Helgarpósturinn - 24.05.1984, Qupperneq 15

sviðtali
nema það sé á framleiðslugetualdri. Gamli
maðurinn er andstæða unga mannsins, hann
dreymdi um framfarir. í stað þess að gráta með
sjálfum okkur yfir því hvemig komið er, þá hlæj-
um við.“
— Ertu uiss um aðyngsta kynslóðin sé svona
suartsýn?
,,Ég talaði mikið við yngstu kynslóðina, hana
sem erfir landið og heiminn ef um eitthvað slíkt
er að ræða. Unga fólkið er farið að velta fyrir sér
annarskonar uppbyggingu."
Fœreysk torfþök og ungt fólk
- Þú ert nokkuð nýkominn úr heimsreisu, er
ekki kynslóðabil og uetnissprengja fjarri manni
á fljótapramma íAsíu, innanum fólksem huorki
hefur mat né menntun?
„Það er gott að sjá sitt þjóðfélag í nýju ljósi,
en þarna erum við farin að tala um alltannan
vanda. Við emm náttúrlega forrík, hátt á listan-
um miðað við aðrar þjóðir. Við börmum okkur
útaf því að taka upp kvótafyrirkomulag í sam-
bandi við okkar veiðar, og halda ögn í við okkur.
Það er smávægilegt gegn þeim vanda sem til-
dæmis Asíuþjóðir eiga við að glíma.“
— En uið uinnum og slítum okkur út meira
en margar aðrar þjóðir?
„Við vinnum fyrir því sem við eyðum að ein-
hverju leyti, þó að erlendu lánin hrannist upp. Á
stríðsárunum misstum við verðmætamatið. Við
þurfum alltaf að vera að kaupa nýja hluti... ég vil
koma hér upp stórri skemmu þarsem hægt er
að fá viðgert, fara til skósmiðs, lásasmiðs, allt
sem hægt er að gera við og nýta verði hægt að
fara með þangað. Ég er ekki að prédika neina
samansaumun, en það má á milli vera. Þegar ég
var í Færeyjum þá hreifst ég mjög af því hvemig
þeir gera upp gömul hús og taka tillit til Iands-
lags og staðhátta í miklu meiri mæli heldur en
við höfum gert. Mér finnst alveg heillandi torf-
þökin þeirra."
— Ætlarðu að gera meira afþuí að leikstýra í
útlöndum?
irJá, ég býst við því, ég hef tekið nokkrum
tilboðum og er að velta fyrir mér öðrum."
— Huað er ,,vitlausa kynslóðin" í Fjöregg-
inu? ,,Kynslóð sem hefur tekið uitlausan pól í
hœðina". Erhún uitlaus í augum ykkar sjálfra?
„í augum yngsta fólksins. Þetta er hlutur sem
endurtekur sig. Oft em jæssi kynslóðabil eðli-
legur afstöðumunur, eftir því hvemig tímamir
breytast.Unga fólkið spyr,hverju hafiðþiðskilað
til okkar? Gamla fólkið trúði á framfarir. Ef fram-
farirnar eru vopn sem geta eytt okkur sjálfum
þá er komin inn í þetta ný vídd sem gefur í stað
lífslöngunar lífsótta."
— Er unga fólkið ekki frekar biturt afþuí það
þarfað borga uerðbólgugróðann ykkar?
„Partur af þessari velmegun er byggður á
lánum. Þetta hefur hnattlega vídd. Hvemig við
gerum upp dæmið hér á íslandi, það er ekkert
einkamai lengur. Það er ekkert garéintí fyrir að
dæmið verði gert upp. Leysa landfestar og sigla
á einhvern annan stað á hnettinum það leysir
engan vanda.“
— Afhverju er reykvísk borgarastétt svona
upptekin af vetnissprengjunni?
„Það markast afþví að við höfum verið að
byggja upp ákveðið þjóðfélag, fólk hefur lagt
mikið á sig og þá er ekkert óeðlilegt að það sé
snúist til varnar. Það er ekki um neina borgara-
stétt þar að ræða."
