Helgarpósturinn - 25.10.1984, Blaðsíða 6

INNLEND YFIRSÝN
„Hvað á það að þýða að eyða dýrmætum
tíma þingmanna í að ræða ný útvarpslög,
mitt í kjciradeilu og verkfalli sem snertir
m. a. starfsmenn Ríkisútvarpsins?" spurði
Páll Pétursson, formaður þingflokks fram-
sókncumanna í „umræðu" á AJþingi, mið-
vikud. 17. okt., eftir að Ragnhildur Helga-
dóttir menntamálciráðherra hafði mælt fyr-
ir nýju stjórnarfrumvarpi til útvarpslaga
sem kveður á um að taka skuli gildi 1. nóv.
n. k.
Flokksbróðir hans, Stefán Valgeir Frið-
riksson, sagði frumvarpinu líka stríð á
hendur. „Það er eins og sumum ráðcimönn-
um þessa lands þyki útvarpsleysið alvcir-
legasta afleiðing verkfcillsins en ekki t.d. það
að skilamenn hafa verið gerðir að vanskila-
mönnum með því að greiða þeim ekki októ-
berlaunin!"

V / • Stjórnin ósammála um frum- // varpið og útlit fyrir að málið II velkist lengi á þingi.
1 lWlllllUlll\lllllllllí)/^T
r

Sem sé: Ógerlegt er að sannfærast um, að
frumvarp þetta til nýrra útvarpslaga sé
stjórnarfrumvcirp í raun, eins og Jón
Baldvin Hannibalsson, Alþýðuflokki, benti á
í upphafi langrar og fræðandi ræðu.
Þeir þingmenn sem tóku til máls um
frumvarpið (enginn tók til máls af hálfu
Sjálfstæðisflokks utan menntamálaráð-
herra), voru sammála um að ákvæðið úm
gildistökuna 1. nóv. sætti furðu þar sem
slíkt menningarpólitískt stórmál ætti í hlut.
Frumvarp það til nýrra útvarpslaga sem
nú er lagt fyrir Alþingi er lítt breytt frá því
frumvarpi er lagt var fyrir þing í vor, en fékk
ekki nægilega umfjöllun. Helstu breytingcir
sem þar er gert ráð fyrir frá gildandi út-
varpslögum eru þær, að einkaréttur ríkisins
til útvarps og sjónvarps er afnuminn og að
einkaaðilum og félögum er gert kleift að
fjármagna dagskrárgerð með auglýsinga-
tekjum. Er lagt til að útvarpsréttamefnd, er
skipuð verði 7 mönnum kjömum af Alþingi,
sjái um leyfisveitingar og alla framkvæmd
þeirra. En þar að auki skuli sveitarstjómir á
svæðum þar sem stofna skal útvarpsstöð
mæla með veitingu leyfis.
Frjálst eða lýðfrjálst útvarp?
Menntamálcmefnd neðri deildar Alþingis
sendi frumvarpið til umsagncir ýmsum aðil-
um er málið snertir sl. vor áður en það var
lagt fram. Furðu vekur hversu stuttan um-
þóttunartíma þessir aðilar fengu, eða u.þ.b.
hálfan mánuð. Af þeim sökum sáu sumir
þeirra, eins og ASI og Fjórðungssamband
Norðlendinga, sér ekki fært að fjalla eðli-
lega um þetta yfirgripsmikla og flókna mál.
Starfsmannafélag Ríkisútvarpsins sendi
frá sér nokkuð ítarlega umsögn um frum-
varpið og harmar að það skuli ekki fjcilla um
viðbrögð þjóðarínnar við erlendum gervi-
hnöttum, kapcilkerfum, stórauknu framboði
á erlendu efni hvers konar, upplýsinga-
bönkum, breyttum .jnenningarneysluvenj-
um“, auknum menntuncirkröfum og sdls-
herjar tölvuvæðingu þjóðfélagsins og fram-
tíðcúskipan málefna Ríkisútvarpsins.
