Alþýðublaðið - 28.04.1927, Qupperneq 2

2
ALIí YÐuBLAÐIÐ
iLÞÝÐUBLAÐIfi :
; kemur út a hverjum virkum degi.
: Aígreiösla í Aipýðuhúsinu við
Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. ;
til kl. 7 síðd.
> Skrifstofa á sama stað opin kl. ;
9Va—10*/3 árd. og kl. 8—9 síðd.
i Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 ;
j (skrifstofan). >
j Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á ;
j mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 :
j hver mm. eindálba.
j Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan |
< (i sama húsi, sömu símar).
Pémsmálæipáðlierræ
brýtor Sog.
Kafli úr vantraustsræðu
Héðins Valdimarssonar.
Þá ætla ég að benda á fram-
fefði hæstvirts atvinnumálaráðh.
(M. Gv) í öðru máli, atvinnu við
siglingar. Með lö^um 1922 var af-
numin undanpága, sem hægt var
jað veita, í lögum frá 1915, um,
að menn gætu tekið að sér skip-
stjóm og stýrimensku án fullra
pekkingarskilyrða og siglingatíma.
Með lögunum 1922 voru ákveðnar
skýlausar og skilyrðislausar kröf-
ur um pessi pekkingarskilyrði og
sjóferðatíma. Hér liggur fyxir
pinginu stj.frv., sem fer fram á,
að ekki að eins verði undanpág-
an frá 1915 sett í lög aftur, held-
ur miklu víðtækari undanpága frá
öllum ákvæðum gildandi sigh:i;a-
laga og flestra peirra jafnvel án
pess, að meðmæli stýrimannaskól-
ans komi til. Það segir sig sjálft,
að pað er mjög varhugavert að
veita slíkar undanpágur, pegar
nóg er til af mönnum, sem full-
nægja peirn skiyrðum, sem sett
eru, eins og nú, pegar á fiinta
hundrað manna hafa fullan rétt
til skipstjómar og stýrimensku á
fiskiskipum og Í uíanla'ndssigling-
um, og helmingur psirra siglir
sem hásetar. En forsaga málsins
sýnir pað, að petta stj.frv. á efíir
á að réttlæta lögleysur, sem
hæstv. atvmrh. hefir framið ný-
lega. Á síðast liðnu sumri vsitti
hann sem sé premur mönnum að
vestan slíkar undanpágur, tveim-
ur til skipstjórnar og einum ti!
stýriménslcu, fyiir m l igö gu
stuðningsmanna • ih ld stjó na in-
ar. Fiei.ri áttu að fá sömu undan-
págur írá pekkingar kily.ðum og
sjólerðalí.: a p im, sem lðgin
heimía, en pá kom skipst'órafé-
lagið „Aldan“ til skjslanna og
gerði nafnd á íund stjórnarinrar
til pess að mótmæ’a pessu, og
hæstv. atvmrh. (M. G.) lo aði, að
slíkt skyldi e’.dii koma íyrir ariur.
Þó helir nú.ra eftir nýjárið verið
veitt að minsta kosti eii undan-
pága. En pað merkil gr er, að
pessi undanpágalry'i hæstv. atv-
mrh. (M. G.) eru hvergi í lögum.
Hana helir ekki ha t meiri rétt tii
pess að vei'a pau hgidur en ég
eða hver annar, og psssir undan-
págumerin ha a pví eng:m rétt til
að fara með stjórn á skipum
peim, sem peir eru nú á. Hæstv.
fh. (M. G.) verður að lifa eftir
lögunum, jafnvel pó að hann sé
dómsmálaráðherra. Undanpágur
frá lögunum má að eins veiia eftir
25. gr. stjórnarskrárinnar, en hún
gildir einungis um lög, sem voru í
gildi fyrir 1874. Til að veita und-
anpágur frá síðari lögum parf
lagaheimild, svo að pama er um
skýlaust lagabrot að ræða hjó.
hæstv. rh. (M. G.).
Nú stóð svo á, að fjöldi manna
hafði nóg til brunns að bera til
pess að taka að sér skipstjóm
og stýrimensku á pessum skip-
um. Ég hefi hér t. d. nöfn á 36
mönnum, sem hafa próf og næghn
siglingatíma að baki sér og lengi
hafa verið á línuveiðurum og
jafnvel sumir verið óbreyttir há-
setar á skipunum, sem pessir und-
anpágumsnn fengu til stjórnar,
svo að ekkert er til, sem getur
miidað petta lagabrot hæstv.
atvmrh.
