Helgarpósturinn - 11.12.1986, Blaðsíða 6

VALDIR LÖGMENN INNHEIMTA FYRIR RÍKISÚTVARPIÐ
14-18 MILL
ÍINNHEIMTULAUN SEM DÓI
UM 6 ÞÚSUND
MANNS GREIÐA 6
LÖGFRÆÐINGUM
LAUN FYRIR AÐ INN-
HEIMTA HJÁ SÉR VAN-
GOLDIN AFNOTA-
GJÖLD. MIKILL VAFI
LEIKUR Á LÖGMÆTI
ÞESSARA INN-
HEIMTULAUNA ÞAR
SEM DÓMSTÓLAR
HAFA HAFNAÐ INN-
HEIMTULAUNUM
VEGNA SAMSKONAR
KRAFNA. EF INN-
HEIMTULAUNIN
REYNAST ÓLÖGLEG
GÆTI RÍKISÚTVARPIÐ
ÞURFT AÐ GREIÐA AL-
MENNINGI TUGI, EF
EKKI HUNDRUÐ,
MILLJÓNA KRÓNA.
Innheimtudeild Rlkisútvarpsins. Þar eru 90% af afnotagjöldunum innheimt.
Innheimtudeild Ríkisútvarpsins
sér nokkrum völdum lögfrœdingum
fyrir vellaunadri „atvinnubóta-
vinnu". Med þvíað senda vangoldin
afnotagjöld til innheimtu hjá lög-
fræöingum hafnar Ríkisútvarpið
innheimtuleið sem lög kveða á um.
Sú leið er bæði fljótvirkari og ódýr-
ari fyrirþá sem verða fyrir henni. En
ef sú leið yrði farin myndu valdir
lögfrœðingar tapa um 18 milljón
króna auðfengnum tekjum á ári
hverju.
Vafi leikur á lögmœti þess að
krefjast innheimtulauna samkvœmt
gjaldskrá Lögmannafélagsins af
afnotagjöldum Ríkisútvarpsins. Af-
notagjöldunum fylgir lögveðs- og
lögtaksréttur og þegar slíkar kröfur
fara fyrir dóm er lögfrœðingum
hvorki dœmdur málskostnaður né
innheimtulaun. Því má œtla að þeir
sem greitt hafa lögmönnum laun
fyrir að innheimta hjá sér vangoldin
afnotagjöld geti krafið Ríkisútvarp-
ið eða viðkomandi lögfrœðing um
endurgreiðslu á þessum innheimtu-
launum.
HARKALEGAR EN
ÓDÝRAR INNHEIMTU-
AÐGERÐIR
í lögum og reglum um Ríkisút-
varpið kemur fram að afnotagjöld
þess hafa svipaða lagalega stöðu og
skattar og útsvar. Ríkisútvarpinu
eru tryggðar árangursríkar aðferðir
til þess að innheimta vangoldin af-
notagjöld, en um leið er skuldurum
stofnunarinnar tryggður lágmarks-
kostnaður af þessum aðgerðum.
Hagur beggja er tryggður.
Samkvæmt lögum fylgir afnota-
6 HELGARPÓSTURINN
gjöldunum lögveðsréttur í viðkom-
andi sjónvarps- eða útvarpstækjum.
Það þýðir að Ríkisútvarpið getur
krafist uppboðs á viðkomandi tækj-
um ef afnotagjöldin eru ekki greidd.
Þessum rétti var beitt á árunum
upp úr 1970. Það er gert með því að
birt er auglýsing í dagblöðunum þar
sem skorað er á þá sem enn eiga eft-
ir að greiða afnotagjöldin að standa
í skilum svo komist verði hjá harka-
legum aðgerðum. Þá er þeim sem
eru í vanskilum sent bréf í hrað- og
ábyrgðarsendingu og tilkynnt að
óskað verði uppboðs á sjónvarps-
tækjum þeirra ef þeir greiða ekki
innan 30 daga.
Kostnaður af þessum aðgerðum
er vegna auglýsingar í blöðum og
vegna útburðar á bréfum: 70 krónur
fyrir hraðsendingu, 30 krónur fyrir
ábyrgðarbréf og 10 krónur fyrir al-
mennt bréf. Samtals er því kostn-
aður skuldarans af þessum aðgerð-
um 110 krónur.
Þeir sem ekki greiða innan 30
daga eiga á hættu að sjónvarpstæki
þeirra verði færð á uppboðsstað. Sú
yfirvofandi hótun ætti að tryggja
betri innheimtu.
Ef sjónvarpstækið stendur hins-
vegar ekki undir skuldinni eða ef
það er ekki lengur til staðar getur
Ríkisútvarpið neytt lögtaksréttar
síns. Ef til lögtaks kemur þarf skuld-
arinn að greiða 5 krónu stofngjald
og 1% af höfuðstól skuldarinnar til
borgar- eða bæjarfógeta, og 400
krónur til votta. Ef miðað er við árs-
áskriftargjald fyrir árið 1986 sem
lent hefur í vanskilum (6100 + 10%
álag sem leggst á eftir eindaga = kr.
6710) yrði því kostnaður skuldara af
þessum aðgerðum 472,10 krónur.
