Helgarpósturinn - 11.12.1981, Blaðsíða 10

10
Föstudagur 11. desember 1981 JielgarpósturinrL.
Hollenska veikin
berst um löndin
Ég hitti eitt sinn enskan blaðamann og rithöfund, afburða-
skemmtilegan mann, sem stendur á sjötugu og drekkur léttilega úr
bjórkrús. Hann talaði svo fallega um heimabyggð sina, fólkið og
landið, að honum sjálfum vöknaði um augun.
Hugsið um það.
Það tók mig sárt að þurfa að fara aðheiman.sagðihann.
Hvers vegna fórstu? spurði ég og langaði á þessari stundu til
einskis frekar en taka þann gamla með þessa stóru biðukollu ofan á
gráum tweedfötum og hlykkjóttan göngustaf kræktan á handlegg
sér — taka hann við hönd mér og fara með hann heim í þetta græna
enska þorp, gróöursetja hann aftur á heimaslóð.
Hvers vegna? sagði hann — vegna þess að þeir leyfðu fyrir
tuttugu árum amerikönum að setja þar niður stóra atómstöð.
t þorpinu? spurði ég.
Sama sem, sagði hann, það er i svona fjörutiu eða fimmtiu kiló-
metra f jarlægð. Ég þorði ekki og þoldi ekki að búa þarna nærri. Sið-
an hef ég mest verið á flakki.
Vikupóstur frá Gunnari Gunnarssyni
Ertu friðarsinni?
Ég fór ungur og baröist i siðari heimsstyrjöldinni. Ég held ég hafi
gert rétt. Ég held ég myndi fara aftur og berjast ef sömu kringum-
stæður væru. En kjarnorkuvopn eða sýklar? Ef það eru þannig tól
sem þú ert að tala um, þá er ég friðarsinni.
Kjarnorkuvopn eru reyndar gersamlega þýðingarlaus tæki. Það er
ekki einu sinni hægt að nota þau sem vörn gegn sjálfum sér. Það er
málið. Að nota þau er að eyða sjálfum sér. Kjarnorkuvopn eru hið
endanlega tákn barbarisma mannsins og heimsku.
Hvað á að gera?
Það á að útrýma kjarnorkuvopnum, sagði hann og bað um annan
bjór.
Um daginn las ég i útlendu blaði (það stendur svo litið um þýð-
ingarmikiö mál i islenskum blöðum), að Jósep Luns, gamall
skröggur sem er framkvæmdastjóri Natós og Nató er okkar félag,
Islendinga — þessi kall sagði, að friöarhreyfing i Evrópu (en það
félag er orðiðfeykilega öflugt og öldungis vopnlaust) væri farsótt og
hann kallaði hreyfinguna „hollensku veikina”.
„Hollenska veikin" fer nú sem farsótt milli landa — allt austur til
Rúmeniu og er farin aö stinga sér niöur i Austur-Þýskalandi.
Blaðamenn segja, að þessi ummæli Jóseps Luns væru það eina sem
nokkur maöur myndi til að hann hefði sagt fleygt.
I Evrópu taka æ fleiri veikina. Og það er ekkert undarlegt. Það er
nefnilega sagt, að þar um slóðir séu svo margar atómsprengjur, að
nægi til að sprengja álfuna þrjátiu sinnum.
Hver vill sprengja?
Eru vopnin — vopnakapphlaupið — aðeins til þess að stórveldin
geti gortað af mætti sinum?
Hvað kemur okkur og öðrum Evrópubúum slikt gort viö?
Okkar hugsunarháttur er i rauninni allt annar.
Við viljum frið. Við viljum öðruvisi heim. Og innst inni vitum við,
að það er hægt að breyta hugsunarhætti. Ef við stillum okkur upp
eins og gagnslausir soldátar úr tini aftan við annað hvort stórveldið,
erum viö að efla hinn neikvæða þankagang hinna tilfinningalausu
afla, sem leika sér með útrýmingarvopn. Við tökum þátt i leik, sem
virðist ætla að eiga sér ljótan endi.
Ég vildi aö hollenska veikin bærist hingað.
Flýttu þér hægt
Þú situr i sæti suðurs og ert
orðinn sagnhafi i sex spöðum.
Vestur spilar hjarta kóngnum.
