Alþýðublaðið - 17.01.1939, Blaðsíða 1

ÞRIÐJUDAG 17. JAN. 1939
tJTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
13. TÖLUBLAÐ
LISTINN
hrindir hinni
kommúnist-
isku óstjórn í
Dagsbrðn
Dagsbrfin
LISTINN- er
okkar listí i
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
XX. ÁRGANGUR
Kosningarnar í Dagshrún
hefjast klukkan 5 á morgun
Þær eiga að standa yflr i eina 3 daga.
----————
B-listinn, listi verkamanna og AlÞýðuf!.-
manna, hefir mestar liknr til að sigra.
Kommúnist
ar tapa
Húsavfk.
Eitt aðalvígi peirra ð
Norðorlandi er fallið!
Frá fréttaritara
Alþýðublaðsins.
HÚSAVÍK í morgun.
FUNDUR var haldinn í
verkamannafélaginu
hér á Húsavílc í gærkveldi,
og var fundurinn vel sótt-
ur.
Aðalumræðuefni fundar-
ins var bréf kommúnista
um stofnun annars sam-
bands og klofning Alþýðu-
sambandsins. Tillaga kotn-
múnista um þetta var feld,
en svohljóðandi tillaga,
sem Sigurður Kristjánsson
flutti, var samþykt:
„Fundurinn lýsir yfir
fylgi sínu við Aíþýðusam-
band íslands, en fordæntir
hins vegar allar tilraunir
til stofnunar svokallaðs ó-
háðs verkalýðssambands,
þar sem stofnun slíks sam-
bánds myndi aðeins verða
til þess að tvístra verkalýð
landsins.“
Allmikil straumhvörf
hafa orðið innan verka-
niannafélagsins, enda hafa
verkamenn nú fengið
reynslu af óstjórn komm-
únista á félagsmálunum.
ALÞÝÐUBMÐIÐ
Neðanmálsgreinin i dag.
Ólafiur Friðriksison iskráfair neð-
anmáls.greiin í b-laiðiíð í dag, siemi
nefni'S't: „RitdÖmarar, stem dæma
bæktunnar ólesnair." Gerir baunn
bar aiö umtalseM ntofokra rit-
dómja, islem- luindainíairið hafa birzt
í blöðum hér um hiam nýútkomnu
Veraldarsögu leftrr H. G. Wells.
Framhaldsaðalfund
heldur F. U. J, í kvöld í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu. Á
dagskrá fundarins eru venju-
lóg framhaldsaðalfundarstörf,
en Um skemtiatriði sér Pétur
Pétursson.
F-U-J. í Hafnarfirði
. heldur fund í Bæjarþinghús-
inu, uppi. kl. 8V2 í kvöld.
Fundur ., -
I Málfundaféliatgi Alþýðufltoikksr
félaigisibs f#lur niður þes®a viku.
KOSNINGARNAR í Dagsbrún eiga samkvæmt auglýs-
ingu kommúnisla að hef jast á morgun kl. 5 og standa
aðeins til föstudagskvölds. Annað kvöld stendur kosningin
til 10, á fimtudg verður kósið kl. 9 árd. til 10 sd. og á
föstudag kl. 9 árd. til kl. 10 síðdegis.
Stjórnarkosning hefir aldrei staðið svo skamman tima.
og hyggjast kommúnistar að freista þess að vinna með
áhlaupi. Smkvæmt lögum félagsins á kosningin að hefjast
18. janúar og standa þar til daginn fyrir aðalfund. Nú
mun vera í ráði að halda aðalfundinn á sunnudag, og eru
því lög félagsins brotin einnig í þessu atriði.
Þá hefir kjörstjórn félagsins,
sem er skipuð kommúnistum,
tekið upp hjá sjálfri sér að
breyta röð á trúnaðarráðslista
Alþýðuflokksmanna o. fl. til að
geta falið nafn Haralds Guð-
mundssoonar á miðjum listan-
um. Þetta eru smáskítlegir
hrekkir, sem þó munu ekki
koma að neinni sök- Nafn Stef-
áns Sigurðssonar er einnig efst
á þessiun lista.
