Helgarpósturinn - 17.12.1982, Blaðsíða 2

2
Föstudagur 17. desember 1982
_Helgai---
iposturinn
Nýjar bækur Nýjar bækur Nýjar bækur Nýjar bækur Nýjar bækur
o °
Bændur
(T)0* JÓN BJARNASON
•m$2> m «4 GAfíOSvk
bæiarmenn
hiSMM.
^ón*
Hi Gmftiwk
Bændur og bæjar-
menn
- lokabindi minningaþátta
Jóns Bjarnasonar frá
Garðsvík
Bókaútgáfan Örn og Örlygur hf. hef-
ur gefið út bókina „Bændur og bæjar-
menn" eftir Jón Bjarnason frá
Garðsvík. Hér er um að ræða lokabindi
minningaþátta Jóns, en áður hafa kom-
ið út þrjár bækur: „Bændablóð", Hvað
segja bændur nú?“ og „Bændur segja
allt gott". Allar þessar bækur hafa feng-
ið góðar viðtökur bæði bókmennta-
gagnrýnenda og almennings og er það
að vonum þar sem Jón Bjarnason kann
vel þá list að segja skemmtilega og
skipulega frá og kryddar frásögn sína
með lifandi kímni sem nær bæði til hans
sjálfs og samferða manna. Bcra bækur
Jóns þess vitni að hann hefur haft opin
augun fyrir því sem var að gerast í
kringum hann - verið fljótur að átta sig
á hlutunum og geymir þá vel í minni.
í bókinni „Bændur og bæjarmcnn"
segir Jón m.a. frá því cr hann brá búi í
Garðsvík og fluttist til Akureyrar.
Gerðist þar með einn af bæjarmönnum.
Hann greinir frá nýju hlutverki sínu
sem hann gekk að með sama áhuga og
sveitastörfunum og frá nýjum vinum og
samferðamönnum. Má glögglega
greina á frásögn Jóns að hann hefur
allsstaðar fundið gott og skemmtilegt
fólk og viðburðir scm alla jafna virðast
hversdagslegir og gráir verða skemmti-
legir og frásagnarverðir í túlkun hans.
„Bændur og bæjarmenn" er sett, um-
brotin, filmuunnin og prentuð hjá
Prentstofu G. Benediktssonar, en
bundin hjá Arnarfelli hf. Sigurþór Jak-
obsson hannaði kápu bókarinnar.
Sjómannsævi
- endurminningar Karvels
Ögmundssonar
Bókaútgáfan Örn og Örlygur hf. hef-
ur gefið út bókina „Sjómannsævi" II
bindi endurminninga Karvels Ög-
mundssonar skipstjóra og útgerðar-
manns í Njarðvíkum. Fyrsta bindi
endurminninga Karvels kom út í fyrra
og vakti þá mikla athygli og fékk góða
dóma, enda þóttu lýsingar Karvels
bregða skýrri og raunsannri mynd á
kröpp kjör alþýðufólks á fslandi í byrj-
un aldarinnar og bera vitni glögg-
skyggni og góðri frásagnargáfu.
f bókinni sem nú er komin út segir
Karvel frá fyrstu árum sjómennsku
sinnar þegar róið var á opnum bátum og
fast sótt enda varð nánast stundum að
tefla á tvísýnu í baráttunni fyrir lífs-
björginni. Pærfleytursem notaðarvoru
þættu ekki merkilegar í samanburði við
hin stóru og glæsilegu fiskiskip nútím-
ans, en menn voru volkinu vanir og
hertust við hverja raun.
Karvel segir frá mörgum eftirminni-
legum og erfiðum sjóferðum þar sem
baráttan var stundum upp á líf og dauða
og frá slysförum og svaðilförum. Lif-
andi frásagnarmáti er aðalsmerki hans.
Hann færir lesendur inn í þann harða
heim sem Islendingar lifðu í á fyrstu
áratugum aldarinnar meðan sú tækni
sem nú er búið við var með öllu óþekkt.
Þótt margir kaflar bókarinnar séu eftir-
minnilegir og sterkir orkar þó ugglaust
mest á alla þá er bókina lesa frásögn
Karvels af leitinni að líki föður síns og
fundi þess.
