Helgarpósturinn - 18.12.1981, Page 8

Helgarpósturinn - 18.12.1981, Page 8
pósturinn— Blað um þjóðmál/ listir og menningarmál. Útgefandi: Vitaðsgjafi hf. Framkvæmdastjóri: Bjarni P. Magnússon. Ritstjórar: Árni Þórarinsson, Björn Vignir Sigurpálsson. Blaðamenn: Guðjón Arn- grimsson, Guðlaugur Berg- mundsson, Gunnar Gunnars- son og Þorgrimur Gestsson. Utlit: Kristinn G. Harðarson. Ljósmyndír: Jim Smart Auglýsingar: Inga Birna Gunnarsdóttir Gjaldkeri: Halldóra Jónsdótf ir. Drei f ingarstjóri: Sigurður Steinarsson. Ritstjórn og auglýsingar eru að Siðumúla 11, Reykjavik. Simi 81866. Afgreiðsla að Hverfisgötu 8 10. Símar: 81866, 81741, og 14906. Prentun: Blaðaprent hf. Askrifatarverð á mánuði kr. 30. Lausasöluverö kr. 10,- Listin skilar arði Helgarpósturinn birtir f dag langan og itarlegan leiöarvisi yfir bækur og hljómpiötur, sem á markaöi eruum þessar mundir. Leiöarvisirinn er tekinn saman af listgagnrýnendum blaösins og gefur nokkra iiugmynd um fjöl- breytni markaösins, en þó ekki siöur umfang þeirrar starfsemi i landinu sem snýst f kringum listir og bókarmennt hér á landi. Listiökun af ýmsu tagi er starfsvettvangur fjölda fólks. Æ fleiri hafa á seinni árum stundaö langt og dýrt nám á listaskólum, heima og erlendis, og reyna aö námi loknu aö hasla sér völl á sinu sviði. Störf þessa listafólks sjást víöa. Hljómplötuútgáfa er orðin fjölskrúðug á islandi. Tón- leikahald er ákaflega blómlegt, að minnsta kosti ef miöa á viö fólksfjölda —stærö markaösins — eins og sagt er i viöskiptaheim- inum. Bókaútgáfa viröist aöeins eflast, þrátt fyrir aö fjölmiölun af öðru tagi færist i aukana og starf- semi leikhúsa veröur sömuleiöis fjölbreyttari. Auk listafólksins sem starfar aö þessum málum, þá tengjast fjöl- margir aörir þessum spennandi heimi. Listir eru snar og ómiss- andi þáttur i viðskiptalífinu. Bókarmennt okkar er undirstaöa öflugrar iöngreinar. Bókarmennt og listir eru einfaldlega árföandi hluti þjóölifsins, sem skilar rikis- sjóöi ómældum tekjum í sinn sjóö, auk þess aö sinna vel sinu eigin- lega hlutverki: Aö auöga til- veruna, gæöa mannlifiö þvi inn- taki sem er forsenda vellíöunar hvers einstaklings. Setjist maöur niöur meö reikni- vélina og reyni aö reikna dæmiö til enda, kemur i Ijós, eins og margoft hefur veriö sýnt fram á, aö list og liststarfsemi i þessu iandi er siöur en svo baggi á þjóöarbúinu, heldur þvert á móti. Þaö er vist árföandi aö geta bent á þaö á okkar efnishyggjutimum, aö ríkissjóður væri enn vesælli, ef ekki kæmi til starfsemi lista- manna. Þaö er löngu kominn timi til aö stjórnvöld geri sér grein fyrir, aö liststarfsemi þarf tiltekin skilyrði til aö geta þróast. Og þaö er svo sannarlega ekki til of mikils mælst, þó að hluti þeirra tekna sem af liststarfsemi leiðir, fái aö renna aftur til þeirra sem þessara tekna afla i formi bættrar starfs- aöstööu. Borgarleikhús biöur enn eftir velvilja og stuöningi stjórn- málamanna. Og þaö er skammarlegt, hversu illa er búiö aö listamönnum launalega. Þegar menn nú ganga um versl- anir siöustu dagana fyrir gjafa- hátiöina og velja