Helgarpósturinn - 28.03.1985, Blaðsíða 14

„Hef aldrei verið
Eyþór Gunnarsson
i Mezzoforte
í HP-viðtali
í rúm tvö ár hefur veröldin vitað af Mezzoforte. Það var í ársbyrjun 1983 að liðlega tvítugt ungmenni stóð við borð og seldi
hljómplötur á útsölu Steina hf. Hann var ekki líklegur til afreka parsem hann hímdi við kassann og afgreiddi afsláttarpoppið.
Þetta var fyrsta borgaralega starfið sem hann hafoi haft með nöndum utan sumarvinnu á æskuárum til dýrðar miólkurfram-
leiðslu landsmanna — annars hafði hann reynt að lifa á tónlistinni. Og forlögin voru honum hliðholl — örfáum aögum eftir
að útsalan hófst bárust fréttirnar frá Englanai: Garden Party eftir afgreiðslumanninn var farið að klifra upp breska vinsælda-
listann og þegar lagið var farið að nálgast þrítugasta sætið var ekki eftir neinu að bíða — drengurinn og félagar hans héldu
til Englanas og auðvitað var þetta enginn annar en Eyþór Gunnarsson, sonur Gunnars Eyþórssonar fv. fréttamanns og Ragn-
heiðar Ástu Pétursdóttur Péturssonar þuls, fæddur í Reykjavík þann 9. september 1961 og uppalinn í Hlíðunum.
eftir Vernharð Linnet mynd Jim Smart
„Ég hef alið mesta hluta æfinnar í Hlíðun-
um — átti heima á nokkrum stöðum í Eskihlíð,
í Barmahlíðinni og Flókagötunni. Gekk í Æf-
ingaskóla Kennaraskólans og Hlíðaskóla þar-
sem ég var kjörinn formaður Nemendafélagsins
þegar ég var í áttunda bekk. Af hverju veit ég
ekki! Ég var engin félagsmálahetja og aldrei hef
ég verið jafn slæmur á taugum og dagana áður
en ég átti að halda ræðu á árshátíð skólans. Ég
bögglaði saman nokkrum setningum og flutti
þær skjálfandi, titrandi og stamandi. Þetta er
fyrsta og síðasta ræðan sem ég hef flutt."
Af lýsingu Eyþórs að dæma hefur sú ræða
varla verið lengri en þær stórgóðu kynningar er
hann flytur nú á tónleikum öruggri tungu og
mærir hið ástsæla tónskáld — vin sinn Friðrik
Karlsson. Tónlistariðkun er í ættum Eyþórs og
ungur var hann settur í tónlistarnám.
Aðeins tónlistin
komið til greina
„Föðurbróðir minn leikur á píanó og lang-
afa- og ömmubræður mínir í móðurætt og það-
an var píanóið sem ég lærði á og hún mamma
hamrar á jólasálmana. Eg byrjaði að læra á
melódikku í Tónskóla Emils og á píanó lærði ég
hjá Jórunni Normann í nokkra vetur. Ég get ekki
sagt að ég hafi verið uppfullur af áhuga en ég
býst þó við að eitthvað hafi ég haft gaman af
þessu — þegar maður er 12 ára nennir maður
ekki að sitja allan daginn við píanóið og æfa sig.
Það er svo margt annað sem heillar. Ég vildi
vera úti með strákunum.. .“
— I íþróttum. . ?
...Nei, í allskonar strákapörum. Ég hætti
píanónáminu og fór að læra á trompet í Tónlist-
arskólanum í Reykjavík hjá Jóni Sigurðssyni.
Þegar ég var í fjórða bekk í menntaskóla tók ég
að nýju til við píanónámið, innritaðist í Tónskóla
Sigursveins og þar kenndi mér Brynja Guttorms-
dóttir. Þar lærði ég margt, þó tíminn væri af
skornum skammti, því ég var bæði í skólanum
og ispilamennsku um allan bæ. Ég lék meirað-
segja á nemendatónleikum skólans í Norræna
húsinu — lék Brúðkaupsdaginn í Trollhaugen
eftir Grieg og skalf næstum eins mikið og þegar
ég Jlutti ræðuna forðum."
— Menntaskóli?
