Helgarpósturinn - 25.10.1984, Blaðsíða 9

YMIS KLIFURTILBRIGÐI
ÁrniJohnsen
Sjálfstæðisflokki
Víðfórull fréttamaður Morgun-
blaðsins í 16 ár, krossfari í ör-
yggismálum sjómanna, gösl-
arinn ór Eyjum.
Egill Jónsson
Sjálfstæðisflokki
Austfirski ihaldsbóndinn,
Hvanneyrarkandidatinn, Bún-
aðarfélagsráðunauturinn og
Búnaðarþingsfulltrúinn. Bænda-
liðsaukinn i Leiftursókninni.
Guðmundur J.
Guðmundsson
Alþýðubandalagi
Verkamaðurinn, borgarfulltrú-
inn, þingmaðurinn; hið ómiss-
andi öreigaelement i þingflokki
menntamanna.
Jóhanna Sigurðar-
dóttir Alþýðuflokki
Flugfreyja, konan i flokknum
sem hóf sig uþþ stigann i gegn-
um stjórn og formennsku Flug-
freyjufélags íslands og stjórn
Verslunarmannasambands
Reykjavikur, Félágsmálafröm-
uður þingflokksins.
Jón Baldvin
Hannibalsson
Alþýðuflokki
Þingmannsdreymni skóla-
meistarinn og bæjarfulltrúinn á
isafirði, sem skaust suður og
skrifaði sig inn á þing í ritstjóra-
stól Alþýðublaðsins.
Karvel Pálmason
Alþýðuflokki
Vestfirska verkalýðsstjarnan,
orðfimi lögregluþjónninn,
iþróttakennarinn.
Skúli Alexandersson
Alþýðubandalagi
Samvinnuskólagenginn kauþ-
félagsmaður með einkafram-
taksívafi og nær lýðhylli á
Hellissandi.
Svavar Gestsson
Alþýðubandalagi
Uþþeldisbarn Einars
Olgeirssonar, hernámsand-
stæðingur, Þjóðviljaritstjóri og
sjónvarpsséni. Brúarsmiður
tveggja tíma innan flokksins.
Steingrímur
Hermannsson
Framsóknarflokki
Epli eikarinnarföðursíns, fjöl-
pólitiski verkfræðingurinn sem
smaug upp flokksstigann til
æðstu metorða með viðkomu í
stjórnum rikisapparata á borð
við Rannsóknarráð, Áburðar-
verksmiðjuna, Framkvæmda-
sjóð og Framkvæmdastofnun.
Tómas Árnason
Framsóknarflokki
Harvardmenntaði lögfræðing-
urinn og að öðrum ólöstuðum
meginarkitekt í hagsmunapoti
framsóknaraflanna. Tvær vörð-
ur á leiðinni: Deildarstjóri varn-
armáladeildar frá 1953-60;
framkvæmdastjóri Fram-
kvæmdastofnunarfrá 1972-78
og aftur frá 1983...
haft viðkomu í nær öllum þeim
þrepum sem einum framsóknar-
manni í Húnavatnssýslu er fært að
stíga áleiðis til áhrifa. Þing-
mennska Páls hófst 1974 og hefur
staðið óslitið síðan. Hann hefur
komið sér tryggilega fyrir í þing-
flokknum, er nú formaður hans og
þykir líklegur til frekari frama inn-
an Framsóknar.
Páll Pétursson er að því leyti
mjög hefðbundið dæmi um fram-
sóknarmann sem endar á þingi, að
hann hefur komið sér áfram í gegn-
um ógrynni nefnda, ráða og topp-
starfa í félögum áður en hann býð-
ur sig fram. Það er nefnilega sam-
merkt með svo til öllum þing-
mönnum flokksins að þeir hafa
klifið stigann upp gríðarlegan
fjölda stjórnarstarfa. Þetta ein-
kenni framsóknarþingmanna er
reyndar svo ráðandi að af öllum
þingmönnum Alþingis eru flokks-
menn Framsóknar með langmestu
reynsluna af félagsstörfum áður en
þeir hafna á þingi. Þetta hefur ef til
vill þá skýringu að cdlir þingmenn
Framsóknar utan tveir, Steingrím-
ur Hermannsson og Harcildur
Ólcifsson, eru fæddir og uppaldir
úti á landsbyggðinni og jafnframt í
flestum tilvikum til sveita. Fá-
mennið þar vill oft hcifa það í för.
með sér að maður sem á annað
borð hyggur á stjórnmáJaframa, á
auðveldara með að komcist í
stjórnir og ráð en ef væri hann
uppalinn í þéttbýli þar sem fleiri
eru um hituna. Sérstaklega er áber-
andi, eins og kannski við er að bú-
ast af þessum flokki, hvað liðs-
mönnum hans hefur tekist vel að
fylla þær nefndir, stjórnir og ráð
sem lúta annaðhvort að byggða-
stefnunni eða landbúnaðarkerfinu.
