Alþýðublaðið - 05.01.1939, Blaðsíða 1

lagar!
Munið jólafagnað fé-
lagsins annað kvðlð.
Sæklft ykkar eigin
skemmtanir.
ALÞÝÐUBLADIÐ
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
XX. ÁRGANGUR
FIMTUDAGINN 5. JAN. 1939
UTGEFANDI: ALÞYÐUFLOKKURINN
3. TÖLUBLAÐ
fleildsalar nelta að gef a verðlags-
nefnd skýrslar nm áiagningu ftelrra
-Þelr virðast sjálfir vilja
hvaða landsliSgum peir
ákveða pað9
sknlí hlýða.
verður að beita gegn"
jeirn ákvaBðnnnm nm dagsektir.
—.—;—•'- »
VERÐLAGSNEFNDIN hefir undanfarið unnið að því að
safna áð sér skýrslum um verzlunarálagningu i heild-
sölu og smásölu á þeim vörutegundum, sem henni var fal-
ið að rannsaka, en þessar vörutegundir eru vefnaðarvörur,
byggingarefni og búsáhöld.
Hafa flestar verzlanir brugð-
ist fljótt og vel við og sent all-
ar þær skýrslur, sem nefndin
hef ir farið fram á að sér væru
sendar. • * :: .;/¦• & ' ~ ; c '
Einkum hafa smákaupmenn
og kaupfélögin orðið vel við
þ'essum sjálfsögðu : tilmælum
nefndarinnar.
ríiris vegar, .vfcðast heildisalar
hér t Réyk|av% ýiija stríð við
neíndiniáj — og ætla sér að ái-
kvébö sjálfir hvalða Iðgiuim þeir
M-ýði. Virðalst ptejsisir imenin hafa
bteinlínis koimið sér saimam lum
¦a|ð virða að vettugi krofur nefhd-
arinnair, að því er skýrslluit frá
peiim snertir, og toaía þeir, eftfo
pvi !£Íem AlÞýíluiblaðitnu hié& yfer
ið skýrt frá, haft, í hótlumuan um
a!ð beita ¦ölluim þeiim nieðu'luim,
Eiem 1 þehirial valdi istæðiu, tíl pess
aíð Josnai, Htndaln þeirri skyldu,
sem á þeta hvílir í þessluim efn-
um. Þeir" háfa enn ekki sent
ýnrsiar pær iskýrstar, isem fairið
hefir verið frialm á frá þeirra
MÞÝÐUBIAÐIÐ
Neðanmðlsgrelnln iíflan.
Dr. Funk atvinnumálaráðherra
Hitlers,
jSTeðanmálsgrein Alþýðublaðs
ins í gær og í dag, „Tuttugu
árum eftir heimsstyrjöldina"
fjállar um hinn gífurlega upp-
|a»g Jfeýzkalands á árinu, sem
Iéið, og fyrirætlanir þess um að
gerá alla Mið- og Suðaustur-
Eyropu norðan frá Eyrarsalti
ö| Norðursjó og . suður að
Svartahafi og Bospofus áð**
þýzku áhrifa- og atháfnasvaeði
bæði í pólitísku bg viðskifta-
legu tilliti. ' ' ^ -„
hendi, endia pott peian hafi verið
gefinin ákveðiran fnestlur til piesis
a)ð sikila síkýrsliuniujm — og alð sá
fnesitluir sé fyriir Jöngu liðinn, en
hainm var ti'l 30. nóvember síðast
líðinn,
pesisi : lafetaða heMisa'lanraai
gtagnvárt verðlag-sinefndinini virð-
is<t mjög einkennile^. HverjM
hiafal peir að Jteyna? Hvalð er piað,
sem peir vilj'á fela? Og ætla pieir
sér Jþá dníl, að peim sé leyft ein-
lum tað ákveða það, hvaða liands-:
Jögiuan peir viljia hlýðai eða eigi?
Pað verðiuir að te'ljast sjálfsagt,
að verðlaigsmefndin syni heildlsöl-
luwuim fuTla alvöiw í pessoi imáli,
og ekki jiær nokkiurri átt lainnað,
en-'-jffð sömlu lög yérði íátin gatoga
yfir þé bg kaiupmenn og kaiup-
félðg.i llamdittu>. Nefndin hiefir
vtód' til að beita heildsálana dag-
sektlum isaimkvæmt lðgum, par til
peir haifa' fiuilnægt skyldu isinni
lum að senda lumibeðnar skýrisluf
tiíl nefpdarinfnar. Það virðisit síst
ástæða1 fil . peisjs að pola hieild-
söluim ofriiki, pvi að talið er og
siannað með ðhrekjalndi tölllum, að
pað erto aðalllega peir, sjem halda
luppi dýrtiðiami hér í Reykjiavík
nieð óhæfilegri álagningu. Virð-
ist o,g sú frtaimkoima peiirra, Jsiem
uér hefir verfð i-ýist, benda til
peast, að peir vilji ekki leggja
plðggin á borðið. Væri pó hér
tiilvallð tsekifæri fyrir pá- tii að
iafsa'nna Mlyrðtegarnair lum ó-
hæfilega álagnimgu peirra, ef
Man'gar værto'.