„Sjómannsævi" er sett, umbrotin,
filmuunnin og prentuð í Prentstofu G.
Benediktssonar en bundin hjá Arnar-
felli hf. Kápu hannaði Sigurþór Jak-
obsson.
Sól ég sá
- sjálfsævisaga Steindórs
Steindórssonar frá Hlöðum
Bókaútgáfan Örn og Örlygur hf. hef-
ur gefið út bókina „Sól ég sá“, og er hún
fyrra bindi sjálfsævisögu Steindórs
Steindórssonar, náttúruvísindamanns
og fyrrverandi skólameistara frá
Hlöðum.
í bókinni segir Steindór Steindórsson
frá uppvexti sínum, námsárum og
skólastarfi. Er höfundinum fylgt frá
smalaslóðum hans og fjárgötum heima
á Hlöðum og þaðan á skólabekk bæði í
Gagnfræðaskólanum á Akureyri,
Menntaskólanum í Reykjavík og í há-
skólann í Kaupmannahöfn þar sem
Steindór opnar lesendum sýn til
skemmtilegs, fjölbreytts og ævintýra-
ríks stúdentalífs.
Síðan liggur leiðin aftur heim og í
Menntaskólann á Akureyri þar sem
Steindór kenndi fræði sín í meira en 40
ár og stjórnaði þessum fjölmenna skóla
síðustu árin. Eins og gefur að skilja er
frá mörgu eftirminnilegu að segja og
Steíndór Steindórsson leysir frá
skjóðunni tæpitungulaust eins og búast
mátti við af honum. Segir hann frá
ýmsu í skólastarfinu - bæði skemmti-
íegum atvikum og eins þeim sem erfið
voru úrlausnar og kostuðu stundum
deilur. Ekki eru lýsingar Steindórs á
samferðamönnum sínum og samstarfs-
mönnum, hvort heldur eiga í hlut kenn-
arar eða nemendur.síðri og þar ræður
hreinskilnin ferðinni sem og í öðru.
í kynningu bókarkápu segir m.a. að
það svíki engan að ferðast með
Steindóri þótt hægt sé- farið og leið
krókótt og víða staldrað við til að huga
að steinvölu í götunni, blómi í vegar-
brún, eða móaflesju og mýrardragi í
nágrenninu. Því alltaf hafi Ieiðin legið
að sama markinu, að fræðast og fræða
aðra.
Bókin „Sól ég sá" er sett, umbrotin,
filmuunnin, prentuð og bundin hjá
Prentsmiðjunni Eddu, hf. Kápu hann-
aði Ernst Backman.
Sigurður Á. Friðþjófsson
Heimar
Skuggsjá hefur sent á markað bók
eftir ungan Hafnfirðing, Sigurð Á.
Friðþjófsson. Er það skáldsaga, sem
höfundur hefur gefið nafnið Heimar.
Heimar er á engan hátt hefðbundin
skáldsaga, til þess eru þræðir sögunnar
of margir og of laustengdir, með snerti
punkta í raunveruleika, þjóðsögu,
draumi og ímyndun. Sérhver kafli sög-
unnar stendur sem sjálfstæð heild, er
heimur út af fyrir sig, en þó í beinu
samhengi við aðra heima frásagnar-
innar.
Sagan segir frá Ágústi. Hann er af
hernámsárakynslóðinni, fæddur árið
sem íslendingar undirrituðu hernáms-
samninginn við Bandaríkjamenn. Ág-
úst er áttavilltur í tilverunni, hann trúði
því sem unglingur að lífið hefði upp á
allt að bjóða,aðeins þyrfti að beygja það
undir sig og móta að eigin geðþótta. í
sögulok er hann hinsvegar reynslunni
ríkari. Aldrei var upp á annað boðið en
það, sem Hallgrímur Pétursson orti
um; uppeldisfjötra og undirgefni
Heilræðavísna, píslarsögu Passíusálm-
anna og sláttumann dauðans. -
Óhætt er að fullyrða að þessi skáldsaga
á eftir að vekja verulega athygli.
