Helgarpósturinn - 25.08.1983, Side 10

10
Fimmtudagur 25. ágúst 1983 ^p^jsfurinn
Islandsdjass
að hausti
Sigurður Flosa-
son, Tómas Ein-
arsson og Björn
Thoroddsen í
fullri sveiflu.
Flosason skorti fyrst og fremst sé
að leika með þeim gömlu. Nýja
kompaníið var fersk og skemmti-
leg hljómsveit á stundum en þar
vantaði alla undirstöðu í djassleik
— Tómas hefur t.d. tekið stórstíg-
um framförum síðan og trúlega er
það ekki síst Lúxemborgarreisum
hans með Guðmundi Ingólfssyni
að þakka. Það er hlutverk hinna
eldri að þjálfa æskublómann.
Guðmundur Ingólfsson leit við
í Kjallaranum þetta þriðjudags-
kvöld og var á leið útí heim sem
píanisti á Eddunni daginn eftir.
Hann lék nokkra ópusa með
drengjunum og mikið var hægi
blúsinn hans fallegur. Öll reynsla
hans kristallaðist í einföldu titr-
andi tónhlaupi hægri handar-
innar. Þetta hefði hann aldrei
getað leikið á rafflýgilinn sinn!
Það verður trúlega með dauf-
ara móti yfir íslandsdjassinum í
vetur. Vonandi fáum við þó að
heyra oftar í Bigbandi ’81 en á
síðasta vetri og skólahljómsveit-
um úr FÍH. Kristján Magnússon
verður með kvartett sinn í fullu
fjöri enda gefst sá piltur seint upp.
Hann mun leika í Djúpinu í kvöld
og er vonandi að Jakob veitinga-
maður á Horninu geti fjölgað
djasskvöldunum í vetur. Það er
staðurinn fyrir djassgeggjarana
að snæða á, stinga sér síðan niðrí
Djúp þarsem meltingin gengur vel
við dynjandi sveiflu og lauflétta
skál.
Þá gengur september brátt i
garð og skólar byrja hér sem
annarsstaðar. Margur ungliðinn í
djassi sest á skólabekk í Jazzdeild
Tónlistarskóla FÍH og sumir
halda erlendis.
Á þriðjudag í síðustu viku lék
Ungherjasveit íslandsdjassins í
síðasta sinn á þessu ári. Sigurður
Grétarsson áfram ytra en heyrst
hefur að saxafónblásarinn Stefán
Stefánsson sé á heimleið.
Þriðji ungherjinn, Björn
Thoroddsen, verður heima í vetur
en lítil von er til þess að Eyþór
Gunnarsson og Friðrik Karlsson
leiki fyrir okkur hinn hefðbundna
djass að sinni. Rafmagnið þeirra
hljómar nú í djassklúbb Ronnie
Scott.
Það var dálítið gaman að hlusta
á Sigga, Bjössa og Tómas R.
ásamt gömlu kempunni Guð-
mundi Steingrímssyni þarna á
þriðjudagskvöldið og þeir lögðu
meirað segja í að leika Giant Steps
Coltranes sem er ekkert hljóma-
meðfæri barna. Þar gekk á ýmsu
— en sveltur sitjandi kráka.
Björn Thoroddsen lærði mikið
í djassskóla Guðmundanna og ég
er ekki frá því að það sem Sigurð
eftir
Flosason er floginn til Blooming-
ton í Indiana (Back home again
hljómagangurinn hljómaði hjá
þeim í Donnu) og Tómas R.
Einarsson er stiginn á skipsfjöl
ásamt tveimur kontrabössum og
siglir hraðbyr til Kaupmanna-
hafnar, þarsem hann mun sitja í
einkatimum hjá dönskum djass-
virtúósum og hóptímum á Mont-
martre. Nokkrir djassleikarar
nema enn á Beerkley (sem nefnist
Berklahælið meðal innvígðra) og
verða Gunnar Hrafnsson og Pétur
,,Hvað er svona merkilegt
við pað að vera....?“
Phyllis Chesler: „About Men.“ The
Women’s Press Ltd, London,
1978.
Karlmenn: skipuleggjendur og
framkvæmendur hryðjuverka,
fjöldamorða og stríða, hönnuðir
vetnis og kjarnorkusprengja, en
þó svo óöruggir og smáir að þeir
þurfa konur, sem spegla þá, sýna
þá í tvöfaldri stærð eins og Virg-
inia Woolf hefur réttilega komist
að orði. Karlmenn; synir karl-
manna, feður karlmanna, dýrk-
endur styrkleika, valds og ofbeld-
is, en þó svo veikir, að þörfin fyrir
ást og viðurkenningu einhverra
móðurímynda (kvenna) endur-
speglast í öllum athöfnum þeirra.