Svipaðcú skoðanir komu fram í umsögn
Fjórðungssambands Vestf jarða og þar er sú
krafa jafnframt ítrekuð að áður en til þess
komi að leyfa ,Jrjálsan“ útvarpsrekstur,
verði Ríkisútvarpinu sköpuð skilyrði til að
koma dagskrárefni hljóðvarps og sjónvcúps
á fullnægjandi hátt tii allra landsmanna.
Greinilegt er að þeir þingmenn Fram-
sóknarflokks, Alþýðuflokks og Samtaka um
kvennalista, sem tjáðu sig um frumvarpið
við 1. umræðu tóku mið og mark á framan-
greindum umsögnum - í frumvarpinu sjálfu
sér þeirra hins vegar hvergi stað.
Þá bentu sumir þeirra á að í stjórnar-
frumvarpinu væri ekki vikið einu orði að
hvers vegna afnema beri einkarétt Ríkisút-
Vcúpsins, og hver sé þörí þeirra sem vilja
heimila einkastöðvar. Þá mætti spyrja: Er
meginmarkmið frumvcúpsins þá hreinlega
eftir Jóhönnu Sveinsdóttur
að „efla samkeppni á sviði útvarpsrekstrar"
eins og segir skýrt og skorinort í umsögn
Vinnuveitendascúnbandsins frá því í vor?
Þingflokkar Alþýðubandalags og Banda-
lags jafnaðarmanna eru báðir hlynntir því
að einkarétti Ríkisútvarpsins verði aflétt, en
með vissum skilyrðum þó, og það býsna
ólíkum. Alþýðubandalagið setur það t.d.
sem skilyrði að dreifingarkerfi útvarps-
stöðva verði í opinberri eigu en ekki einka-
aðila og vill ekki auglýsingar um verslun og
viðskipti annars staðar en í RÚV, en Banda-
lag jafnaðcúmcmna telur frumvcúpið hins
vegcú ekki ganga nógu langt í frjálslyndisátt,
ríkið eigi t.d. ekki að skipta sér af því í
hversu miklu mæli .Jrjálsar útvarpsstöðv-
ar“ séu fjármagnaðar með auglýsingum.
Samtök um kvennalista munu aftur á
móti leggja fram á næstu dögum eigið frum-
varp um lýðfrjálst útvarp. Þau telja að eng-
inn annar aðili en Ríkisútvcúpið sjái hags-
muni sína í að miðla og efla íslenska menn-
ingu í öllum sínum fjölbreytileika fyrir cilla
landsmenn í senn. í því frumvarpi er gert
ráð fyrir þriðju rás RÚV sem verði ein-
göngu ætluð félaga- og hagsmunasarntök-
um til afnota. En nýstárlegast er að með
þessu frumvarpi er gerð tilraun til vald-
dreifingar í Ríkisútvarpinu sem m.a. felur í
sér að ábyrgð starfsmanna þess vex og út-
varpsráð í núverandi mynd er lagt niður.
Af þessu sést að skoðanir þingheims á út-
varpsmálum þjóðcúinncú eru býsna skiptar.
Hér er sem sé ekki alveg ljóst hver ætlar að
frelsa hvern frá hverju, né heldur hver vill
einoka hvern.
Ef marka má þéttsetna þingpalla sl. mið-
vikudag er ljóst að mikill og almennur áhugi
er á þessu menningarpólitíska stórmáli, allt
útlit er fyrir að það velkist lengi fyrir þingi
og ég spái því að spennandi verði að fýlgjast
með 2., 3., 4., 5., 6., 7. og 8. umræðu útvarps-.
lagamálsins á þingi, því flas er ekki til fagn-
aðar.
Mættum við fá meira að heyra...
ERLEND YFIRSYN
í miðri kosningabcúáttu í Bcmdcúíkjunum
hefur einn ráðherrcmn í stjóm Ronalds
Reagans forseta orðið að fá leyfi frá emb-
ætti til að standa fyrir máli sínu gagnvart
ákæruvaldinu. Rannsóknarkviðdómur, sem
rannsakar skipulagða glæpastarfsemi í
Brooklyn í New York, hefur borið fram
ákæru á hendur Raymond Donovan verka-
lýðsmálaráðherra fyrir fjármálaspillingu í
atvinnurekstri. Scikcúefni er rakið til stjóm-
artíðar Donovcms í verktakafyrirtæki áður
en Reagan valdi hann ráðherra.