Heimar eftir Sigurð Á. Friðþjófsson
er sett hjá Acta hf. filmuunnin ogprent-
uð í Prenttækni og bundin í Bókfelli hf.
Káputeikning er eftir Lárus Blöndal.
Heimar er 163 bls.
íslenskri
þjóðsagnaveröld
lýst með stór-
brotnum og þjóð-
legum teikningum
Tröll
sögur og teikningar úr
íslenskri þjóðsagnaveröld.
Tvær sjálfstæðar bækur,
ensk og íslensk
Bókaútgáfan Örn og Örlygur hf. hef-
ur gefið út bók um TRÓLL með
teikningum eftir Hauk Halldórsson
myndlistarmann. Haukur hefur valið
sér það verkefni að lýsa íslenskri
þjóðsagnaveröld með óvenjulega þjóð-
Íegum og stórbrotnum teikningum.
Listamaðurinn valdi sjálfur eða samdi
nokkrar þjóðsögur og myndskreytti.
Sögurnar voru jafnframt þýddar á
ensku og samhliða íslensku útgáfunni
kemur sjálfstæð ensk útgáfa.
Haukur Halldórsson hefur vakið
mikla athygli fyrir myndir stnar úr
þjóðsagnaheiminum. Myndir hans
vekja hughrif sem falla vel að þeirri
hugmynd sem menn hafa gert sér um
tröll, álfa, dverga, drauga og aðrar
þjóðsagnaverur.
Á sínum tíma voru tröll fyrirferðar
mikill þáttur í íslenskri þjóðtrú, sem
m.a. má sjá af fjölmörgum örnefnum á
íslandi sem tengd eru tröllum. í íslensk-
um þjóðsögum er fjöldi frásagna um
ýmist vinsamleg eða fjandsamleg við-
skipti manna og trölla, og margar sagn-
anna eru hinar kímilegustu.
Mörg orðtök eru í íslensku máli tengd
tröllum, svosem tröllatryggð, tröllatrú,
þursabit, skessuskak o.s.frv. Haukur
Halldórsson leitast við í mörgum
mynda sinna að draga fram meiningu
slíkra orðtaka.
Bækurnar eru unnar í prent-
smiðjunni Hólum.
Dömur, draugar
og dándimenn
- æviminningar Sigfúsar á
Austfjarðarútunni skráðar af
Vilhjálmi Einarssyni
Bókaútgáfan Örn og Örlygur hf. hef-
ur gefið út bókina „DÖMUR
DRAUGAR OG DÁNDIMENN"
eftir Vilhjálm Einarsson. Bókin hefur
að geyma æviminningar Sigfúsar Krist-
inssonar „Fúsa á Austfjarðarút-
unni“, en Sigfús mun flestum
Austfirðingum að góðu kunnur þar sem
hann starfaði um langt árabil sem rútu-
bílstjóri og ók milli Akureyrar og
Austurlands. Kynntist Sigfús fjölda
fólks í ferðum sínum og í bókinni rekur
hann eftirminnileg kynni m.a. við
meistara Kjarval og hina kunnu Þuru í
Garði.
Sigfús segir einnig frá uppruna sínum
og einstæðum hrakningum móður sinn-
ar sem send var hreppaflutningum yfir
Atlantshafið, ekki einu sinni, heldur
tvisvar. Hún ætlaði að gerast Vesturfari
og fór með skipi til Ameríku. Þaðan var
hún send heim aftur, en Reykvíkingar
neituðu að taka við henni þar sem þeir
óttuðust að hún ætti ekki fyrir ferða-
kostnaðiaustur á land og að heimahrepp-
ur hennar myndi neita að greiða slíkan
kostnað. Var hún því send aftur til Am-
eríku og í seinni ferð sinni þangað
eignaðist hún tvíbura á leiðinni yfir At-
lantshafið.
f bókinni segir Sigfús frá erfiðri æsku
sinni og hrakningum, frá því hvernig
vonin um skólagöngu dó í kreppunni
miklu, frá því er hann bjargaðist naum-
lega úr Lagarfljóti um hávetur en besti
vinur hans fórst og frá því hvernig hann
gerðist atvinnubílstjóri og stofnaði
síðar fyrirtækið Austfjarðaleið hf. Eru
eftirminnilegar frásagnir hans af mörg-
um svaðilferðum á fyrri tímum og o-
bilandi viljaþreki og krafti við að brjót-
ast áfram hvort heldur var í lífinu eða á
snjóþungum og hálf ófærum vegum.