SKULDIN HÆKKAR EF
KEMUR TIL LÖGTAKS
Ef vangoldin afnotagjöld eru hins-
vegar send til innheimtu hjá lög-
fræðingi, eins og nú er gert, verður
kostnaður skuldarans umtalsvert
hærri. Ef aftur er miðað við árs-
afnotagjald fyrir árið 1986 sem er í
vanskilum (6100 + 10% innheimtu-
gjald sem leggst á eftir eindaga,
samtals kr. 6710) tekur lögfræðing-
urinn 974 krónur í grunnfastagjald
og 25% af skuldinni sem þóknun
fyrir að senda innheimtubréfið.
Kostnaðurinn sem skuldarinn ber af
þessum aðgerðum verður því
2.651,50 krónur.
í raun getur lögfræðingurinn ekki
gert meira en að senda þetta inn-
heimtubréf. Hann getur hótað lög-
taki, en ef til þess kemur falla inn-
heimtulaun til hans niður og kostn-
aður skuldarans vegna innheimtu-
aðgerðanna lækkar. Það gerist
vegna þess að í uppboðsdómum og
fógetarétti þar sem kröfur með lög-
taksrétt eru til meðferðar, er lög-
mönnum ekki dæmdur innheimtu-
kostnaður. Enda þurfa þeir ekki að
inna neina vinnu af hendi til þess að
koma málinu á þetta stig.
Þáttur innheimtulögfræðinganna
er því óþarfur og máttvana þrátt fyr-
ir að á bréfum þeirra sé tilgreint að
þeir vinni í umboði ríkisstofnunar
og þau beri stimpil héraðsdómslög-
manna.
Það er einnig vafasamt að krafa
lögmannanna um innheimtulaun af
afnotagjöldunum sé lögleg. Það hef-
ur ekki verið rekið mál fyrir dóm-
stólunum þar sem krafist er niður-
fellingar á innheimtulaunum af
skuld sem hefur lögveðs- og lögtaks-
rétt. En bæði meðferð uppboðsrétt-
ar og fógetaréttar á slíkum málum
bendir til að slíkt mál yrði auðunnið.
14—18 MILLJÓNIR
ÁRLEGA TIL
5—6 MANNA
En hvert er umfang þessa þáttar?
Samkvæmt upplýsingum Theó-
dórs Georgssonar, innheimtustjóra
Ríkisútvarpsins, leggst 10% inn-
heimtugjald á um 35% af afnota-
gjöldunum. Stór hluti þeirra sem fá
á sig þetta gjald greiða áður en kem-
ur að því að innheimtudeildin send-
ir út bréf þar sem því er hótað að
skuldin verði send til innheimtu hjá
lögfræðingi. Samkvæmt upplýsing-
um Theódórs er um 10% greiðenda
afnotagjaldsins sent þetta bréf og
um 15—20% þeirra greiða áður en
kemur til kasta innheimtulögfræð-
inganna. Samkvæmt þessu fara um
8—8,5% af öllum afnotagjöldum
Ríkisútvarpsins til innheimtu hjá
lögmönnum.
8,25% af afnotagjöldum Ríkisút-
varpsins árið 1986 eru um 33 millj-
ónir króna og 25% innheimtulaun
af þeirri upphæð eru um 8,2 milljón-
ir króna. Samkvæmt upplýsingum
Theódórs má ætla að rétt tæplega 6
þúsund aðilar fái skuldir sínar send-
ar til innheimtulögfræðinga. Fasta-
gjald lögfræðinganna af vangoldn-
um afnotagjöldum ætti því að vera
um 5,8 milljónir króna. Samtals
gefst því þeim lögfræðingum er
hreppa hnossið færi á að vinna sér
inn um 14 milljónir króna með því
að senda út innheimtubréf fyrir Rík-
isútvarpið.
Samkvæmt upplýsingum Theó-
dórs sitja 5—6 valdir lögfræðingar
að þessum kjötkötlum. Innheimtu-
deild Ríkisútvarpsins skiptir við
einn lögfræðing í Reykjavík, einn á
Suðurnesjum, einn á Akureyri
o.s.frv. Sá sem hefur af þessu lang-
mestar tekjur er Sigurmar K. Al-
bertsson sem rekur lögmannsstofu á
Klapparstíg 27 en hann hefur
Reykjavíkursvæðið á sinni könnu.
Ekki er óvarlegt að ætla að honum
standi til boða vel rúmlega helming-
ur af þessum 14 milljónum sem eru
til skiptanna.
LEIÐIR TIL AÐ AUKA
TEKJURNAR
Theódór Georgsson, innheimtu-
stjóri Ríkisútvarpsins, hefur sent
vangoldin afnotagjöld til innheimtu
hjá lögmönnum um margra ára
skeið og því ekki óvarlegt að ætla að
valdir lögmenn hafi haft af þessu
tekjur sem nema tugum milljóna. 14
milljónirnar sem hér hafa verið
nefndar eru reiknaðar út áður en
vextir og vaxtavextir leggjast ofan á
afnotagjöldin og er því lægri tala en
tekjur lögfræðinganna eru í raun.
Eins og kunnugt er leggjast inn-
heimtulaun samkvæmt gjaldskrá
Lögmannafélagsins ofaná vexti
jafnt sem höfuðstól og því er ekki
óvarlegt að ætla að þessar tekjur
geti verið allt að 18 milljónum
króna.
Ef hinsvegar svipuðum viðskipta-
háttum er beitt við innheimtu af-
notagjaldanna og annarra skulda hjá
innheimtulögfræðingum er ekki
ólíklegt að þessar tekjur kunni að
vera umtalsvert hærri. í þessum
viðskiptum samþykkir skuldarinn
oft víxil fyrir skuld sinni ef hann get-