Verðliagsnefnd verðuir að vera
stairfi isínu trú. Ef pær ráðlstaf-
aaiir, sem ríkisva.1dið gerir til að
verjai pegnalna gegm yfí'rgamgi
eimstiakrai imamma éða eimistiakrð;
stéfta, verðai að enigiu, pá er illa
faifið — og stafar af pví stór-
hætta fyrir lyðræðið.
Það skal að lokum sagt. að
full ástæða virðist vera til þess
að verðlagsnefnd sé falið að
hafa eftirlit með verðlagi á
fleiri vörutegundum en þegar
hefir verið ákveðið.
Fjöida margir menn haffa biund-
ið miklar vonir við vefðl'aigsi-
nefndina lum varmir gegm óhæfi-
legri álagmmigiu. Þaið sitendur í
vaidi mefndárimmalr sjálfrax, hvort
hiúm bregst pessum vomumi1.'
Drottnimgtn
fðr frá KBlupmattmahðfn kl. 10
í gasnmprgiirn.
SúöSo
er her, fer 13. p .m. í hrijig-
íerð v»sitMx imix,
Fór fíá félaga
sínnm dandvona
undir bíl.
Jðn finnnstelnsson að
koma tll meðvitnnðar.
ÞAÖ hefir nú komið á dag-
inn, að tveir menn hafa
verið í bílnum, sem hvolfdi í
fyrri nótt á veginum milli Sel-
áss og Árbæjar. Hinn maður-
inn, Magnús Júlíusson, Véstur-
götu 20, eigandi hösins, slapp
ómeiddur að kalla.
Lögreglan vissi ekki um það
fyr en um hádegi í gær, að
mennirnir hefðu verið tveir,
því að Magnús ranglaði burtu
frá slysstaðnum og fanst ekki
fyr en um hádegi í Fífu-
hvámmi, en þangað hafði hann
komið á þriðja tímanum um
nóttina.
Höfðu þeir félagar haft með
sér tvær fiöskur af áfengi og
höfðu nærri lokið úr þeim.
Við lögreglurannsókn bar
Magnús það fyrst, að hann
hefði ætlað inn á Baldurshaga
til þess að kaupa sígarettur, en
er hann var kominn út úr bíln-
um hafi Jón ekið af stað og
skilið sig eftir. Sagðist hann þá
hafa eít hann, þangað til hann
hvarf sjónum hans.
Seinna tók hann þennan
framburð til baka og skýrði
þanhig frá:
Á Geithálsi hafði hann eftir
beiðni Jóns lofað honum að
stýra. Ök Jón hægt í fyrstu, en
er komið var yfir Selás jók
hann ferðina.
JJm slysið sjálft kveðst
Magnús mjög h'tið muna. Seg-
ist hann hafa rankað við sér,
er hann vár að skríða utan í
vegarbrúninni.
Sá hann þá Jón félaga sinn
liggja úndjr braki úr stýrishús-
inu. Hélt hann að Jón væri
dauður og varð mjög skelfdur.
Hafði hann þá reikað um mó-
|na. En er hann sá, að fólk var
komið á slysstaðinn, þóttist
hann viss um, að það myndi
taka Jón og gékk ofan að Fífu-
hvammi.
Málið er ekki fullrannsakað
ennþá.
í dag er Jón Gunnsteinsson
heldur betri. Hefir hann með-
vitund annað slagið.
Sigmfol Sigtryggssyni tektor
hafai verjið veiittair 10 þúslumd
kránur úr Mönstedis isjoði tM út-
gáfiu . damsk-J)ýzfcrair orðabofcar.
FO.
Ei
Iðnar hafn-
!é til hafo>
arbóta.
Capitol, þinghúsið í Washington, þar sem Boosevelt hélt ræðuna.
150 ftós. Ir. til 20 ára.
Afborgunarlaust fyrstB
5 árin.
STJÓRN Eimskipafélags ís-
lands hefir samþykt að
gefa hafnarsjóði kost á láni úr
eftirlaunasjóði félagsins, alt að
150 þúsundir króna til alt áð
20 ára með 6%% ársvbxtum,
affallalaust. er varið vefði til
uppfyíiittgár á höfninni »ta«*
verðri,
Var þetta rætt fyrst á hs
arstjórnarfundi 20. f. m., en
an var hafnarstjóra falið að
hafa tal af stjórn Eimskipafé-
lagsins ura málið,
Á hafnarstjórnarfundi á
gamlársdag skýrði hafnarstjórí
frá því, að hann hefði talað yið,
framkvæmdastjóra Eimskipa-
félagsins og væri ékkert til fyr«
irstöðu fyrir því að lánið feng*
ist. Var hafnarstjóra falið aö
leita samþykkis ríkisstjórnai'
fyrir lántökunni.
Roosevelt
sina um
segir meiningu
einræðisrikin.
Þlngsetningarræða f orsetans f gær vek-
ur fádæma athygli hvarvetna um helm.
