Helgarpósturinn - 29.11.1984, Blaðsíða 17

KVIKMYNDIR
Bœkur/buxur, pottar/pils
Bíóhöllin: Yentl.
Bandarísk, árgerd 1983.
Leikstjórn og framleiösla: Barbra Strei-
sand.
Handrit: Jack Rosenthal og Barbra Strei-
sand, byggt á bók Isaac Bashevis Singer,
Yentl, The Yeshiva Boy.
Söngyar/textar: Michael Legrand/Alan &
Marilyn Bergman.
AöaUeikarar: Barbra Streisand, Mandy
Patinkin, Amy Irving.
Saga Nóbelshafans Isaac Bashevis Singer
um gyðingastúlkuna Yentl er einföld, gríp-
andi, geðþekk. Það er kvikmynd Börbru
Streisand um sama efni líka, en við bætist,
væmin, ofgerð.
Væmin að því leyti að Barbra leggur of
mikla áherslu á tilfinningaþunga efnisins,
sem það að sönnu býður upp á, en öllu má
ofgera. Það gerir Barbra, með því að gera
hugarvíl einstakra persóna atburðarásinni
yfirsterkara. Ofgerð að því leyti að Barbra
skeytir inn ástríðufullum velgjusöngvum
milli atriða. Sjálfsagt má hafa yndi af einstök-
um, en þeir eru í myndinni óþörf viðbót sem
hægir aðeins á framvindunni og gerir hana
smjaðurslega. Ofgerð líka að því leyti að
Barbra vinnur sum atriði myndarinnar um
of, ofkeyrir þeim með allskyns aukaatriðum,
í stað þess að leyfa þeim að líða áfram í lát-
leysi sínu og einfaldleika, sem er galdur bók-
arinnar.
Þegar horft er framhjá þessu er kvikmynd-
eftir Sigmund Erni Rúnarsson
in góð. Búningar og sviðsmynd eru hnökra-
laus, nánast snilld, og eins stýring kvik-
myndavélar. Þetta ásamt góðum leik, eink-
anlega Mandy Patinkin í hlutverki Avidg-
dors, dregur fram mjög trúverðugan tíðar-
anda í gyðingasamfélagi síðustu aldamóta,
þegar stelpur eins og Yentl áttu ekki að
kunna að lesa, hvað þá að hafa áhuga á því.
I þá daga fór það saman bækur/buxur, pott-
ar/pils, en þetta ku eitthvað hafa riðlast síð-
SIGILD TONLIST
Nýútsprungin blóm......
Starfsemi Tónlistarfélagsins hefur verið
með miklum ágætum það sem af er vetri og
hefur þetta gamla og virðulega félag eigin-
lega kastað ellibelgnum hvað varðar efnis-
val. Undanfarin ár hefur mörgum þótt starf-
semi þess heldur einhæf og miðast nær ein-
göngu við píanó og ljóðatónleika. í vetur
virðist hinsvegar ætla að verða meiri fjöl-
breytni og er skemmst að minnast ágætra
kvartetttónleika (Berwaldkvartettinn) og
tónleika Ensemble 13 frá Þýskalandi með
nýrri (20. aldar) músík í fyrirrúmi.
Þriðju tónleikarnir voru hinsvegar ekta
ljóðatónleikar og verður ekki neitað að fjöldi
áheyrenda (Austurbæjarbíó troðfullt) sann-
ar að slíkt nýtur mikilla vinsælda. Þarna var
komin ung sópransöngkona frá Finnlandi,
Margareta Haverinen, með Collin Hansen
frá Bandaríkjunum sem píanóleikara, og þó
maður þekkti hvorki haus né sporð á þeim
fyrir, þá var maður fullur eftirvæntingar
vegna auglýstrar efnisskrár. Hún var sér-
kennileg fyrir það að á henni var ekkert af
því sem venjulegast er á ljóðatónleikum,
enginn Schubert eða Schumann, hvorki
Brahms né Hugo Wolf, heldur Mozart,
Fauré, Liszt og Rachmaninov. Sumsé ekki
þýskur „lieder" nema að hálfu leyti og varla
það. Og mikið byrjaði þetta fallega með
Mozart: Ridente la calma og þremur lögum
öðrum. Þetta var hreinn og tær og algjörlega
tilgerðarlaus Mozartsöngur, klassískur.
