Alþýðublaðið - 13.01.1939, Blaðsíða 3

FÖSTUDAG 13. JAN. 1939
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
♦------------------------*
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEMARSSON.
f fjarveru hans:
JÓNAS GUÐMUNDSSON.
AFGREIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
(Inngangur frá Hverfisgötu).
SÍMAR:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (innl. fréttir).
4902: Ritstjóri.
1196: Jónas Guðmunds. heima.
4903: V. S. Vilhjálms (heima).
4905: Alþýðuprentsmiðjan.
4906: Afgreiðsla.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
i------------------------♦
lníverk Mil-
anna.
GilEIN SÚ, sem Jón Blöndal
hagfræðingur ritaði hér í
blaðið nú fyrir skemstu, hefir
orðið þess valdandi, að ýmsir
halda að Alþýðuflokkurinn hafi
gert einhverja þá ákvörðun, er
breyti fyrri afstöðu hans til
gengismálsins. Er þetta bygt á
misskilningi. Grein Jóns Blön-
dals var eins og allir geta séð,
sem hana lesa, fræðileg grein-
argerð um gengislækkun al-
ment og verkanir hennar, skrif-
uð af honum sem fræðimanni
og er því þessi grein ekki
nein stefnuyfirlýsing Alþýðu-
flokksins. Er það skylda blað-
anna að gefa lesendum sínum
kost á að íylgjast með í þessum
málum jafnt sem öðrum svo al-
menningur geti skapað sér
skoðanir á hinum ýmsu við-
fangsefnum, sem á einhverjum
rökum séu reistar.
Þess má og geta að annar
hagfræðingur, hr. Benjamín
Eiríksson, hefir nýlega ritað
bók um þessi mál og rætt þar
ýms helztu vandamál þjóðar-
innar, þau sem nú eru efst á
baugi, og þar á meðal allmikið
minst á gengismálið.
Er það einn vottur hinnar ó-
fullkomnu blaðaménsku hér á
landi, og hins ófullkomna skiln-
ings blaðalesenda á þýðingu
blaðanna, að hver sú skoðun,
sem fram er borin í einhverju
flokksblaði, jafnvel af sérfræð-
ingum í þeim málum, sem um
er að ræða, skuli vera talin
gkoðun flokksins eða forráða-
manna hans.
Blöðin eru opinn vettvangur
þar sem menn eiga að fá að
ræða mál sín af hógværð og
viti, færa rök og gagnrök eftir
ástæðum.
Flest blöð menningarþjóð-
anna eyða miklu meira rúmi
undir fróðleik handa lesendum
sínum um hin margbreytileg-
ustu efni heldur en til þess, að
troða upp á þá skömmum um
náungann, eða fylla dálka blað-
anna með allt of miklu af áróð-
urskendum pólitískum greinum.
Þessum skilningi á hlutverki
blaðanna þarf líka að koma inn
hér á landi. Alþýðublaðið hefir
að undanförnu birt „kjallara-
greinar" um ýms efni, ritaðar
af mönnum og konum, sem sér-
staklega eru kunn þessum við-
fangsefnum, alveg án tillits til
þess, hverjar skoðanir Alþýðu-
flokksins 1 heild eða einstakra
manna innan hans kunna að
vera til þessara mála.
Ein slík grein var ritgerð
Jóns Blöndals hagfræðings um
gengislækkun. Þessi nýbreytni
hefir hvarvetna mælst vel fyr-
ir, því flestir eru að verða leið-
ir á stjórnmálaskrifum ein-
göngu, þegar til lengdar lætur.
Mun Alþýðublaðið halda áfram
Eídh af meðlimom verðlagsnefndar ber
að ósannindnm nm stðrf nefndarinnar.
Odds Guðjónssonar vlð heild
salana hefur leitt hann út ð hála braut.
Eftir Sigurgeir Sigurjónsson cand. jur.
; -------—---------
/^DDUR GUÐJÓNSSON fulltrúi heildsalanna í Verðlags-
^ nefndinni skrifaði í fyrradag grein í Mgbl., fulla
af skömmum um blaðamenn Alþýðublaðsins og þrungna af
ósannindum um störf nefndarinnar.
Alþýðublaðið sá ekki ástæðu til að taka þessa grein
til meðferðar í gær, en í dag sýnir Sigurgeir Sigurjónsson
cand. jur., sem á sæti í Verðlagsnefnd, fram á rangfærslur
hans og sannar á hann tilhæfulaus og vísvitandi ósannindi.