í bókmni „DÖMUR, DRAUGAR
OG DÁNDIMENN" kynnast lesendur
manni sem hefur yfir að ráða þolgæði,
rósemi og sálarþreki ásamt óbilandi
bjartsýni. Lestur bókarinnar er því
sálubot á tímum kvartana og kröfu-
gerðar þegar flestir virðast heimta allt
af öðrum og óánægja gegnsýrir þjóðfé-
lagið.
DÖMUR, DRAUG AR OG DÁNDI
MENN er sett, filmuunnin, prentuð
og bundin í Prentsmiðjunni Eddu hf.
Kápuhönnun annaðist Sigurþór Jak-
obsson
Einar Benediktsson
Ritgerðir
Hjá Skuggsjá er komið út ritgerða-
safn eftir Einar Benediktsson. Er það
síðara bindi óbundins máls, hið fyrra
var Sögur skáldsins, en áður hefur for-
lagið gefið út Ljóðasafn I-IV eftir Ein-
ar. Þessi 6 binda heildarútgáfa á verk- ,
um Einars Benediktssonar er öll hin
vandaðasta og í handhægu broti og hef-
ur Kristján Karlsson bókmennta-
fræðingur annast um útgáfuna, en Haf-
steinn Guðmundsson bókaútgefandi
séð um uppsetningu og útlit. Eru nöfn
þessara tveggja smekkmanna trygging
fyrir vandaðri útgáfu í hvívetna.
Ritgerðir Einars Benediktssonar
fjalla um hin margvíslegustu efni. Hann
hóf strax á skólaárum sínum að sinna
blaðamennsku, þegar hann stóð að út-
gáfu tímaritsins Sunnanfara. Síðar á
ævinni var hann ritstjóri og útgefandi
að ýmsum blöðum t.d. Landvörn og
Þjóðstefnu. Merkast þessara blaða var
Dagskrá 1896-98. Annars skrifaði hann
fjölda blaðagreina í flest helstu blöð og
tímarit hér á landi um sína daga. Áhuga
mál hansvorumörgogsjónarmiðhans
óhversdagsleg hvort sem hann skrifaði
um bókmenntir, atvinnumál, hagfræði,
vísindi eða heimspeki.
Þetta safn sem hér birtist er úrval
helstu ritgerða Einars um þau efni, sem
hann lét sig einkum varða, og þar sem
sérkennilegur stíll hans kemur best í
ljós. Þar á meðal eru greinar hans um
íslensk Ijóðskáld í Dagskrá, einhver
fremsta gagnrýni, sem skrifuð hefur
verið á íslensku.
Ritgerðir eftir Einar Benediktsson er
229 bls., setningu annaðist Prentstofan
Blik hf., filmuvinnu Prentþjónustan
hf., prentun Offsetmyndir sf. og Bók-
fell hf. batt bókina. Káputeikning er
gerð af Lárusi Blöndal.
Þriggja orða nafn
eftir
ísak Harðarson
Þessi ljóðabók er ein þeirra þriggja
bóka sem verðlaun hlutu í bókmennta-
samkeppni þeim sem Almenna bókafé-
lagið efndi til á 25 ára afmæli sínu.
Bókin skiptist í þrjá hluta, sem heita
I Villigötur, Afvegir og Vegurinn til
I Sunnuhlíðar. Ljóðin eru alls 33.
Höfundurinn ísak Harðarson er 26
ára að aldri og er Þriggja orða nafn hans
fyrsta bók. Hann er kynntur þannig á
bókarkápunni:
„ísak Harðarson fæddist í Reykjavík
hinn 11. ágúst 1956, kl. 12.52 e.h. Hann
er að heiman".