„Það var hefð í ættinni að taka stúdentspróf
frá Menntaskólanum í Reykjavík. Birna systir
var sú fyrsta er rauf þá hefð. Hún fór í MH og það
gekk ekki þegjandi fyrir sig. Fyrst ég var byrjað-
ur í MR var eins gott að taka stúdentspróf en ég
var með allan hugann við tónlistina og las að
hluta til utanskóla. Ég ætlaði aldrei í háskóla-
nám — það hefur aldrei komið neitt annað til
greina en tónlistin."
Vinir kraftlyftinga-
félagsins
— Hljómsueitarsagan?
„Þegar ég var í Hlíðaskóla lékum við Lúðvík
Símonar saman á orgel og trommur. Hann er
sonur Guðrúnar Á. og er hinn efnilegasti víbra-
fónleikari. Síðan bættist gítarleikari í hópinn,
Eiríkur Eyvindsson Eiríkssonar íslenskufræð-
ings. Pétur afi minn útvegaði okkur æfingapláss
hjá Lúðrasveit verkalýðsins í Skúlatúni. Við lék-
um aldrei opinberlega og Mezzoforte var fyrsta
hljómsveitin sem ég kom fram með.
Það var í níunda bekk í Vörðuskóla, sem þá
var ósköp venjulegur skóli, að ég kynntist
Frissa. Hann var þá að leika með strákum í skól-
anum. Hann fór svo að leika með Tívolí og á
Rauðhettuhátíðinni 1976 hittum við Frissi Jóa
og Jói þekkti Gulla. Við pældum allir í svipaðri
tónlist, A1 DiMeola og slíkum köppum, og það lá
í hlutarins eðli að við færum að spila saman.
Þarmeð varð Mezzoforte til og inná milli Di-
Meola-ópusanna læddum við frumsömdum lög-
um. Við komum fyrst fram í Jazzkjallaranum að
Fríkirkjuvegi 11 sem Jazzvakning rak. Jónatan
Garðarsson var þá formaður Jazzvakningar og
hann gaf okkur nafnið Vinir kraftlyftingafélags-
ins, er við vorum að rogast með níðþung hljóð-
færin inná sviðið. Það var kannski ekki heppi-
legt nafn til opinberlegs brúks og ég held það
hafi verið Frissi sem stakk uppá nafninu Mezzo-
forte — þetta er úr tónamálinu, hálfsterkt, og á
nokkuð vel við okkur. Við erum oft mitt á milli —
hvorki kraftmiklir rokkarar eða kitlandi djassist-
ar. Svo var nafnið stórgott er við stefndum á al-
heimsmarkaðinn.
Við komum fljótlega fram í Þórscafé og á dans-
leik i Klúbbnum. Ég var ekki eins taugaóstyrkur
þá og er ég hélt ræðuna í Hlíðaskóla, sællar
minningar. Ég stóð ekki einn á sviðinu og gat
litið undan þegar mér sýndist.
Jazzkjallarinn var stórgóður staður og þangað
kom fólk til að hlusta. Það er ekki einsog á pöbb-
unum núna þarsem helst er spurt hvort ekki sé
hægt að lækka tónlistina eða spila Duran Duran
lög. Það þarf að koma hér upp djassklúbbi þar-
sem fólk kemur til að hlusta. Ég er viss um að
margir tónlistarmenn væru til í að vinna að slíku
verkefni.
Á menntaskólaárunum var ég á kafi í spila-
mennskunni. Lék með Tívolí og svo Ljósunum í
bænum. Við Mezzódrengir vorum með dans-
hljómsveit einn vetur — Norðurljósin nefndist
hún og með okkur sungu Guðmundur Torfason
og Ellen Kristjánsdóttir."
Þess má geta að Ellen Kristjánsdóttir býr nú
með Eyþóri og eiga þau eina dóttur, Sigríði.
Ellen syngur með hljómsveit Magnúsar Kjart-
anssonar á Hótel Sögu og nemur tónlist við FÍH-
skólann. Undirritaður hefur ekki heyrt betri
djassrödd íslenska síðan Sigrún Jónsdóttir var
og hét og vonandi á Ellen eftir að láta að sér
kveða á því sviði. Og Eyþór er spurður: Víkur
hennar frami fyrir þínum?
„Nei. Þaöríkir jafnræði á heimilinu, en því er
ekki að leyna að örlögin hafa hagað því þannig
að það er ferill Mezzoforte sem allt snýst um. Frá
þeirri ábyrgð verður ekki hlaupist."
