Alþýðublaðið - 16.04.1927, Qupperneq 2

2
ALEfÐUBLAÐIÐ
iALÞÝÐUBLABIB:
• kemur út á hverjum virkum degi.
< .... ..... ...............1 >
3 Aigreiðsla í Alpýðuhúsinu við
; Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. ;
: til kl. 7 siðd.
; Skrifstofa á sama stað opin kl. ;
: 9Va—10Va árd. og kl. 8—9 síðd.
; Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 ;
: (skrifstofan). I
i Verðiag: Áskriftarverð kr. 1,50 á ■
: mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 :
hver mm. eindálka.
: Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan :
; (í sama húsi, sömu símar). ;
Á eftir tiiMasMMim.
„Mgbl.“ reifst ekkert yfir því
á fyrra vor, þegar togurunum var
lagt, og eru fiskveiðamar J>ó sú
uppspreíta, sem öll önnur. fyrir-
tæki h,ér í Reykjavík eru að meiru
eða minnu leyti buudin við. At-
vinnuleysið byrjar alt af þar. Þeg-
ar mörg hundruð sjómanna og
verkamanna verða atvinnulausir
vegna framleiðstustöðvunar, þá
minkar kaupgetan; það er minna
■verzlað í búðunum, og fólkið get-
ur jafnvel ekki keypt hið daglega
brauð. Og þegar verzlunin verð-
ur minni, fækkar eðlilega þeim
mönnum, sem atvinnu geta haft
af verzlun og iðnaði, sem hér í
Reykjavík byggist eingöngu á því,
að fiskveiðamar stöðvist ekld.
„Mgbi.“ var í fyrra dag að skýra
frá því, að Álþýðubrauðgerðin
hefði sagt upp starfsfólki. Raun-
ar fór nú þessi mannafækkun, sem
•„Mgbl.“ er að fjargviðrast út af,
fram í fyrra sumar, svo að
„Mgbl.“ virðist heldur vera síð-
bærc með þessa ,,nýung“ sína.
Með Jéstl l»órláb$sy|ii
á vélJbátL
Mér dettur nú í hug ofboð lítið
ferða'ag, sem gerðist fyrir nokkr-
um árum. En ekki er það um
ferð til Indlands eða Ameríku og
ckki heldur íörin til tunglsins.
Pað, sem ég ætla.að segja frá,
bar við hér um sumarið um
mánaðamótin mai og júní. Ég
átti íerð fyrir höndum vestur á
Siglufjörð og tók mér far með
„Lagarfossi" frá Húsavík. En þeg-
ar ég var síiginn á skipsfjöl,
frétti ég það, að skipið ætti ekki
að koma við á Siglufirði.
Það stóð svo á fero minni, að
mér lá mikið á því að komast
sem ailna fyrst til Siglufjarðar.
Ég var ráðinn þar háseíi á vél-
bát, og bjuggust menn við hinu
svo kallaða vorhlauni á hverjum
degi.
Veður var einstaklega fagurt,
gott í sjóinn og hægur andvari
á sunnan, og meðan skipið leið
áfram um sundið milli Flateyjar
og lands, stóð ég hugfanginn á
þilfarinu og horfði til Flateyjar.
I>að rifjuðust upp fyrir mér
margar minningar frá þessum
œskustöðvum, og brá þeim niður
í sál mína eins og eldingum af
himni.
Margt fólk af ýmsu tagi var
með skipinu, og viðruðu margir
sig undir beru lofti, bæði konur
og kariar.
Pegar komið var vestur á móts
Gjögur, komst ég að því hjá
tveimur ungum stúlkum, sem
voru að skrafa saman, að vél-
bátur væri væntanlegur frá Siglu-
firði, og væri búist við því, að
hann kæmi í leið fyrir skipið ein-
hvers staðar í fjarðarmynninu.
Stúlkurnar gátu þess, að báturinn
væri sendur af stað í þeim erind-
um að sækja „einhvem mikinn
mann“, sem væri með skipinu.
Meira vissu þær ekki, en brostu
góðlátlega, þegar ég inti þær frek-
ar eftir þessu. Ég lagði trúnað á
þessa frásögn stúlknanna og þótt-
ist vita, að þær hefðu aldrei far-
ið að skrökva þessu að rnér upp
úr þurru. Fór ég því að velta fyrir
mér, hvernig í ósköpunum gæti á
þessu staðið. Ég gekk ekkí að
því gruflandi, að maðurinn hlyti
að vera á fyrsta farrými. Hitt
fanst mér svo ótrúlegt, að hann
lægi einhvers staðar í lestinni inn-
an um poka og rusl, og þótti mér
það ekkert tiltökumál. Mér létti
mikið í skapi, því að ég þóttist
eiga víst að fá að fljöta með
vestur.
