Alþýðublaðið - 06.01.1939, Blaðsíða 1
lagar!
Munið jólafagnað fé-
lagsins í kvðld kl. 8,30
Sækið ykkar eigin
skemmtanir.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
XX. ÁRGANGUR
FÖSTUDAGINN 6. JAN. 1039
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
4. TÖLUBLAÐ
Fjárhagsáætlun bæjarins ber o
nriegan vott n
Útsvðrin hækka um 375 þds. krónur.
Fasteignagjðldin hækka um 246 þiis. kr.
-.-.-»•-.
Skuldlraar vaxa mikið ár frá ári.
Ekki gert ráð fyrir neinum nýjum bygging-
um eða framkvæmdum til atvinnuaukningar.
P JÁRHAGSÁÆTLUN Reykjavíkur ber þess ömurlega
»1 vott, að hér er ekki um að ræða framkvæmdaþrek
eða úrræði til bóta á kjörum bæjarbúa.“
„Gjöld þeirra til bæjarsjóðs eiga að hækka inn rúmar 625
þúsund krónur, og væri það út af fyrir sig ekkert tiltökumál, ef
lún aukna skattabyrði stafaði af því að ráðast ætti í framkvæmd-
ir, sem miðuðu að aukinni atvinnu í bænum.“
„En svo er ekki. Fjárhagsáætlunin, sem hér hefir ver-
ið lögð fyrir bæjarstjórn- ber þess engan vott, heldur þvert
á móti. Hinir auknu skattar á bæjarbúa stafa aðeins af
auknum útgjöldum við stjórn bæjarins, fátækraframfærslu
o. s. frv.“
„Þá ber þessi fjárhagsáætlun vott um það, að skuldir
bæjarins hafa aukist um 1 milljón króna á árinu 1937 og
vafalaust mjög mikið á s.l. ári.“
Þetta sagði Stefán Jóh. Stef-
ánsson á bæjarstjórnarfundi í
gær við 1. umræðu um fjár-
hagsáætlun bæjarins og stofn-
ana hans. Hafði borgarritari
fylgt fjárhagsáætluninni úr
hlaði með nokkrum orðum, en
borgarstjóri liggur enn veikur.
St. J. St. sagði enn fremur:
,,Á fjárhagsáætluninni er
gert ráð fyrir 50 þúsund króna
hækkun vegna aukinna vaxta-
greiðslna bæjarsjóðs. Þetta
sýnir, hve skuldir bæjarins
hafa aukist undanfarið, og þó
ekki fyllilega. Það er kunnugt
að bærinn hefir safnað allmikl-
ALÞTÐU6LAÐIÐ
Neðamðlsgreinln i dag.
Sigurður Einarsson dósent
skrifar neðanmálsgrein í blaðið
í dag um Montague Norman
aðalbankástjóra Englands-
banka, sem mikið hefir verið
talað um undanf^rna, daga í
sambandi við för hans til Berlín
og viðræður við Dr. Hjalmar
Schacht; aðalbankastjóra þýzka
ríkisbankims.
um skuldum hjá Sjúkrasamlagi
Reykjavíkur og byggingarsjóði
verkamanna. Af þessum skuld-
um mun enn ekki hafa verið
krafist neinna vaxta, en það má
fyllilega gera ráð fyrir því, að
þessar stofnanir geti ekki til
lengdar látið þessar skuldir
standa, án þess að fá vexti
greidda af þeim — og þá verð-
ur 50 þús. króna hækkunin á
fjárhagsáætluninni alt of lítil.“
„Þá er þess að gæta. að þó að
bærinn hafi haft innhlaup í
bæjarins orðnar svo miklar.
ustu árum, þá eru lausaskuldir
bæjarins oorðnar svo miklar,
að alt bendir til þess, að erfið-
lega muni ganga á þessu ári að
fá slík lán — og hvar erum við
þá staddir með rekstur bæjar-
ins? Það er bersýnilegt, að
(Frh. á 4. síðu.)
nefndinni bárust.
Styrkurinn á að nema alt
að 200 þúsundum króna, og
fá 22 einstaklingar og félög
styrkinn til kaupa á 26 bát-
um, alt frá trillubátum og
upp í 80 smálesta báta.
Nefndin ákvað að veita styrk
til byggingar á 4 stórum bát-
um, 50—80 smálestir að stærð,
15 bátum 12 smál. til 30 smál.,
4 bátum 4 og 5 smálestir og
loks skyldi styrkt bygging 6
trillubáta með kr. 400,00 á bát,
Styrkurina til gtærri bátaana
Víötækar njósn-
ir fyrir nazista
i dðnsbu leyni-
logreglnnni.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins.
Katjpm.höfn í morgun.
