Alþýðublaðið - 01.05.1927, Blaðsíða 4

4
1. MAI
Þeir bjuggu þarna, verkamenn-
imir.
Ég sá þá á kvöldin koma heim
frá vinnu sinni, silalega og sljóa
eftir erfiðið. Þeir drógu fæturna
eftir steinlögðu strætinu, eins og
þeir væru hlekkjaðir við það.
Ég var farinn að hata þetta
bölvaða stræti.
Það var alt af að minna mig á
það, sem ég vissi að var rangt,
en óbreytanlegt.
Á kvöldin æpti það og skrækt|
undan tréskóm verkalýðsins. Mér
fundust hróp þess stundum vera
neyðaróp hungraðra barna. Síunrl-
um fanst mér þau vera þung and-
vörp þurbrjósta mæðra. En stund-
um fanst mér þau líkjast glasa-
glamri, veizlugleði og hlátri,
kuldahlátri þ-eirra, sem sítja sól-
armegin við myrkrafjall örbirgð-
arinnar.
Já, það var glugginn, þessi eini,
sérstaki gluggi, - tvívængjaði,
svarti gluggi.
í dag stóð hann opinn eins og
endranær. Lítið barn lá úti í hon-
um, studdi hendi undir kinn og
starði fram undan sér dimm-
um, dökkum augum. Hárið hrafn-
svart og hrokkið • liðaðist um
vanga og enni.
Þetta barnsandlit, — það var
svo einkennilegt, og þó bar það
sama einkenni og öll önnur börn
í þessum borgarhlutá. Drættirnir
skarpir og djúpir kring um m-unn-
inn og augun lýstu — elli. Elli?
Hvernig gat það átt sér scað?
Ellimörk á ungu barni? Og þó
voru það skýlaus ellimörk.
EUimörk!
Það var eins og ég gæti lesið í
þeim sögu þrældóms, skorts,
kulda, vonleysis, - sögu heillar
undirokaðrar stéttar.
Hvern fjandann var ég eigin-
lega að hugsa um þetta, íslenzk-
ur strákur, óviðkomandi? Og þö
jú, ég hafði séð það sama
heima. Ég hafði séð sönui bams-
andlifin alls staðar. Þau eltu mig,
þessi barnsandlit.
Augun störðu á rnig dimrn og
dökk. En hvað gat ég? Þessu var
ekki hægt að breyta.
O —, ég vissi vél.lhvað sumir
vildu, jafnað-armennirnir. En ég
vildi ekki hafa trú á því. Ég
var líka m-eðlimur í íhalds- eða
„borgara“-félagi h-eima, og ég
undi mér þar vei.
En barns-andliiið!
Hvers v. gna starði það á mig?
Gat það ekki hætt því?
Ég krejhi hnéfann og rétti úr
mér, stakk höndunum i huxnavas-
ana og gekk um gólf.
svikari, en — hann var líka „so-
cialisti“ og hann af rauðara
tæinu.
Ég gekk aftur að glugganum.
Jú, barnsandlitið var þar enn ,þá,
— og mér fanst, að ellimörkin
á því væru enn þá skýrari en
áður.
Ég veifaði til þess meðhendinni
og brosti. „Halló, litli vinur!“
Barnið veiíaði aftúr, en brosti
ekki. Nú, hvað? Ég vildi þó vera
vingjarnlegur!
Já, það var ýmislegt fleira, sem
Arthur hafði sagt við okkur fé-
lagana í vetur og svo bækurnar,
blöðin og flugritin í rauðu káp-
unum, sem hann hafði skilið eft-
ir hjá mér —.
Ég seildist eftir einu ritinu og
byrjaði að lesa. Það var um jöfn-
un og afnám fátæktarinnar og
krafðist þess, að einstaklings-
eignarréttur á framleiðslutækjun-
um væri afnuminn. Ég sökti mér
Tiiður í b-æklinginn.
Aft í einu var ég rifinn óþyrmi-
lega upp úr lestrinum.
Hvað var þetta?
Ég þaut að glugganum, opnaði
hann og teygði mig út.
Það var 1. mcú!