Ég fór að grenslast eftir þessu
með bátinn hjá fleirum, og var
þaÖ þá talið víst, að hann kæmi í
Ieið fyrir skipið. Þegar komið var
fyrir Gjögur, tók að hvessa á
sunnan, og kom ég fljótlega auga
á vélbátskríli í stefnu á Hrísey.
Nálgaðist hann skipið innan
skamms, og drógu bátverjar fána
á stöng eða réttara sagt gogg-
skaft til þess, að sýna bæði mann-
inum og skipinu einhvern virð-
ingarvott.
Ég tók nú eftir vel búnum
manni í þykkum yfirfrakka dálítið
afsíðis á þilfarinu; hafði hann
augun á bátnum, og sögðu stúlk-
urnar mér, að „þetta væri karl-
inn“, sem mennirnir á bátnum
væru að sækja, og fóru þær svo
báðar að skellihlæja. Ég spurði
þær, hvort þær héfðu ekki heyrt,
hver þessi rnaður væri. Ég hafði
lítið upp úr þeim annað en það,
að hann væri frá Reykjavík. Ég
gat þess, að mér sýndist maður-
inn ekki ellilegur og óþarfi af
þeim að vera að nefna hann
„karl“. Pær roðnuðu báðar og
hlupu út í mannþröngina úti við
borðstokkinn þeim megin, sem bú-
ist var við að báturinn kæmi að.
Ég velti I>essu ekki fyrir mér
lengur, en brá mér tii mannsins
og heilsaði honum með fullri hae-
versku. Hann tók því aftur á móti
með íullri kurteisi og nefndi sig
Jón Porláksson. Ég kannaðist við
Jón Porláksson verkfræðing.
Mikil ósköp! Þó það væri! Ég
inti hann eftir því, hvort mér
myndi ekki vera heimilt að fá
far með bátnum vestur á Siglu-
fjörð. Hann kvaðst engin ráð
hafa á því, en að sínu leyti væri
það velkomið. Þakkaði ég honum
fyrir góðar undirtektir.
Báturinn var nú rétt að segja
kominn að skipinu, — argasta
horn, kjölfestulaust, — og valt á
bárunum eins og síldartunna.
Leizt mér ekki meira en svo á
þetta ferðalag. Ég sá, hvar glórði
í kvenmann frammi á bátnum. Par
sat hún í hnipri meÖ þunt og
gljáandi sjal á herðunum, skjálf-
andi af kulda, og treysti sér ekki
að standa á fætur fyrir veltunni á
bátnum. Gaf hún frá sér hljóð
annað slagið, þegar kvikurnar
k'omu. Tveir unglingspiltar voru
innanborÖS; nckkuð óðagots’egir,
en „glaðir og reifir" —, vísast
yfir því, að hafa hjá sér ungfrúna ;
hafði þeim verið trúað fyrir því
að skila henni óskaddaðri út í
„Lagarfoss“.
Skipið var nú næstuni því orðið
ferðlaust. En þá vildi piltunum
sú skis'sa til, að þeir rendu bátn-
um aftur fyrir skipið æði-spöl frá
síðunni án þess, að hægja nokk-
urn hlut á vélinni. Skipið var
með skriðmælinn í eftirdragi, og
flæktist taugin einhvern veginn í
stýrið á bátnum og kiþti því upp
af lykkjunum á augabragði. Var
þá ekkert hægt að ráða við bát-
inn, og valt hann eins og kefli
undan kvikunum.
Skipstjóri varð úrillur út af
þessu öllu saman, og lét hann það
bitna á fyrsta stýrimanni, — að
hann skyldi ekki vera búinn að
draga mælinn inn. En nú sögðu
gárungarnir, að hákarl hefði kom-
ið á strenginn. Pað var stýri'ð,
sem sat eins og eitthvert argvít-
ugt meinvætti á mælisspjaldínu,
og drógu skipverjar það að sér.
en sendu strákunum tóninn.
Ég kallaði nú til þeirra á bátn-
urn og spurði þá, hvort ég mætti
fljóta með vestur á Siglufjörð.
Kváðu þeir það marg-velkomið.
