Alþýðublaðið - 05.01.1939, Síða 1

lagar!
Mnnið jólafagnað fé-
lagsins annað kvðld.
Sækið ykkar eigln
skemmtanir.
ALÞÝÐUBIAÐIÐ
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
XX. ÁRGANGUR
FIMTUDAGINN 5. JAN. 1939
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
3. TÖLUBLAÐ
Heildsalar nelta að gefa verðlags-
nefnd skýrslnr nm álagniigi peirra
——..■»■■■■———■—
Þeir virðast sjálfir vilja ákveða það,
hvaða landslðgnm fieir skuli hlýða.
Verðlagsnefnd verðnr að beita gegn*
þeim ðkvæðnnnm nm dagsektir.
——-----—■———
VERÐLAGSNEFNDIN hefir undanfarið unnið að því að
safna að sér skýrslum um verzlunarálagningu í heild-
sölu og smásölu á þeim vörutegundum, sem henni var fal-
ið að rannsaka, en þessar vörutegundir eru vefnaðarvörur,
byggingarefni og búsáhöld.
Hafa flestar verzlamr brugo-
ist fljótt og vel við og sent all-
ar þær skýrslur, sem nefndin
hefir farið fram á að sér væru
sendar. L
Einkum hafa smákaupmenn
og kauþfélögin orðið vel við
þessum sjálfsögðu tilmælum
nefndarinnar.
Hins vegar virðast heildsalar
hér í ReykjaVík vilja sfxið* við
nefndinai — og ætla sér að á-
kv©ð@ sjálfir hvalða tögum þeir
hlýði. Virðast þesisir menn hafa
beihlínis toomið sér sölmain |um
aið virða a'ð vettugi kröfur nefnd-
arinnar, að þvi er skýrsliuir, frá
þeiim snertir, iog hafa þieir, eftir
þvi, 'sfem Alþýðublaði'nu hefir ver-
ið 'skýrt frá, haft í hétiumim um
alð beita ölliuim þeirn meðulum,
eiern i jjieirnai validi stæðu, tí.1 þess
að ilosna undain þeirri skyldu,
sem á þcim hvflir í þesslum lefn-
uan. Þeir hafa enm ekki sent
ým&ar þær 'skýráur, sem fairið
liefir verið frialm á frá þeirra
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Neðanmálsgreinin i dag.
• x' J ^ ! • 1 ...... "T 'k
Dr. Funk atvinnumálaráðherra
Hitlers.
Neðanmálsgrein Alþýðublaðs
iris í gær og í dag, „Tuttugu
árum eftir heimsstyrjöldina“
fjállar um hinn gífurlega upp-
gang Þýzkalands á árinu, sem
léið, og fyrirætlanir þess um að
gérá alla Mið- og Suðaustur-
Evrópu norðan frá Eyrarsalti
óg Norðursjó og suður að
Svartahafi og Bosporus að
þýzku áhrifa- og atháfnasvæði
beeðí í pólitísku ög viðskifta-
legu tilliti.
hendi, enda þðtt þeim hafi verið
gefinn ákveðkun fæstur tíl þesis
a)ð ski'Ia skýrslunum — og alð sá
frestuir sé fyrir löngu liðdinn, en
hiainn var tíl 30. nóvember síðast
liðinn.
Þessi tafs'taða heiMisatenna
grignvart verðlajgsnefndiwni virð-
ist mjög einkennileg. Hverju
hlafal þeir að ieyna? Hvað er það,
sem þeir vilja fela? Og ætla þeir
sér þá dtól, að þeim sé lieyft ein-
tóm að ákveða það, hvaða lands-
Jögtóm þeir vilja hlýða eða eigi?
Það verður áð teljast sjálfsagt,
að verðlagsnefndin sýni heildlsöl-
unum fulla alvömt í þesisu máli,
og ekki nær nokkurri átt ainnað,
en áð sömU lög verði látixi ganga
yfir þá og kaupmenn og kaup-
félög i Iiandi'nU. Nefndin hefir
va'.d tíi að beita heildsalana dag-
sektum isamkvæmt lögum, þar til
þe'ir hefa fu'llnægt skyldu sinni
tóm að senda umbeðnar skýnslur
tíl nefndarirunair. Það virðist sist
ástæða tíl þess að þola heild-
söiium ofríiki, því að talið er og
sannað með óhriekjandi tölum, að
það eriu aðrillega þeir, sem halda
uppi dýrtíðmni hér í Reykjavík
með óhæfiliegri álagningu. Virð-
ist og sú friamfooima þeirra, Sem
hér hefir verið lýst, henda tíl
þesis, að þeir vilji ekki ieggja
plöggin á borðið. Væri þð hér
tilvalið tæikifæri fyrix þá tíl að
afsanna fullyrðingarnar um ó-
hæfiliega álagnmgu þeirra, ef
xmngar væru.
