Helgarpósturinn - 17.12.1982, Blaðsíða 4

4
Föstudagur 17. desember 1982
slplSsturinn.
GOÐ
BÓK
pn
VISKÍ-
FLÖSKU
BETRI
Viskíflaska, karlmannsskyrta og bók. Heilög þrenn-
ing íslensks vitsmunalífs. Allt kostar þetta ámóta
En skyrtan slitnar uns henni er hent og „áhrif góðrar
bókar eru mun varanlegri en áhrif viskíflösku “. Valið er
þvf auðvelt.
Senn koma jólin og bækurnar með. Flestar þeirra eru
nú þegar komnar á langborð bókaverslananna, þar sem
þærkeppa um hylligjafakaupenda. Bókaútgefendur eru
nefnilega sammála um, að verð íslenskra bóka sé ein-
staklega hagstætt um þcssar mundir, miðað við aðra
gjafavöru. Meðalvcrð íslenskrar skáldsögu í ár er um
350krónur. Hækkunin frásfðasta ári er milli 40 og 50%,
sem er vel undir verðbólgu.
„Bækur eru verðlagðar í lág-
marki“, segir Arnbjörn Kristins-
son forleggjari í Setbergi, og Ör-
lygur Hálfdánarson hjá Erni og Ör-
lygi segir, að verð þeirra sé ekki í
samhengi við raunveruleikann.
„Fólk gerir tæpast hagstæðari kaup
fyrir jólin en í bókurn", segir hann.
„Þegar fólk talar um verð á
bókum er það venjulega til að
býsnast yfir því, en það hefur eng-
inn gert í ár. Fólk undrast fremur
yfir því hve það er lágt, og það er
gleðilegt“, segir Jóhann Páll Valdi-
marsson í Iðunni.
Þynnri bækur
Ástæðan fyrir þessu lága vöru-
verði er m.a. samkeppni við aðra
miðla, eins og hljómplötur, svo og
aukin samkeppni á bókamark-
aðinum sjálfum.
„Framboð á bókum er meira en
undanfarin ár og kemur þar tvennt
til“, segir Brynjólfur Bjarnason hjá
Almenna bókafélaginu. „í fyrsta
lagi hefur nýjum útgáfufyrirtækj-
um fjölgað og í öðru iagi hafa eldri
fyrirtækin fjölgað titlum, en ekki
fækkað. Óvissan er meiri núna en
áður og ég veit ekki hvernig kaupin
verða.“
Þótt útsöluverð bóka hafi ekki
hækkað í samræmi við aðrar verð-
hækkanir í landinu, er ekki hægt að
segja hið sama um framleiðslukostn-
að þeir'ra. Olafur Jónsson bók-
menntagagnrýnandi vekur athygli
á því, að skáldsögur virðast alltaf
vera að minnka vegna þessa. Ör-
lygur Hálfdánarson er sama sinnis
og segist taka eftir því, að hér sé
farið að brydda á því, sem hefur
verið að gerast erlendis. Bækur
minnka að umfangi og tilkostnaður
við þær lækkar, en ekki söluverð
þeirra.
Þess má geta, að kostnaður út-
gáfufyrirtækisins við venjulega
frumsamda íslenska skáldsögu er í
kringum 270 þúsund krónur, sam-
kvæmt upplýsingum frá einu af
stærri forlögum landsins. Auglýs-
ingakostnaður er þar talinn með
Slæleg
úrvinnsla
En bækur eru ekki bara pening-
ur í einni eða annarri mynd. Þær
eiga að minnsta kosti að vera
eitthvað annað og meira, hvort
sem það tekst nú alltaf. Hvernig líst
þeim á bókamarkaðinn, sem málið
er skylt, útgefendum og gagnrýn-
endum?
Þorleifur Hauksson, útgáfustjóri
Máls og menningar, telur það eitt
af einkennum bókatíðarinnar nú,
að út hefur komið mikið af dýrum
listaverkabókum og einnig tiltölu-
lega margar athyglisverðar nýjar ís-
lenskar skáldsögur.
„Mér sýnist, að það sé minna um
svokallaðan þjóðlegan samtíning og
samtalsbækur en áður. Hins vegar
hefur frumsömdum skáldsögum
fjölgað og eru óvenju margir á
kreiki á þeiin vettvangi", segir
Árni Bergmann ritstjóri.
Gunnlaugur Ástgeirsson bók-
menntagagnrýnandi bendir á, að
núna hafi komið fram margir ungir
höfundar, sem þekktir séu fyrir
annað en að semja skáldsögur.
„Mér finnst það einkennandi
fyrir bækur þessara höfunda, að
þeir hafa takmarkaðan rithöfund-
ametnað“, segir hann. „Þeir búa
oft yfir skemmtilegum og áhuga-
verðum söguefnum, en hins vegar
er úrvinnsla þeirra oft fremur slæ-
leg. Þeir hafa ekki lagt sig eftir því
að skrifa vandaðan og hugmynd-
ríkan stíl.“
Til samanburðar nefnir Gunn-
laugur tvo unga menn, sem báðir
eru þekktir fyrir ljóðabækur sínar,
en senda nú frá sér sína fyrstu
skáldsögu. Þessir menn eru Anton
Helgi Jónsson og Einar Már Guð-
mundsson.
„Ef þeir eru bornir saman við
áðurnefnda höfunda, kemur regin-
munur í ljós. Þeir leggja mjög mik-
ið uppúr stílnum.,,
Þrjár á
150 árum
Ólafur Jónsson telur gæði þess-
arar bókaverðtíðar vera upp og of-
an.
„Manni vex alltaf í augum bæði
magn og gæði, þegar bókaflóðið er
að ganga yfir. Eftir hvert flóð
langar mann kannski til að lesa
tvær til þrjár bækur aftur, en ekki
veit ég hvort tvær til þrjár bækur af
Eftir
Guðlaug
Bergmundsson
Sitthvað um íslenskan bókamarkað.