Alþýðublaðið - 08.04.1927, Síða 2

2
ALRÝÐUBLAÐIÐ
ALÞÝÐUBLABIÐ
kemur út á hverjum virkum degi.
Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við
Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
til kl. 7 síðd.
Skrifstofa á sama stað opin kl.
9V2—lO'/a árd. og kl. 8—9 síðd.
Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294
(skrifstofan).
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15
hver mm. eindállsa.
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
(i sama húsi, sömu símar).

i
Hnsfsdals" hneyk sl ið.
Útibúin gugna. — Á að bera
verkamenn út?
„Mgbl.“ er tvent í einu í gær-
dag, bæði hreykið og í vandræð-
«im, í vandræðum vegna pess, að
búðum var lokað í Hnífsdal af
völdum útibúanna á fsafirði, pg
hreykið af því, að bakaríið í
þorpinu var opið. Hreyknin er
hins vegar greinilegur vottur þess,
að þaö sér.hvaða afglapastrik það
er, sem útibúin hafa gert með
búðarlokuninni. Og það eru fleiri,
sem hafa séð það, nefnilega úti-
búin sjálf. Þau eru nú gugnuð á
búðarlokuninni; hún stóð ekki
nema tvo daga, föstudag og laug-
ardag. Þá sló samvizkan, eða eitt-
hvað annað, útibússtjórana, og á
mánudaginn voru búðir opnar aft-
ur. Þeir heyktust og gugnuðu af
því, að allir héykjast og gugna,
sem beita ofbeldi gegn rétti al-
þýðunnar; — það er reiði forsjón-
arinnar yfir þeim. Um þennan
tveggja daga tíma var og beita
verkamanna lokuð inni og hún
ekki alh'ní, þó gengið væri eftir.
En yfirgangu inn við eignir veika-
manna gekk lerigra en það, því
maður, sem á í vélarbát og Irgg-
ur inn fisk sinn hjá Valdimar
Þorvarðssyni, gat ekki fengið út
sinn hlut. Frásögn Alþbl. er því
í öllum atriðum hárrétt og skvald-
ur „Mgbl.“ ekki annað en játn-
ing á því, greypt inn í barna-
lega tilburði til að dylja sannleik-
ann.
Sóknarprestur þeirra ísfirðinga,
séra Sigurgeir, sem hefir það
aukastarf með höndum að vera
gæzlustjóri i útibúi Landsbank-
ans þar, var á þriðjudaginn stadd-
jur í Hnífsdal. Fór hann þess þá
á leit við samninganefnd verka-
lýð íélags Hnífsdælinga, að hún
kæmi með sáttaboð; hins vegar
voru það ekki verkamenn, sem
föluðust eftir milligöngu prests-
ins, eins og „Mgbl.“ segir ósatt.
Bauð nefndin að ganga að því,
að karlakaup væri í ahnennri dag-
vinnu 85 og í eftirvinnu, nætur-
og helgidaga-vinnu 120 aurar, en
í skipavinnu 130 aurar; kvenna-
jkaup skyldi í almennri vinnu v&ra
60 aurar, en í annari tímavinnu 80
aurar; fiskvinna skyldi greiðast
með 140 aurum skippund máls-
fiskjar, en annar fiskur með 110
aurum Þetta tilboð samþykti fjöl-
mennur íundur sama kvöldið, en
atvinnurekendur tóku nú þann
upp að vilja ekki semja við fé-
lagið, sem allir verkfærir menn
og konur eru í, og mættu fáir
þeirra á sáttafundi hjá presti. Það
ber því að sama brunni, að það
er ékki kaupdeila af hálfu at-
vinnurekenda, heldur tilraun til
að grípa fyrir kverkar verkalýðs-
félagsins. Af hendi verkamanna
er þetta aftur á móti hrein kaup-
deila, þó að hins vegar hafi kom-
ið til greina við samningana ýms
önnur deilumál, sem hún er þó
ekki sprottin af.
Enn er ógetið um nýjasta hnykk
atvinnurekenda.
Atvinnurekendur höta að bera
verkafólk út úr þeim húsum,
sem þeir eíga,
auk þess, sem verkbann er á fiski-
róðrum og fiskkaup eru stöðvuð.
— Börn og gamalmenni á gaddinn
miskunnarlaust, — það er her-
óp kúgaranna.
