Alþýðublaðið - 17.01.1939, Blaðsíða 1

B
Dagsbrnn
LISTINN- er
okkar listi i
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
IXX. ÁRGANGUR
ÞRIÐJUDAG 17. JAN. 1939
13. TOLUBLAÐ
BLISTINN
hríndir hinni
kommúnist-
isku óstjórn í
DagsbrflD
Kosningarnar i Dagsbrún
hefjast klukkan 5 á morgun
Þær eiga að standa yflr i eina 3 daga.
B^llstlim, listi verkamanna og AlþýðafLf
manna9 hellr mestar lífciir til að sigra.
Kommúnlst
ar tapa
Hiísavík.
Eitt aíaivífli Deirra á
NorSnrlandi er falliðlii
!
1
I
I
r
i:
|[. * verkamannafélaginu
!!¦ hér á Húsavík í gærkveldi,
!l og var fundurinn vel sótt-
Frá fréttaritara
Albýðublaðsins.
HÚSAVÍK í morgun.
"I^UNDUR var haldinn í
ur.
Aðalumræðuefni fundar-
ins var bréf kommúnista
um stofnun annars sam-
i bands og klofning Alþýðu-
: sambandsins. Tillaga kotn-
múnista um þetta var feld,
en svohljóðandi tillaga,
: sem Sigurður Kristjánsson
, flutti, var sámþykt:
„Fundurinn lýsir yíir
fylgi sínu við Alþýðusam-
band fslands, en fordæniir
hins vegar allar tilraunir
til stofnunar svokallaðs é-
háðs verkalýðssambands,
bar sem s.íofnun slíks sam-
bánds myndi aðeins verða
til þess að tvístra verkalýð
lándsins."
Allmikil straumhvörf
hafa orðið innan verka-
:; hiánnafélagsins, enda hafa
!" verkamenn nú fengið
; reynslu af óstjórn komm-
;[¦ úhista á félagsmálunum.
AIMÐUBLAÐIÐ
Neðamnálsareínin i dag.
Ólafiur Friöíiksisian isfcrifajr neð~
ánjmáltsgreiin í blalðiið í dag, sém
nefnist: „RMótmarar, gem dæma
bækíuinar ólesinar." Gierir hiainn
bar lalð ömitalsiefini niofekra riit-
doraua, islem1 [uindanfairiið hafa foÍTzt
í blöítmm hér tuan' hiína nýútkonmu
VenWdiajrsogiu eftir H. G. VVells.
iiiia>iiiiiii i , i,ii ii.i....., i , ,
Framhaldsaðalfund
héldur F. U. J, í kvöld í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu. ,Á
dágskrá fundarins eru venju-
lóg , framhaldsaðalfundarstörf,
en tim skemtiatriði sér Pétur
Pétursson.
FU.J. í Hafnárfírði
, heldur fund í Bæjarþinghús-
inu, uppi. kl. 8Ví í kvöld.
FUJBÖUIl .,". . ,-
i Malfándaféliaigi AlþýttuftoWssr
KlBjgisims f#lmr ni&ur þesisa viku.
KOSNINGARNAR í Dagsbrún eiga samkvæmt auglýs-
ingu kommúnista að hef jast á morgun kl. 5 og standa
aðeins til föstudagskvölds. Annað kvöld stendur kosningin
til 10, á fimtudg verður kósið kl. 9 árd. til 10 sd, og á
föstudag kl. 9 árd. til kl. 10 síðdegis.
Stjórnarkosning hefir aldrei staðið svo skamman tírna.
og hyggjast kommúnistar að freista þess að vinna með
áhlaupi. Smkvæmt lögum félagsins á kosningin að hefjast
18. janúar og standa þar til daginn fyrir aðalfund. Nú
mun vera í ráði að halda aðalfundinn á sunnudag, og eru
þyí lög félagsins brotin einnig í þessu atriði.
Þá hefir kjörstjórn félagsins,
sem er skipuð kommúnistum,
tekið upp hjá sjálfri sér að
breyta röð á trúnaðarráðslista
Alþýðuflokksmanna o. fl. til að
geta falið nafn Haralds Guð-
mundssoonar á miðjum listan-
um. Þetta eru smáskítlegir
hrekkir, sem þó munu ekki
koma að neinni sök. Nafn Stef-
áns Sigurðssonar er einnig efst
á þessum lista.
Listar verkamanna og Al-
þýðuflokksmanna eru B-listar,
og eru félagar beðnir að gæta
vel að því að setja kross við
báða B-listana, bæði við stjórn
arkosninguna og trúnaðrráðs-
kösninguna.
Hver vínnnr kosning-
arnar?
Það er ekki fyrir fram hægt
lað segja með fullri vissu
um úrslit þessara kosninga.