Sama má segja um sex lög eftir Gabriel
Fauré, þennan franska snilling meðalhófs-
ins, eða er það kannski ekki rétta orðið? Mér
finnst alltaf að Fauré sigli svo eðlilega á milli
skers og báru tilfinningaseminnar og það
gerir ekki síst hvað hann er erfiður. En
Haverinen kunni líka á þessu tökin; í söng
hennar var engu ofgert, öllu haldið innan
eðlilegra marka sjálfrar tónlistarinnar, en án
þess að ljúfsár undirtónninn (sem alltaf er hjá
Fauré) færi forgörðum. Píanóleikarinn
studdi hana í þessu með einkennilega hömd-
um en þó spennandi leik og mátti svo sann-
arlega heyra hvað Fauré hefur rutt brautina
fyrir Debussy. Þetta er sama ættin.
Eftir hlé var meira um germansk-slavn-
eska tilfinningasemi. Kling leise, mein Lied,
In Liebeslust ofl. eftir Liszt gefur hvergi eftir
þekktari ,,lieder“ stórmeistaranna og raunar
furðulegt hvað maður heyrir sönglög hans
sjaldan. Eitt af því sem ég hlakkaði mest til
að heyra á síðustu listahátíð var einmitt Liszt
með Christu Ludwig, en þá þurfti hún endi-
lega að kvefast. En Margareta Haverinen
bætti þau vonbrigði heldur betur. Ung rödd

eftir Leif Þórarinsson
hennar, með örlítið meyjarlegum skjálfta á
miðsviðinu, hljómaði einsog ástin sjálf væri
vöknuð á ný, fersk og ótimbruð. Þarna hefði
Hansen mátt gefa svoldið meira í, fannst
sumum, rétt einsog Liszt sé bara ungverskar
rapsódíur, sem hann er raunar fjær því að
vera en flestir aðrir. Vel á minnst: Er ekki
kominn tími til að flytja eftir hann eitthvað
af stóru verkunum, t.d. Faust-sinfóníuna?
Það var líka sjaldgæft að heyra lög eftir
Rachmaninov, sem Haverinen söng á frum-
málinu (enda rússnesk í aðra ættina) og
sýndu bæði hún og píanóleikarinn að það
eru sannarlega til bjartar hliðar á þessu ann-
ars djúp-melankólíska tónskáldi, sem oftast
merkti sig dauðanum í upphafi hverrar tón-
smíðar og skildi þá helst ekki við mann fyrr
en í gröfinni. Voru þetta kannski nýút-
sprungin blóm á leiðinu?
ROKK
Slappað af -
Frankie Goes to Hollywood — Welcome to
the Pleasure Dome.
Það er víst óhætt að segja að ekki hefur
verið beðið með jafnmikilli eftirvæntingu
eftir neinu þetta árið og nýju og jafnframt
fyrstu breiðskífu Frankie Goes to Holly-
wood.
Það er raunar undarlegt til þess að vita, að
í byrjun þessa árs vissi nánast enginn hverjir
eða hvað Frankie Goes to Hollywood væri,
en í dag eru þeir án efa skærustu stjörnúr
Breta. Relax var síðast þegar ég vissi í fjórða
sæti yfir mest seldu smáskífur í Bretlandi frá
upphafi og Two Tribes var þá í ellefta sæti á
sama lista.
Raunar hef ég ekki enn fyllilega skilið
þetta æði í Bretanum, en samt sem áður eru
þessi lög líklega í hópi þess besta, sem hefur
verið að finna á vinsældalistum þetta árið.
Það sem mér þykir einkum einkennandi
fyrir FGTH, og raunar allt sem komið hefur
frá hljómplötufyrirtækinu ZTT (Zang Tuum
Tung), er hin frábæra pródúsjón sem er á
plötum þeirra. Maðurinn að baki þessum
ótrúlega ZTT-hljómi er Trevor Horn, sem
jafnframt er einn af aðaleigendum fyrirtæk-
isins. Horn hefur getið sér gott orð á síðustu
árum fyrir upptökustjórn sína á plötum fyrir
hljómsveitir eins og ABC, Yes, Dollar o.fl. og
hvert sem álit manna er á tónlist þeirra, þá
hefur Horn þar í raun og veru verið að gera
góða hluti.
Annað sem stuðlað hefur að velgengni
ZTT er að áróðurinn sem fyrirtækið beitir
þykir í sérflokki og víst hefur hann vakið at-
hygli og þar með sannað gildi sitt. Maðurinn
að baki áróðrinum er Paul Morley, sem áður
starfaði sem blaðamaður hjá NME. Þeir
Horn og Morley hittust fyrst fyrir tveimur
eða þremur árum, þegar hinn síðarnefndi
tók viðtal við Horn. Morley þótti með nei-
kvæðustu blaðamönnum ensku popppress-
unnar en jafnframt einn sá besti og útreiðin
sem Horn fékk hjá honum var sannast sagna
hrikaleg. Þrátt fyrir það sá Horn að þarna
var maður sem hægt væri að nota sem áróð-
ursmeistara og eins og í svo mörgu öðru
af krafti
hafði hann rétt fyrir sér.