LONDON í morgun. FÚ.
ÐÆÐA, sem Roosevelt
¦¦¦*' Bandaríkjaforseti hélt
£ gær við setningu Banda-
ríkjaþingsins, hefir vakið
meira umtal í heimsblöðun-
um én menn vita dæmi til
um nokkra ræðu, sem
stjórnmálaforingi hefir
haldið.
Þýzk blöð eru afarreið og
kalla forsetann ýmsum ó-
þvegnum nöfnum, telja
hann vitandi vits stefna að
því, að efna til styrjalda og
segja að árásir hans á ein-
ræðisríkin séu gerðar til a8
breiða yf ir það, hve ástandið
sé ótrygt innanlands í
Bandaríkjunum.
Frönsku blöðin aftur á móti
láía bfa^rvel yfir ræðunni og
segja, að hún sé hvorki meira
né minna en fullkomin siðferði-
leg skuldbinding um að styðja
lýðræðið hvár sem er i heimin-
um.
Bandaribin siðferðislega
skQldbnndintiiaðvernða
friðinn.
í ræðu sinni sagði forsetinn,
að Bandaríkjn væru siðferðis-
lega skuldbundin til þess að
varðveita friðinn og menning-
arhugsjónir hins vestræna
heims. Bandaríkin væru ávalt
tilbúin til þess að semja um af-
vopnun við aðrar þjóðir, en það
væri ekkert hægt að gera í
þeim efnum meðan til væru
ríki, sem neituðu að gera út um
ágreiningsmál sín með öðru en
vopnavaldi.
Fonsetiinn saigði enn fremiur:
Undaingengiin neynislla hefir kant
osís, hvað vér eiguim ékki að
gera, og yfiír&tiamdaindi styrjaldir,
ha$a kent osis, hvað vér eiguim
að gerai. Vér verðluim að vera við-
búnir því. Þaið er of seijnt að
fara aið búasit uim, þegar ára> er
Jiaifin, og vér höfum lært það, að
áráisitr byrja nú. tneð ároðiri
fllutleysið má ekki verða
ðbein hiálp við fjand-
menn lýðræiisins.
Þá tialaði bamn wa. hlutleysi
Baaidaríkjainina og siagði, að þaið
'væri gott og blesisað, en það yrði
þó jainm að baÆa gát á þvi, að
petta Mutleysi yrði ekki óbeiai
hjállp Við fjandmenn lýðræðisin's.
Hann ilagði áherzlu á, hve alvar-
¦lfjgir tfexnamir vaeriu og sagði, að
fyrsta skyldain, sem rai biði
Bandaríkjanna, væri síu, að brúla
bilið imilli fjármagnsÉnis og folksr
Snsi; enm þá væri f jöldi aitviwntu-
lauisra manna, og þO að atviininu-
leysingjahjálpin hefði kostaíð
stjórnilna of fjár, þá væriu rikis-
skiuWirnar ekki meiri niú en 1929.
ístandið i einræðisrikj-
unum.
Hann taildi, að aiuka þyxfti
tekjiur rikisins ur 60 imilljörðtum
íaoUarai á &d upp( i 80 mjll|arðia
doUara. Getmim við gert þetta' í
lýðræðisirid, splufði forsetinn, og
getlum við kept við eJnræðistrlfe'
in? 1 einræðisirikjiuinfum mundi
islÍBt átak' vera gert á kostruid .
allraandlegraverðmæra, á kostlr-
að þeirra dýrmæitiu réttinda iací
megai segja- imeiningu :stoa, f-
kositnað trafrelsislnsi, á totaá^
alfe mamnlegs virðwleikia, þvi
hann er fariinn veg aillrar vemld-
laai í etoræMsríkjiuwiuim, Þar sem
það kostiair alð vera lekinn i
þræl'kluinalrherbúðiir, að láto sj§.
sig á göttÉ með röngpm tíláigrajmn*.
Það er þettia, sem vér viljuin
komiaj i vpg fyrir, og vér vffljtírö
teyggja það, að vér og b&m vw
gietium lifáð i asndrúmi&lofti frels-
isins isem lifaindi, htugsiaindi. og.
lábyrgir menn, og tii þesls verð!p»
vér' að vena fiúsir tffl alð taka á
osls naiuðsynilegair byrðaa'.
I OA€. ~
NætluirJækhiir er Dainíel' Fjel^
srted, Hverfisg&tiu 46, sími 327^,
NætUrvörðiur er í Laugaveg*-
og Ingólfsapóiteki.
CTVARPIÐ:
19^0 Lesin dagiskrá næstlu viaK
Hpmplötiur: Létt lög.
1950 Fréttir. •
20,15 Erindi: Áhfjf k'vikmyfrda á
börn og (umgliingia (dr. Sf-
imon Ágnisitaso(n)i
20,40 Einleikttr á fiðliu ÍÞðiöirmn
Guðiruundstson). . .
21,00 Frá útlöndtom.
21,15 OtvBirpshijomisiveitin lelfcuir.
21,40 Hljomplötiuir; Andieg, tonl^
22.0Q FréttáágrJp.