Bak við alt þetta standa úti-
bússtjórarnir, eins og auglýsing
kaupmanna, viðurkenning Sigur-
jóns Jónssonar og gaspur „Morg-
unblaðsins“ sannar. Oíibússtjór-
arnir halda ef til vill, að af því að
hægt er að ruklca inn skuldir með
styrk fógetaTéttarins, þá sé hægt
að ná rétti alþýðunnar af henni
með hjá'p hú næðisley I; og harð-
lokaðra búða. En það tekst ekki.
LandslssnScaútilsú á ¥esf-
mannaeyjmti.
Þingmenn Alþýðuflokksins,
Héðinn Valdimarsson og Jón
Baldvinsson, flytja þingsályktun-
aríillögu í sameinuðu þ'ngi um,
að alþingi skori á stjórnina að
hlútast til um það við stjórn
Landsbankans, að hann setji upp
'útibú í Vestmannaeyjum eigi síð-
ar en um næstu áramót. S&gir svo
í greinargsrðinni:
„íslandsbanki heíir útibú í Vpst-
mannaeyjum, en Landsbanki ís-
lands heíir, þrátt fyrir almennar
óskir Vestmannaeyinga, ekki enn
komið þar upp útibúi. Þetta er
til mikils óhagræðis fyrir þá eyj-
arskegg a, sem hafa aðalviðskifti
sin við Landsbankann, en hins
vegar er svo mikil viðskiftavelta
í þeasum kaupstað, að nægilcgt
verkefni ætti að vera fyrir útibú
frá Landsbankanum.“
Weðri deild.
Hún félst í gær við eina um-
ræðu um írv. um varnir gegn sýkj
ingu nytjajurta á breytingar, er
e I ha ði gert á þvi; en gær voru
þess e ni , að lögin yrðu ský-
laus, en ekki heimildarlög, og að
garðyrkju tjóri og aðrir, er starfa
að rækíun landsins og hafa að
einhverju leyti Iaun af almannafé,
séu skyldir til að aðstoða ráðu-
neyíið við framkvæmd laganna.
Þar með varð frv. að lögum. —
Jón Kjart. reyndi að skera upp
herör til að fella frv. um br. á
berklavarnalögunum, en fékk að
(eins 8 í Iið með sér og var frv.
afgreitt til e. d. og sömuleiðis sala
Sauðár og hvalveiðafrv. Veðfrv.
var vísað til 3. umr., vegasam-
þyktafrv. Þórarins (sjá blaðið í
gær!) til 2. umr. nefndarlaust og
sölu Hests í Ögurþingum og af-
réttarlands á Mosfellsheiði til 2.
umr. og allshmd. Síðan var lengi
dags Tætt um fjárkláðamálið og
2. umr. um útrýmingarböðun síð-
an frestað á ný.
Gert er ráð fyrir, að 3. umr.
fjárlaganna hefjist á morgun.
Efri sleiM.
Þar voru fjögur mál til umr.
Frv. um brt. á skipun presta-
fcalla var afgr. til n. d., frv. um
löggilding verzlxmarstaða fór til
2. umr. og brt. á lögum um fiski-
mat var vísað til 2. umr. og
sjávarútvn. Um fyrirspurnina um
yfirsildarmatsmannsrtarlíð á Aust-
urlandi urðu nokkrar umr., og
lýsti ráðh. (M. G.) yfir því, að það
hefði verið lagt riiður af sparn-
aðarástæðum, en myndi verða
endurreist jafnskjótt og það svar-
aði kostnaði.
ítialdið á ísafirði
ætlar að svífta menn kosn-
íngarrétti.
Það hefir undanfarin 10 ár ver-
ið siður bæjarstjórnarinnar á Isa-
firði að ábyrgjast lán fyrir ýmsa
þá menn, sem líklegt var að
myndu þurfa að þiggja af sveit,
og hafa þeir með því móti komist
hjá þessu, en bærinn engu á tap-
að. Það þarf ekki að sökum að
spyrja, að þeir menn, sem slíkra
lána þurfa við, muni vera fleiri
úr Alþýðuflokknum en öðrum
flokkum. Því var það og, að í-
'haldið í bæjarstjórn Isaf jarðar tók
sig til um daginn og vildi svifta
20 menn kosningarrétti, er slík
lán höfðu þegið, þó að lánin
hefðu ekki fal'ið á bæinn. Auð-
vitað hindruðu Alþýðuflokksmenn
þetta, en söm var gerð íhaldsins.
