Helgarpósturinn - 12.03.1987, Blaðsíða 29

Löngu búið að
berja úr mér alla
stj örnudrauma
Ása Svavarsdóttir fer með hlutverk Sally Bowles í
Kabarett sem Leikfélag Akureyrar frumsýnir á
laugardag. Þetta er stærsta hlutverk þessarar
ensklærðu leikkonu til þessa.
Eftir að hafa fylgst rned œfingu
á Kabarett dágóöa stund í gömlu
og virdulegu Samkomuhúsi Akur-
eyringa, skundar undirritadur
ásamt Ásu inná Café Torg, kaffi-
stad við Ráðhústorgið, þó ad þar
standi alls ekkert ráðhús, og
byrjar að spyrja hana í þaula,
fyrst um nám hennar í leiklistinni
sem hún stundaði í London.
„Ég var í London á árunum
1978—81, í skóla sem heitir The
Arts Educational Schools. Það var
ákaflega heillandi að vera í
London, þar er mikið að gerast í
leikhúslífinu, mikið af tilrauna-
leikhúsum sem eru mjög spenn-
andi og svo náttúrulega stóru leik-
húsin líka. En það er líka mikið
drasl innanum. Reyndar verð ég
að játa að ég komst alls ekki nógu
mikið í leikhúsin því það var svo
mikið að gera í skólanum, við
settum upp leikrit í lok hverrar
annar."
— Hafðirðu aldrei hug á að
setjast að í London?
„Jú ég hugsaði um það. Síðasta
verkið sem við settum upp var
Brúðuheimilið eftir Ibsen og ég
lék Noru. Ég skrifaði fullt af
umboðsmönnum og bauð þeim að
koma á sýninguna og horfa á mig.
Það komu einir þrír og einn
þeirra, kona, setti mig í samband
við leikstjóra sem hún hafði á
sínum snærum. Við gerðum
myndband sem var sent út og
ég fór í nokkrar prufur. En ég var
sennilega of passíf. Þetta er gífur-
lega harður bransi þarna úti.
Maður verður að vera mjög
aggressífur við að koma sér
áfram."
ENSKANRENNUR
BETUR EN ÍSLENSKAN
— Hvernig var að leika á ensku?
„Mér fannst mjög gott að leika á
ensku og ég átti ekki í miklum
vandræðum með að ná þessari
standard ensku. Kannski átti ég að
sumu leyti auðveldara með það
heldur en fólk frá t.d. Skotlandi
eða Indlandi sem talaði reiprenn-
andi ensku en átti erfitt með að
losna við mállýskueinkennin.
Enskan rennur að mörgu leyti
betur en íslenskan.“
— Og svo að hverfa til íslensk-
unnar aftur, hvernig var það?
„Það var eiginlega dálítið
skrýtið. Útí Englandi umgekkst ég
bara enskumælandi fólk og ég var
farin að hugsa á ensku. Það tók
mig þessvegna dálítinn tíma að
komast inní íslenskuna aftur."
— Hvað tók við eftir að þú
komst heim?
„Ég fékk ekkert að gera sem
leikari fyrsta árið sem ég var hér
heima en síðan fékk ég hlutverk í
írlandskortinu hjá LR og fór svo
að leika hjá Alþýðuleikhúsinu. Ég
hef líka leikið hjá Stúdentaleik-
húsinu og í Þjóðleikhúsinu, var
þar í Skugga-Sveini sem var mjög
skemmtilegt."
— Er það rétt sem hefur heyrst
að það sé miklu erfiðara fyrir
leikara sem menntaðir eru
erlendis að fá vinnu en þá sem
hafa verið hér í sínum skóla?
„Það er yfirhöfuð mjög erfitt að
fá vinnu. En það er auðvitað öðru-
vísi fyrir okkur sem komum að
utan. Það þekkir okkur enginn. Á
hinn bóginn getur það líka verið
gott. Ef þú stendur þig ekki í
Nemendaleikhúsinu þá áttu mjög
erfitt uppdráttar. Maður vérður
bara að vera duglegur að kynna
sig, hringja í fólk og bjóða fram
sína starfskrafta. Ég lít ekki á það
sem svo að maður sé að troða sér
áfram á neinn hátt. Þetta er bara
umsókn um vinnu, fólk getur bara
hafnað manni ef því líst ekki á
það sem maður hefur uppá að
bjóða. En það getur ekki hafnað
manni án þess að sjá mann fyrst.“
ÉG LEIK EKKI LIZU
MINELLI
— Kom það þér á óvart að þú
skyldir hreppa hlutverk Sally
Bowles í Kabarett?
