Helgarpósturinn - 08.04.1983, Blaðsíða 21

21
Jpifisturinrx
Föstudagur 8. apríl 1983
Baldur: Allir hafa tilhneygingu til að breiða yfir það
sem er misráðið
Brynjólfur: Þarf ekki að segja ráðherra að tveir og
tveir séu Qórir
Páll: Virðast þvargandi í sömu skrifstofunni allan
daginn
— Ertii sammála Sir Humphrey um að
sumt eigi ráðherrar ekki að vita?
„Það gerist í raun miklu meira í svona
ráðuneyti en ráðherrann gæti hugsanlega
komist yfir að kynna sér. Þess vegna reyni ég
nú að sigta úr það sem ég tel að skipti ein-
hverju máli. Mikill meirihluti allra mála, yf-
ir 90% áreiðanlega, eru hrein rútínumál
með hundrað eða þúsund fordæmi, og af-
greiðsla þeirra fer eftir beinni línu, og því
engin ástæða til að láta ráðherra vita sér-
staklega af hverju máli fyrir sig.
En svo kemur fyrir eitt og eitt mál sem
maður lætur vita af og biður um ákvörðun.
Það fer eftir eðli málanna að sjálfsögðu, en
einnig eftir árstíðum, eins og því hvort kosn-
ingar eru í nánd. Þá er oftast rétt að hafa sitt
á þurru, fá áskrift á það sem er gert, svo það
sé á hreinu eftirá hver gerði hvað“, sagði
Brynjólfur.
Þættirnir væru
ekki svona fyndnir
ef ekki leyndist í
þeim sannleikur
— segir Baldur Möller
Baldur Möller hefur verið ráðuney t-
isstjóri í dómsmálaráðuneytinu í ára-
tugi, og hefur séð ráðherra koma og
fara, eins og farfuglana.
„Það er tvennt sem gerir það helst að
verkum að þessir bráðfyndnu þættir segja
ekki alveg sanna sögu af því hvernig þetta
gengur fyrir sig hér á landi, og það liggur
nánast í augum uppi hvað það er. í fyrsta
lagi er sú mynd sem þarna er dregin upp á-
kaflega ýkt, slíkt.er nú lögmál gamanþátta
sem þessara, og í öðru Iagi á þetta við að-
stæður í bresku stjórnkerfi, sem að mörgu
leyti eru ólíkar þeim aðstæðum sem við bú-
um við“, sagði Baldur.
„Hitt er svo annað að enginn hlutur er
verulega skemmtilegur nema Ieynist í hon-
um sannleikskorn. Og það má ráða af því að
þessir þættir þykja mjög fyndnir að það er
ekki tóm vitleysa sem þar er sagt og gert. í
þeim er reyndar verið að höfða til augljósra
hluta, og atburðarásar sem enginn tekur eft-
ir hversdags. Það er stílað á það að safna
saman kunnuglegum hlutum og þegar allt er
komið saman þá er ekki ólíklegt að einhver
segi: svona er þetta! Það er til dæmis aug-
ljóst að ráðherrar koma og fara, og þeir
komast aldrei yfir að setja sig nákvæmlega
inn i öll mál. Inná það er mjög spilað í þátt-
unum. Vandamálið er að hafa vit á hvaða
smáatriði sem er, á tíma sem aldrei leyfir
slíkt“, sagði Baldur.
— En hvað með ráðríki ráðuneytisstjór-
anna. Er ekki freistandi að taka sjálfur á-
kvarðanir í málum sem ráðuneytisstjórinn
þekkir e.t.v. mun betur en ráðherrann?
„Nei — að embættismenn vilji stjórna í
þeim mæli sem gefið er í skyn í þáttunum er
víðs fjarri. Þetta virkar jafnvel öfugt. Em-
bættismennirnir sitja í árafjölda, og um leið
og þeir fara að leita færa og seilast eftir að
taka ákvarðanir sem þeim ber ekki að taka,
þá eru þeir í raun um leið að kippa teppinu
undan sjálfum sér. Þegar pólitískar aðstæð-
ur opinbera illa teknar ákvarðanir kemur
það mönnum í koll. Það gildir um embætt-
ismennina jafnt sem stjórnmálamennina,
og fælir þá frá því sem kannski getur verið
freistandi“, sagði Baldur.
„Hinsvegar eru allir menn, ráðherrar
jafnt sem embættismenn, svo og svo subjek-
tívir, þannig að ég held að það sé fremur ó-
sjálfrátt að menn leitist við að taka völdin,
en að þeir séu vísvitandi að því. Og auðvitað
hafa svo allir tilhneigingu til að breiða yfir
það sem hefur verið misráðið. Þetta er allt
samspil margra þátta“, sagði Baldur.
— En hvað með þá kenningu Sir Hump-
hreys að sumt eigi ráðherrar alls ekki að
vita?