Verðllagsnefnd verður að vera
starfi sínu trú. Ef þær ráðlstaf-
anir, sem rikisvaldið gerir til að
verja þegnana gegn yfirgangi
einstakra imainna eða eintstekra
stétta, veiða að enigu, þá er illa
faifið — og staifair af þvd stðr-
hætta fyrir lýðræðið.
Það skal að lokum sagt. að
full ástæða virðist vera til þess
að verðlagsnefnd sé falið að
hafa eftirlit með verðlagi á
fleiri vörutegundum en þegar
hefir verið ákveðið.
Fjölda margir menn hlaífa blund-
ið mifolfflr vonir við vetðlagsr
nefndina um vaimir gegn óhæfx-
legri álagnin)gu. Þaið sitenidur í
vfflidi nefndariimar sjálfrar, hvort
riún biiegst þes'stóm vonum.
Dnottoiiiigiin
för frá KaUpmaininahöfn ld. 10
í gærmo rgun.
Súðta
er hér, fer 13. þ .m. i hring-
flerð vesitox tóm,
Fór frá félaga
mm dauðvona
undir bil.
Jðn Gunnsteinsson að
koma til meðvitundar.
AÐ hefir nú komið á dag-
inn, að tveir menn hafa
verið í bílnum, sem hvolfdi í
fyrri nótt á veginum milli Sel-
áss og Árbæjar. Hinn maður-
inn, Magnús Júlíusson, Vestur-
götu 20, eigandi þílsins, slapp
ómeiddur að kalla.
Lögreglan vissi ekki um það
fyr en um hádegi í gær, að
mennirnir hefðu verið tveir,
því að Magnús ranglaði burtu
frá slysstaðnum og fanst ekki
fyr en um hádegi í Fífu-
hvammi, en þangað hafði hann
komið á þriðja tímanum um
nóttina.
Höfðu þeir félagar haft með
sér tvær flöskur af áfengi og
höfðu nærri lokið úr þeim.
Við lögreglurannsókn bar
Magnús það fyrst, að hann
hefði ætlað inn á Baldurshaga
til þess að kaupa sígarettur, en
er hann var kominn út úr bíln-
um hafi Jón ekið af stað og
skilið sig eftir. Sagðist hann þá
hafa elt hann, þangað til hann
hvarf sjónum hans.
Seinna tók hann þennan
framburð til baka og skýrði
þannig frá:
Á Geithálsi hafði hann eftir
beiðni Jóns lofað honum að
stýra. Ók Jón hægt í fyrstu, en
er komið var yfir Selás jók
hann ferðina.
Um slysið sjálft kveðst
Magnús mjög lítið muna. Seg-
ist hann hafa rankað við sér,
er hann var að skríða utan í
vegarbrúninni.
Sá hann þá Jón félaga sinn
liggja úndir braki úr stýrishús-
inu. Hélt hann að Jón væri
dauður og varð mjög skelfdur.
Hafði hann þá reikað um mó-
ana. En er hann sá, að fólk var
komið á slysstaðinn, þóttist
hann viss um, að það myndi
taka Jón og gekk ofan að Fífu-
hvammi.
Málið er ekki fullrannsakað
ennþá.
í dag er Jón Gunnsteinsson
heldur betri. Hefir hann með-
vitund annað slagið.
SigurM Sigtryggssyni Iektor
hjafa' vteriö veiittar 10 þúaund
krónur úr Mönsteds sjóði tii út-
gáfu dansfo-jiýzkrar oröaibókar.
FO.
’■ > ; • v* ' n,
i f, -.1 ■(tmm
ímmrnmmt $ § § igp
yxi:

Capitol, þinghúsiS í Washington, þar sem Roosevelt hélt ræðuna,
Eimskip Iðnar hafn-
arsjðði fé til hafn-
arbðta.
150 pds. kr. til 20 Ara.
Afborgunarlaust fyrstn
5 árin.
STJÓRN Eimskipafélags ís-
lands hefir samþykt að
gefa hafnarsjóði kost á láni út
eftirlaunasjóði félagsins, alt að
150 þúsundir króna til alt að
20 ára með 6%% ársvöxttóm,
affallalaust. er varið verði til
uppfyllingár á höfninni utan*
verðri.
Var þetta rætt fyrst á hafn-
arstjórnarfundi 20. f. m., en síð-
an var hafnarstjóra falið að
hafa tal af stjórn Eimskipafé-
lagsins um málið,
Á hafnarstjórnarfundi á
gamlársdag skýrði hafnarstjórí
frá því, að hann hefði talað við
framkvæmdastjóra Eimskipa-
félagsins og væri ekkert til fyr-
irstöðu fyrir því að lánið feng-
ist. Var hafnarstjóra falið að
leita samþykkis ríkisstjómar
fyrir lántökunni.

Roosevelt segir meiningu
sina um einræðisríkin.
Þingsetningarræða f orsetans f gær veh-
ur fádæma athygli hvarvetna um heim.
LONDON í morgun. FÚ.
