Helgarpósturinn - 21.06.1984, Blaðsíða 10

HP
HELGARPÓSTURINN
Ritstjórar: Árni Þórarinsson
og Ingóifur Margeirsson
Ritstjórnarfulltrúi:
Hallgrímur Thorsteinsson
Blaðamenn: Óli Tynes, Ómar
Friðriksson og Sigmundur
Ernir Rúnarsson.
Útlit: Björgvin Ólafsson
Ljósmyndir: Jim Smart
Handrit og prófarkir:
Hildur Finnsdóttir
Útgefandi: Goðgá h/f
Framkvæmdastjóri:
Guðmundur H. Jóhannesson
Auglýsingar:
Steen Johansson
Markaðsmál, sölustjórn og
dreifing: Hákon Hákonarson,
SigþórHákonarson.
Innheimta:
Jóhanna Hilmarsdóttir
Afgreiðsla: Ásdís Bragadóttir.
Lausasöluverð kr. 35.
Ritstjórn og auglýsingar eru
að Ármúla 36, Reykjavík, sími
8-15-11. Afgreiðslaog skrif-
stofa eru að Ármúla 36. Sími
8-15-11.
Setning og umbrot:
Leturval s/f
Prentun: Blaðaprent h/f
Guöfaðir í stórveldi
Sambandsins
Nýafstaðinn aðalfundur
Sambandsins var um margt
tímamótaatburður í sögu
þessarar máttugu fjölda-
hreyfingar. Sjaldan eða
aldrei hefur hrikt jafn mikið í
því sem kalla má grundvöll-
inn að uppbyggingu félags-
ins. Hann er lýðraeðið og jafn
atkvæðisréttur allra félags-
manna SÍS til að hafa áhrif á
stefnumörkunina.
Á fundinum var aðild SÍS
að fjölmiðlarisanum ísfilm
harðlega gagnrýnd af fé-
lagsmönnum víðsvegar af
landinu. Einkanlega var á
það deilt að yfirmenn Sam-
bandsins skyldu ekkert sam-
ráð hafa haft við fjöldann við
þessa ákvörðun. Sagt er að
forstjóri SÍS hafi ekki fyrrset-
ið undir jafn miklu ámæli af
hálfu aðalfundarmanna og
nú gerðist. Það fór líka svo
að samþykkt var á fundinum
ályktun þar sem aðild SÍS að
ísfilm, og þáttur yfirmanna
Sambandsins í því efni, voru
fordæmd.
Prátt fyrir þessa ofanígjöf
er Ijóst aö staða forstjóra SÍS
er einhver valdamesta staða
í samfélaginu. Henni hefur
Erlendur Einarsson gegnt
um áraraðir. Heldur hljóðlátt
hefur verið um störf hans í
þessari stöðu á síðustu ár-
um, þar til nú að hann var
gagnrýndur fyrir þann
laumuleik sem hann og með-
stjórnendur hans léku í
samningum við ísfilm. Á
aðalfundinum varðist Er-
lendur þessum ámælum
með fimi og hæverskum mál-
flutningi, eins og menn sem
hann þekkja segja reyndar
að hans sé von og vísa.
Annað í fari þessa valda-
mikla manns í þjóðfélaginu
er fólki lítt kunnugt um. Er-
lendur virðist ekki gefinn fyrir
sviðsljósið. En hvernig mað-
ur er þetta? Hverjar eru
skoðanir hans og starfshætt-
ir? Þessu leitast Helgarpóst-
urinn við að svara i Nær-
mynd sem dregin er upp af
forstjóra SÍS í blaðinu í dag.
Þar kemur margt forvitnilegt í
Ijós sem varpar sterku Ijósi á
þennan ,,huldumann“ sem
Erlendur hefur verið í ís-
lensku athafnalífi. Haft var
samband við tugi manna
sem hafa unnið með Erlendi
og/eða þekkt hann í gegnum
tíðina. Þærskoðanirsem þar
koma fram um manninn á
bak við forstjórann og öfugt,
eru margvíslegar. En eitt
voru menn sammála um, -
að hér færi mikill valdamað-
ur, „guðfaðir Sambandsins"
eins og einn komst að orði.
BREF TIL RITSTJORNAR
Samhygð og
stjórnmála-
flokkur
mannsins
Ritstjóm HP hefur beðið mig að
útskýra í stuttu máli fyrir lesend-
um tengingu Samhygðar og tilvon-
ímdi flokks, sem yrði væntanlega
stofnaður innan skcimms, eins og
fram kom í viðtali við Pétur Guð-
jónsson, stofncinda Samhygðar, í
HP í síðustu viku. Sérstaklega hef-
ur verið spurt um hvemig kenning
Samhygðar samræmist flokks-
stofnun og einnig hvemig hugsan-
legt sé að með slíkum flokki sé bú-
ist við að takmarki Samhygðar
verði náð. Það gleður mig að gefa
svar við slíkum gmndvallarspum-
ingum og vonandi er þetta vís-
bending um að ef til vill sé íslensk
blaðamennska að hefja sig til flugs,
að lyfta sér á hærra pían.