Og um bókina segir á sama stað:
„Þriggja orða nafn. Fyrsta bók hins
unga höfundar. Sérstæð ljóð, djúp og
þróttmikil. Alvöruþrungin leit ungs
manns að tilgangi. Glæsilegt byrjanda-
verk upprennandi skálds".
Þriggja orða nafn er 102 bls. að stærð
og unnin í Prentsmiðjunni Hólum. Ut-
gefandi er Almenna bókafélagið.
Könnunarsaga
veraldar
- ný bók í Bókaklúbbi Arnar
og Órlygs hf.
Bókaklúbbur Arnar og Örlygs hf.
hefur nú gefið út bókina Könnunarsaga
veraldar, eftir breska rithöfundinn og
ferðagarpinn Eric Newby, en inngang
bókarinnar ritar Sir Vivian Fuchs. Þýð-
ingu bókarinnar annaðist Kjartan Jón-
asson sagnfræðinemi og blaðamaður.
Könnunarsaga veraldar er mikið rit-
verk. Bókin er tæpar 300 blaðsíður í
stóru broti og er hún prýdd fjölda
mynda, bæði litmynda, svarthvítra
mynda og korta. Hefur bókin komið út
á mörgum tungumálum og hvarvetna
hlotið mikla eftirtekt og lof enda hefur
höfundurinn lagt geysimikla vinnu í
verkið og m.a. ferðast um þær slóðir
sem fjölmargir landkönnuðir fóru á
árum áður. Eric Newby er ferðaritstjóri
dagblaðsins Observer og hefur einnig
ritstýrt hinum þekkta „Time Off“ bóka-
flokki og ritað fjölmargar bækur um
sagnfræði og landkönnun.
I Könnunarsögu veraldar er frum-
herjanna í landaleit ítarlega getið og
raunar fjallað um landkönnun fram á
okkar daga og fyrstu skref mannsins í
sókn sinni til annarra hnatta. Kaflafyr-
irsagnir bókarinnar gefa nokkra yfirsýn
um umfangsmikið efni hennar, en þær
eru; Hreyfiaflið; Munar, firnasögur og
furðulönd; Útsýn frá heimi fornaldar;
Landkönnun og landvinningar, heims-
veldi Grikkja og Rómverja; Silki-
vegurinn; í norður og vestur til Nýja
heimsins; í nafni Guðs og verslunar;
„Flotar hinna miklu fjársjóða"; Út á
hið ófæra haf; Siglt til Indlands; Land
framtíðarinnar: Hnattsigling Magel-
lans; Árekstur tveggja menningar-
heima; „Til kryddlandanna um okkar
höf“; Frakkar finna sín „Terres Neuf-
ves“; Könnun Kyrrahafsins; Hollend-
ingar halda í austurveg; Kyrrahafið:
Nýir menn, ný markmið; Asía: Kós-
akkar í fararbroddi; Norður-Ameríka:
Nýlendufárið; Suður-Ameríka: Land
vísindamanna; Afríka: Ný áskorun;
Ástralía: Landnám og refsivist; Haldið
í norður á ný; Suðurskautslandið og
Síðustu landamærin. Auk þess eru í
bókinni landkönnuðatal, bókaskrá,
atriðsorða- og nafnaskrá og höfunda-
skrá.
f bókinni er greint frá ævintýrum
landkönnuðanna, mannraunum þeirra
og svaðilförum, ófyrirleitni og misk-
unnarleysi í samskiptum við þá þjóð-
flokka er byggðu löndin sem þeir komu
til og fjallað er ítarlega um þau menn-
ingarlegu og efnahagslegu umskipti er
urðu við fund ókunnra landa.
Könnunarsaga veraldar er sett, um-
brotin og filmuunnin í Prentstofu G.
Benediktssonar en prentuð og bundin í
Hong Kong hjá Offset International
Ltd.
Bókin er aðeins seld félögum í Bóka-
klúbbi Arnar og Órlygs. Félagar
eru nú á sjöunda þúsund og hefur
farið ört fjölgandi að undanförnu.
Nýjar bækur
Nýjar bækur
Nýjar bækur
Nýjar bækur
Nýjar bækur