Þetta er í annað skipti sem Donovan er.
borinn sökum fyrir athæfi sitt í stjórnar-
stöðu fyrir Schiavone verktakafyrirtækinu í
New Jersey. Um þær mundir sem fjallað var
um staðfestingu á útnefningu hans í ráð-
herrastöðu í verkalýðsmálanefnd Öldunga-
deildarinnar, komu fram ásakanir um að
ráðherraefnið hefði í atvinnurekstri sínum
haft tengsl við forsprakka skipulagðrcú
glæpaistcúfsemi á svæðinu þar sem fyrir-
tæki hans starfar, aðcdlega í New Jersey og
New York. Öldungadeildin staðfesti skipun
Donovans í ráðherraembætti, en sérstakur
Sciksóknari var skipaður til að kanna áburð-
inn á hendur honum.
Þeirri rannsókn iauk með skýrslu sak-
sókncúans, Leons Silvermcms, haustið 1982.
Niðurstaða hans var á þá leið, að „ófull-
nægjandi tnlverðug sönnunargögn til að
lögsækja" Donovan lægju fyrir hendi. Þá
höfðu tvö hugsanleg vitni í málarekstri
gegn ráðherranum fundist myrt í New York.
Heimildarmaður alríkislögreglunnar FBI
hafði bent á Frederick Furino, fyrrverandi
stcúfsmann Teamsters Union, verkalýðs-
sambands vömbílstjóra, og sagt hann hafa
annast milligöngu með mútur og vemdarfé
milli Donovans og annars starfsmanns
sama verkalýðssambands. Furino neitaði
Scikargiftum, en féll svo á prófi í lygamæli,
þegar hcmn endurtók neitun sína. Mánuði
síðzú fannst hann í farangursgeymslu bíls
síns á götu í Manhattan með skotsár eftir
eina byssukúlu á höfði. Þetta morð er enn
óupplýst.
Tveir menn hafa verið sakfelldir fyrir hitt
morðið, sem framið var rúmum tveim mán-
uðum síðar. Þá fannst Nathcm Masselli,
skotinn einni kúlu í höfuðið, í bíl sínum á
götu í Bronx. Hafði Masselli tekið að sér
fyrir saksóknarann, sem rannsakaði mál
Donovans, að afla upplýsinga með því að
• Donovan verka-
lýðsmálaráðherra
gefst fœri á að
hreinsa mannorð sitt
fyrir rétti.
Málsókn gegn ráðherra rifjar
upp tvö óútskýrð mafíumorð
hljóðrita samtöl við starfsmann hjá Schiav-
one fyrirtækinu. í réttarhaldinu kom ekki
frcún nein ástæða fyrir morðinu á Masselli,
en starfsmenn við embætti saksóknarans í
Bronx halda því fram, að það standi í tengsl-
um við rannsóknina á ferli Donovcms. Al-
ríkislögreglcm vill ekki fallast á að slík tengsl
séu sönnuð.
Skömmu áður en mál var höfðað gegn
Donovan að undangenginni nýrri rannsókn
í Brooklyn, kom svo á daginn að skjöl frá
FBI, sem bentu á Furino, fyrra fómarlamb
dæmigerðs mafíumorðs, höfðu með óút-
skýrðum hætti borist í hendur hóps 10
einkaspæjcúa, sem Ronald Schiavone, yfir-
stjórnandi verktakcifyrirtækisins sem ber
nafn fjölskyldu hans, hafði komið á laggim-
£ú til að njósna um rannsóknina á hendur
Donovcm, fyrmm samstarfsmanni hans.
Vöknuðu þá grunsemdir um að þessi leki úr
plöggum FBI hefði getað orðið til að vísa
þeim á Furino sem létu myrða hann.
