Helgarpósturinn - 24.05.1984, Side 25

Það er svo margt draugalegt við götuna - hún er
glæpsamleg útlits-Mekka harðfiskunnandans-Gat-
an samrýmist heilsufari mínu - Löggan segir þar allt-
af eitthvað vera að gerast - Þá væri þetta klámgata -
Klart nok ikke en pæn gade - Engin íbúð dæmd ónot-
hæf ennþá - Þær voru 20% verðminni - Kennslubók-
ardæmi um verstu brunaaðstæður- Umferðin alltaf
verið strembin í eyra - Skólastjórinn getur ekki leng-
ur lagt ólöglega - Tólfþúsund bílar á dag - Útkeyrslu-
kenningin - Á söngskólinn eftir að valda árekstri?
þetta aðeins hugmyndir, en ekki
framkvæmdir. Það er af þessum
sökum sem menn hafa verið
dræmir á að fjárfesta í húsum göt-
unnar, og þá kemur hitt í kjölfarið
að núverandi eigendur húsa hafa
trassað að gera hús sín upp, því allt
eins má búast við því að þau verði
fyrir ef einhver framtíðarhug-
myndanna verður framkvæmd.
i iverfisgatan hefur liðið fyrir
afskiptaleysi borgaryfirvalda. Það
er ekki að ástæðulausu sem veg-
farendur líta þar hús í niðumíðslu,
sum hver jafnvel að falli komin.
Fulltrúi hjá Heilbrigðiseftirliti borg-
arinnar sagði í þessu sambandi:
„Það sem er mjög einkennandi fyrir
Hverfisgötuna er hve hlutfallslega
fá gömul hús hafa verið gerð upp
miðað við það sem þekkist annars-
staðar í miðborginni. Í fljótu bragði
man ég reyndar ekki eftir neinu
gömlu húsi við götuna, og þau em
fjölmörg, sem haldið er við svo
glæsilegt megi teljast. Sum af þess-
um húsum eru bölvaðir kofar, og
ég veit um eifskaplega lélegar ibúð-
ir þarna, sérstaklega í kjöllurum og
á hanabjálkum. Samt hefur engin
þeirra verið dæmd óíbúðarhæf af
okkar hálfu, enn sem komið er“.
Heilbrigðisfulltrúinn heldur
áfrcim: „Menn taka svo kannski
ekki eftir því þegar þeir flengjast
eftir götunni, en þama er mjög
mikið um óhrein hús og illa eða
ekki máluð. Það er kannski ekki
svo undrunarvert, því húsin
standa garðlaus, þétt upp að um-
ferðinni, sem eys yfir þau aur bæði
dag og nótt.“
En hvað kosta þessi hús? spyr
kannski einhver. Svarið má finna
víða á sjálfri Hverfisgötunni því þar
em að minnsta kosti fjórar fast-
eignasölur. Maður hjá einni þeirra
fræddi mig á því að almenningur
væri ekki sólginn í það að búa í
húsum neðan Laugavegar. ,£n hvað
Hverfisgötuna eina varðar, má
segja að hús em þar misjöfn og þar
með mismunandi dýr. Hún er allt
frá sæmilegustu ibúðum niður í
þær sem þarf að gera mikið við, og
þær íbúðir em líka til héma sem
verða að teljast nær ónýtar og
verðlausar ef ekkert er við þær
gert.“
Þessi fasteignasali sagði að al-
mennt álitið væm íbúðir við
Hverfisgötuna um tuttugu pró-
sentum ódýrari en íbúðir í svipuðu
standi í öðmm hverfum. ,Það er
umhverfið, óvissan um framtíð
götunnar og almennt skipulags-
leysi á þessu svæði sem lækkar
verðið svona." Annar fasteignasali
svaraði þessu stutt og laggott:
,3umir óttast Hverfisgötuna, aðrir
treysta sér ekki til að búa með
þessari traffík sem þarna er, og
fyrir enn aðra er Hverfisgatan ein-
faldlega ekki nógu fín.“
Og þeir em líka til sem fullyrða
að lítið megi út af bera til þess að
Hverfisgata fuðri upp á stórum
parti! Hvað segir slökkviliðið um
það? irlú, það em vissar byggingar
sem við óttumst mjög um. Þarna
eru víða þurrar timburhúsalengjur
sem geta fuðrað upp á stuttum
tíma í hagstæðri vindátt. En til
þess að skelfa fólk ekki um of, get
ég nefnt að við í slökkviliðinu emm
með mjög náikvæmt plan um það
hvernig bregðast á við bmna í göt-
unni. Það gengur fyrst og fremst út
á það að bjarga fólkinu." Slökkvi-
liðsmaðurinn nefndi sérstaklega
eitt hús við Hverfisgötuna, sem í
rauninni væri hættulegasta hús í
Reykjavík hvað eld varðaði. „ Það
er Bjarnarborgin. Hún er nú reynd-
ar liður í kennslu allra nýliða hjá
okkur. Hún er svo hættuleg að aJlir
ungliðar fá þar verklega kennslu við
það sem kalla má verstu aðstæð-
ur.“
X að búa 488 einstaklingar við
Hverfisgötuna samkvæmt sfðasta
manntali. Hagstofan segir litla
hreyfingu vera á þessum ibúa-
fjölda. Til samanburðar má geta
þess að Laugavegurinn hefur enn
vinninginn yfir Hverfisgötuna, með
495 íbúa. Mörgum kann að virðast
það skrítið, en gatan sem þessi
grein fjallar um, er með fjölmenn-
ustu götum í borginni.