Karlmenn, sem eru sýknt og heil-
agt að berast á banaspjótum,
keppa við og óttast aðra karlmenn
og trúa konum fyrir leyndustu
veikleikum sínum. Karlmenn í
samfélagi feðraveldis, fæddir til
eignaréttar og drottnunar yfir
konum sínum og börnum. Þetta
undarlega kyn, sem ég sjálfur til-
heyri, er viðfangsefni bókar
Cheslers. Chesler, sem er banda-
rískur sálfræðingur og femínisti
og höfundur bókarinnar „Women
and Madness“ fer á kostum í
þessu verki, sem að hluta til er
sjálfsævisögulegt, byggir á grein-
ingu hennar á eigin uppvexti og
lífi, tengslum við föður, elskhuga,
eiginmann og enn aðra elskhuga,
að hluta til fræðilegt og byggir þá
á viðtölum við karlmenn, túlkun á
karlahlutverki í listasögu, goð-
sögnum og bókmenntum. Túlkun
Cheslers bendir til ýmissa athygl-
isverðra hluta hvað karllegu at-
ferli viðkemur. Hún bendir á
blíðuþörfina, sem kemur gjarna
fram í ofsafengnum myndum,
ótta karlmanna við syni sína, sem
eru í heiminn komnir til að gera
feðurna óþarfa, leysa þá af hólmi,
flóttann undan föðurhlutverkinu
og getuleysi karla til að sýna son-
um sínum skilning og hlýju. Hún
ræðir einnig um stríðið milli
feðga, sem hún telur vera opnara
og grimmara á okkar tímum en
nokkru sinni fyrr og telur sig hafa
komist að því með athugunum
sínum, að stór hluti yngri manna
hati feður sína. Hún reynir einnig
að draga upp mynd af upplifun
karla á þeirri mikils um verðu
fasteign er getnaðarlimur nefnist
og lykilhlutverki gegnir i hinni
kynferðislegu sjálfsímynd sam-
kvæmt lærifeðrum sálkönnunar-
innar. Einhver athyglisverðasta
tilgáta Cheslers er sú að hin mikla
útbreiðsla samkynhneigðar á
okkar tímum sé í raun ekki kyn-
ferðislegs eðlis, heldur sé um að
ræða neyðaróp karlmanna á dýpri
og nánari snertingu við aðra karl-
menn og að líkamleg og/eða sál-
ræn fjarvera feðga á mótunar-
skeiðum lífsins ásamt með
grimmd og ofbeldishneigð þeirra
valdi þar mestu um.
Bók Cheslers er fróðleg lesning
og temmilega Iaus við „Freudísk-
an“ rétttrúnað til að vera einnig
skemmtileg. En hún er full af
dæmum um ofbeldi og skefjaleysi
í hversdagslífinu og hentar
trauðla þeim, sem vilja halda á-
fram að trúa því, a§ líf nútíma-
fjölskyldunnar sé bara dans á rós-
um, stiginn í sátt og samlyndi og
undir sálmasöng.
Shere Hite: „The Hite Report on Male
Sexuality." Ballantine Books, New
York, 1982.
„Mér hefur verið kennt að sýna
ekki tilfinningar mínar. Einu
sinni er ég átti í stríði við ástkonu
mína varð ég sjúkur í öllum lík-
amanum af tómri vanlíðan. En ég
sagði engum frá af hverju mér leið
svona illa. Stundum hegða ég mér
eins og vélmenni þó mér líði í
rauninni ekki þannig!* Hite, s. 60.
„Það er erfitt að vera karlmað-
ur. Þú ert lítill drengur með smá
tilla og þú pissar í rúmið, stór
kona, sem gætir þín og á kvöldin
kemur stór maður, sem tekur
hana frá þér. Skyndilega ertu orð-
inn þrettán ára og mátt aldrei vera
veikgeðja, eða hræddur. Þú átt að
vera stríðsmaður, matvinnungur!*
s. 385.
Bók Hites byggir á athugun á
kynlífsvenjum stóru úrtaks
Bandaríkjamanna og kvenna.
Skýrslan um karlmennina hefur
vakið sérstaka athygli, enda er þar
fjallað um svið, sem hefur verið
meira, eða minna vanrækt í kyn-
lífsrannsóknum. Það hafa nefni-
lega verið konur, sem umfram allt
hafa vakið áhuga fræðimanna á
sviði kynlífsrannsókna, og eins og
við mátti búast þurfti konu til að
snúa dæminu við. Skýrsla Hites
hefur umtalsvert gildi sem heim-
ildarverk, jafnframt því, sem hún
er hafsjór af fróðleik um kynlífs-
tækni og aðferðir við ástaleiki. En
skýrslan afhjúpar einnig ómæld
vonbrigði, brostnar vonir og bit-
urleika. Það er m.ö.o. sláandi
hversu þetta mikilvæga svið
mannlegra samskipta virðist
bundið mikilli vansæld hjá öllum
þorra karla. Milli væntinga og
veruleika liggur hyldýpisgjá, sem
Hite sýnir okkur óspart ofan í.