Er það ilt, þegar opinberar
nefndir, sem nauðsyn er á að
almenningur beri traust til, eru
skipaðar mönnum eins og Oddi
þessum Guðjónssyni, sem virð-
ist aðeins vera ætlað það hlut-
verk í Verðlagsnefnd að tefja,
rangfæra og eyðileggja störf
hennar.
Grein Sigurgeirs Sigurjóns-
sonar er svohljóðandi:
„í Mgbl. í fyrradag birt-
ist grein eftir dr. Odd Guðjóns-
son, þar sem hann gerir tilraun
til þess, að verja mótþróa
heildsalanna gegn því að af-
henda rekstursreikninga sína til
Verðlagsnefndar. Dr. Oddur er
eins og kunnugt er, fulltrúi
heildsalanna í nefndinni og er
því varla þess að vænta, að
hann geti skýrt hlutlaust frá
viðskiftum þeirra við nefndina,
og það því síður, sem grein þessi
mun vera skrifuð samkvæmt
sérstakri pöntun þeirra. Hins-
vegar hefði mátt búast við því,
að Dr. Oddur væri ekki svo
á þessari braut, því það veit að
lesendur þess munu skilja, að
með því er blaðið að vinna að
því að þeir fái hlutlausa
frséðslu um þýðingarmikil mál
og fróðleik, sem aðrir tæpast
flytja þeim.
háður, þessum umbjóðendum
sínum, að hann léti þá hafa sig
til þess að skýra algerlega rangt
frá um samþykktir nefndarinn-
ar hvað heildsalana snertir, en
því miður hefir nú sú raun á
orðið.
Dr. Oddur hefir frá því að
Verðlagsnefnd tók til starfa,
mætt á hverjum fundi nefnd-
arinnar og því fylgst vel með
öllum störfum hennar frá upp-
hafi. Eins og þegar hefir verið
skýrt frá í umræðum um þetta
mál, samþykti nefndin að byrja
verðlagsrannsóknir sínar með
því að fá ákveðnar upplýsingar
um álagningu í þeim vöru-
flokkum, sem henni var falið
að rannsaka, beint frá þeim, —
sem verzluðu með þessa vöru-
flokka. Kom nefndin sér síðan
saman um skýrsluform í þessu
augnamiði og greiddu allir
nefndarmenn atkvæði með því
formi, sem síðan var sent út til
þeirra, sem beðnir voru um
þessar skýrslur.
í skýrslunni var það skýrt
tekið fram í athugasemdadálki
hennar, að með henni skyldu
fylgja til nefndarinnar afrit af
efnahags- og rekstursreikningi
fyrir síðasta reikningsár — og
geta menn fullvissað sig um
þetta með því að lesa skýrsl-
urnar, sem liggja frammi á
skrifstofu nefndarinnar. Þegar
nefndin gekk frá og samþykti
form þetta, gerði Dr. Oddur
enga athugasemd við þessa
kröfu, en samþykkti hana eins
og fxmdargerð nefndarinnar
sýnir.
Þegar svo nefndinni fóru að
berast þessar umbeðnu skýrsl-
ur, kom fram ósk um það, að
menn þyrftu ekki að skila efna-
hagsreikningum og samþykkti
nefndin að verða við þeim til-
mælum. Kom það skýrt fram í
umræðum um þetta atriði, að
enda þótt nefndin félli frá því
fyrst um sinn að krefjast efna-
hagsreikninga, þá var nefndin
einhuga um að halda fast við
þá kröfu, að rekstursreikning-
um yrði skilað í hennar hendur
um leið og öðrum skýrslum, er
hún hafði farið fram á. Það er
því alrangt, að nefndin hafi
gefið heildsölum eða öðrum
nokkurn ádrátt um, að þeir
þyrftu ekki að skila þessum
gögnum.
Um þettá geta nefndarmenn
allir borið og þetta veit dr.
Oddur að er satt. Eigi að síður
leyfir hann sér að fullyrða, að
allir nefndarmenn hafi viður-
kennt, að nefndin þyrfti ekki á
þessum rekstursreikningum að
halda og að hún hafi ekki þegar
í upphafi tilkynt heildsölunum
að þeir þyrtfu að afhenda þá.
Tel ég útilokað, að hinar
röngu upplýsingar dr. Odds um
þessi tvö atriði séu á misskiln-
ingi eða rangminni byggðar,
heldur hljóti þær að vera af-
greiddar eftir beiðni heildsal-
anna til stuðnings skrifum í-
haldsblaðanna um þetta mál.