Getur það jafnvel oltið á örfá-
um atkvæðum, hvort hin kom-
múnistiska óstjórn heldur á-
fram í Dagsbrún, eða hvort
verkamönnunum, sem skipa B-
listann, tekst að skapa að nýju
starfsfrið í félaginu og hefja
¦ það aftur úr kviksyndinu.
Við allsherjartkvæðagreiðsl-
una, sem fór fram í haust, stóð
slagurinn milli Alþýðufíokks-
manna annars vegar og komm-
únista og íhaldsmanna samein-
aðra. Birtu þá þrjú blöð, Morg-
unblaðið, Þjóðviljinn og Vísir,
eitraðar árásir á Alþýðuflokks-
menn og hvöttu öll blöðin dag
eftir dag Dagsbrúnarmenn til
að greiða atkvæði með komm-
únistum. í kosningabaráttunni
sjálfri gengu þeir saman hús úr
húsi smalar kommúnista og í-
haldsmanna-
Úrslitin urðu þau, eins og
kunnugt er, að kommúnistar og
íhaldsmenn fengu 735 atkvæði,
en mótatkvæði Alþýðuflokks-
manna voru 476. Meirihlutí
kommúnista og íhaldsmanna
sameinaðra er því 259 atkvæði.
Nú er lið kommúnista og í-
haldsmanna klofið í tvent. Þeir
báðir áætla að íhaldsmenn hafi
att af þessum 735 atkvæðum 3
—400 atkvæði. Það er mjög ó-
trúlegt að íhaldsmerm eigi 400
atkvæði í Dagsbrún, en þó að
þeir eigi ekki svo mikið og að
eins um 300 atkvæði, þá er tala
kommúhista komin niður í 435,
og er því Alþýðuflokkurinn
langstærsti flokkurinn í Dags-
brún og ætti því að eiga kösn-
inguna vissa samkvæmt því.
Eiga verkamenn alfela
umboðsmðnnumatvinnn-
rekendaaðsemjaviðpá?
En það er annað, sem kemur
einnig til greina í þessu máli.
Sjóðir Dagsbrúnar hafa tæmst
á liðnu ' starfsári, þúsundum
króna hefir verið eytt í pólitísk
fundahöld, pólitíska blaðaút-
gáfu og pólitískar sendiferðir
starfsmanna Olíuverzlunar ís-
lands út um land. Allir Dags-
brúnarmenn, nema hinir æst-
ustu kommúnistar, játa, að
stjórnin á Dagsbrún hafi verið
gersamlega óhæf og að nú verði
að binda enda á óstjórnina.
Hverjir eiga að gera það?
Frh> á 4. síðta.
;";.,,
i
"'Xrg'm
¦ ¦¦ . í
Höfnin í Barcelona, höfuðboxg Kataloníu, sem er næsta takmark Francos.
Her Francos stefnir nú til
Barcelona úr þremur áttum.
Bortfiii býst til varnar prátt fyrlr bnng-
ur og vðntnn á nauðsynlegustu vopnum
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
KHÖFN í morgun.
r>ARCELONA, höfuðborg
^* Kataloníu, er nú talin
í alvarlegri hættu, síðan
uppreisnarmönnum tókst að
ná Tarragona, sunnar á
ströndinni, og Cervera, 75
km. norðvestur af borginni,
á sitt vald. Hersveitir Fran-
cos stefna til Barcelona að
sunnan, vestan og norðan,
og eru í vesturátt aðeins í 50
km. fjarlægð frá borginni.
Ástandið í borginni er, þrátt
fyrir aðdáunarverðan aga,
hörmulegt. Flóttamenn, konur,
börn og gamalmcnni, hafa
streymt þangað undanf arna
daga, undan framsókn Franco-
hersins, og hafa ekkert að bíta
Dnlarfullar sprengingar
i enskum borgum i gær.
Grunur fellur á írska lýðveldisherinn.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
KHÖFN í morgun.
FIMM sprengingar urðu svo
að segja samtímis í gær-
morgun í þremur af stórborg-
um Englands, þrjár í Londön,
ein í Liverpool og ein í Man-
chester.
Urðu í öllum borgunum tölu-
verðar skemdir á mannvirkjum
af völdum sprenginganna, og í
Manchester beið einn maður
bana.
Grunur leikur á, að meðlimir
í hinum svonefnda írska lýð-
veldisher, sem árum saman
hefir haldið uppi undirróðri
gegn Englandi á írlandi, einnig
ef tir að samkomulagið varð um
fullkomna sjálfstjórn j landsins,
séu valdir að spelivirkjununv
in í Manchester. Reif hún eina
götuna upp á;allstóru svæði og
gluggarúður brotnuðu í húsun-
um alt í kring.