Hér má nefna stofnanir eins og
Framkvæmdcistofnun ríkisins,
Framkvæmdasjóð, Stofnlánadeild
landbúnaðcirins og Framleiðsluráð
svo örfá dæmi séu gefin.
Það er kannski athyglisvert að
meðalaldur framsóknarmanna á
þingi árið 1983 var hinn hæsti af
öllum flokkum, eða 523 ár, og er
ekki f jarri lagi að ætla að mikil kyn-
slóðaskipti eigi eftir að verða í
flokknum á næstu árum. Yngri
menn eru á leiðinni inn, og er ekki
ólíklegt að þeir beri með sér nýja
strauma í flokksstefnuna, en meðal
annars er eftirtektarvert að þetta
fólk kemur aðallega úr þéttbýli og
virðist leggja minni áherslu á að
koma við í hefðbundnum vígjum
flokksins á leið sinni upp stigcinn
en þeir sem nú sitja á þíngi. Nýju
andlitin er nú helst að finna í við-
skiptalífinu, oft hjá SÍS eða dóttur-
fyrirtækjum þess og á sviði sam-
skiptaiðnaðar, einkum fjölmiðla.
Nokkur nöfn má nefna, Helga H.
Jónsson, Björn Líndcil, Helga Pét-
ursson, Jón Sigurðsson, Finn Ing-
ólfsson og fleiri, auk þess sem kon-
ur hafa í síauknum mæli látið á sér
bera í áður kvenmannssnauðum
framsóknarstiganum; Gerður
Steinþórsdóttir, Ásta R. Jóhannes-
dóttir og Amþrúður Karlsdóttir.
Frcimcisókn þessara ungliða
Framsókncir virðist um margt
keimlík þeimaðferðum sem sjá má
hjá mörgum ungliðum Sjálfstæðis-
flokksins. Hér má nánast tala um
byltingu á framleiðsluaðferðum
Fréunsókncirflokksins á þing-
mannsefnum.
ALÞÝÐUBANDALAG
|--------1 elsta vígi Alþýðu-
bandalagsins hefur
löngum verið verka-
lýðshreyfingin,
enda gefur flokkur-
I________I inn sig út fyrir að
vera málsvari hennar. Þessvegna
skýtur það svolítið skökku við að
aðeins einn cif tíu þingmönnum
flokksins skráir sig í símaskrá með
starfsheitið verkcimaður, Guð-
mundur J. Guðmundsson.
Hina níu þingmenn Alþýðu-
bandalagsins má með nokkurri
sanngimi setja undir hatt mennta-
manna, þó með þeirri undantekn-
ingu að Skúli Alexandersson, þing-
maður Alþýðubandafagsins í Vest-
urlandskjördæmi, fór framsóknar-
leiðina inn á þing. Hann hafði við-
komu í Samvinnuskólanum og hjá
tveimur kaupfélögum, KS. á Sauð-
árkróki og K.H. í Hellissandi. En
það er fleira sem gerir Skúla að
ódæmigerðum alþýðubandalags-
manni í stiganum. Hann er at-
vinnurekandi, hefur rekið útgerð
síðan 1954 og verið framkvæmda-
stjóri Jökuls hf. á Hellissandi síðan
1961.
Skúli er þó alls ekki einn um það
að hcifa valið sér framsóknarleið-
ina til frama innan Alþýðubanda-
lagsins. Af fyrrverandi frcimsóknar-
mönnum sem hcifa söðlað yfir og
gengið til liðs við Alþýðubcindalag-
ið og em nú í biðstöðu eftir þing-
sætum þar, má nefna Ólaf Ragnar
Grímsson, Þröst Ólafsson og Bald-
ur Óskarsson.