„Þær eru auðvitað hæpnar margar þess-
ara kenninga í þáttunum. Það er hinsvegar
auðvitað lærdómsríkt fyrir alla að skoða
hvað af leiðir ef farið er að setja puttana í
hjólin sem snúast mætavel án þeirra, þ.e.
þær daglegu ákvarðanir sem starfsmenn
taka. Eins og ég sagði þá er i þáttunum aug-
ljós sannleikskom. Allir vita þó að ráðherra
getur illa skotið sér á bakvið ókunnugleik
þegar næðir um hann. Slík afsökun mundi
seint duga“, segir Baldur að lokum.
- w
I stóru málunum
ræður ráðherrann
ferðinni
— segir Páll Flygenring
„Nei, ég get nú ekki sagt að ég finni
til mikillar samkenndar með ráðu-
neytisstjóranum breska. En viss lík-
indi eru þó greinileg“, sagði Páll Flyg-
enring, ráðuneytisstjóri í iðnaðarráðu-
neytinu.
— Eru samskipti þín og iðnaðarráðherra
eitthvað svipuð samskiptum Sir Humphreys
og Jim Hacker?
„Nei. Þeir virðast vera þvargandi inní
sömu skrifstofunni meira og minna allan
daginn, og þannig er það auðvitað ekki í
raun. Að vísu er um nánast dagleg samskipti
okkar á milli að ræða, en þau fara fram með
talsvert öðrum hætti en í þáttunum er sýnt.
Þessir þættir snúast meira og minna um
það hvernig standa eigi að afgreiðslu ákveð-
ins máls. I reynd er það hinsvegar þannig að
langflest mál fylgja mikilli rútínu og ráð-
herrann er oft á tíðum ekki látinn vita af
þeim fyrr en nánast er búið að ganga frá
þeim, þannig að hann geti gert athugasemd-
ir ef honum sýnist svo. En í stórum stefnu-
markandi hápólitískum málum er það að
sjálfsögðu ráðherrann sem ræður ferðinni.
— Hvað finnst þér um þá kenningu að
sumt eigi ráðherrar alls ekki að vita?
„Það er i sjálfu sér fráleitt. En auðvitað
hef ég takmarkaðan tíma til að rekja fyrir
ráðherranum allt sem gerist í ráðuneytinu.
Til dæmis heyrir vörumerkjaskráning undir
iðnaðarráðuneytið, og hún fer eftir ákveðn-
um föstum skorðum, sem ég jafnvel veit
varla hvernig fer fram, hvað þá ráðherrann.
Svo fara um 2000 bréf útúr ráðuneytinu á ári
og ráðherrann veit í fæstum tilfellum um
innihald þeirra í smáatriðum.
— En er ekki ráðuneytisstjóri, sem oftast
hefur verið mun lengur að fást við málefnin,
í raun stöðugt að „hafa vit fyrir“ ráðherran-
um?
„Ég vil nú ekki nota það orðalag. En það
er mjög nauðsynlegt fyrir ráðherra að fá að
heyra aðra skoðun en hann hefur sjálfur. Og
ef eitthvað er þá ásaka ég mig frekar fyrir að
snuða hann um skoðanir mínar en hitt að
ráðherrann fái of mikið af þeim. Ráðherr-
ann á heimtingu á að heyra skoðun ráðu-
neytisstjórans og starfsmanna ráðuneytis-
ins, sem vinna að málunum, þó að endanleg
ákvörðun sé í flestum tilfellum hans“.
— Þyrstir ráðuneytisstjóra í meiri völd en
þeir hafa?
„Nei, það held ég ekki. Hins vegar þekkja
allir dæmi þess að ráðherrar þurfa að taka ó-
vinsælar ákvarðanir, ákvarðanir sem verður
að taka, en koma sér illa fyrir viðkomandi
ráðherra vegna pólitísks andrúmslofts. Ég
sé ekkert á móti því að margar slikar ákvarð-
anir verði i hendi ráðuneytisstjóra, því oft er
um þannig mál að ræða að ef pólitísk sjón-
armið fara að ráða mjög miklu þá hefur það
ekki bætandi áhrif“ sagði Páll.
VEISLU ELDHÚSIÐ
Álfheimum 74 — Glæsibæ
Sími: 86220 — Kl. 13—17
Allt í veisluna hjá okkur
Kjörorð okkar er:
góða veislu gjöra skal...
Brauð, smjör, smurt brauð, snittur, pinnamatur, kjöt, fiskur, ostar,
rjómatertur, marsipantertur, kransakökur
Á veisluborðið:
Roast beef
Hamborgarahryggur
Grísasteik
Lambasteik
Hangikjöt
Nýr lax
Graf lax
Reyktur lax
Síldarréttir
Kjúklingar
Skeinka
Salöt
Sósur