Aðrar rangfærslur í grein
VETRARHORKURNAR I DANMÖRKU
Eitt af hinum mörgu skipum, sem hafa komið alklökuð itm
til Kaupmannahafnar.
dr. Odds sé ég ekki, að svo
stöddu, ástæðu til að leiðrétta,
en þegar einn nefndarmaður
lætur hafa sig til þess að skýra
opinberlega rangt frá um störf
og samþykktir nefndarinnar í
tveim atriðum, en verulegu
máli skifta, í þeim eina tilgangi
— að draga fjöður yfir tilraun
heildsalanna til þess að tefja
fyrir starfi verðlagsnefndar, tel
rétt að leiðrétta slíkar upplýs-
ingar.
Getur svo almenningur
dæmt um hverjir eru aumkv-
unarverðari blaðamenn Alþbl.
fyrir að hafa gefið almenningi
kost á að fylgjast með starfi
nefndarinnar frá byrjun, eða dr.
Oddur fyrir að láta Mgbl. í té
rangar upplýsingar.
Sigu'rgeir Sigurjónsson,
Útbreiðið Alþýðublaðið!
Kartöflor
í sekkjum og lausri vigt.
Gulrófur, Hvítkál og Sítrónur.
Harðfiskur, Smjör, Egg.
Ávalt bezt,
BREKKA
Ásvallagötu 1, sími 1678, Berg-
staðastræti 33, sími 2148, og
Njálsgötu 40.
Á þ:ettái*:laiKi:n
kom Sif Þóirs til VífiIsSta&a
pg sýntíi tíanz. Aage LorauTgísi
annahist luíntíirleikimin. — Og á
siunnudagmn lék þar Lúðrasiveit
Reykjavikiur. Sjúklinigar hafa
beðið b’.aðiið að flytja öllu þessu
fólki bezttu þakbir fýrjr komíuna
og ágæta skemtiun.
Jón Dúasons
Island, staða pess
nm aldlrnar.
Nl.
Grænland var fundið af ís-
lendingnum Snæbimi Galta ár
ið 980—’81, og numið og byggt
af íslendingum einum. Höf.
segir, að Grænland hafi verið
sjálfstætt þjóðfélag, þótt eng-
in heimild sé til fyrir því, að
svo hafi verið, en fjöldi af
stöðum í lögbókunum Grágás
og Jónsbók o. fl. áreiðanlegustu
heimildir segi og sanni, að
Grænland var ísl. nýlenda, og
það sé' nú staðfest af fjölda
fræðimanna, erlendra og inn-
lendra, enda er Grænland og
að réttum lögum nýlenda ís-
lands en ekki Danmerkur, enn
þann dag í dag. Flest, sem höf.
segir um lögtöku Gamla sátt-
mála, er rangt, og sú hnignun
íslenzka þjóðfélagsins fyrir
1262, sem höf talar um, hefir
aldrei átt sér stað. Ríkisráð
Noregs og Danmerkur hafa
aldrei haft neitt yfir íslandi að
segja. þótt höf. haldi því frám,
í stjórnarskipun íslands var
heldur ekkert rúm fyrir þau
sem slík. Þá sársjaldan þau
koma við íslands mál, eru þau
aðeins valdalausir einkaráð-
gjafar konungs. Það, sem höf.
segir um löggjafarvald kon-
ungs og Alþingis, er flestalt
misskilið og rangt. Borgararétt-
ur Noregs, Danmerkur, Slésvík-
Holtsetalands og íslands var
heldur ekki eins og höf, segir
sameiginlegur, heldur gilti
gagnhliða. Þótt hirðstjóri kon-
ungs á íslandi væri alíslenzkur
embættismaður, og umboð
hefðu oft íslenzkir, en stundum
norskir eða þýzkir, en stundum
danskir menn, kallar höf. hann
stöðugt „danska hirðstjórann“.
Höf. segir, að íslendingar hafi
ekki óskað afnáms dönsku ein-
okunarinnar, þótt kærurnar og
kröfurnar gengju látlaust, ekki
aðeins meSan hún stóð, heldur
væru og byrjaðar áð.ur gegn
höftum á þýzku verzluninni. —
Þetta eru aðeins sýnishorn. •—
í bókinni mun trauðla farið
rétt með nokkuð atriði er máli
skiftir og deilt hefir verið um
milli íslendinga og Dana. Auk
þess er hún full af öðrum mis-
sögnum. En ég stikla aðeins á
stóru. Allt þetta ritar höf. með
smeðjulegum velvildartón til
íslands. Er það sennilega gert
til þess að þessir lærdómar
gangi þess betur í þjóðaréttar-
fræðinga út um allan heim.
er fæstir þekkja neitt til réttar-
stöðu íslands fyrir 1918, og hafa
enga möguleika til að kynnast
henni af frumheimildunum, af
því, að þær eru nálega allar á
íslenzku eða dönsku, en sumar
hafa ekki einu sinni verið gefn-
ar út enn.
