Alþýðublaðið - 12.01.1939, Blaðsíða 1

§
RITSThIÓRI: F. R. VALDEMARSSON ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR FIMTUDAG 12. JAN. 1939 9. TÖLUBLAD
Félagsdómur kveður
upp fyrsta dém sinn.
■ -■ ■ ■ ♦ " ■—■—r—-
Vörubílastöðin Þróttur gegn Reykja-
vikurbæ, bærinn var sýknaður.
-.....—-----
FÉLAGSDÓMUR kvað upp í gærkveldi fyrsta dóm sinn.
Var það í máli vörubílastöðvarinnar Þróttur gegn
Mótmælafundur í Djibouti, ha?narborg franska Somalilands, á austurströnd Afríku, gegn
kröfum Mussolinis til yfirráða þar. Hinir innfæddu bera stórt spjald með áletrun bæði á
arabísku og frönsku: „Við viljum ekki hljóta örlög Etioþiu (Abessiníu). Við viljum lifa!“
Mussolini vondaufur um að
hafa kröfur sinar fram.
Viðræður hans og Chamberlains hófust i gœr.
ííeykjavíkurbæ.
Dómurinn var á þá leið að
Beykjavíkurbær var sýknaður
af kröfum stefnanda, en máls-
kostnaður var látinn falla nið-
ur.
Taxti vörubílastöðvarinnar
var hins vegar viðurkendur.
Vörubílastöðin hafði farið
fram á það við Alþýðusamband
|slands, að það sækti málið fyr-
jr hennar hönd, en stjórn Al-
þýðusambandsins þótti málið
ekki þannig vaxið, að það vildi
hafa slík afskifti af því.
Tildrög málsins eru í aðblatrið-
itiim þessi:
þegar atvinimubótaivLima hófst í
þantst, tilkynti bæjawierkfræð-
ingur vömbí'.aslöðinini „Þrótti",
j&ð bæriinin myndi fyr&t uim sinn
Jóita bíilai, aem notaðir yröu, viinna
í ókvæðisviomu, eftár taxta, sem
bæjarrverkfræiðinigiui' hiefði sett
jmeð h.liðsjón af ákvæðisviinniui-
taxta st&ðvari'imar frá 1930, en
sá taxtí hefir gilt uin samdkeyrsliu
úr sandnáani bæjjairinis við Ell-
i-ðaár.
Stjónn Dagsbrúnar tók máiið
að sér, eftir að vöm'bUstjórai-
déildim hafði mótmælt ákvæðis-
óinniutaxta þessrnm, og eftir 4r-
angiur&laiusar tilraunir til að fá
þesisiu breytt, skaiut Dagsbrún
málfciu til Félagsdóms og krafðist
ógildimgar á ákvæðásvininiutiaixtam-
um., éða til vara ógildingar á
liOnium hvað snerti 0jðra keyr&lu
em úr saindnáimumm.i, en [>að var
keyrsla úr grjótnámi og steiina-
gerð bæjarin®.
Kröítur sinar bygði Dagisbrúni á
þvf, ftð taxti „Þróttftr" luim kr.
5,00 greiðsltu á klst. væri í glldi,
þar sem aitvinmuriekenidur hefðu
viðlurkent hainin! í verki, og þvi
gæti bærinm ekki einhliðfti bneytt
hönum og tekið upp ákvæðis-
vinmiutaxta). Varakröfu sirna bygðí
„Þróttiur" á þvi, að ákvæðisvinmju
taxtinm frá 1930 hefði að eins máð
Írshðtíð Hlffar i
Hafnarfirði.
Anmað kvöld verður árshátið
vTerkakvenmaielagsins Hlífár i
Hiafnarfirði haldin í Góðtempl-
arahúsinu. Verður sbemti'skráin
mjög fjölbneytt, entía liafa ár,shá-
tiðir Hlífiar ætíð tekisit mjög veJ.
Er fftstlega skorað á felaga ftð
fjölmenma á árshátlðiinia. Hún
hefst kl. 8.