Spilin eru þessi:
S 7
H A732
T D9432
L G104
að gefa einn slag i trompi og svo
eru laufin tvö á eigin hendi sem
við verðum að losna við. Þess-
vegna tökum við ekki á ásinn en
látum við gosann i borðinu og nú
tökum við á hjarta ásinn. Láti
vestur hjarta þá tökum við á
ásinn, hendum laufi og tökum á
S G95
H KD108
T 876
L D87
S DIO
H G9654
T G105
L 963
eftir Friórik Dungal
S AK86432
H-----
T AK
L AK52
Freistingin er mikil að taka
strax á hjarta ásinn. Við nánari
athugun sjáum við að það
megum við ekki gera. Reikna
veröur meö þvi, að við þurfum
trompum heima. Spilum siðan
ás og kóngi i trompi. Þá ás og
kóngi i' tfgli og siðan trompi og
setjum vestur inn. Nú er sama
hvaðhann gerir. Spili hann laufi
tigul drottninguna og losnum
við hitt laufið.
Spilið i höfn og áhyggjum af-
létt.
Þú svindlar! Þú spilar ekki á
spilin sem ég gaf þér.
Skákþraut helgarinnar
Hellmut Goritz
Wemer Speckmann
á

.....14
W. Wí».
Mát i 3. leik
Lausn á bls. 31
Mát i 3. leik
b) sama ef allir mennirnir eru
fluttir einum reit ofar.
„Strið er friður”
8
friðarrannsóknastofnunum
viða um heim og ýmsum
alþjóðasamtökum einsog
til dæmis Alkirkjuráðinu,
sem varla verður vænt um
að draga taum valdsherr-
anna i austri. Er gleöilegt
til þess að vita að þjónar
islensku kirkjunnar eru nú
loks að vakna til vitundar
um þá köllun sina að þjóna
friðarhöfðingjanum og for-
dæma þá þjónkun við And-
skotann sem vigbúnaður
er, i hvaða mynd sem hann
birtist. Á atómöld hljómar
það einsog frumstæð töfra-
þula að kristnum mönnum
beri skylda til aö verja með
vopnavaldi heimili sin,
fjölskyldur og föðurlönd.
Héðanifrá eru valkostirnir
einungis tveir: tortiming
menningar og mikils
meirihluta mannkyns eða
hugarfar friöarsinna sem
telja flest eða allt i
sölurnar leggjandi fyrir á-
framhaldandi lií á jörðinni,
vegna þess einfaldlega að
fái lifið að þróast i friði
muni þaö brjóta á bak aftur
öll kenningakerfi og önnur
helsi sem á það kunna að
verða lögð.
EEitt uppörvandi dæmi
um vakandi meövitund
Evrópubúa er nýafstaðinn
fundur alþjóðlegrar við-
ræðunefndar um kjarn-
orkuvopn og afvopnun sem
haldinn var i Amsterdam á
vegum Alkirkjuráðsins 23.
til 27. nóvember. Olof
Palme, sem er formaður ó-
háðrar nefndar um
öryggismál, setti fundinn i
Amsterdam sem sóttur var
af kirkjuleiðtogum og
stjórnmálamönnum
hvaðanæva úr heiminum,
ekki sist frá vanþróuöum
löndum.
Þessi fundur er einn angi
þeirrar viðtæku friðar-
hreyfingar sem loks fer
eldi um Evrópu og skýtur
leiðtogum i austri óg vestri
slikan skelk i bringu að þeir
fá feigðarskjálfta i hvert
sinn sem orðið friður eöa
friðarsinni ber á góma.
Þeir vita nefnilega sem er,
að þegar þeir geta ekki
lengur notað striðshættuna
sem grýlu, muni þegnarnir
lita sér nær og koma auga á
ráðleysiðog óstjórnina sem
einkennt hefur valdaferil
allra ráðandi afla i heimin-
um siðustu áratugi. Og
hvað gerist þegar uppvist
verður um dugleysi allra
þeirra mikillátu leiðtoga
sem fjölmiðlarnir hafa
keppst við að vegsama sem
útverði friðarins i tákni
Sprengjunnar? Þaö má
hamingjan vita!