Eftir 1918 eru færri stórvill-
ur í bókinni. Þurfum við ekki
að vera höf. þakklátir fyrir
það, því sambandslögin liggja
fyrir þýdd á heimshiálunum og
allir þjóðaréttarfræðingar
viðurkenna fullveldi íslands
samkvæmt þeim, síðan 1918,
nema Oppenheim.
Fullveldi íslands að réttum
lögum .fyrir 1918 — því um það
er deilt — hafa, svo ég viti,
ekki aðrir þjóðaréttarfræðingar
viðurkent en Dr. jur. Ragnar
Lundborg, 'próf. N. Gjelsvik,
Konrad Maurer, próf. Franz v.
Liszt og málafærslumenn Nor-
egs í Grænlandsmálinu í Haag.
Nú er aðeins um það að
ræða, hvort þjóð vor hafi fyrir
1918 að réttum lögum verið
réttlaus og sæmdarlaus þræll
meðal þjóðanna.
Sé nokkur í efa um það, að
ég hafi farið rétt með efnið í
riti Gregersens, býð ég honum
sjálft ritið að láni.
Eins og ég hef sýnt og sagt,
er bók Gregersens aðeins ó-
sjálfstæð upptugga á öllum
skoðunum Knud Berlins á rétt-
arstöðu þessa lands, enda þótti
Knud Berlin meira en lítill
fengur í henni. Langan og vin-
samlegan ritdóm um bókina
endar þessi bitrasti óvinur ís-
lands með þessum orðum: „Jeg
skal slutte med trods mine Ind-
vendinger at anbefale Skriftet
som et værdifuldt Arbejde. Fra
dansk Side kan man kun være
tilfreds med at se danske Syns-
punkter under den lange dansk-
islandske Konflikt gjort i hvert
Fald forstaaelige for en videre
Kreds.“ (Juristen 21. Hæfte
1937, bls. 519).
Hér gæti umsögn mín um rit
þetta verið á enda.
Við íslendingar höfum af öll-
um þeim hundruðum millj. kr.,
sem gengið hafa inn í landssjóð
og aðra opinbera sjóði ekki haft
vit né manndáð til að verja svo
mikið sem einum eyri til þeirr-
ar landvarnar, að þýða heimild-
irnar um réttarstöðu lands vors
á eitthvert þeirra mála. sem
þjóðaréttarfræðingar lesa, og
l’eiðrétta með því hinn hróplega
misskilning, sem ríkir í hinni
sögulegu réttarstöðu íslands.
Réttur skilningur á hinni sögu-
■legu réttarstöðu lands vors er
ekki sögulegur hégómi eða for-
dildarmál, heldur lífsvarðandi
mál fyrir þjóðina, fyrir núver-
andi kynslóð og allar óbornar
kynslóðir.
Eitt er þó dugnaður mennta-
manna okkar í þessu, annað
þær viðtökur, sem þessi franska
útgáfa á kenningum Knud Ber-
lins hefir fengið meðal svokall-
aðra menntamanna þessa lands:
Cand. jur. Agnar Kl. Jónsson,
nú í utanríkisþjónustu Dana —•
ritar 1 Morgunblaðið 27. ágúst
1937:
,,Það verður eigi annað sagt,
en að höfundurinn skifti mjög
samviskusamlega um þau atr-
iði, sem hann tekur þannig til
meðferðar í bók sinni, og að
fullrar sanngirni og velvildar
gæti þar gagnvart íslandi og
skoðunum þeim, sem haldið
hefir verið fram af hálfu ís-
lendinga. Þar sem lítið
sem ekki neitt hefir verið ritað
um þetta efni á frakkneska
tungu, að minsta kosti ekki í
heild, þá er það mikill fengur
fyrir ísland, að slík bók sem
þessi nú mun verða fyrir hendi
í ýmsum löndum til notkunar
fyrir þá, sem kynnast vilja rétt-
arsögu íslands og réttarstöðu
þess .... en með því, að velja
sér þetta verkefni um stöðu Is-
lands til vísindalegs frama.
Frh. á 4 síðu