Margir hafa eflaust rekið upp
stór augu þegar þeir fréttu að
Samhygð ætlaði að stofna stjóm-
málaflokk. Sumir sögðu „æ, nei, og
þið sem emð svo góður félags-
skapur" eða „ætlið þið virkilega út
í pólitík, þá er nú úti um góðu hug-
sjónirnar ykkar". Aðrir efuðust um
að stjómmál kæmu heim og sam-
an við félagsskap sem stundaði
mannrækt, og svo vom þeir sem
urðu fyrir vonbrigðum, því þeir
vom fríim að þessu með það alveg
á hreinu að Samhygð væri ein-
hvers konar sértrúarsöfnuður.
Samhygð lætur sig varða mann-
inn og velferð hans, en þetta er
enginn naflaskoðunarsamkunda
eða lokaður leshringur. Við höfum
frá byrjun haft eitt skýrt mcirkmið:
að einstaklingurinn sé frjáls
og hamingjusamur í mennskum
heimi. En til jress að svo verði er
ekki nóg að þekkja sjálfan sig og
stunda hugrækt (sem er hollt og
VINSTRI, HÆGRI?
AFRAM!
Pctur (lUÖjonsson, stufnantli Sumhyi&ar i iMgarpMtovifttuli
. :;<p.

. .sssæsss£
: ?i';r£tS£-

ss^"*^*** »

wmm
sjálfsagt nauðsynlegt í sjálfu sér),
því einstaklingurinn býr í umhverfi
þar sem hann hefur ákveðna hegð-
‘un eða framkomu og þetta um-
hverfi getur annað hvort verið
þess eðlis að það stuðli að ham-
ingju og þroska hans eða óham-
ingju og stöðnun. Þetta viðhorf
kemur skýrt fram í upphafsræðu
Silcfts (en hann var stofnandi Sam-
hygðctr í heiminum) 1969 þar sem
hann talaði á móti ofbeldi í sér-
hverri mynd og benti á leiðir til
þess að yfirstíga það. (Ræða þtessi
er til í bók sem heitir .Xifandi saga
Samhygðar"). Ef þjóðfélagið er
þess eðlis að fáir hcifa mikið en
fjöldinn hefur lítið, er um efna-
hagslegt ofbeldi að ræða og það
hverfur ekki með íhugun einni
saman, heldur þegar fjöldinn ræð-
ur.
Við höfum einnig gert okkur
grein fyrir því (eins og hver hugs-
andi maður hlýtur að gera) að
hamingjustundir manns koma
þegar maður gefur ctf sér, án þess
YiiKini
MEÐ ALLA FJÖLSKYLDUNA
Höfum setf upp skemmtilegt barnahorn
með leikföngum og blöðum, þar sem yngra fólkið
getur unað sér meðan foreldrarnir
njóta Ijúffengra veitinga í afar vistlegu umhverfi.
Ódýr og góður matur við hæfi allrar f jölskyldunnar, ósamt
girnilegum heimabökuðum tertum og helgarhlaðborði.
Fríar veitingar fyrir börn yngri en 6 óra,
hólft gjald fró 6 til 12 óra. Einnig fríar
| veitingar fyrir afmælisbörn dagsins til 12 óra aldurs.
I
a Verið velkomin
Rautt þríhyrnt merki
á lyfjaumbúðum
. táknar að notkun lyfsins dregur
hœfni manna i umferðinni
að ætlast til nokkurs í staðinn, en
ekki þegeu" maður er aðeins viðtak-
cmdi. (Um þetta og fleira er fjallað
ítcU'lega í bók Péturs Guðjónssonar
,3ókin um hamingjuna".) Því er
eðlilegt að Scimhygðarfélagar frá
byrjun hcifi látið sig aðra varða.
Ánnað væri í mótsögn við mark-
miðið um frelsi og hamingju.
Og hvemig læt ég mig aðra
varða? Jú, með því að koma fram
við þá eins og ég vil að þeir komi
fram við mig, en þessi lífsregla,
eins gömul og hún er, er sett fram
ásamt öðrum tillögum í fyrstu bók
Silo’s „Innri Ró“, árið 1972. Ef farið
er eftir þessari lífsreglu, hefur það
róttæk áhrif á félagslegu sviði. Ég
vil ekki láta berja mig, ljúga að mér,
hagnast á mér, þvinga mig, van-
virða skoðanir mínar eða beita mig
misrétti vegna aldurs eða kyns, og
því ætti ég ekki að gera það við
aðra.
Og ef ég hef upplifað eitthvað
sem færir mér hamingju og frelsi,
þá er það siðferðileg skylda mín að
segja þér frá því, því ef ég væri þú
myndi ég vilja eiga möguleika á því
að velja hvort ég geri það sama og
þú eða ekki. Að segja öðrum ekki
frá því sem manni er mikilvægast
ber vott um ábyrgðarleysi og hug-
leysi. Að þröngva slíku upp á aðra
sýnir skort á þroska og samstöðu.