ALÞÝÐUBLA9IÐ
fíeðanmálsgrelnin i dag.
Dr. Jón Dúaiaom iskfifair neðain-
iiiálsgreininai í íblafðið i d)ag. —
Fjftllar hún um doktonaritgerð,
sém daruskiur lögfræðmgur, Aaige
Gregersien, hiefir skrifað á frömisku
iim IsJaind og stöðu þöss trnn taild-
ijqnar.
tl keyrsliu úr sandmámimu., og þai
rem nýi taxtimm væri. ekki óhag-
kvæmari væri liægt að faJlast
á hanm hvaið viðviki sainidkieyrsl-
Unmi. en ekki airuntari keyrslu.
Bærinn bygði sýknukröfu
sína á því, að vörubílastöðin
hefði „praktiserað" ákvæðis-
vinnu að allverulegu leyti, að
ákvæðisvinnutaxti settur á
sama hátt af bænum fyr, við
keyrslu á efni í Vatnsendahæð-
arveginn og oftar hefði verið
viðurkendur í verki af Þrótti,
og að nýi taxtinn væri búinn
til þannig, að trygt væri að bíl-
stjórarnir bæru að minsta kosti
eins mikið úr býtum og í tíma-
vinnu.
í forsendum að dómnum er
fyrst og fremst slegið föstu að
tímavinnutaxti Þróttar 1 frá
1936 sé bindandi fyrir atvinnu-
rekendur eins og samningur
væri, þar sem hann hafi verið
í gildi í 2V2 ár áður en lög um
stéttafélög og vinnudeilur öðl-
uðust gildi, og komi því frávís-
un málsins ekki til greina, en
það hefði orðið, ef taxtinn hefði
ekki verið tekinn í gildi.
í öðru lagi hafi Þróttur jöfn-
um höndum notað tímavinnu-
taxtann og ýmsa ákvæðis-
vinnutaxta, aðallega ákvæðis-
vinnutaxtann frá 1930, svo að
telja verði að tímavinnutaxtinn
sé aðeins lágmarkstaxti, sem
fryggi bílstjórum að minsta
kosti kr. 5.00 um klst., en ekki
að hann einskörði greiðslu við
tímakaup,
í þriðja lagi að nýi taxtinn
hafi í reyndinni orðið hagstæð-
ari bílstjórum en bæði tíma-
vinnutaxtinn og gamli sand-
taxtinn. Því beri að líta svo á,
að bænum hafi verið heimilt
að setja ákvæðisvinnutaxtann,
og greiða eftir honum, svo
framarlega sem ekki sannist að
hann geti orðið óhagstæðari en
timavinnutaxtinn. Viðvíkjandi
niðurfelling málskostnaðar seg-
ir svo:
Jafnvel þótt dómurinn hafi
komist að þessari niðurstöðu,
telur hann að stefndur hafi átt
að gera frekari tilraunir en
upplýst er að gerðar hafi verið
til að ná samkomulagi við vöru-
bíladeild verkamannafélagsins
Dagsbrún um hið breytta
vinnu- og greiðslufyrirkomu-
lag, og m. a. með tilliti til þess
þykir rétt að málskostnaður
falli niður.
Höfmin.
Snorri goöi fór á VieSIðiair í gæir,
Gyílir fór á veiðiair í gæir, Bragi
köim af iveiðiuimi í nnorgiun, tékur
bátáfisk og fer til Englanids i
kvöld, kolftslkip kom í dag.
74 áira
‘ fcr i dag Jónina Ánnádóttfc fró
Sjónarhól i Vesfcnaninaieyjium, nú
tii heimilis á eUiheimilinn Gnund
í Reykjövík.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins.
KHÖFN í morgun.
C AMNINGAUMLEITAN-
^ IR Chamberlains og
Mussolini, sem nú eru aðal-
umræðuefni blaðanna um
allan heim, hófust strax í
gærkveldi, skömmu eftir að
þeir Chamberlain og Lord
Halifax komu til Rómaborg-
ar og stóð fyrsti fundurinn í
hálfa aðra klukkustund.