„Já, ég verð að segja það, það
kom mér virkilega á óvart. En ég
er voðalega montin af því að hafa
fengið það.“
— Hvernig líst þér svo á að
túlka hana?
„Mér líst bara vel á það, þetta er
erfitt hlutverk, en það er gaman
af erfiðum hlutverkum. Svo er það
líka mjög vel skrifað."
— Hvernig karakter er þetta?
„Ég er voðalega lítið spennt
fyrir að vera eitthvað að lýsa
persónum sem ég er að leika, fólk
verður bara að koma sjálft og sjá.“
— Truflar Liza Minelli þig?
„Nei, hún truflar mig sko alls
ekki neitt. Það er hinsvegar pirr-
andi þegar fólk spyr mig hvort ég
sé að fara að leika hana. Varðandi
bíómyndina finnst mér eðlilegt að
fólk geri samanburð á þessu
tvennu en þarna er bara ekki
sama verkið á ferðinni. Bíómyndin
byggist upp á allt annan hátt
heldur en leikritið. Ef áhorfendur
vilja kópieringu geta þeir bara
leigt sér vídeóspólu."
— Er nauðsynlegt fyrir nútíma-
leikara að geta sungið og dansað?
„Ja — það eykur náttúrulega
líkurnar á þvi að fá vinnu ef
maður er fjölhæfur. En ég held að
það geti allir sungið. Þetta er bara
spurning um að trúa á það sem
maður er að gera, bara að láta
það gossa. Annars er ég að læra
að syngja hjá John Speight,
þannig að ég er sönglega vel
undirbúin. Það var því miður ekki
mikil söngkennsla í skólanum þar
sem ég var.“
LEIKHÚS Á AÐ MIÐLA
BOÐSKAP
— Förum útí aðra sálma, á
leikhúsið að vera pólitískt?
„Já, það finnst mér. Leikhúsið á
að miðla boðskap. Ég held að fólki
finnist miklu skemmtilegra í leik-
húsinu ef það flytur einhvern boð-
skap. Það er nóg af afþreyingar-
efni fyrir. Það veitir ekki af að
predika svolítið yfir fólki."
— Á það að sjokkera áhorf-
andann?
„Nei, ég myndi ekki segja að
það þyrfti endilega að sjokkera,
þó það fari auðvitað eftir verkinu.
En það þarf að segja eitthvað.
Leikhúsið verður að miðla ein-
hverju sem skiptir máli.
Auðvitað getur þetta svo verið
tvíbent, stundum falla góðar sýn-
ingar, það fer ekki alltaf saman
gott leikhús og góð aðsókn.
Stundum er boðskapurinn hrein-
lega misskilinn eða kemst ekki til
skila einhverra hluta vegna."
— Á leikhúsið að vera þátt-
takandi í dœgurumrœðunni?
„Já, það finnst mér, það hlýtur
reyndar alltaf að vera það með
einhverjum hætti."
— Víkjum að eilífu vandamáli
og umrœðuefni, leikhúsgagnrýni.
„Mér finnst leikhúsum vera sýnd
óvirðing með leikhúsgagnrýni sem
greinilega er skrifuð af vanþekk-
ingu. Krítíkin er tilgangslaus ef
hún er ekki fagmannlega unnin.
Hún á að vera uppbyggjandi en
getur ekki verið það ef hún er
greinilega sett fram af einhverjum
sem ekki hefur þekkingu á því
sem hann er að fjalla um. Það er
alltaf gaman ef minnst er á mann
í blöðunum og sagt að maður hafi
gert vel en ef maður á ekki fyrir
því þá skiptir það minna en engu
máli. Það skiptir í raun og veru
ekki máli hvort krítíkin er pósitíf
eða negatíf ef hún er ekki unnin
af fagmennsku."
— Tekurðu slœma krítík nœrri
þér?
„Nei, ekki persónulega, en það
er aftur á móti miklu verra mál ef
sýningar hreinlega falla vegna
þess að þær fá svo slæma gagn-
rýni sem kannski er svo byggð á
sandi. Ég hef orðið fyrir miklum
vonbrigðum með íslenska gagn-
rýni. Fólk á bara ekkert að vera
skrifa um það sem það hefur
ekkert vit á.“
VIÐBRÖGÐ
AHORFENDA KITLA
— Áttu þér einhverjar fyrir-
myndir sem leikari?