Djassinn síast inn
— Og áfram med söguna.
„Ég vann alltaf nokkuð í hljómverum og fyrsta
skífan er ég lék á var Brottför klukkan 8 með
Mannakorni. Fyrsta skífa Mezzoforte kom út
1979 og bar nafn okkar. í gegnum tíðina hafa
ýmsir leikið með okkur en kjarninn erum við
fjórir: ég á hljómborð, Fridrik Karlsson á gítar,
Jóhann Ásmundsson á bassa og Gunnlaugur
Briem á trommur. Um tíma lék Jóhann Kristins-
son með okkur á hljómborð og þar á eftir Björn
Thorarensen. Stefán S. Stefánsson blés í saxafón
á fyrstu skífu okkar og seinna Kristinn Svavars-
son, sem lék með okkur í þrjú ár. Nú höfum við
fengið danskan saxafónleikara, Niels Macholm
og brátt byrjar með okkur nýr ásláttarleikari
sem syngur einnig og kemur hann í stað
Hollendingsins. Breiðskífurnar eru orðnar 7
talsins og allar útgefnar af Steinari Berg ísleifs-
syni. Hann hefur verið okkar stoð og stytta og
lagt allt í sölurnar til að gengi okkar yrði sem
mest og best. Hann er mikill djassfönkari, en sú
tónlist hefur nú aldrei notið geypivinsælda,
hvorki hér heima né erlendis. Þegar við vorum
að byrja stóð hún í hvað mestum blóma: þá voru
Chick Corea, Herbie Hancock og George Duke
uppá sitt besta.“
— Hlustuðud þið á hinn rafmagnaða Miles
Davis?
„Nei. Við skildum ekki djassinn. Þú fílar ekki
djass ef þú skilur hann ekki. En djassfönkararnir
vísuðu okkur veginn. Fyrsta djassplatan sem ég
keypti og hlustaði á að gagni var með Cannon-
ball Adderley. Ég kom inní plötubúð í Kaup-
mannahöfn þarsem verið var að spila plötu. Ég
þóttist þekkja píanistann; George Duke. Hann
var eitt af mínum uppáhöldum svo ég keypti
plötuna. Ég komst svo að því að George Duke
var ekki aðalkallinn á plötunni heldur djassblás-
arinn Adderley. Þannig tók djassinn að síast inní
mann.“
Klikkaði ■
beinni úfsendingu
— Stjúpi þinn Jón Múli Árnason sagði mér eitt
sinn þá sögu að einhverju sinni er hann kom
heim undraðist hann að heyra Fats Waller á fón-
inum. Pegar hann kom inní stofu var enginn
grammafónn í gangi heldur sat unglingspiltur-
inn á heimilinu við píanóið og hamraði Waller.
„Ég pikkaði ýmislegt upp og djassinn var mik-
ið leikinn heima — en ég pældi ekkert í honum.
Ég var rokkari — mikili rokkari bæði í hugsun og
útliti. Djassinn var miklu fágaðri — ég bar virð-
ingu fyrir honum en það var ekki fyrren seinna
að hann varð mín tónlist. Þar liggja ræturnar."
— Þú semur mikið, skrifarðu verkin?
„Ég hef aldrei verið mikill nótnahestur. Þegar
ég byrjaði að Íæra á píanó lék kennarinn minn
alltaf heimaverkefnið í lok tímans og ég lærði
það utanað og lék það svo eftir eyranu í næsta
tíma. Þannig gekk það lengi."
Ég skýt inní: Eins og Erroll Garner. Hann fór
eins að og úr því öllu varð ein sálarflœkja svo
hann gat aldrei lœrt að lesa nótur.
