Helgarpósturinn - 09.08.1984, Blaðsíða 21

HP-mynd Kristján Ingi.
einn og einn kríublund þessa nótt,
enda þröngt um okkur, við full-
klæddar og höfðum ekkert að
breiða yfir okkur.
Klukkan 6.30 um morguninn
voru allir ræstir í þessu fangahúsi,
sem virtist hýsa eingöngu fólk grun-
að um að reyna ólöglegan flutning
til Bandaríkjanna. Bar þar langmest
á Mexíkönum, og var ekki annað að
sjá en að það fólk tæki lífinu með ró
og hefði búist við að svona myndi
fara.
Nú voru allir látnir fara í röð til að
fá útdeilt morgunverðinum, pappa-
kassa með pönnuköku, eggjasam-
loku og djús eða mjólk að vali í
agnarlítilli fernu.
pað tók ekki langan tíma að inn-
byrða þennan morgunverð, og nú
voru allir látnir halda til bíla fyrir ut-
an. Mexíkanarnir fóru í Iitla rútu, en
við Bogga og firna flott klæddur
Arabi á besta aldri vorum sett í
fólksbíl ásamt verði og bílstjóra.
Augnabrúna-
plokkari
geröur
upptækur
í húsakynnum innflytjendaskrif-
stofunnar, en þangað vorum við
víst fluttar, voru tekin af okkur
fingraför, öðru sinni á hálfum sólar-
hring, því það hafði einnig verið
gert á flugvellinum. Þá var leitað í
handtöskum okkar enn á ný, og nú
var augnabrúnaplokkarinn minn
gerður upptækur. Var mér sagt að
slíkt tæki mætti nota sem vopnl!
í biðsal hússins var megn stækja,
enda hlýtt í veðri. Magnaðist þetta
eftir því sem á daginn leið og var bið
okkar á þessum stað löng og von-
laus. Vorum við látnar bíða til
klukkan 7 um kvöldið, fengum sam-
loku og epli í hádegismat og greini-
legt að það þótti nægjanlegt fólki
eins og okkur. Þó náðum við
árangri þennan dag. Þarna var
nefnilega almenningssími, sem við
máttum nota. Við gátum skrapað
saman mynt til að hringja til dóttur
minnar í Aspen, og Bogga náði
sambandi við Patreksfjörð. Þarmeð
vissi fólk fyrir utan múrana um
vandræði okkar og málið var kom-
ið í gang.
Aftur var okkur ekið til fangelsis-
„Ferðamaður stöðvaður af
útlendingaeftirlitinu í USA
hefur lítil réttindi
gagnvart dómsvaldinu“
Helgarpósturinn leitaði álits nokkurra málsaðila vegna fanga-
vistar Sólrúnar Þorgeirsdóttur í Ameríku. Talað var við ræðis-
mann Islands í Chicago, Paul Sveinbjörn Johnson, hinn norska
fulltrúa Flugleiða á O’Hare-flugvelli, Runa Eisa að nafni og am-
eríska sendiráðið á íslandi. Að auki var haft samband við útlend-
ingaeftirlitið í Chicago sem gaf blaðinu almennar upplýsingar
um gang sams konar mála í bandaríska dómskerfinu þar sem það
gat ekki tjáð sig um þetta einstaka tilfelli.
í heildina má segja að viðmælendur blaðsins hafi verið sam-
mála um að Sólrún hafi lent í klóm bandarískrar réttvísi að
ósekju, útlendingaeftirlitið í Chicago hafi gert mistök. Þau mistök
höfðu óskemmtilegar afleiðingar fyrir hana, afleiðingar sem
hefðu getað orðið kostnaðarsamari en raunin varð, að minnsta
kosti að áliti ræðismanns íslands í Chicago.
Sólrún hafði alla pappíra í lagi,
farmiða báðar leiðir og næga pen-
inga. Tilgangur ferðar hennar var
heimsókn til dóttur hennar sem er
við nám vestra. Eftirlitið virðist
hins vegar hafa álitið hana tor-
tryggilega vegna ferðafélaga
hennar, Boggu, sem aðeins hafði
farmiða aðra leiðina og takmörk-
uð fjárráð. Síðar töldu þeir dvöl
dóttur Sólrúnar í Bandaríkjunum
verðuga nánari athugunar enda
gæfi bréf sem Sólrún bar á sér frá
dóttur sinni til kynna að sú síðar-
nefnda hefði í hyggju lengri dvöl í
landinu en hún hefði heimild til.
Sólrún fékk að lokum á sig kæru
fyrir að hafa gefið rangar upplýs-
ingar um dóttur sína þegar hún
sótti um vegabréfsáritun í banda-
ríska sendiráðinu hér á landi sem
hún sjálf telur ekki rétt.
Hjá útlendingaeftirlitinu í Chic-
ago fengust þær upplýsingar að
venjulegur gangur mála í tilfellum
sem þessu væri að flugfélögin
tækju farþega á sínum vegum í
sína umsjá ef þeir væru stöðvaðir
af útlendingaeftirlitinu. Ef málið
skýrðist ekki næsta dag tæki eftir-
litið viðkomandi farþega í sína
umsjá þar til að þeim væri komið
í biðröðinni til dómarans. Bið eftir
að málið færi fyrir dómara færi
eftir því hve margir dómarar
væru til staðar og hve mörg mál
lægju fyrir. Oftast þyrftu menn
eitthvað að bíða. Þess var einnig
getið að allir sem stöðvaðir væru
hefðu rétt á að hafa samband við
ráðgjafa sinn utan veggja útlend-
ingaeftirlitsins. Ef menn væru
fundnir sekir um að hafa reynt að
fara inn í landið á fölskum for-
sendum væri þeim vísað til heima-
haganna.