Er hægt að spyrja hverskonar
fólk býr við Hverifisgötu? Varla, en
þó frétti skrifari þessa pistils af
kenningu þcir að lútandi. Höfundur
hennar er Baldur Kristjánsson,
prestur Óháða saifnaðarins í
Reykjavík. Hann bjó sjálfur við
þessa götu um nokkurt skeið.
Hann segir mér að skipta megi öll-
um borgum eftir því sem hann kall-
ar innkeyrsluhverfi í miðkjama
þeirra annarsvegar og hinsvegar
útkeyrsluhverfi þeirra. Merkja
megi, segir hann, að fólk af ólíkum
stigum þjóðfélagsins búi í hvorum
hluta fyrir sig. Baldur segir: JJverf-
isgatan er dæmigert útkeyrslu-
hverfi í miðbæ borgar. Rétt eins og
þekktist á hliðstæðum stöðum
annarra borga, er húsakostur í
þessari útkeyrslu yfirleitt lélegur
og illa við haldið. Mikill reykur og
mengun einkennir svæðið. í stuttu
máli sagt: þetta er afskiptalaust
hverfi og útundan, þrátt fyrir ná-
vist sína við miðborgina. Hverfis-
gatan er einskonar bakgarður
dýrðarinnar. Aðkoman í mið-
bæjarkjama Reykjavíkur er aftur á
móti glæsilegri rétt eins og í öllum
öðmm borgum. Fjármagn og öll
verslun sækir í innkeyrsluna og
þar búa því frekar þeir sem betur
mega sín. Megintilhneigingin, hvað
varðar íbúa í útkeyrslum, er hins-
vegar sú að þar sitja þeir eftir sem
einhverra hluta vegna komast ekki
í burtu. Þetta er þá til dæmis fólk,
sem hefur ekki efni á að flytja í fínni
hverfi."
Baldur vill ekki endilega kalla
þetta kenningu, miklu fremur séu
þetta bollaleggingar út frá því sem
augað sá þegar hann bjó við Hverf-
isgötu.
Í Jeifur Ásgeirsson, 81 árs
gamall prófessor í stærðfræði, er
einn þeirra íbúa Hverfisgötu sem
hcifa „setið eftir.“ Hann hefur búið
á Hverfisgötu 53 í fjóra áratugi og
hefur margt um götuna sína að
segja. Hann segist ekki gefinn fyrir
að tcika undir þessa kenningu
Baldurs, heldur telur að þrátt fyrir
nær algjört skipulagsleysi haíi
Hverfisgatan á sér vissan sjarma.
En líka sé hún ljót á vissum stöð-
um. Það stafi af því að flestir hús-
eigendurnir hafi ekki þorað að vera
neitt að lappa upp á húsin sín, því
svo óvíst hafi alltaf verið um fram-
tíð götunnar. Það sjónarmið hafi
líka ríkt að öll gömlu húsin við göt-
una ættu að ganga sér til húðar og
þá loks mætti byggja nýtt. En Leifi
finnst það ekki æskilegt.
„ÖIl mín Reykjavíkurár hef ég átt
heimili við Hverfisgötuna, og tel
mig því orðið kannast dável við
hana“, segir Leifur. „Því er ekki að
neita að það er einn ægilegur gcilli
við hana, sem er umferðin. Hún er
alltaf bæði þung og strembin í eyra.
Ekki sljákkaði í hávaðanum eftir að
þeir tróðu bíói hingað og nú siðast
bjórstofu, án þess að hugsa nokk-
uð um bílastæði. Æ já, lætin eru
langt fram á nótt. Ég er nú svefn-
styggur að upplagi en þykist þó
hafa getað aðlagað mig dyninum
allsæmilega. Að minnsta kosti hef-
ur það hent mann að hrökkva upp
með andfælum að nóttu til, þegar
það íurðulega hefur gerst, að ekk-
ert hljóð heyrist utan cif götunni.“
Leifur nefndi síðan tvo kosti við
það að hafa búið á Hverfisgötu 53
þennan heiming ævi sinnar: ,JNá-
lægðin við miðbæinn er kostur, og
svo get ég sagt þér að það er sæmi-
lega veðragott hérna um miðbik
Hverfisgötunnar."
H
1 Xverfisgata. Hún er ekki fyrir
augað eða manneskjuna í heild
sinni. Það hefur víst aldrei verið
ætlunin. Þetta er olnbogabam
Laugavegar og bakgarður dýrðar-
innar eins og menn hafa réttilega
bent á hér að framan. Gatan þjónar
bifreiðinni af heilindum, sem sést
kannski best á því að hana aka að
meðaltali tólf þúsund bílar ásólar-
hring og allt að tólfhundruð bara í
hádeginu. Laugavegur kemst rétt í
hálfkvisti við hana að bílaumferð.
Þar hefur Hverfisgatan loks vinn-
inginn. En sá vinningur er ekki lítið
mengaður af útblæstri...
Þetta í lokin: Það tók mig 1392
skref að ganga Hverfisgötuna end-
anna á milli. Gatan reyndist góður
göngutúr, sem í mínu tilfelli varaði
í þrettán mínútur og fjörutíu sek-
úndur.