Reagan forseti valdi Raymond Donovan
verkcdýðsmálcúáðherra í stjórn sinni af
þeirri ástæðu fyrst og fremst, að hann hafði
öðmm fremur stuðlað að því að tryggja
stuðning verkalýðssambands vömbílstjóra
við forsetaframboð repúblikana. Þetta var
eina ,verkcilýðssambcmdið, sem lýsti yfir
stuðningi við framboð Reagans og vann að
kosningu hans. Ein styrkasta stoðin undir
sigri Reagans vsú hversu margir kjósendur
úr röðum verkcilýðsfélaganna, sem áður
höfðu fylgt demókrötum að málum, snem
nú bciki við þeim og kusu frambjóðcmda
repúblikana.
Stuðningur vörubílstjórasambandsins,
sem reyndar nær yfir margar aðrar starís-
greinar, hefur nú verið endumýjaður, þegar
Reagan býður sig fram í annað sinn. Einnig í
þetta skipti átti Donovan ríkan þátt í að úrslit
réðust forsetanum í vil, þegar hætta þótti á
að sambandsstjómin léti í þetta skipti hjá
líða að lýsa stuðningi við forsetciframbjóð-
anda.
En vörubílstjórasambandið, Tecimsters
Union, er ekki aðeins meðcil fjölmennustu
og öflugustu samtcika launþega í Bcmdcúíkj-
unum, heldur einnig fyrr og síðar cilræmt
fyrir fjármálcispillingu og mafíutengsl, sem
blómstrað hcifa í röðum þess. Víðfrægasti
eftir Magnús Torfa Ólafsson
foringi sambandsins, James Hoffa, hlaut
langan fangelsisdóm fyrir margvíslegt fjár-
málamisferli, og hvarf loks með þeim hætti
sem fullvíst þykir að um mafíumorð hafi
verið að ræða. í valdabaráttu í Scimbcmdinu
hefur leigumorðingjum verið beitt.
Á þeim svæðum í Bandaríkjunum, sem
einkum eru undirorpin valdi mafíunncú,
teygir það sig inn á öll þau svið þar sem
unnt er að koma við fjárkúgun og mútum.
Bófar með ítök í verkalýðsfélögum láta at-
vinnurekendur greiða sér vemdarfé, fyrir
að efna ekki til vinnustöðvunar hjá þeim eða
skemmdcúverka á tækjum og efnavörum.
Verkalýðssamböndin bandarísku ráða
mörg hver yfir afar öflugum eftirlaunasjóð-
uríi. Þeir hcifa ómótstæðilegt aðdráttcúafl
fyrir mafírfíia, sem náð hefur áhrifum á ráð-.
'stöfun f jár úr ýmsum þeirra.
Nýleg rannsókn á háskalegum göllum á
gerð kjarnorkuvera um austanverð Banda-
ríkin leiddi til þeirrar niðurstöðu, að undir-
’ rót meinsins sé cilger yfirráð mcifíubófa yfir
sumum Scúntökum iðnaðarmanna. Af því
hlýst, að menn geta keypt sér iðnréttinda-
skírteini cif bófunum fyrir væna fúlgu og
hafið störf með fullum réttindum, án þess
að hafa að baki þá þjálfun og það nám,
sem á að vera forsenda fyrir réttindaveit-
ingu. Verktakar sem veigra sér við að ráða
slíkt vinnucifl eiga yfir höfði sér skemmdcú-
verk á hálfunnum verkum eða ónotuðum
efnivið.
Málið sem nú hefur verið höfðað gegn
Raymond Donovan snýst um greiðslur sem
tengjast stcúfsemi verktcikafyrirtækis hans
við gerð neðanjarðarbrautarlína í New
York. Hann kveðst engu þuría að kvíða,
rannsóknin muni leiða í ljós að kæran á
hendur sér sé ekki virði pappírsins sem hún
er skráð á. Reagan forseti segir íýrir sitt
leyti, að hcúin beri fullt traust til verkalýðs-
málaráðherra síns.
Donovan heldur því blákalt fram, að póli-
tískar hvatir liggi að baki því, að kæran sé
borin frcún svo skömmu fyrir kosningar.
Það er lika mála sannast, að forseti með
siðgæðismerki á lofti getur farið flatt á að
hafa í stjóm sinni ráðherra með mafíu-
tengsl.
6 HELGARPÓSTURINN