sér bók, hljóm- plötu eða mynd-spólu, væri ekki úr vegi aö leiöa hugann aö þessum málum stundarkorn. Ljós í desem- berdrunganum knn einu sinni liöur aö jólum. Enn einu sinni lýsa jólastjarnan hjá KEA og jólaljósin á Háðhústorgi upp desemberdrungann, og ekki mun af veita þar sem sjaldan hefur manni virst dagurinn i desember eins stuttur og þetta áriö. baö var ekki nóg meö aö vetur- inn legðist að minnsta kosti þrem vikum of snemma aö, heldur hefur verið næstum samíellt hriðarveður siðustu vikur, aö undanskildu örstuttu kvörtunarþáttum i Utvarp- inu. r A jólunum minnumst við fæðingar konungs. Þessi konungur réði að visu aldrei yfir löndum i lifanda lifi, en að honum látnum hefur veldi hans breiöst svo út að fáir konungar i sög- unni hafa státað aí sliku veldi. Og ælli nokkurn þeirra sem staddir voru i gripahúsinu i Betlehem á þeirri jólanótt sem vér gervisumri i kringum mán- aöarmótin. Og enn einu sinni klæðast búöarglugg- arnir við Haínarstræti há- tiðarbúningi 'g.hver reynir sem best hann getur að lokka viöskiptavinina inn til sin úr kuidanum. Þaö riöur lika mikiö á, þvi sagt er aö jólakauptiðin fleyti versluninni ylir þaö sem eftir er af árinu og vel það. Vonandi er aö veöriö verði nú blessuöum versl- unareigendunum hagstætt, en þvi miður geta þeir nú vist ekki farið fram á þaö við stjórnvöld að þau sjái fyrir góðu veðri i kauptið- inni, eins og þeir fara fram á hækkaða álagningu og þarafleiöandi hærra vöru- verð, með öðrum orðum meiri verðbólgu, til dæmis i hinum hálfsmánaðarlegu kristnir menn teljum hina fyrstu, hafi órað fyrir þvi með hviliku umstangi yrði haldið upp á íæöingardag sveinbarns þess sem þá nótt var i jötu lagt og þaö allt noröur til eyju einnar i Dumbshafi, veröbolgu- hrjáðrar eyju á mörkum hins byggilega heims? Aö sjállsögðu ekki. Jósep og Maria iioföu vist um annað að hugsa, eins og raunar allt alþýðufólk allra tima. Jlóiin eru af mörgum netód hátið barnanna, eða hátið ljóssins, ekki hvað sist hér viö ysta haf i riki skammdegisins. Og ýmsir tala fyrirlitiega (og það ekki að áslæöuiausu) um hátið kaupahéönanna. En sennilega eru jolin þó um- Föstudagur 18. desember 1981 he/garpásturinn- fram allt hátið friðarins og kærleikans. Já, friðarins. Að undaníörnu hafa átt sér stað miklar umræður einmitt um friðarmálin. Þessar umræður eru auð- vitað hinar timabærustu. Raunar má segja að þetta sé mál málanna, þvi hvað stoðaði að ræða fiskverð eða videomál hér uppi á Xs- landi ef stórveldin tækju nú upp á þvi einhvern daginn að fara aö leika sér aö llug- eldunum sinum sem viti bornir menn hafa þvi miöur ekki getað tekiö frá óvitunum að minnsta kosti ekki enn sem komiö er. Starf friðarhreyfinganna i Evrópu eru allrar athygli vert, og þeir sem reyna aö tengja þær áróðursvél Hússa ættu að hugleiöa þaö aö með sliku eru þeir aö gera hernaöarsinnum, ein- mitt i Sovétrikjunum, al- veg einstakan greiöa. öfl- ugar friðarhreyfingar i Vestur-Evrópu munu smita út frá sér og óliklegt er að veiran láti staöar numið við Járntjaldið. Þvi vona striðsherrarnir i Kreml auðvitað að sóttina megi