San||aof liinsað til lands.
Nýlega hefir Vigfús Sigurðsson,
Grænlandsfari, sem nú er búsett-
ur hér í Keykjavík, sent alþingi
erindi, þar sem hanri skýrir frá
því, að sxðan hann ferðaðist um
Grænlandsóbyggðir, 1912—13, og
kyntist dýraríki og staðháttum
landsins, haíi hann þrásinnis
hugsað um það, að æskilegt væri,
að Islenrlingar g:rðu út skip til
veiöi.'anga til austurstrandar
Grænlands, og þá eiikum í þ; im
tilgangi að ná lifandi sauðnauta-
(moskusnauta-)kólíum og flytja
hingað til lands. Myndi þetta
harðíenga dýr þrífast vel hér á.
landi sjólfala og geta orðið til
góðra nytja þar, sem vel hagar til.
Muni Danir alls ekki amast við
slíkri veiðiför. Kveðst Vigfús vera
að gangast fyrir félagsstofnun til
þess að koma slíkum leiðangrif
í framkvæmd og jafnframt til að
koma upp sauðnautahjörðum hér
á landi, en tilraunin muni verða
erfið, nema ríkið rétti félaginu
styrktarhönd. Fer hann fram á,
að þingið heimíli stjórninni að
veita íslenzku félagi 15 þúsund
kr. styrk í þessum tilgangi með
þeim skilyrðum, að það selji síðar
sauðnaut fyrir ákveðið verð, og
gangi andvirðið til að endurgreiða
styrkinn. Segir hann, að þeir, er
starfi með sér að því, að koma
þessum fyrirætlunum í fram-
kvæmd, séu samhuga sér um að
fara í leiðangur þenna á komanda
sumri, ef þingið verður við til-
mælunum.
Tvær félagssampyktir.
Á fundi Jafnaðarmannafélagsins
(gamla) 6. þ. m. voru samþyktar
eftir farandi ályktanir.
HnífsdalshneyksHð.
„Jafnaðarmannafélagið skorar á
stjórn Alþýðuflokksins að gera
þá kröfu, að útbússtjórum banka-
útibúanna á Isaíirði, þeim Magn-
úsi Sch. Thorsteinsson og Sigur-
jóni Jónssyni, verði tafarlaust vik-
ið úr stöðunum sem útibússtjór-
um, þar sem þeir hafa reynt að
nota aðstöðu sína til þess, að
skaða verkalýðinn í þeim óvið-
komandi má’i, sem er kaupdeil-
pn í Tdnífsdal.“
Landhelgismál.
„ Jaf naðarmannafélagið lýsir yf ir,
að það álítur þann mann vera
óhæfan til þess að vera skip-
stjóra á strancivarnarskipi, sem
ekki hiklaust tekur jafnt íslenzk
sem útlend skip, sem eru við
botnvörpuveiðar í landhelgi, og
skorar félagið á landsstjórnina að
sjá sóma landsins í því, að víkja
slíkum skipstjóra úr stöðunni.
Jafnframt vill félagið benda á,
1) að svikarinn Alberti, sem eitt
sinn var dómsmálaráðherra Dana,
en stal íír ýmsum sjóðum 14
milljónum króna, heimtaði sann-
anir af fulltrúum verkamanna í
danska þinginu, er þeir bóru á
hann, að ekki gæti alt verið með
feldu um fjármál hans, og þóttist
hann ætla að koma fram ábyrgð
gegn .sögumönnum þeirra, og
2) að engar sannanir var hægt.
aö koma með gegn Alberti, fyrr
en hann sjálfur gaf sig lögregl-
unni á vald, tveim árum síðar.“
Uppreisíiimi á Mlantíseyiim
i Inðlandshali
er enn ekki lokið. Fyrir skemstu
urðu skærur með uppreistar-
mönnum og stjórnarliði á Suma-
tra, og féllu 16 uppreistarmanna,
en 800 voru gerðir fangar. Tekn-
ar voru 430 byssur, 535 skamm-
byssur og 175 sprengikúlur.