„Svo slæmt varð það ekki hjá mér. Ég er vel
stautfær á nótur og bókstafshljóma les ég reip-
rennandi. Einusinni fór ég flatt á að vera sein-
læs. Ég var kallaður uppí sjónvarp til að leika
í beinni útsendingu í Sönglagakeppninni. Þetta
var úrslitakeppnin og ég hafði ekkert tækifæri til
að æfa — var kaliaður samdægurs. Magnús Ingi-
marsson útsetti tónlistina og þarna í beinni út-
sendingu með myndavélina á mér átti ég að
leika skrifaðan sóló — þá klikkaði ég.Þá finnur
maður til þess að vera ekki hraðlæs. Ég var um
tíma í FÍH-skólanum í tónfræði og draumurinn
er að læra meira — en einsog málefnum Mezzo-
forte er háttað er enginn tími til slíks og sjálfs-
nám krefst mikillar þolinmæði og sjálfsaga. í
Mezzoforte vinnum við yfirleitt þannig að ég og
Frissi leikum lagstúf og síðan útsetjum við í sam-
einingu. Hver sér um sitt hljóðfæri. Við þekkj-
um hvern annan út og inn. Svo er pússað og fín-
pússað þartil við erum sáttir við verkið. Þó hefur
það komið fyrir að þurft hefur að skrifa. Þegar
Kiddi hætti lék enski saxistinn Ron Asprey með
okkur á Ronnie Scott djassklúbbnum í London.
Hann þekkti ekki verk okkar og fyrir hann
þurftum við að skrifa. Maður getur þetta sosum
þegar í nauðir rekur og svo er Frissi vel mennt-
aður í músík.“
Nýtt hótelherbergi
á hverjum degi
— Það er löng leið úr Jazzkjallaranum við Fri-
kirkjuveg í Ronnie Scott klúbbinn við Frith
Street.
„Við höfum alltaf stefnt að því marki að leika
eigin tónlist. Það er langt síðan við hættum í
dansbransanum. Við vorum unglingar þegar við
ákváðum að segja skilið við dansmúsíkina og
það vafasama líferni er þeirri spilamennsku
fylgir. En það kostar þrotlausa vinnu að ná settu
marki. Það þýðir lítið að sitja með hendur í
skauti eða glas í hendi og bíða eftir stóra vinn-
ingnum.
Dvölin í Englandi var enginn dans á rósum.
Það var erfitt að búa þar. Konurnar og krakkarn-
ir bjuggu í útborg norðvestur af London þarsem
ekkert var um að vera og við á eilífum ferðalög-
um eða í stúdíóum. Þær gátu ekki fengið at-
vinnuleyfi svo vistin var dauf f jarri ættingjum og
vinum. Við ákváðum því að flytja heim og það
var svo sannarlega rétt ákvörðun. Það er allt
annað líf fyrir þær og notalegt fyrir okkur að
hvíla okkur hér heima milli tónleikaferða og
plötugerðar.
Tónleikaferðirnar eru ekki neitt sældarlíf. Sú
fyrsta stóð í sjö vikur og var ævintýri frá upphafi
til enda einsog flest er maður upplifir í fyrsta
sinn. Svo varð þetta einsog hver önnur vinna.
Nýtt hótelherbergi á hverjum degi — eld-
snemma upp, dótinu hent niðrí tösku, útí bíl,
nýtt hótel, sturta, hljóðprufa í einhverjum tón-
leikasal og tónleikar. Nýjabrumið hverfur fljótt!
Og það eina sem við sjáum eru tré og hús útum
bílglugga! En auðvitað er alltaf gaman að spila
og stórkostlegt að fá að leika í Ronnie Scott
klúbbnum, Montmartre eða á Montreux djass-
festívalinu. Við fórum líka í tíu daga Japansferð
og hún var engu lík. Framandi veröld og tónleik-
ar og viðtöl alla daga — blöð, útvarp, sjónvarp
og allstaðar biðu svartar límosínur. I Japan
stendur djasslíf með miklum blóma og djass og
fönkskífur eru oft efst á vinsældalistum. Þar þarí
ekki sönginn til. Þó við séum ágætlega vinsælir
í Evrópu eru móttökurnar þar ekki slíkar, en við
höfum losnað við dópsala og annað slíkt er
stundum fylgir þessum bransa. Ætli við lítum
ekki svona sakleysislega út!“
Llt stundum I Laxness
— Vinsœldalistarnir — eruð þið alltaf að
reyna að semja nýjan smell í líkingu við Garden
Party?
„Nei, það fer ekki mikið fyrir því. Eftir að
Garden Party náði þessum vinsældum ákváðum
við að vera ekki að rembast við að búa til annað
slíkt lag. Við höfum orðið vitni að of mörgum
misheppnuðum tilraunum í þá átt, t. d. hjá Crusad-
ers. Garden Party hefur gert það gott þó útsetn-
ingar sem aðrir hafa leikið af því lagi séu ekki
uppá marga fiska, ss. hæga útgáfan Herb Al-
berts. Við stefnum fyrst og fremst að því að skífur
okkar séu heilsteyptar.