kæfa hið fyrsta — áður en þúsundirnar taka aö safn- astsaman á Rauöa torginu til að krefjast friðar.... Já, enn einu sinm lýsir Betlehemstjarnan gegnum skammdegismyrkriö og fiytur mannkyninu boð- skap um frið og frelsi boö- skapsem þó þvi miöur ekki allir meðtaka hvort sem það er i Póllandi eða E1 Salvador, eða þá bara hér heima á islandi þar sem fá- mennir hópar manna geta jafnvel hugsað sér aö valda þvi að ungabörn verði mjólkurlaus yíir hátið- arnar ef þeir fá ekki nokkr- um krónum meira en aörir i launaumslögin sin. 1 staö- inn ættu þessir menn að setja fram þá kröfu aö þessi upphæð y rði dregin af launum þeirra og íyrir hana keypt mjólkurduft handa pólskum börnum. Varla myndu þeir fara i jólaköttinn fvrir það, en hugsanlega yrði þetta til þess að óvera sú yröi af einhverri næringu sem hún telur sér vafaiaust visa, ef þá rússneski björninn verður ekki fyrri til. Skepnan sú virðist alltaf vera soltin og dæmiö frá Afganistan sýnir að hún er það engu siður um jólin. Bærinn skrýðist jóla- búningi, og að þessu sinni ætti andlegu hliðinni að verða bærilega sinnt þar sem allar likur benda tii þess að jólamessurnar verði að þessu sinm sungnar af þrem sóknar- prestum i fyrsta skipti i sögu Akureyrar. Sem betur fer fóru nýafstaðnar preslskosningar fram af hinni mestu friðsemd, öll- um frambjóðendum til hins mesta sóma. Akureyrar- [xistur óskar hinum nýju prestum velfarnaöar i starfi. óskar hann Akureyr- ingum sem og öörum þeim sem nennt hafa að glugga i hann velfarnaðar á kom- andi ári og þakkar það sem nú er að syngja sitt siðasta. GLEÐILEG JÓL. Snjóorö Eg sit hér i snjóskafli norður á Akureyri og hlusta á hriðarsöngl sem verður stundum væl, eins og gerist hjá söngvurum ef þeireru kvefaðir. Ég er bú- inn að sitja hér i nær viku að hlusta á þetta norð- lenska taut Ut i myrkrið. Kannski sit ég hér til jóla, þeirhafa ekki flogið ennþá, kominn laugardagur og tvo daga verið ófært. Það er á svoleiðis dögum aö menn taka að bölva Flugleiðum. r Eg sit hér i snjóskafli og hugsa hlýlega til Flugleiða. Þannig er, að I september ferðum. Núerþað ekki eins og að fara i strætó suður i Hafnarfjörð að fljúga til Ameriku. Kostar meira, og fjölmargir þeir sem fóru vestur, kannski ekki i hópi breiðustu herða þjóðfélags- ins, en sumir þéttir þó. Hver Freeportari þurfti á þessum fyrstu árum fylgd- armann, einhvern sem sjálfur hafði flogið i áttina og komið heill til baka. Forvigismönnum Flug- leiða nú, Loftleiða þá, þótti málefnið merkilegtog þeg- ar eftir var leitað, hjálpuðu þeir til með því að gefa fylgdarmanni ferðina. Mörg hundruð manns ha;fa þegið þetta góöa boð og Hringborðið skrifa: Heimir Pálsson — Hrafn Gunnlaugsson — Jón Baldvin Hanni- balsson — Jónas Jónasson — AAagnea J. AAatthíasdóttir — Sigurður A. AAagnússon — Þráinn Bertelsson I dag skrifar Jónas Jónasson fór litill hópur manna vest- ur um haf. Flugvélin var ekki islensk, tekin á leigu hjá amerisku flugfélagi og áhöfn öll þaðan og mun leiðinlegra að fljúga með henni en islenskri. Hópur- inn var aö fara pilagrims- för til Freeport þvi nú eru fimm