Leynilögreglumenn frá Scot-
land Yard eru að rannsaka mál-
ið.
Tilkpningigærfráirska
l$ðveldishernum.
LONDON í raanglusn. FO.
Hiinh óilöglegi lý&veldáahíer í IiH
landi birti tilkyninlnigu í gær, piair
stera harm kveðst imiuini gera tíl-
rauiti til ao isitofna lýðveldi, sem
taki yfir alt Irlamd. Er stoorað &
bnezkiu isitj6mina aö kalla bekn
henmenn isína og embættísínienn
hvaðianæfa úr lanidiniu> og ef JþöiÖ
veiiði ekki gert, pá. awuni lýð-
Mestan usla gerði sprenging- j veldissherhin tarjja pá til að fiaœ*."*
-I
né brenna. Flugvélar Francos ?
hafa veitt fólkinu eftirför og
látið vélbyssukúlum rigna yfir
það, enda þótt um gersamlega
vopniaust fólk sé að ræða.
Borgin, sem á venjulegum
.tímum hefir talist hafa eina
milljón íbúa, hefir nú hálfa
aðra innan sinna vébanda, og
fólkið sveltur heilu hungri.
LýðveMisherinn ifsí
til varnar.
Þrátt fyrir alt er lýðveldis-
herinn ráðinn í að verja Barce-
lona, hvað sem það kostar.
Undanhald hans frá Tarragona
og Cervera hefir farið fram
með fullkominni röð og reglu,
og Francoherinn verður að
brjótast í -gegnum margar
varnarstöðvar enn, áður en
hann kemst til Barcelona.
Állir, sem vettlingi geta
valdið, vínna að víggirðingu
borgarinnar. Það er sami and-
inn og í Madrid, þegar Franco
gerði fyrstu árásina á þá borg
haustið 1936. „No pasaran" —
þeir skulu iekki komast í gegn
— það er alls staðar viðkvæðið-
Konur og kornungar stelpur
hafa tekið við allri venjulegri
vinnu af karlmönnunum, en
þeir eru farnir til vígstöðvanna.
í herbúðum Francos hefir
fall Tarragona vakið mikinn
fögnuð og sigurhátíð verið
haldin með almennum frídegi,
klukknahringingum og hvers
konar fagnaðarlátum. Foringj-
ar uppreisnarmanna hafa í við-
tölum og útvarpsræðum talað
digurbarkalega um það, að þeir.
muni verða búnir að taka Bar-
celona innan fjögurra vikna.
Stlörnafherinn sæMr
fram við Madrld.
Stjórnarherinn heldur áfram
liisklpaféSag Is-
lands tntíugn oi
limm ára i dag.
EIMSKIPAFÉLAG fslaads
er 25 ára í dag, en það var
stofnað í Reykjavík 17. janúar
1914;
Fraan aið peian tfima hdfðU' allar
samgöngimr tsleradingB'. viö ömintur
lönd og nueö .sitröindiuim' fi®m ver*
|iÖ 1 höndiuan Memdiavga. Uríton
¦vio þá oft a^ sæta ' aíarkosrtiuim ¦
bæ&i luim há fargjöld og strjálar
ferðir^. luinz Eiimskip.aféla(gio var
stofnaið fyrir forgöngu Swelns
Björnssonar og fleiri góðra
imanina. Var Bmil Nielsen kosiínn
framkvænidais'tjóri þeas.. :
Nú. á Eimskipafélaigið eex islkip,
QullÆoisis,-. Lagarfioiss, GoðiaiSosis,
Bruarfbsis, Selíoss og Dettiflossis..
Núvemnidi fraimkvaamdasitjóri
.félaigsinis er Gy&miuindur Vil-
trjálmisision, en hainn tók vfö: af
Emil Niielsien 1930. -
i gærkveldi var ölliuim vierka-
ímöniniuim, isem vinna hjá Eimi-'
skipaféliagiMu, tilkynt, ao koma
á vinnius'ttaðinn kl. 7 í morgun,
Pegar ¦þangaið' kom lengu verka-
meranirnir útborgað diagkaiup sitt
og dagiwtt friian. Var þaft á 2.
tondrao mamns. . Hver fastur
sitarfsinlaiiuir hjá Eiimskip fékk
hluindrað krómuir ao gjöf frá fé-
lagiinu' í tilefini a&nælistes.
«i i -...................HI.I..............
sókn sinni sunnan við Madrid,
á vígstöðvunum við Talavera, í
þeirri von að honum takist að
neyða Franco til þess að draga
úr sókninni í Kataloníu og
senda nokkuð af liði sínu þar
suður á bóginn.
En það þykir augljóst^ að
stjórnina vanti vopn og skot-
færi. Francoherinn hefir hins
vegar nægileg vopn -~ frá ít-
alíu og Þýzkalandi