Eitt áhrifarikasta og á-
takanlegasta atriði fundar-
ins i Háskólabiói 1. desem-
ber var túlkun þriggja
ungra leikara frá Alþýöu-
leikhúsinu á þvi sem
gerðist i Japan fyrir
hálfum fjórða áratug,
þegar mannkynið fékk ör-
litla nasasjón af þvi hvað
það á i vændum i fylling
timans ef áfram verður
haldið að þeysa eftir hel-
vegi stórveldanna.
SAM
2f>H
2b)háttar skaöabótamál i uppsigl-
ingu. Auk þess er liklegt, að fjár-
málaráðuneytiðláti nú reyna á þá
staðreynd, að útitafliö góða er að
hluta til á lóð Gimlis, sem borgin
fékk aldrei leyfi fjármálaráðu-
neytisins til þess aö nýta* Auk
þess er algjörlega eftir að semja
við eigendur lóöanna þar sem
taflið stendur — rikið — um notk-
un þess, og gæti farið svo, að
borgin yrði að greiöa stórfé i leigu
fyrir afnot af þvi...
• Auglýsingadeild útvarpsins
verður einatt að aðhlátursefni
vegna ritskoðunartilburða, sem
virðastfara eftir geðþóttaákvörð-
unum en ekki föstum reglum. En
auðvitað er þetta þó ekki gaman-
mál, heldur alvöru.og nýverið
kom það til umf jöllunar útvarps-
ráðs, m.a. vegna gagnrýni
Helgar-Timans á stjóm þessara
mála, en það blað, ekki siður en
Helgarpósturinn, hefur lent i
þessari makalausu hakkavél með
auglýsingar sinar. Fór Eiður
Guðnason, útvarpsráðsmaður
fram á það við útvarpsstjóra að
þessi mál yrðu tekin til endur-
skoðun^r. Ekki hefur það nú borið
árangur enn sem komið er a.m.k.
Og nú eru það Flugleiðir sem
lenda uppá kant við auglýsinga-
deildina. Þannig var að ferða
skrifstofan Otsýn opnaði nýlega
útibú áAkureyri. Flugleiðir vildu
gratúlera stóran viðskiptavin
sinn og sendu svohljóðandi aug-
lýsingu til útvarpsins: Flugleiðir
óska Otsýn til hamingju með úti-
búiö á Akureyri. — En nei, þetta
fór yfir strikiö hjá hæstvirtri
deild. Hvers vegna, er spuming
sem starfsfólk Flugleiða veltir
fyrir sér um þessar mundir...
• Kvikmyndahúsin eru nú sem
óðast að ákveða jólamyndir sin-
ar. Við höfum áður sagt frá
nokkrum þeirra, en hér bætast
tvær i hópinn. Tónabió ætlar að
sýna nýlega mynd um teikni-
myndahetjuna Hvell-Geira
(Flash Gordon)eftir leikstjórann
Michael Hodges. 1 aðalhlutverk-
unum eru Sam Jones, Ornella
Mutiog Max von Sydow. Stjörnu-
bió tekur til sýninga myndina
Góðir dagar gleymast ei (Seems
like old Times) með þeim Goldie
Hawnog Chevy Chase i aðalhlut-
verkunum. Og ekki má gleyma
Robert Guillaume, þeim hinum
sama og leikur Benson i Lööri.
Höfundur handritsins er hinn
bráðsnjalli Neil Simon.sem kitlar
manna best hláturtaugar bió-
gesta....
Lausn síðustu krossgátu
8 5 F 5 H 'fl r
Þ y J< / 5 r V £ R B /< K £ 5 5
R r R R fí £ - R R U 5 fí V K ú
B f) N N 4 V fí N n r T u R 5 r R / K fí R
L f) r R y 5 / N N B N N fí 5 r /í- R N fí R
R r r fí R 0 R K B N r fí R / N U N fí
<5 R n 5 O r R fí R f) L / N R fí U M 1 R
E K R h N /< fí N N fí R Ú R / 5 m / N
S o m £ K K fí K £ y R Ð / N fí Ð R fí
Ú -r 5 a u M B 6 E l< K 5 3 'fí r fí R V R
R / r n R fí ’F) fí R fl K T fl U r 6 £ r R
R / ’O /y o 7 ú R R fí r 5 'o £ u r n N
/? 'Ö m n V fí r? H R fl r R 5 K fí R fí N 1