Eftir götunní kom óteljandi
manngrúi í þéttri, vel skip-
aðri fylkingu.
Hljómsveit gekk í broddi fyl-k-
ingar og spi'.aði lag, sem mér
fanst ég kannast við; — já, nú
man ég það. Það var 1922, að ég
stóð fyrir utan Báruna og h-eyrði
óminn af þessu lagi gegn um
opinn gluggann.
Það var efti.r því, sem ég vissi
bezt, - „lnternaiiönale“.
Rauðir fánar, svo hundrúðum
skifti, voru bornir í fylkingunni
svo langt sem augað eygði.
Söngurinn hljómáði, og „kloss-
ar“ vérkalýðsins lömdu strætiö.
Nú voru óp jress: Siguróp kúg-
aðrar .alþýðu,. freísisóp hins fjötr-
aða, h-eröp hins hlekkjaða.
Nasir míriar þöndust út.
Ég vil 'vera með.
Mikið Jangaði mig til að vera
með!
Og ég j>aut í hendingskasti nið-
ur stigann.
Mér var kipt inn í fylkinguna.
■ c.
Ka&sði fáMÍMia.
„Það svella uni þig sigurhljóð;
pað sveimá um þig friðarljóð,
þú bjarta merki, mikla spá
um mannréttindi og frelsisþrá."
Jim Connell.
Það var ekki ég, sem hafði
tek.ið citthvað frá þessum bless-
uðu börnum, nei, -ekki faðir
minn enginn af mínum ættingj-
um, svo að ég gaí verið rólsgur
þess vegna.
En Árthur, sæaskur verkfræð-
ingur, vi rur minn, hafði sagt við
mig um daginn, að sá, sem sæi
mannféiagsrneinin, en vildi ékki.
lækna þau, væri bæði ræfiil og
(Þýðing Jóns Thoroddsens)
í dag safnast hundruð þúsunda
verkamanna saman undir merki
jafnað-armanna, rauða fánanum. í
flestum bæjuin og borgum fylíkja
sér i dag hersveitir rauða fánans.
Þessi fagri fáni ,er í dag borinn
i fararbro/Jdi í skrúðgöngum
verkamanna um allan heim, I dag
blaktir h-ann ylir fylkingu þess
íslenzks verkalýðs, sem veit sinn
vitjunartíma.
r'Oft ler rauði fáninn smáður og
því raiður stundum af þeim, er
sízt skyldi. Fjöldi verkamanna hér
á landi kann enn ekki að meta
sinn eiginn fána. En eftir því, sem
augu verkamannanna opnast,
munu þeir sannfærast um það,
að rauði fáninn e r fyrst og fremst
þeirra eigið merki. Hann er tákn
þeirrar baráttu, er miðar að þvi
að leysa verkamennina úr álög-
um og undan ánauð auðvaldsins,
tákn frelsis og manndóm-s, merki
fyrirheitna landsins og framtíðar-
innar, samvinnunnar og bræðra-
lagsins.
Bióð er undarlegur vökvi, hefir
eitt -af stórskáldum heimsins sagt.
Rauði fáninn er signdur blóði
margra ágætis- og afburða-
manna, er dáiö haf-á píslarvættis-
clauða u-ndir hinu göfuga merki
réttlætisins og bræðra'agsins í
orrustum sínum fyrir hiya kúguðu
stétt, MatteottL í ítalíu, Jaurés
í Frakklandi og Liebknecht i
Þýzkalandi. En þessar eldskírnir
verða til þess, að verkalýður
heimsins ann fána sínum enn
meir, verður enn ótrauðari í o r-
ustunni fyrir bættum kjörum sín-
um og betri Jifnaðarháttum.
Undir merki rauða fánans hafa
margir barist, sigrað og látið lífið.
Ekki í einu landi, heldur öllum,
hefir hann verið dreginn við hún.
Hann er ekki fáni neinnar sér-
stakrar þjóðar eða þjóðflokks.
Hann er fáni allra þeirra, er unna
frelsi, jafnrétti og bræðralagi.
Hann er fáni íagurra hugsjóna.