ár siðan slikar ferðir höfust og mörg hundruð manns flogið i vestur átt i leit að frelsi og bata. Þeir áttu sér drauma sem rættust fjölmargir. E sit hér i snjóskafli og hugsa aö ég hef aldrei séð á prenti minnst einu orði á hlut Flugleiða i þeim þeirsömu menn aftur orðn- ir nýtir þegnar og lögðu hornstein aðSÁA sem hef- ur siðan unnið merkilegt starf i þágu málefna drykkjumanna. Er nú svo komið að sú veröld vestra sem Freeportarar horfðu til, horfir gjarnan i' undrun hingað heim, á þær stofn- anir sem SÁÁ rekur og það upplýsingastarf sem unnið er af færu fólki. r Eg sit hér i snjóskafli og kannski verður ekki flogið, en hugur minn er fullur þakklætis til þeirra manna Flugleiða sem lögðu okkur lið þá og æ siö- an. Mér finnst endilega að það hafi gleymst að segja þökk fyrir. Og mér er ó- mögulegt, i þessum snjó- skafli, að byrja að bölva Flugleiðum fyrir að gæta fyllsta öryggis og fara ekki eftir bráðum óskum ein- hverra vitleysinga sem heimta flug hvernig sem viðrar. Við erum búin að iifa i landinu i 1100 ár rúm- lega og æ ttum að vera farin að venjast veðrinu. Ég sit hér \ snjóskafli og hugsa til strákanna á Helg- arpóstinum. Þeir áttu sér draum og létu hann rætast. Makalaust um svo unga stráka. Þeir hafa siðan set- ið glaðvakandi, en eru, þeirrar náttúru að halda stundum fyrir mér vöku. En ég get svo sem sjálfum mér um kennt: ég er draumsinna og hef lúmskt gaman af að vera af þeim talinn boðlegur til setu við hringborðið. Kannski næ ég ekki sæti i þetta sinn þvi það veröur ekki flogið! Ef svo reynist, eru til hug- prúöir riddarar að vigbúast á ritvöllinn. Ég hef aldrei séð þeim Arna og Birni bregða þótt séð hafi i hvitt stundum meir en gott er á pappir. E sit hér I snjóskafli og það glittir stundum i jólastjörnu milli húsa og bognar mannverur stinga hausum f vindinn og vilja áfram. Það eru að koma jól. Timi gleði og birtu. Timi uppgjörs og leiðrétt- inga á bókhaldi lifsins, tími tára og taks, timi söngs og syndar. Timi. Nú væri gott að eiga eldspýtur eins og litla stúlkan á dögunum sem kveikti á hverri spýtu af annarri og sá ósköpin öll af dýrð og glöðu fóiki sem var að undirbúa jólin, kveikja á kertum og setjast til borðs sem er að verða siðasta vigið i veröld sam- bandsleysis og eyddist eig- inlega i Stundarfriði Guð- mundar Steinssonar. Ég reyki ekki og tauta svolftið i snjóinn að mér hefði verið næraðhalda þviáfram. Þá ætti ég eldspýtu til að lifa eitt títið ævintýri i snjó- myrkri. Nú fara strákarnir á Helgarpóstinum að klóra sér i hausnum. f Eg sithér i snjóskafii og eru að koma jól. Hriðin er hætt að syngja en komið vélarhljóð i tilveruna. Þeir eru byrjaðir að moka snjónum burtu. Sér i stjörnur og tunglið er gló- andi. Þegar ég ris upp úr snjóskaflinum og hristi mig, stend ég, svört mynd i hvftu og lit undrandi i kringum mig. Umhverfið allt eins og jólakort. Veður- stilla og glitrar á snjóinn á greinum trjánnna. Það verður flogið i dag. Mæting.... Nú get ég sagt það sem ég vildi sagt hafa: Gleðileg jól!

x

Helgarpósturinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.