Vegna þessarar lífsreglu berst
svo boðskapur Samhygðar til 42
landa. Til mörg hundruð þúsund
einstaklinga sem breyta og bæta líf
sitt og hafa jafnframt jákvæð áhrif
á sitt nánasta umhverfi. Árið 1981
kom Samhygð sterklega fram á
opinberum vettvangi, á fjöldafund-
um víðs vegcir um heiminn, m.a.
hér á íslandi, í Háskólabíói í októ-
ber það árið. Þessir fundir eru
hcildnir til þess að hafa áhrif á fjöld-
ann og talað var um helsta vanda
nútímans, niðurrifsstefnuna, og
leiðir til þess að yfirstíga hcina.
Þessi niðurrifsstefna kemur fram í
auknu ofbeldi í heiminum, meiri
sjálfsflótta, sjálfsmorðum og geð-
veiki, meiri sundrungu, vantrú á
manninn og framtíðina og yfirleitt í
öllu sem hamlar gegn jákvæðum
breýtingum. (Um jjetta fjallar önn-
ur bók Silo’s, „Innra landslag”.)
Upp úr þessu fer að bera meira á
Samhygð á hinu félcigslega sviði.
Eftir ræðu sem Pétur hélt í San
Francisco 18. sept. 1982 og þekkt
er um cillcm heim sem „Yfirlýsingin
í San Francisco", spretta upp Scim-
skiptamiðstöðvar Scimhygðcir út
um allt, til þess að vinna bug á
einangrun og niðurrifsstefnunni,
| og einnig Iætúr Samhygð í sér heyra
innem hinna ýmsu fjöldahreyfinga,
t.d. friðarhreyfingarinnar. Greini-
legt var að brýn nauðsyn var á að
hafa bein áhrif á stefnu stjómmála-
flokka og gengu samhygðarfélagar
í ýmsa flokka og völdust oft til
ábyrgðarstarfa.
Því miður hefur reynsla okkar af
afskiptum á stjómmálasviðinu
fært okkur heim sanninn um að
flokkamir em gegnsýrðir cif niður-
rifsstefnunni, þrátt fyrir að þar, eins
og tmnars staðar, séu til góðir ein-
staklingar. Þessir flokkar, sem á
sínum tíma vom fjöldahreyfingar
og innblásnir cif hugsjónum, ein-
kennast núna af áhugaleysi, eigin-
hagsmunapólitík og máttleysi.
I byrjun þessa árs vcir ljóst að
flokkamir, hér á íslandi og úti í
heimi, myndu ekki geta (eða vildu
ekki) leyst þá kreppu sem fer vax-
andi á öllum sviðum. Þess vegna er
ekki um annað að ræða fyrir okkur,
sem emm menningcirleg og félags-
leg hreyfing, en að axla þá ábyrgð
að gefa þjóðinni möguleika á því
að taka nýja, uppbyggjandi stefnu.
Það vita flestir, og innan flokk-
anna líka, að þörf er á nýju, fersku
stjómmálaafli, því gömlu flokkam-
ir munu ekki bæta hlutina, heldur
öfugt. Hins vegar myndi flokkur
Samhygðar, eða flokkur mannsins,
verða öðmvísi en stjómmál em
yfirleitt. Samhygð er mjög virk
hreyfing og því myndi flokkur í
tengslum við hana virkja fjöldann,
ekki bara í kringum kosningar;
heldur ekki síður milli kosninga. I
stuttu máli má segja að pólitík fyrir
okkur þýði virkni fólks, en ekki at-
kvæði eða bitlingar. Þessi flokkur
myndi einnig bera keim af tilgangi
Samhygðcu: Að láta sig aðra
varða, og ég held að ekki sé van-
þörf á slíku siðferðilegu afli í dag.
Hreyfingin Samhygð myndi ekki
breytast í stjómmálaflokk. Hann
yrði sjálfstæður en Samhygð yrði
siðferðilegt afl á bakvið flokkinn.
Flokkurinn í sjálfu sér myndi ekki
gera jörðina mennska, eða færa
öllum lífshamingju í einni svipan.
En hann myndi stuðla að því að
létta þrýstingi af einstaklingnum
og snúa þjóðinni af þeirri braut
ofbeldis, sundmngar og misréttis
sem hún er nú á og einkum kemur
fram í efnahagslegu ofbeldi. Og
þegtir hann kæmist til valda mynd-
um við sameiginlega skapa hér
nýtt þjóðfélag, sem yrði fyrirmynd
fyrir heiminn.
JúlíusK. Valdimarsson,
formaður félagsmáladeildar
Samhygðar.
ÁRSRIT KVENRÉTTINDAFÉLAGS
ÍSLANDS „19. JÚNÍ“ ER KOMIÐ ÚT
Fæst í bókaverslunum og hjá kvenfélögum
um land allt.
Kvenréttindafélag íslands.
10 HELGARPÓSTURINN