Ég vil benda á, að i Iögum um
ábyrgð ráðherra tslands frá 1904
étendur í 3. gr.: „Og enn varðar
pað ráðherrann ábyrgð eftir lög-
um pessum, ef hann veldur pví,
að brotið sé gegn öðrum Iögum
landsins en stjórnskipunarlögum
pess“. b-liður: „Með pvi að fram-
kvæma eða valda pvi, að fram-
kvæmt sé nokkuð pað, sem fer í
bága við lögin -------—Nú er
alveg greinilegt, að hæstv. atvmrh.
heíir stórlega og af ásettu ráði
brotið á móti lögunum, og á hann
pví að sæta ábyrgð eftir lögun-1
um um ábyrgð ráðherra, pó að
hann liklega eins og pirtg er skip-
að, verði látinn sleppa. En ég sé
ekki, hvcmig hægt er að bera
traust til slíkrar stjó.nar, sem
virðir að engu lög landsins.
NeH&’l deild.
„Tíían“-iöggjöf. — Sogið.
1 gær var pingsál.till. um lög-
nám landinu til handa á umráðum
og notarétti vatnsorkunnar í Scg-
inu ví :að til síðari uinr. og jalls-
herjarn. Þar næst kom „Titan“-
frv. til einrar urnræðu. Breytingar
pær, er e. d. Ealði gert á pví, voru
pessar: IRíIdssjpðstilIagið til járn-
brau a. innar grciðist ekki fyrr en
hún er íullgerð á amt stöðvarhús-
um írá Réykjavík að ölfusá, þá
alt að íi/a-millj. kr., og aígangur-
inn, pegar hún er fullgerð að
Þjór. á, enda fylgi hsnni pá vagn-
ar og aniað, er fylgja ber. Ár-
nessýsla og Fa gárvallasýsla
greiði að jölnu land undir stöðvar
og bætur fyrir landná.n, jarðrask
og átroðnir.g frá Ölíusárstöð til
Þjór.ár í síað pess, að áður var
Eangárvallasýslu einni ætlað að
greiða íyiir pað svæði. Tekið er
íram, að ríkissjóður sé á engan
hátt ábyrgur fyrlr skuldbindirg-
um sérleyfisha'a. Járnbrautin á-
samt pví, er hemi fylgir, standi
jafrian að veði fyrir pví, að sár-
leyfishali reki hana og haldi henni
vel við, samkvæmt pvi, sem um
semst milli hans og atidnnumála-
ráðherra. — En ekkert af pessu
tryggir pað, að neitt verði úr
framkvæmdum. Það viðurkendi
M. Guðm. líka. Þar væri „veiki
punkturinn“. sagðl hann. Hinu héll
hann fram enn á ný, að engin
hætta gæti stafað af fyrirtækinu,
st ekkert yrði úr pvi. Héðinn
sýndi fram á, að biðin eftir peim
framkvæmdum myndi tefja fyrir
öðrum. Væri heppilegra að snúa
sér aö virkjun Sogsins, sem
verkftæðingar viðurkenna ódýrast
að virkja íslenzkra fallvatna, —
um 6 millj. kr. með aílleiðslu til
Reykjavikur og púrfi ekki
nema 3 ár til peirrar virkjunar,
en Reýkjavík purfi að fá rafmagn
sem fyrst og ódýrast, og hafi
margir borgarbúar áhuga á, að
pví verði náð á penna hátt. Ja-
kob sagði, að helzti sérfræðingur í
peim efnum hér á Iandi, og virt-
ist par meina Steingrím Jónsson
rafmagnsstjóra, teldi áburðar-
vinslu „Titans“ namnast geta
komið til mála; hestorkukostnað-
urinn yrði 50 kr. á móti 13 kr.
í Noregi. Ef nokkuð yrði úr
framkvæmdum, taldi Jakob alu-
miniumvinslu helzt myndu geta
komið til mála; en allar áætlanir
um, .til hvers nota eigi aflið,
virðist svífa í lausu lofti. Og nú
kom pað upp úr Magnúsi Guðm.,
að a iö væri einkum ætlað ti)
sölu, en áður haíði jafnan verið
!átið í veðri vaka, að félagið ætl-
aði einkum að nota pað til eigin
starfrækslu. — Frv. var sampykt
með 15 atkv. gegn 6, eins og
e. d. gekk frá pvi, að viðhöfðu
naír.akalli, og varö par með að
lögum. Já sögÖLi: Klemenz, M.