í Reykjavík hefur Alþýðubcinda-
lagið aðeins átt þrjú ömgg þing-
sæti. Þetta hefur valdið flokknum
ýmsum vandkvæðum og jcifnvel
vandræðagangi við uppröðun
manna á lista. Þessi þrjú ömggu
sæti hafa nefnilega ekki nægt til
þess að gera öllum kjósendahóp-
um flokksins í borginni jcifn hátt
undir höfði. Þannig má segja að í
síðustu kosningum hafi mennta-
fólkið þurft að láta í minni pokann
fyrir kjósendahópum alþýðu-
bandalagskvenna og verkafólks.
Guðrún Helgadóttir og Guðmund-
ur J. Guðmundsson vom í öðm og
þriðja sæti listans í Reykjavík á
meðan fyrsta sætið var að sjálf-
sögðu upptekið fyrir formanninn.
Reyndar Vcir svo í síðustu kosning-
um að þriðja sætið á lista flokksins
stóð mjög tæpt, og þótti flokknum
því ástæða til að færa verkamann-
inn upp í annað sætið þar sem
kvenmaðurinn hafði setið áður.
Ekki gat verkalýðsflokkurinn misst
sinn eina verkamann af þingi, eða
hvað?
Menntamenn, oft kennarar, hafa
átt auðvelt uppgöngu í metorða-
stiga Alþýðubandalagsins, svo
mjög reyndar, að verkalýðsarmi
flokksins hefur oftar en ekki þótt
nóg um. Það er merkilegt, að þessir
menntamenn flokksins hafa í
mörgum tilvikum ekki þurft mikils
klifurs við innan flokksmaskínunn-
ar, heldur oft verið nánast gripnir
af götunni inn á þing. Þannig var til
dæmis Ragnar Amalds ekkert sér-
lega frcuncirlega í starfi ungliða-'
hreyfingcu- flokksins, sem á þeim
tíma hét Sósíalistaflokkurinn,
heldur aðeins sænskmenntaður í
bókmenntum og heimspeki, þegcir
hann var fyrst kosinn á þing sem
þriðji þingmaður Norðurlands-
kjördæmis vestra árið 1963, þá 25
ára gamall. Starfsreynsla hans þá
fólst í eins árs kennslu við Flens-
borgarskóla. Þarna má segja að
ungur og álitlegur fræðari hafi tek-
ið metorðastiga síns flokks í einu
stökki. Frami hans var undraskjót-
ur og auðveldur viðfangs. Að vísu
datt Ragnar út af þingi við næstu
kosningar 1967, en engu að síður
hfelt hann vel sínu sæti í stiganum.
Hann komst aftur inn á þing árið
1971, að vísu með nokkrum for-
mála. Tímann sem hann var ekki á
þingi notaði hann nefnilega vel, því
gott ef hann vissi ekki að skjótur
frami getur endað jafn fljótt ef und-
irstaðan er veik. Þessi ár treysti
hann því stöðu sína, í kjördæminu,
kerfinu og ekki síst í flokknum
sjálfum. Hann varð fyrsti formaður
hins nýja flokks, Alþýðubandalags-
ins, árið 1968, tók sæti í Fram-
kvæmdasjóði sama ár, og árin 1970
til 1972 gerðist hann skólastjóri
við barnaskólann í Varmahlíð í
Skagafirði og hlotnaðist þar með
tilvalið tækifæri til að kynna sig í
kjördæminu sínu. Sama ár og hann
varð formaður flokksins hafði
hann einnig lokið námi í lögfræði
við H.í.
Ef menn á annað borð stefna á
þingsæti fyrir Alþýðubandalagið
virðist að öllu Scimanlögðu væn-
legra til árangurs að vera til dæmis
kennari úti á landi og kannski sjó-
maður líka eins og Gcirðar Sigurðs-
son heldur en að standa í ströngu
fyrir málstað Alþýðubandalagsins
innan verkalýðshreyfingarinnar
eins og Ásmundur Stefánsson.
Altént virðist svo sem verkalýðs-
stjörnum flokksins sækist klifrið
hægar upp stigann en mennta-
mönnum. Þeim síðamefndu geng-
ur líka áberandi betur að koma ár
sinni vel fyrir borð í kerfinu og taka
sæti í hinum ýmsu ráðum, stjóm-
um og nefndum, og til skamms
tíma var Þjóðviljinn þeim líka góð-
ur stökkpallur inn í þingsali. Þaðan
kom Svavar Gestsson, núverandi
.ormaður flokksins, og þaðan náði
einnig Kjartan Ólafsson næstum
inn á þing fyrir Vestfirðinga. Kjart-
Sjá nœstu síðu
HELGARPÓSTURINN 9