Kannaðist ég nú við andlitin og
vissi, sem var, að þeir myndu
þekkja mig. Ég þekti þá að því,
að þeir voru báðir dugandi sjó-
menn og ódeigir, en létu vaða á
súðum með sprettum. Sá ég, að
þeir voru nú ekki allsgáðir, sem
svo er kallað, — heldur reglulega
sætkendir.
Pað varð fátt um kveðjur, þeg-
ar við komum að bátnum, og
skifti ekki mörgum togum, meÖan
verið var að ná í stúlkuna og
koma Jóni Þorlákssyni ofan í ibát-
inn.
Stýrimennirnir urðu hálf-önugir
við mig yfir því, að það stæði
á mér að komast ofan í bátinn.
og urðu þá nokkrir, sem þarna
stóðu, mér hjálplegir að grípa
hönclum á farangri mínum og
köstuðu honum niður.
„Lagarfoss” var þegar kominn á
töluverðá ferð, og lafði þá bátur-
inn í kaðaltauginni að framan-
verðu. Var hrópað hástöfum að
íeysa bátinn, og hafði ég orð á
því, hvað þetta æði hefði að þýða,
og hvort það væri meiningin að
gleyma stýrinu. „Stýrið! Slýri'ð!“
hrópuðu piltarnir, og var þeim
þá afhent það og sárbölvað fyrir;
allan klaufaskapinn, enda þótt
meining þeirra hefði verið sú, að
leggja að eftir öllum „kúnstarinn-
ar“ reglum, en svona óheppilega
tækist til. (Frh.)
Theódór Friðriksson.
Úa*sM4
kaupdeiknnaF f ISraífscíal.
ísafirði, FB., 13. apríl.
„Verklýðsfélag Hnifsdælinga“
■samþykti x gær að taka tilboði at-
vinnurekenda. Tíu tíma vinnudag-
ur er viðurkendur. Kaupgjald,
karlar, almenn vinna 80 aurar,
eftirvinna 1 kr., nætur-, helgidaga-
og sldpavinna 1 kr. 25 aura, en
konur 55 aura og 75 aura á klst.
Finnur Jónsson.
Tilboð atvinnurekenda var upp-
haflega 60 au. á klst. og 12 stunda
vinnudagur, eins og áður hefir
verið skýrt frá hér í blaðinu, en
verkamenn kröfðust 9.0 aura og
10 stunda vinnu. Úrslitin eru þvf.
miklu nær kröfum verkamanna.
Yflfflýsissg.
1 tilefni af greininni „Kaupmenn
og verzlunarmenn“ eftir „verzlun-
arþjón", sem birtist Í Alþýðublað-
inu síðast líðinn föstudag og laug-
ardag, finnum vér, sem erum £
ptjóm Verzlunarmannafélagsins
„Merkúr“, ástæðu til að lýsa yfir
því, að vér eigum engan þátt í
téðri grein, og eftir upplýsingum,
sem oss hafa borist, mun áminst
grein eigi samin af neinum með-
limi þess félags.
Jafnframt lýsum vér megnri óá-
nægju yfir þeim óvingjarnlegu
ummælum og aðdrótíunum, sem
i áminstri grein er beint að kaup-
mannastétt þessa lands og „Verzl-
unarmannafélagi Reykjavíkur“; og
enn fremur lýsum vér með öllu
ómakleg og tilhæfulaus þau urn-
mæli greinarhöfundar, að „Morg-
unblaðið“ „skjóti örvum að fé-
lagi verzlunarþjóna“, ef þau eiga
að skiljast svo, sem helzt er að
sjá, að hlaðið hafi sýnt „Merkúr“
óvild eða fjandskap.
Hins vegar erum vér vitanlega
sammála greinarhöfundi, þar sem
hann hvetur verzlunarþjóna til að
gerast meðlimir „Merkúrs“, þar eð
það sé þeirra félag, þvi það verð-
ur aldrei um of brýnt fyrir verzl-
unarmönnum, að sjálfsagðasta
hagsmuna- og menningar-skilyrði
þeirrar stéttar er það fyrst og
fremst, að hún fylki sér óskift
og samhuga undir fána síns eigin
félags.
Nefndarálit það, sem greinar-
jhöfundur birtir í áminstri grein,
ber að sjálfsögðu eigi að skoða
sem yfiriýstan vilja „Verzlunar-
mannafélags Reykjavíkur", held-
ur að eins sem skilgetið afkvæmi