ÍÐTÆKAR njósnir, sem
* afhjúpaðar hafa verið
innan dönsku leynilögregl-
unnar, vekja hér mikinn ó-
hug. Hefir einn leynilög-
reglumaður, Max Pelving
að nafni, sem uppvís hefir
orðið að því> að gefa nazist-
um þýðingarmiklar upplýs-
ingar um þýzka flóttamenn
í Danmörku, verið tekinn
fastur, og öðrum verið vikið
frá starfi að minsta kosti um
stundarsakir.
Hefir Max Pelving notað sér
aðstöðu sína til þess að taka
afrit. af skjölum dómsmája-
ráðuneytisins viðvíkjandi
þýzku flóttamönnunum í Dan-
mörku og afhent það fylgis-
mönnum danska nazistans
Fritz Clausen.
Þá hefb’ lögfræðingurinn Ei-
ler Pontoppidan, sem er mála-
flutningsmaður nazistanna,
(Frh. á 4. síðu.)
nemur alt að 25% af bygging-
arverði þeirra, en þó ekki yfir
25 þúsund krónur á bát, miðað
við að smálestin kosti ekki yfir
1400 kr. og að bátarnir séu með
Dieselvél. Er áætlað að styrk-
urinn til stærri bátanna muni
nema um 84 000 krónum.
Styrkurinn til smærri bát-
anna á ekki að nema meiru en
23% af byggingarverði og kosti
rúmlestin 1500 krónur.
. Þessir menn og félög fá
styrkinn:
(Frh, á 4. síöu.)
200 Dús. hróna styrknr til 22 fé-
laoa m einstaklinga til bátakaupa.
Alls verða byggðir 26 bátar og gerðir
út víðsvegar á landinu. — Eru þeir
að stærð alt upp í 80 smálestir.
•------—■—
P ISKIMÁLANEFND hefir ákveðið hverjir skuli hljóta
A styrk til vélbátakaupa af þeim 115 umsóknum, sem
Pólland að gefast upp
fyrir krðfnm Pýzkalands
nm „sjálfstæða“ Dkraine?
Beck heimsækir Hitler i Berchtesgaden.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins.
KHÖFN í morgun.
TOSEPH BECK, utanrík-
ismálaráðherra Pól-
lands, sem hefir dvalið suð-
ur á Miðjarðarhafsströnd
Frakklands og er nú á heim-
leið, heimsótti Hitler í gær í
Berchtesgaden.
Fundur þeirra vekur
geysilega athygli úti um
heim og þykir líklegt að
hann muni verða örlagarík-
ur fyrir framtíð Austur-Ev-
rópu.
Fréttastofa Reuters flytur í
sambandi við fund þeirra Becks
og Hitlers þá frétt, að Pólland
muni vera í þann veginn að
gefa upp alla mótspyrnu gegn
fyrirætlunum þýzku nazista-
stjórnarinnar í Austur-Evrópu
og þá fyrst og fremst fyrirætl-
uniuni um að losa þau lönd,
sem bygð eru Ukrainemönnum,
úr tengslum við Sovét-Rúss-
land, Pólland og Tékkóslóva-
kíu og gera þau að nafninu til
að sjálfstæðu ríki, en raunveru-
lega að þýzku leppriki.
Sé þessi frétt rétt, hefir Pól-
Joseph Beck.
land nú tekið ákvörðun um að
breyta algerlega um stefnu, því
að undir eins og sýnt var orðið
í haust, þegar Tékkóslóvakía
var limuð sundur og Póllandi
og Ungverjalandi tókst ekki að
fá Rutheníu — ukrainsku hér-
uðunum austast í Tékkóslóva-
kíu — skift upp á milli sín, tók
Pólland upp samiýingaumleit-
anir við Sovét-Rússland um
sameiginlegar varnarráðstafan-
(Frh. á 4. síðu.)
Sókn Francos i
Katalonín að fær
ast í aukana.
Ber hans teklð tvo p$ð-
inoarmikla bæi ð oegnn-
um til Barcelona og
Taragona.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins.
Kaupm.höfn í morgun.
SÓKN Francos í Kataloníu
er að færast í aukana.
Her hans hefir tekizt að ná á
sitt vald tveimur bæjum, sem
hafa mikla hernaðarlega þýð-
ingu, Borjas Blancas, á leiðinm
milli Lerida og Tarragona, og
Arthesa, um 90 km. norðvestur
af Barcelona.
Útlendingar í Barcelona eru
byrjaðir að flýja borgina.
Stjórnarherinn hefir hafið
óvænta sókn á vígstöðvunum í
Estremadura suðvestur af Ma-
drid, sennilega í þeim tilgangi
að neyða Franco til að senda
lið frá Kataloníu þangað.
Vopnaðir togarar Franooi
t Norðnrsjð.
OSLO í gærlcveMi', FÚ.