Undir merki rauða fánans mun
íslenzkur verkalýður sigra í bar-
áttu sinni við fávizkuna, bleypi-
dómaria, eigingirnina og ofstop-
ann. Uridir merki rauða fánans
mun verkalýður alls heimsins
hrósa sigri. Undir þessu göfuga
merki munú þjóðirnar í framtíð-
inni taka höndúm saman að end-
'aðri orrustu og sigri loknum. Þá
mun rauði fáninn verða friða^fáni
alls heim.ins. Þá munu a!lar þjóð-
ir taka undlir hillingaróöinn:
„Þér lýtur allur lýðsins her,
i lífi og dauöa fyigir þér;
i von og ótta, sérhvert sinn
hann syngur glaöur Ibfsöng þinn.“
St. J. St.
Kröfurnar í dag.
Nefndir þær, sem kosnar h-afa
verið af verklýðsfélögunum til'
undirbúnings 1. maí, hafa komið
sér saman um að bera í kröfu-
göngunni spjöld með eftirfarandi
áletrunum:
Vinnan ein skapar auðinn.
Atvinnubætur gegn atvinnu-
leysi!
Fátækt • er enginn glæpijr.
1. maí er dagur verkalýðsins.
Yfirráðin til alþýðunnar!
Fullkomið eftiriit með öryggi
skipa!
Vökulögin beztu lögin. Áfram
þá braut!
Barnaheimili handa munaðar-
lausum börnum!
Líftrygging sjómanna hækki!
Einkasala á afurðum landsins.
Burt með áfengið úr landinu!
Hollar íbúðir fyrir alla!
Elliheimili handa uppgefnu
fólki!
Kjósið aldrei íhaldsmann!
Lögtryggður hvíldartími á sjó
og landi!
Engan skatt á þurftarlaunum!
Engan réttindamissi vegna fá-
tæktar!
Engin helgidagavinna!
Réttlætið riki! Ranglætið víki!
Réttláta kjördæmaskiítin-gu!
Enga tolla á nauðsynjavörur!
Enga stöðvun atvinnuveganna!
8 tima vinna, 8 tíma svefn, 8
tíma hvíld!
Kosningarrétt 21 árs jafnt fyrir
al!a!
Auð\a4dið skamtar útsvörin!
Vinnum að aukinni mentun.
Hún skapar vald.
Alpjóðasöngurinn.
(Internationale)
Fram þjáðir mtíixn í þúsund löndum,
sem þekkið skortsins glímutök!
Nú bárur frelsis brotna á ströndum
og boða kúgun ragnarök.
Fúnar stoðir burtu vér brjótum!
Bræður! Fylkjum nú liði í dag!
Vér bárum fjötra^en brátt nú hljótum
að byggja réttlátt þjóðfélag.
Þó að framtíð sé falin,
grípum öruggir geirinn í hönd,
þvi Internationale
lengirkraíta frá ströndu að strönd.
Á hæðum vér ei finnum írelsi
hjá fúrstum eða goðaþjóð;
nei; sameinaðir sundrum helsi
og sigr.um, því ei skortir móð.
. Alls hins stolna aftur vér krefjumst;
ánauð þoiir hugur vor; trautt,
og sjálfir bi’átt vér handa hefjumst
og höumun, meðan járji er rautt.
Þó að framtíð o. .s. frv.
Vér efum. lagabrögðum lieittir
og byrðar vor’ar þyngdar meir,
en auðmenn gahga gulli skreyttir .
og gózi saman raka þeir.
Nú er tími tii dirfsku og dáða.
Vér dugum, — þiggjum ekld af náð!
Látum, bræður! því réttlætið ráða,
svo ríkislög vor verði skráð.
Þó að framtíð o. s. frv.
íhald
- þýðir afturhald, barátta gegn öllu
nýju, méntun, framsókn og framför-
um. Rás viðburðanna dæmir íhaid-
ið til dauða og skapar jafnaðar-
stefnu.
Útgefandi:
l.-mai-nefnd Fulltruaráðs
verldýðsfélaganna.
Ábyrgðarmaður:
Björn Bl. Jónsson.
Álþýðuprentsmiðjan.