Næsti fundur verður hald-
inn seinnipartinn í dag.
Það vekur mikla eftirtekt,
að ítölsk blöð vöruðu við þvú
daginn áður en brezku ráð-
herrarnir komu, að gera sér
of miklar vonir um árangur
af þessum samningaumleit-
unum. Þykir það benda til
þess, að Mussolini sé orðinn
vondaufur um, að hafa kröf-
ur sínar um hernaðarrétt-
indi fyrir Franco, hvað þá
heldur kröfur sínar til landa
á kostnað Frakklands, fram,
eins og málum er nú komið
á Spáni.
Enskir sjémenn minna
Cbamberlain á skylðn
hans.
Chamberlain hefir fengið
fjölda bréfa og símskeyta til
Rómaborgar þar sem skorað er
á hann að standa fast á móti
öllum kröfum um það, að Fran-
co verði veitt hernaðarréttindi
og gera yfirleitt sitt ítrasta til
þess, að loftárásum á óvíggirt-
ar borgir a Spáni verði hætt.
Meðal þeirra, sem sent hafa
Chamberlain símskeyti, eru
enskir sjómenn á skipum, sem
nú liggja í Barcelona. Mótinæla
þeir harðlega loftárásum Fran-
cos á ensk skip og krefjast þess
að þeim verði veitt full vernd í
siglingum til Spánar.
ítölsku blöðin buðu í for-
síðugreinum sínum í gaer þá
Chamberlain og Lord Halifax
mjög hjartanlega velkomna, en
undirstrikuðu það þó, að Ítalía
myndi halda öllum þeim kröf-
um, sem hún hefði sett fram,
til streitu.
Þýzk blöð láta í Ijós þá von í
sambandi við samningaumleit-
anirnar í Rómaborg, að tillit
verði tekið til þess, sem ítalir
hafa farið fram á og benda
jafnframt á það, að ekki megi
loka augunum fyrir því, að
styrkleikahlutföll stórveldanna
við Miðjarðarhaf hafi breyzt
stórkostlega við „endurreisn
Ítalíu“, eins og þau kalla það,
undir stjórn fasismans.
í París eru menn sannfærðir
um það, að Chamberlain muni
ekki ræða við Mussolini um
neinar tilslakanir af hálfu
Frakka og yfirleitt ekki gera
neina tilraun til þess að miðla
málum í deilumálum þeirra og
ítala.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins.
KHÖFN í morgun.
TJÓRNARHERINN á Spáni
heldur stöðugt áfram sókn
sinni í Estremadura og virðist
leggja alt kapp á það, að ná þar
úrslitaárangri hið allra fyrsta.
Var í gær barist ákaft um
kolanámuborgina Penarroya,
sem er skamt austan við járn-
brautina frá Sevilla til Sala
manca og Burgos og talin hafa
mikla hernaðarlega þýðingu.
Það er aðeins talið stutt tíma-
spursmál, hvenær stjórnarher-
inn tekur horgina.
Samkomnlag um endar-
reisn konnngdóms á
Spáni?
LONDON í morgun. FÚ.
Frönsk og þýzk blöð eru á
einu máli um að Frakkar og
Bretar fylgi sömu stefnu, en
ánægjan er öll Frakka megin.
Viðræður Mussolinis og Cham-
berlain eru taldar munu fara
fram á grundvelli brezk-ít-
alska sáttmálans, þar sem gert
er ráð fyrir sö mulandaskipun
og nú við Miðjarðarhaf.
Fréttaritari „Berliner Tage-
blatt“ gerir þó ráð fyrir því,
að Mussolini muni hreyfa kröf-
um ítala varðandi réttindi
ítala í Tunis, að dregið verði
úr hernaðarlegum framkvæmd-
um á Korsíku, og ef til vill
muni hann ræða Suezskurðinn
Frh. á 4. síðu.
Franco aðeins 24 km.
irá Tarragona?