Milli tannanna á fólki
— Sueinn, finnstþérþú hafa ueriðmilli tann-
anna á fólki þessi ár sem þú hefur uerið í emb-
œtti leikhússtjóra?
„Það er voðalega algengt að fólk sem hefur
áhrif og völd sæti ósanngjamri gagnrýni, hvað
sem veldur. Tildæmis veit ég að ýmsar sýningar
hjá Þjóðleikhúsinu em metnar útfrá allt öðm
sjónarhorni en myndi tíðkast annarsstaðar. Þá
er ekki gerður greinarmunur á hvað er próf-
essjónalismi og hvað ekki, þetta ruglar líka list-
mat almennings... manstu hvemig það var hjá
Guðmundi á Glæsivöllum? „Þar glymja hlátra-
sköll, trúðéu' og leikarar leika þcir um völl, en lítt
er af setningi slegið, því óminnishegri og illra
hóta norn, undir í stiklinum þmma".
— Afhuerju hœttirðu uirðingarstöðu, maður
á besta aldri, þegar aðrir eru að hamast upp
metorðastigann?
„Ég var búinn að vera leikhússtjóri í rúmlega
tuttugu ár. í flestum löndum er litið svo á að
svoieiðis maður sé búinn að vinna til eftirlauna.
Hvað Þjóðleikhúsið snertir, þá er það í lögum
að ekki megi sitja lengur en átta ár, það hefði
verið fræðilegur möguleiki að sitja lengur
vegna þess að lögin komu þegar ég var búinn að
vera þar sex ár. En það var skynsamlegra fyrir
mig að hætta. Þegar ég hætti í Iðnó, þá ætlaði ég
að snúa mér að skriftum og öðm en þá kom
Þjóðleikhúsið og maður þakkar fyrir þann
möguleika að gera eitthvað ef þaðgæti orðið til
góðs. Auðvitað er áiræði á miðjum aldri að fara
að snúa sér að öðmm hlutum. Það blundaði í
mér tvennt. Mig langaði að skrifa meira. Ein-
hverntíma verður að gera það ef það blundar i
manni svoleiðis meinloka; eins langaði mig að
leikstýra meira."
— Huernig finnst þér að uera hara Sueinn
Einarsson án titilsogalltíeinu útúrsviðsljósinu?
,JMér finnst það ógurlega skemmtilegt. Ég
upplifi það sem frelsi. Leikhússtjórastarf er eitt-
hvað sem þú skilur ekki við þig allcin sólarhring-
inn.“
— Þú yrkir lika sá ég í leikskránni frá Iðnó.
,,Já, það er nú meira uppátækið! Ég lá í bak-
veiki í vetur í margar vikur og lagðist í Hómer,
Sturlungasögu, allt mögulegt. Gerði þetta mér
til afþreyingar að setja saman ljóð. Stefán Bald-
ursson komst í þau og ég hafði ekki dómgreind
til þess að segja nei.“
Leikhúsið opnaði mig
— Kuíðirðu þuí ekkert að vera einn að
bauka?
,JNei. Leikhúsið opnaði mann, þetta er sam-
virkandi, maður þarí að vinna með allskonar
fólki. Mér finnst áhugamálin verða fleiri með
árunum, maður fer að beita sér meira í því sem
manni er kært. Ég held ég sé ekki að skrifa til
þess að standa einn að því sem ég skapa. Ég hef
ákaflega litla trú á listinni listarinnar vegna.
Hún er þjóðfélagsins og þjóðfélagið á þá að
meta hana sem slíka.“
— Áttu efni í pokahorninu?
„Þetta er ekki einsog maður skipti um lönd.
. Auðvitað hefur safnast saman hjá manni efni í
sögur og leikrit. Ég býst við að svo sé um marga.
Ég geng með mörg efni sem gætu verið nýtan-
•eg-“ .
— A fágaði menningarmaðurinnSveinn Ein-
arsson sér einhverja andstœðu, til dœmis kúreki
innuið beinið?
„Það veit ég ekki. Ég hef gaman af að fara á
skíði, dugir það?“