Eiitt a!f sikipítum spönsku stjóm-
arárunar, £em legið hefir ura hríð
'í höfninini i Krisitialn-sísiainld í Norv*
egi og talilð vair að miuradi halda
(Frh. á 4. síðu.)
Verðlagsnefnd samþykkir að
beita heildsalana dagsektum.
——— -» ——
Sumir Jieirra hafa neitað skilyrðisiaust
að skila rekstursreikningum sfinum.
--------<►-------
T ITERÐLAGSNEFND samþykti á fundi sínum síðdegis í
* gær að' beita ákvæðum laga um dagsektir gegn þeim
heildsölum og öðrum, sem enn hafa ekki sent nefndinni
umbeðnar skýrslur.
Fyrir þessu verða allmargir menn, oog þó sérstaklega
heildsalar hér í Reykjavík, sem enn hafa þverskallast við
að skila skýrslum eða reksturreikningum sínum, en um þá
hafði nefndin beðið.
Út af frásögn hér í blaðinu í
gær um þetta hefir dr. Oddur
skrifað langa æsingagrein í
Morgunblaðið í morgun, þar
sem hann heldur því fram, að
frásögnin hafi verið orðmn
aukin, en bersýnilegt er, að
hann vill reyna að snúa þessu
máli upp í árás á verðlags-
nefndina, æsa heildsalana til
enn meiri þrjózku gagnvart
nefndinni og tefja fyrir starfi
hennar.
Er þetta því svívirðilegra þar
sem dr. Oddur er fulltrúi Verzl-
unarráðsins f verðlagsnefnd og
þó ekki annað en sambærilegt
við framkomu Björns Ólafsson-
ar, sem á sæti í innflutnings-
og gjaldeyrisnefnd.
En út af þessum skrifum dr.
Odds skal þetta tekið fram:
Fresturinn til að skila skýrsl-
unum til verðlagsnefndar var
útrunninn hér í Reykjavík 6.
desember. Þegar fresturinn var
útrunninn, fór stjórn Félags
vefnaðarvörukaupmanna fram
á að fresturinn væri lengdur og
var það að sjálfsögðu veitt.
Heildsalaniir fóru Mns vegar
sínu fram og virtu nefndina
ekki viðtals að því er snertir
rekstrarreikninga, sem þeir
áttu að skila eins og aðrir kaup-
menn. Það er því alveg rangt
hjá dr. Oddi, að nefndin hafi
gefið þeim nokkurn ádrátt um,
að þeir þyrftu ekki að skila
þessum skýrslum. Hins vegar
kom nefnd frá heildsölunum á
fund nefndarinnar sl. þriðjudag
og heimtaði skýringar á því,
hvað nefndin ætlaði að gera við
þessa rekstursreikninga! Dr.
Oddur segir, að nefndin hafi
fallist á að ræða þetta mál við
heildsalana. Það er rangt.
Nefndin samþykti aðeins að
hlusta á hvað þeir hefðu að
segja, en að hún færi að rök-
ræða þetta mál við þá kom ekki
til nokkurra mála. Enda fóru
engar umræður fram við þá á
fundinum.
Það kom fram í ummælum
heildsalanna, að enda þótt þeir
hefðu ekki treyst sér til að sam-
þykkja neitun sína formlega,
þá neituðu sumir þeirra alger-
lega að láta nefndinni í té um-
beðna rekstursreikninga — og
létu dólgslega. Lýsti einn því
t. d. yfir, að hann myndi aldr-
ei afhenda nefndinni þessar
skýrslur.
Hroki heildsalanna er sprott-
inn af því, að þeir telja að þeir
geti verið undanþegnir því að
hlýða sömu lögum og smá-
kaupmennirnir og kaupfélögin.
Þetta veit verðlagsnefndin •—
eins og almenningur -— og það
kemur auðvitað ekki til mála
að láta önnur lög ganga yfir
heildsalana en aðra menn. Enda
hefir verðlagsnefndin með sam-
þykt sinni í gær sýnt heildsöl-
unum það, að hún heldur fast á
sínum rétti og bognar ekki und-
an hroka þeirra.
Það er almenningi og ljóst,
að ef verðlagsnefndin stendur
vel í stöðu sinni, þá er óhjá-
kvæmilegt að hún verði að
lenda í kasti við menn eins og
heildsala þá, sem hér um ræðir
Dr. Oddur getur verið viss
um það, að Alþýðublaðið hefir
upplýsingar sínar í þessu máli
frá áreiðanlegum heimildum.
Eimskip.
Glullfoss er á leið tiil Kaiup-
mian'nabaifnar frá Fáskrúðsfirði,
Goðafoss er í Hamborg, Brúax-
foss fór frá Kaiupmaninailiöfn í
daig áieiöis hingað, Dettifoss er
á leið frá Rottcrdaan til Hull,
Lagarfoss er í Kaiupmamnaihöfni
Selíoss er hér.