ÆÐA, sem Roosevelt
Bandaríkjaforseti hélt
í gær við setningu Banda-
ríkjaþingsins, hefir vakið
meira umtal í heimsblöðun-
um en menn vita dæmi til
um nokkra ræðu, sem
stjórnmálaforingi hefir
haldið.
Þýzk blöð eru afarreið og
kalla forsetann ýmsum ó-
þvegnum nöfnum, telja
hann vitandi vits stefna að
því, að efna til styrjalda og
segja að árásir hans á ein-
ræðisríkin séu gerðar til að
breiða yfir það, hve ástandið
sé ótrygt innanlands í
Bandaríkjunum.
Frönsku blöðin aftur á móti
láta hfaífvel yfir ræðunni og
segja, að hún sé hvorki meira
né minna en fullkomin siðferði-
leg skuldbinding um að styðja
lýðræðið hvar sem er í heimin-
um.
Bandartkin siðferðlslega
sknldbnndin til að vernda
friöinn.
í ræðu sinni sagði forsetinn,
að Bandaríkin væru siðferðis-
lega skuldbundin til þess að
varðveita friðinn og menning-
arhugsjónir hins vestræna
heims. Bandaríkin væru ávalt
tilbúin til þess að semja um af-
vopnun við aðrar þjóðir, en það
væri ekkert hægt að gera í
þeim efnum meðan til væru
ríki, sem neituðu að gera út um
ágreiningsmál sín með öðru en
vopnavaldi.
Forsetiwn sfflgði enn fremur:
Undfflngengin neynsla hefir foent
oss, hvfflð vér eiguim elrki a,ð
gera, og yfimsfawdaindi styrjaldir
hfflfa foent osis, hvað vér eiguwi
fflð gera. Vér verðtóm fflð vera við-
búnir því. Þaið er of seiint að
farffl aiði búast um, þegair áró)s er
hwfiw, og vér höfUm lært það, aið
áraisir byrjffl nú wueð áróðri.
Ilutlejrstð mð ekki verða
óbein hjálp við fjand-
meun lýðræðisins.
Þá tffllaði hawn um hlutleysi
Bfflnd'arifojawwa og sagði, aið það
‘væri gott og bilessað, en það yrði
þó jafnaw að hafia gát á þvi, a;ð
þetta Mutleysi yr,ði eMd óbeiin
hjálp 'ríð fjfflndmienn lýðræðiisins.
Hfflnin iagði áherzlu á, hve alvar-
'legir timamir væru og sagði, a'ð
fyrsta skyldaw, sem nú biði
Bfflndaríikjawna, væri sú, að brúá
bilxð milli fjármagnsiitnis og flóiliksr
insi; enw þá væri fjöldi ffltviwWu-
lausra mawna, og þó að aitviinwu-
leysingjahjálpin befði fooistafð
stjómina of fjár, þá væru riikis-
sfouldirnar ékiki meiri nú en 1929.
ístandit t efnræðlsrfkj-
unum.
Hann táldi, að auka þyrfti
fekjur ríikisisns úr 60 milljörðum
dollara á óri upp, i 80 irdlljarða
dollara. Getum við gert þefcto i
lýðræðisriki, splurði florsetiinn, og
getum við foept við einræðiarfk'
in? í einræðisrifojuwum mundi
slfkt átaik vera gert á kostnt,5
fflllraandlegraverðfmæta, á kostn-
að þeirra> dýrmæfcu réttindffl' að
mega segja- miemilnjgu sátoa, á
kostnað trúfrelsi'siins, á kostoaí)
álls mawnlegs virðuleifoa, því
hann ér fariwn veg aillrar verald-
úr í einræðisrikjuwum, þair sem;
það foostar alð vera relkinw i
þrælkunalrherbúðir, að láta sjó
sig á götu með röngum Wájgi-ajnwa.
Það er þetfca, sem vér viljum
komiffl í vpg fyrir, og vér viljum
tryggja það, alð vér og böm vor
getum lifað i aindrúmislofti frels-
isiws isiem iifanidi, hugsalndi og
ábyrgir menn, og til þesls verðum
vér að vera flúsir til alð taka á
oss nauðsynlegar byrðfflr.
I OA«.
NæturJæknir er Daniel Fjeld-
afced, Hverfisgötu 46, sirni 3272-.
NæíUrvörður er I Laugavegs-
og Ingólfsfflpóiteki:.
ÚTVARPIÐ:
19,20 Lesin dagsforá næsttó vifou-.
Hljómplötur: Létt lög.
19,50 Fiéttir.
20.15 Eriwdi: Áhrif kvilkmynda á
böm qg lungUwgia (dr. Sí-
mon Ágústason).
20.40 Einleifour á fiðlu (Þórarinn
Gtóðmundsson).
21,00 Frá útlöndum.
21.15 Otvarp'shljóniisveitíw teifour.
21.40 Hljómplötwr: Awdleg tónl.
22,00 Fréttaágrip.