Ein meginástæðan fyrir vansæld-
inni virðist vera skortur á getu,
eða vilja til að lifa í samræmi við
þær ómannlegu karlímyndir, sem
vesturlensk samfélög ota að son-
um sínum. Við eigum að vera
karlmenn fremur en menn. En
skýrslan býður einnig upp á já-
kvæðar fyrirmyndir. I þeirri opin-
skáu umfjöllun, sem þar er fram
borin má finna ótal dæmi, sem
segja okkur, að „það er ekkert
gaman að ríða án þess að snert-
ast“ í þessum dæmum er lögð á-
hersla á næmi tilfinninganna og
gagnkvcem samskipti fremur en
einhliða útrás. Skýrslan er holl
lesning fyrir alla. Bæði þá, sem
sitja fastir í stöðnuðu karlhlut-
verki svo og hina, sem eru að leit-
ast við að finna tilfinningum sín-
um nýja farvegi.
Ct/en<fa't /a’Ávf 't
Leikrit Jökuls oq fréttaaukar
Jökull Jakobsson hefði orðið
fimmtugur á næstunni, ef hann
væri enn í þessum heimi. Ríkisút-
varpið minnist hans með því að
endurflytja fjögur útvarpsleikrita
hans og er það mjög vel. í formála
leiklistarstjórans sagði, að þau
Þorsteinn Ö. Stephensen og Helga
Valtýsdóttir væru þar í burðar-
hlutverkum. Þorsteinn er enn á
meðal okkar og gerir dulítið af því
að þýða leikrit, en Helga er fallin
frá fyrir all mörgum árum. Aldrei
varð ég svo heppinn að vera í leik-
húsinu, þegar hún var á sviði, en
í útvarpi heyrði ég oft í henni og
mat hana hvað mest allra þeirra
leikkvenna, sem þá voru uppi.
Hún átti einkar gott með að
breyta sér í unga ástfangna konu,
gamla piparjómfrú og svo gamla
farlama konu, eins og í Gullbrúð-
kaupi Jökuls. Öllum þessum hlut-
verkum skilaði hún eins og best
varð á kosið. Því þótti manni sem
náinn vinur félli frá, þegar hún
lést. Þorsteinn Ö. er löngu orðinn
skemmtilegur heimilisvinur allra
landsmanna í hlutverkum margra
frábærra gamalla karla, jafnt
ríkra sem snauðra. í kvöld þann
25. ágúst verður flutt leikritið Af-
mæli í Kirkjugarðinum, fimmtu-
daginn 1. sept. Því miður frú, og
fimmtudaginn þann 8. sept. lýkur
svo þessum flokki með leikritinu
Herbergi til leigu eða eitt gramm
af gamansemi. Útvarpið mætti
gjarnan athuga, hvort ekki væri
hægt að sviðsetja leikhúsverk
Jökuls fyrir útvarp, t.d. Hart í
bak, sem naut fádæma vinsælda
fyrir nokkrum árum, og hlustend-
um skal endilega bent á að hlusta
á þau leikrit Jökuls, sem eftir á að
flytja.
Eins og morgunbænum er skipt
í tvo flokka, handbænir og vél-
bænir, þá eru til tveir flokkar
fréttaauka, svokallaðir auglýs-
ingafréttaaukar og öðru vísi
fréttaaukar. Laugardagsfréttirnar
voru stór athyglisverðar, þegar
fjallað var um svo kallaða áunna
ónæmisbæklun og í því sambandi
var rætt við formann Homma og
lesbía á íslandi. Fréttamaðurinn
gerði sig hins vegar beran um að
hlæja að viðmælanda sínum í
einni spurninga sinna. Slíkt er ó-
viðeigandi og situr síst á frétta-
mönnum að hæðast að þeim, sem
þeir narra að hljóðnemanum, oft
á vafasömum forsendum. Ég efast
stórlega um, hvaða rétt þetta við-
tal átti á sér. Á sunnudaginn var
ræddi svo Friðrik Páll Jónsson
við Oddnýju Guðmundsdóttur í
auglýsinga fréttaauka um bók
hennar Orðaleppa og ljótar syrp-
ur. Oddný er merkilegri kona en
margir gera sér grein fyrir. Hún
hefur lifað með landi sínu alla tíð
og kappkostað að halda við
menningu þjóðarinnar á aðallega
einu sviði. En svo dapurlega vill
til, að mér finnst hún hafa dagað
uppi eins og einmana nátttröll.
Hún hefur skrifað mikið og ort
kvæði og þulur og fæst af því hef-
ur verið útgefið. Nú hefur hún
gefið út bók sína, þar sem hún
tekur orðsóða í gegn og væri ósk-
andi, að þeir, sem unna íslensku
máli læsu þá bók. Hins vegar
verður Oddný að athuga, að allir
hlutir þróast, hvort sem er til góðs
eða ills og við því er ekkert að gera
eða hvað?