LONDON 1 morgiu'n. FÚ.
í fréttten frá Burgos í gær-
toneldi iteljai uppreisnarmenn. sSg
hftfa tiekiö Mont Blainch, steni: er
mjög imikilsverður stioður á Tar-
ragonaivígstöðvunum í KfctaJoniu.
Enn fremur tellja þieir að suður-
aranur hers þeirra leigi nú ekki
nemft uim 24 km. ófania tiil sæv-
ftr á 60 km. löngu svæði.
Stjórnarherinn télur sig hafa
Frh. á 4. síðu.
Kommúnístar
ótfast verka-
mannalistann.
Rógurinn byrjaöi
strax í dag.
BLAÐ kommúnista byrjar
þegar í dag að birta til-
hæfulausar lygar um verka-
mannalistann í Dagshrún,
Eins og að líknm lætur, er
rógihum stefnt að Stefáná Sig-
urðí&syni verkftmftnni, isem er í
formftnnissæti.
Um póilitískftr skoðainár þefcra
mftnina, sem skipa verikamaxina-
listftnin, er óþarft að fjölyrða, en
það er að minsta kosti alveg
rangt, að FramsókmarfliO'kkurinn
eigi nokkur ítöik í honum. Ste-
fán Sigurðssion hefír aila tíð ver-
ið áhugasamur verklýðsisiinni og
fylgt verkalýðshreyfingu'nini að
málum. Hftnm er fyrst og fremst
verkalýðissinmi, og hamn hefir,
eins og flestir áhUgftsaanir \-erkar
menm og réttsýnir, greltt at-
kvæði með Alþýðuflokknum.
En kommúnástar em venjulega
ftinidvísir á rógimrn og lýgima.,
þegar þeir em að reyna að skaðft
verkialýðssamtöíkim.
Það eru enn fremur tilhæfuiaius
ósanmindi, alt það sem konrmún-
ístar segja um það, hvernig list-
imm vaiið til.
Hann er frarni konwrnn eftfc
undfcbúiiing og umræður verka#-
manma á ýmsten vánmustöðvumi
og á fund'i, þftr sem verkaimennr
sftmþyktu listamn, var ekiki eátt
einasta altkvæði á móti því að
stillia. upp á móti komtmúnistunt.
Mönnum her að vairast rægfc
tungur kommúniste, sern aldrei
geta sagt satt orð.
Fyrsta árásin á ve'rkamanna-
Ustann er lygi frá rótten.
Dómar fyrlr brot
á gjaldeyrislðo-
aonm.
Mái veröur hðfðað geon gelm,
sem hafa siglt án gjaldeyrUh
Ieyfis.
‘C’ YRIR brot á gjaldeyrislög*
imum hafa tveir menn
nýlega verið dæmdir í lögreglu-
rétti Reykjavíkur. Hafði annar
gefið ranga gjaldeyrisskýrslu,
en hinn keypti íslenzka peninga
erlendis í því skyni að græða á
þeim.
Þorvarður Þorvairðftrson, Vest-
Ui'-lslendfcigur, hafðd keypt pem-
inga erlendis, en tollþjónar furndu
þá á honten, og var frá því skýrt
á sínten tima hér í blftð'inu.
Var Þórarinn daemdur -i 600
ki'ónft sekt og varð enm frerour
að greiðft það fé, sem hanm hafði
hagnast á því að kaupa isiönzka
penamgft uindir gemjgi erlendis.
Gísli Vilhjálmisson á Akrainiesi
vair dæmdur í 400 króna sekt
fyrir að gefa ramga gjaldeyrís-
skýrslu.
I vetttr hefir farið fram ranm-
sókn á Tjyí, hvermig þáð fólk,
sem heffc ferðast til útlaruda og
ekki fengið gjalideyrisleyfi, heffc
getað útvegaö sér fjei’ðapeniiftgji;
Spínski stjðrnarherinn
heldur sókn sinni áfram.
1—... ^
En hersveitum Francos miðar einnig
áfram í Kataloníu hjá Tarragona.