Guðm., Magn. dós., P. Þ., Sigurj.,
Sveinn, Asg., Bj. Línd., H. Stef.,
Hókon, J. A. J., J. Guðn., J. Kjart.,
Jón á Reyr.ijtaö og Jörundur. Nei
sögðu: Héðinn, Jakob., Ben. Sv.,
Árni, Bernh. og Ól. Th. Hinir sjö
hala tvo undan farna daga verið í
ferð austur um sveilir, og kvað
förin i ha a verið h;itið að Gunn-
areholti. Eru pað sex fjárveit-
inganefndarmenn, M. T., Ingólíur,
Tr. Þ., P. Ott., Þorl. og Þórarlnn,
en Jón ÓI. var leiðsögumaður
peir.a cða fylgdarsveinn.
Fasteignagjoid í Hafnarfirði.
Því fxv. var víeað tll 3. u nr.
með peim brey ingum, að till.alls-
hnd., að drát.a.ve :tir voru á-
kveðnir og galddaj settur 1. júlí,
og að vatnrsk ittur af hú :um falli
ekki niður, pví að el.'a yrði tekiu-
auki ar éiagdns-Títi.l sem eng-
inn. Ilaíöi Héðjnn framsögu að
til'ögun nelxidarinnar, en lýsti
ja;n. ; it pví á id sínu, að frv.
he ði átt að v;ra tdlsvert á ann-
an veg. Skatturinn væri of hár
aí hú um, en o; lágur aí lóðum.
Þó myndi hann ekld flytja breyt-
ingatillcgur par u.n að pessu
| sin: i til þess að tsfja ekki fyr-
: ir sampykt frumvarpsins.
Efpi deild.
Þar var Landsbankafrv. ti.1 3.
umr. Höfðu komið fram brt. frá
meiri hl. nefndarinnar, fjármála-
ráðhcrra, Jónasi frá Hriflu og
Ingv. P. Urðu nokkrar umr., en
atkv.gr. var frestað til í dag. Tvö
mál önnur, sem á dagskrá voru,
voru tekin út.
Þingsályktnnaríillaga.
Öryggis- og heilbrigðis-eftirlit
með verksmiðjum.
Héðdnn Valdimarsson flytur
pingsál.-till. um, að n. d. skori á
stjómina . að leggja fyrir næsta
ping lagafrv. um eftirlit með ör-
yggi gegn slysahættu í vterksmiðlj-
um og til að sjó um, að pær séu
heilsusamlegar fyrir verkafólkið.
KaupmaunahafnaFliFéí.
Khöfn, 11. april 1927.
Prestarnir og ellistyrkirnir.
Prestur nokkur í ríkispinginu.
Bindslev, er einn meðal peirra,
sem ákafast hefir barist með
lækkun á eilistyrk. Þóttist hann
hvergi hafa fundið pvi stað í ritn-
ingunni, að menn ættu að sýna
gjafmildi af annara fé. 125 Kaup-
mannahafnarprestar hafa pó skrif-
að undir áskonm til pingsins um
að lækka ekki ellistyrkinn. Segja
peir áskorun pessa runna meðal
annars af peim ótta, sem pcir
hafi fundið að á sér stað hjá
pessu gamla fólki fyrir pvi, að
komast ekki af með pann styrk,
sem hin nýju lög heimila peim.
Prestar pessir hafa pá líka fund-
ið setningu í ritningunhi, er peir
hafa vísað til, sem sé: Elska
sk ltu náunga plnn eins og sjálf-
an pig.
Þarfur félagsskapur.
Það er nýlega stofnað félag hér
í hænum með pví sem aðaltil-
gangi sínum að útvega fátæku
fólki, fjölskyldum með • mörg
böm, ekkjum með börn eða ó-
giftum konum íneð börn, ódýr
og góð húsakynni. Forgöngumað-
ur pessa fé’agsskapar er Viggo
Christensen, borgarctjó i fátækra-
niála í Kaucman.iahö n. Félags-
skapur pessi er óháður öllum
stjórnmáladokkum, og formaður
félagsins er fyrr v. lörcgluctjóri
í Kaupmannahöín, Dgbd:.l.
Styrkur viimulacsi a.
Allur styikur vimu’au ra hef-
ir lækkað mjög frá síðustu mán-
aðamótum, hjá flestum um 1 kr.
á dag. Áður ha.ði vedð greiddur
.styrkur fyrir sun.iu- og he gi-
tíaf a, en sá styrkur fellur nú nið-
ur, og er að eins greiddur styrk-
ur íyrir rú nhelga daga. —- Það
harðnar pví stöðugt í búi hjá
pessum oln’oogabörnum pjóð é-
lagsins.
Nið? srskurDárlðgin.
E tir pád.a hef as: umræður ura
niðurskuroarlögi:! í plngipu. Ekk-