Eins og fram kemur í viðtalinu
við Sólrúnu fengu þær stöllur ekki
að hafa samband við umheiminn
fyrr en daginn eftir að þær höfðu
verið stöðvaðar.
Ræðismaður íslands í Chicago,
Paul Sveinbjörn Johnson, greiddi
götu stúlknanna í kerfi bandaríska
dómsvaldsins eftir að utanríkis-
ráðuneytið hafði látið hann vita af
þeim. Hann taldi að útlendingaeft-
irlitið á O'Hare-flugvelIi hefði álit-
ið það rangar forsendur sem
stúlkurnar gáfu upp fyrir ferðalagi
sínu, þær væru í raun og veru að
fara til Bandaríkjanna til að vinna.
Hins vegar hefði komið í ljós að
eftirlitinu hefðu orðið á mistök
þegar það stöðvaði Sólrúnu; hún
hefði einungis verið stöðvuð
vegna tortryggni þess í garð
ferðafélaga hennar. Auk þess
vakti bréfið frá dóttur hennar at-
hygli þeirra. Aðbúnaður stúlkn-
anna var ekki upp á marga fiska,
sagði hann. Þær gistu í byggingu
útlendingaeftirlitsins þar sem eru
klefar fyrir þá sem ekki er hleypt
inn í landið í fyrstu atrennu. Sér
hefði skilist að illa hefði verið farið
með þær þar. Auk þess sagði
hann: „Ferðamaður sem er stöðv-
aður af útlendingaeftirlitinu hefur
lítil sem engin réttindi og eftirlitið
getur því gert næstum hvað sem
það vill í máli hans.“ Málinu væri
Íokið af hálfu bandarískra yfir-
valda, þær hefðu ekki verið kærð-
ar (sem er annað en Sólrún segir)
og gætu báðar heimsótt Bandarík-
in aftur hvenær sem þær vildu.
Fulltrúi Flugleiða á O’Hare-flug-
velli sem hitti stúlkurnar fyrsta
kvöldið þeirra á erlendri grundu
er norsk kona að nafni Runa Eisa.
í samtaii við Helgarpóstinn sagð-
ist hún telja að Sólrún hafi verið
stöðvuð vegna dóttur sinnar sem
þarlend yfirvöld grunaði að væri
ólöglega búsett í landinu. Hún gaf
Sólrúnu og stöllu hennar þær upp-
lýsingar að farið yrði með þær á
hótel með öryggisvörðum útlend-
ingaeftirlitsins. Þar hefðust þær
við þar til þær yrðu leiddar fyrir
vörð réttvísinnar, dómarann. Þeg-
ar hún var spurð hvar hún hefði
fengið þær upplýsingar sagði hún:
„Við vitum það bara. En af örygg-
isástæðum vita ekki einu sinni
flugfélögin hvar þetta hótel er að
finna." Þar fengju þær allt sem
þær lysti, mat og góðan aðbúnað
sem er hlálegt að telja þær hafa
fengið þegar viðtal HP við Sól-
rúnu er lesið.
ins. Nú fengum við að baða okkur,
fengum rúmfleti og gátum sofið
svona nokkurn veginn, enda þótt
kvíðinn nagaði okkur og allskonar
efasemdir vöknuðu.
I viöurvist
dómara
Næsta dag, fimmtudag, endurtók
sig sama sagan. Við vorum þó
snöggtum betur á okkur komnar.
Biðin var löng nú sem fyrr og loftið
í biðsalnum enn verra en áður og
vanlíðan tuga fólks, sem þarna var,
ólýsanleg.
Það var loksins um 3-leytið að
nafn Boggu var kallað upp. Því næst
var röðin komin að mér. I viðurvist
dómara var ég spurð nokkurn veg-
inn sömu spurninga og ég hafði
svarað á flugvellinum. Núna var
hinsvegar ræðismaður íslands í
Chicago mættur ásamt Jónu, ís-
lenskri konu. Reyndust þau okkur
mikill styrkur, þegar þau loks fréttu
að við hefðum lent í klóm réttvís-
innar. Þessi yfirheyrsla tók ekki
langan tíma. Einhvern veginn
fannst mér á dómaranum að ég
væri með allt á hreinu, enda tók
hann fljótlega fram stimpil og fletti
í vegabréfinu, og stimplaði mig inn
í Bandaríki Norður-Ameríku. Rétti
hann mér passann og sendibréfið
fékk ég líka. Augnabrúnaplokkar-
inn mun hinsvegar enn í vörslu lög-
reglunnar!
Af Boggu er það að segja að hún
fékk að fara inn í landið frjáls mann-
eskja og fór með okkur út á flugvöll-
inn til að sækja föggur okkar.
Það var ólýsanlegur léttir að
koma út á götuna fyrir framan
bygginguna. Falleg framhlið með
gleri og álrömmum. Til þessa höfð-
um við aðeins séð forljóta bakhlið
hennar, og fátt séð í tvo sólarhringa
nema gegnum glugga lögreglubíla.
Ósanngjarnt væri að láta það ekki
fylgja með að þessi ferð var í einu
orði sagt dásamleg og um hana
mætti skrifa langtum lengra mál, —
og skemmtilegra. Landið var fallegt
og fólkið, sem við hittum eftir þetta
var gott. Trúlega vorum við bara
óheppnar með eintak af Banda-
ríkjamanni þarna í útlendingaeftir-
litinu. En hann á eftir að heyra
nánar frá mér. Hann gerði afglöp,
sem hann verður að útskýra
nánar.“
HELGARPÓSTURINN 21