegar er komið skipulag á þessa
nýju hreyfingu i islenskum stjórnmálum.
Fyrir hálfum mánuði var kosin fram-
kvæmdanefnd, og jafnframt fjáröflunar-
nefnd og kynningarnefnd. Það er ljóst, að
innra skipulag þessarar hreyfingar verð-
ur hvergi i likingu viö gömlu flokkana og
að konurnar verða i raun talsmenn hver
fyrir sig — það er ekki að búast við bústn-
um formanni með bólgnar kinnar. Við
spuröum um fjármálin.
MAGDALENA: Þau leysast einhvern
veginn. Þvi er ekki að neita, að við stönd-
um verr að vigi en hópur karla sem tekur
saman og ætlar sér eitthvað. Við höfum
t.d. ekkert i likingu við það fjármagn, sem
nokkrir karlar i prófkjöri Sjálfstæðis-
flokksins eyddu i kynningar nú um dag-
inn.
HP: Eruð þið ekki hræddar við að verða
undir I áróðri?
HELGA: Nei, siður en svo. Það erum við
sem allir tala um.
Hótel Vík
Hótel Vik i Veltusundi (við Hallæris-
planið) hefur þannig forframast á efri ár-
um og er orðið aðalbækistöð hinnar nýju
hreyfingar. Þar stendur nú yfir mikil
málningarvinna og hótelið veröur eftir-
leiðis opið gestum og gangandi eftir
klukkan 16 hvern dag og eru áhugamenn,
konur og karlar, velkomin. Þar verður
bráðlega komið skipulag á ýmsa hluti, svo
sem barnagæslu. Og það verður heitt á
könnunni.
myndir: Jim Smart
Magdalcna Schram — Karlmenn hljóta
lika að njóta góðs af þessari baráttu...