En snúum okkur þá að Frankie Goes to
Hollywood og Welcome to the Pleasure
Dome, sem er tveggja platna albúm.
Það væri kannski ekki rétt að segja að ég
hafi beðið manna spenntastur eftir plötum
þessum, en þó var ekki laust við svolitla eft-
irvæntingu og ég verð að segja eins og er, að
ég hef síður en svo orðið fyrir vonbrigðum.
Það má segja að fyrsta hliðin sé eitt sam-
hangandi verk, þar sem titillag platnanna
tekur yfir nær alla hliðina. Hér er um að
ræða ágætlega útfært lag. Það eru í því mikil
kaflaskipti, þannig að þó að það sé langt, þá
er það ekki leiðinlegt. Þess má geta að Steve
Howe, fyrrum gítarleikari Yes, leikur á
Relax er til í sjö
útgáfum. Frankie á
leið til Hollywood.
kassagítar í lagi þessu, en vonandi er það þó
ekki merki þess að langlokuverk eins og Yes
gerðu stundum komist í tísku aftur. (Eg er
ekki á móti Yes, en reynið bara að hiusta á
Tales From Topographic Ocean.)
Á annarri hliðinni verður fyrst fyrir hið
víðfræga Relax en þeir hafa víst sent það frá
sér í að minnsta kosti sjö útgáfum og hver
þeirra það er sem hér um ræðir veit ég ekki.
Því verður ekki neitað að þetta er hressilegt
lag, en sjálfur hef ég samt meira gaman af
Two Tribes, með sinni stríðsádeilu, en það
er að finna á sömu hlið. Þessi lög eru svo
tengd með gömlu lagi, sem Edwin Star flutti
á sínum tíma (ca. Víetnam) og heitir það
War.
eftir Gunnlaug Sigfú&son
Það eru fleiri gömul lög, sem félagarnir í
FGTH taka fyrir á plötum þessum, því á
þriðju hliðinni er að finna þrjú slík. Fyrst er
það gamalt lag Gerry & The Pacemakers,
Ferry Cross the Mersey. Raunar er þetta
bara bútur úr laginu, en það er í heild á B-
hlið litlu Relax-plötunnar og finnst mér því
vera gerð góð skil þar. Næst á eftir Ferry er
Springsteen-lagið Born to Run, sem sannar-
lega er eitt af betri lögum hans. FGTH gera
því góð skil en fara þó aldrei langt frá upp-
runalegu útgáfunni. Þriðja lagið er svo eftir
Burt Bacharah, en það var flutt hér í eina tið
af söngkonunni Dionne Warwick. Do You
Know the Way to San Jose heitir það og er
það dæmigert Bacharah-lag, sætt, fallegt og
ekki fyrir minn smekk.
Síðustu tvö lög þriðju hliðarinnar eru svo
frumsamin FGTH-lög. Það fyrra heitir Wish
the Lads Were Here, sem minnir vissulega á
nafn á plötu Pink Floyd, Wish You Were
Here. En hlustið svo bara á lagið á eftir því
og berið saman við það sem Pink Floyd voru
að gera á fyrrnefndri plötu, mínus fullnæg-
ingarstunurnar að vísu.
Síðasta hliðin er svo öll frumsamin, fjögur
lög, sem öll venjast mjög vel. Þó ég sé hrifn-
astur af The Only Star in Heaven er Black
Night White Light einnig gott og The Power
of Love er fallegt og farið vel með lagið.
Helsti styrkur FGTH er krafturinn í tónlist-
inni og Trevor Horn á heiðurinn af því
hversu vel hann kemst til skila. Ég er ekki
vanur að fjalla um upptökur á plötum nema
þá mér þyki þær mjög slæmar, en í þessu til-
felli er alls ekki hægt að líta fram hjá því að
hljómurinn á Welcome to the Pleasure
Dome er í einu orði sagt frábær.
Þá má ekki gleyma umbúðum platnanna,
sem eru glæsilegar og þar er að finna tölu-
vert af skemmtilegu lesefni, sem eflaust hef-
ur að mestu hrotið úr penna Paul Morleys.
Þetta er sem sé á heildina litið ákaflega
vegleg útgáfa og Welcome to the Pleasure
Dome uppfyllir allar mínar væntingar til
FGTH og vel það.
HELGARPÓSTURINN 17