Tónlistarbransinn í Englandi er furðulegur.
Þar skiptir ekki mestu máli að vera góður hljóð-
færaleikari heldur að komast á vinsældalistann
og þá helgar tilgangurinn meðalið. Flestir eltast
við tískuna og þegar hún breytist eru þeir
gleymdir. Við yrðum bara asnalegir ef við tækj-
um uppá slíku — klæddum okkur t fáránleg föt
og máluðum okkur. Bílskúrsband frá íslandi á
ekki heima í slíkum sirkus. Við viljum bara spila
eins vel og við getum og vera við sjálfir.
Annars má segja að við stöndum nú á krossgöt-
um. Okkur hefur alltaf fundist að söngur og
Mezzoforte ættu ekki samleið, en nú er fyrsta
sungna Mezzofortelagið komið út: Take Off orð-
ið Taking Off. Það er Chris Cameron sem útsetti
sönginn — byggði ofan á hljóðfæraútsetningu
okkar. Við komum ekki nálægt því. Það var eins
með bakraddirnar í Garden Party. Við komum
ekki nálægt þeim. Þar með er ekki sagt að farið
hafi verið á bak við okkur, heldur létum við
upptökustjórann okkar, Geoff Calver alveg um
það mál ásamt Chris Cameron. Upptökurstjórar
í poppi gegna sama hlutverki og leikstjórar í
kvikmynd, einsog þegar Quincey Jones gerði
Thriller með Michael Jackson. Það er nú ekki al-
veg þannig hjá okkur að vísu, enda við ekki
poppband og við erum upptökustjórar á nýjustu
plötu okkar ásamt Calver. Trúlega áttu raddirn-
ar sinn þátt í vinsældum Garden Partv og á
hljómplötusölunni lifum við. Við viljum gera
margt til að auka plötusöluna, en við seljum
aldrei sjálfa okkur.
Ef söngurinn heldur áfram á plötum okkar
verða leiknu lögin þyngri og metnaðarfyllri;
eitthvað í líkingu við Blizzard á Rising. Ég held
að það sé ekkert verra að hafa nokkur sungin
lög sem likleg eru til vinsælda og fá að hljóma
oft í útvarpi ef hin lögin verða þyngri og ná-
kvæmlega einsog við viljum hafa þau. Það var
alltaf dálítil málamiðlun í gangi milli þess sem
líklegt var til vinsælda og hins listræna. Allar
höfundatekjur sem annað leggjum við í sam-
eiginlegan sjóð því við erum að byggja upp
hljómsveitina — þar ræður félagshyggjan.“
— Og nú skal huldið út?
„Við förum til Englands þann 30. april að æfa
nýjan slagverksleikara og þar hittum við Nils
Macholm. Það er gott að vinna með Dönum og
í fylgdarliði okkar í sumar verða þó nokkrir
danskir aðstoðarmenn. Danskur hugsanagang-
ur stendur okkur nærri og enga utansveitar-
menn veit ég skemmtilegri og það er alltaf gott
að koma til Danmerkur. Það var ógleymanlegt
að leika þar á mikilli útihátíð í sumar. Weather
Report léku þar einnig og hippaandinn sveif yfir
vötnunum. Þarna lágu ungmennin og máluðu
blóm hvert á annað. í sumar munum við svo
leika á jafn ólíkum djasshátíðum og Norðursjáv-
arhátíðinni nálægt Amsterdam og Jazz, blús og
fólkafestívalinu í Þórshöfn i Færeyjum.“
— Heimurinn utan veggja fjölskyldunnar og
Mezzoforte?
„Ég fylgist ekki grannt með heimsmálum en
ekki er útlitið björgulegt. í næði heima sem ég
tónlist, lít stundum í Laxness og lifi í sátt við sjálf-
an mig og aðra."
Og undirritaður þakkar fyrir sig sáttur við list
þeirra félaga og þið sem dáðust að djassfönk-
píanistanum Eyþóri Gunnarssyni í sjónvarps-
þættinum frá Montreux missið ekki af djasspían-
istanum Eyþóri Gunnarssyni, en hann verður á
dagskrá útvarpsins á annan í páskum.