HRINGUR Jóhannesson sýnir
um þessar mundir í GalleriBorg við
Austurvöll. Hringur hefur ekki sýnt
nýjar myndir síðan 1984 á Kjarvals-
stöðum og er þessi sýning því kær-
komin þeim sem list hans unna,
enda hefur það komið á daginn.
Feiknagóð aðsókn hefur verið að
sýningunni að sögn Hrings. Á sýn-
ingunni eru 45 myndir, unnar með
ferns konar tækni; olíumálverk, lit-
krít, teikningar og pastelmyndir.
Aðspurður sagðist Hringur ekki
hafa breytt ýkja mikið um stefnu síð-
an 1970, það væri ákveðið raunsæi
í myndunum en hann hefði kannski
færst meira yfir í hreinna landslag
og hluti. Viðfangsefni Hrings hafa
löngum verið tvíþætt, þ.e. eðli hins
einstaka hlutar og svo á hinn bóginn
breytingin sem verður á þeim sama
hlut eða fyrirbæri þegar það er
komið í samflot með einhvcrju
öðru. Hann hefur löngum sótt fyrir-
myndir sínar til æskustöðvanna,
Aðaldals í Þingeyjarsýslu, og eru því
myndir hans í senn athuganir á hinu
smálega í umhverfinu og stöðu þess
í heildarsamhenginu. Hringur hefur
á löngum ferli sínum haldið yfir tutt-
ugu einkasýningar, bæði hér og er-
lendis og tekið þátt í yfir fimmtíu
samsýningum víða um Evrópu og í
Bandaríkjunum. Hann hlaut starfs-
laun listamanns í tólf mánuði 1982
og var valinn fulltrúi íslands á sýn-
inguna Accenter i Nordisk konst í
Helsingfors 1980. Verkin á sýning-
unni í Gallerí Borg eru öll unnin á
síðasta ári utan örfárra sem unnin
eru 1985.
„Nei, en allur góður leikur hefur
áhrif á mann. Þetta er svo einfalt
hjá snillingunum, virðist bara ekki
vera neitt mál þegar þeir gera
það. Hinsvegar er maður sjálfur
alltaf óöruggur, aldrei viss um
sjálfan sig. Það er ekki neitt
staðlað að vera leikari. Maður
verður alltaf að stefna hærra og
vera í stöðugri endurnýjun,
endurnýja sinn tilfinningaskala og
læra á sjálfan sig, það þýðir ekkert
að horfa neitt annað með það.“
— Freistar kvikmyndaleikur þín?
„Ég lék í Stellu í orlofi og það
var mjög skemmtilegt. Þetta er
mjög spennandi en ég kann bara
ekki nógu mikið fyrir mér í kvik-
myndaleik. Þetta er svo gjörólíkt
því að leika á sviði. Eiginlega
bæði erfiðara og auðveldara í
einu. Það er auðveldara að því
leyti að það er alltaf hægt að taka
upp aftur en erfiðara vegna þess
að það er engin stígandi, þú getur
þurft að byrja inní atburðarásinni
miðri og verður þessvegna að
hafa alveg á hreinu hvernig
persónan á að þróast og hvar hún
er stödd á þeirri þróunarbraut.
Kvikmyndaleikur er mjög erfið
vinna, slitrótt og krefst gífurlegrar
einbeitingar og sjálfsaga."
— Skipta viðbrögð áhorfenda
leikara miklu máli?
„Já — þau eru það sem kitlar,
samband leikarans við salinn.
Þessi tilfinning að stjórna við-
brögðum áhorfenda er stórkostleg
þegar hún næst, en það er líka
jafn ömurlegt að standa á sviðinu
og finna að það ríkir sambands-
leysi við salinn."
— Heldurðu að það verði erfitt
að takast á við nœsta hlutverk,
kannski lítið, á eftir svona stórri
rutlu?
„Nei, lítil hlutverk eru alveg jafn
merkileg og stór og það er líka
löngu búið að berja úr mér alla
stjörnudrauma."
— Ertu farin að kvíða frumsýn-
ingunni?
„Já, auðvitað, það þarf svo lítið
til að maður sé sleginn í rot, þetta
er soddan hættuspil."
KK
Sally Bowles (Ása Svavarsdóttir) kjassar
Cliff Bradshaw (Einar Jón Briem) í upp-
færslu LA á Kabarett. Myndir Halldór
HELGARPÓSTURINN 29