Listar verkamanna og Al-
þýðuflokksmanna eru B-listar,
og eru félagar beðnir að gæta
vel að því að setja kross við
báða B-listana, bæði við stjórn
arkosninguna og trúnaðrráðs-
kosninguna.
Bver viuir kosning-
arnar?
Það er ekki fyrir fram hægt
að segja með fullri vissu
um úrslit þessara kosninga.
Getur það jafnvel oltið á örfá-
um atkvæðum, hvort hin kom-
múnistiska óstjórn heldur á-
fram í Dagsbrún, eða hvort
verkamönnunum, sem skipa B-
listann, tekst að skapa að nýju
starfsfrið í félaginu og hefja
það aftur úr kviksyndinu.
Við allsherjartkvæðagreiðsl-
una, sem fór fram í haust, stóð
slagurinn milli Alþýðuflokks-
manna annars vegar og komm-
únista og íhaldsmanna samein-
aðra. Birtu þá þrjú blöð, Morg-
unblaðið, Þjóðviljinn og Vísir,
eitraðar árásir á Alþýðuflokks-
menn og hvöttu öll blöðin dag
eftir dag Dagsbrúnarmenn til
að greiða atkvæði með komm-
únistum. í kosningabaráttunni
sjálfri gengu þeir saman hús úr
húsi smalar kommúnista og í-
haldsmanna-
Úrslitin urðu þau, eins og
kunnugt er, að kommúnistar og
íhaldsmenn fengu 735 atkvæði,
en mótatkvæði Alþýðuflokks-
manna voru 476. Meirihluti
kommúnista og íhaldsmanna
sameinaðra er því 259 atkvæði.
Nú er lið kommúnista og í-
haldsmanna klofið í tvent. Þeir
báðir áætla að íhaldsmenn hafi
átt af þessum 735 atkvæðum 3
—400 atkvæði. Það er mjög ó-
trúlegt að íhaldsmenn eigi 400
atkvæði í Dagsbrún, en þó að
þeir eigi ekki svo mikið og að
eins um 300 atkvæði, þá er tala
kommúnista komin niður í 435,
og er því Alþýðuflokkurinn
langstærsti flokkurinn í Dags-
brún og ætti því að eiga kosn-
inguna vissa samkvæmt því.
Eiga Terkamenn atfela
umboðsmðnnum atvinnn-
rebenda að semjavið gá?
En það er annað, sem kemur
einnig til greina í þessu máli.
Sjóðir Dagsbrúnar hafa tæmst
á liðnu starfsári, þúsundum
króna hefir verið eytt í pólitísk
fundahöld, pólitíska blaðaút-
gáfu og pólitískar sendiferðir
starfsmanna Olíuverzlunar ís-
lands út um land. Allir Dags-
brúnarmenn, nema hinir æst-
ustu kommúnistar, játa, að
stjórnin á Dagsbrún hafi verið
gersamlega óhæf og að nú verði
að binda enda á óstjórnina.
Hverjir eiga að gera það?
Frhv á 4. sícki.

f ýU.s "'V' 'V >
. '. : •-.. “ '
Höfnin í Barcelona, höfuðborg Kataloníu, sem er næsta takmark Francos.
Her Francos stefnir nú til
Barcelona úr premur áttum.
■■ ■■■■ »
Borgin býst til varnar prátt fyrir hung-
nr og vðntun á nauðsynlegustn vopnnm
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
KHÖFN í morgun.
1DARCELONA, höfuðborg
Kataloníu, er nú talin
í alvarlegri hættu, síðan
uppreisnarmönnum tókst að
ná Tarragona, sunnar á
ströndinni, og Cervera, 75
km. norðvestur af borginni,
á sitt vald. Hersveitir Fran-
cos stefna til Barcelona að
sunnan, vestan og norðan,
og eru í vesturátt aðeins í 50
km. fjarlægð frá borginni.
Ástandið í borginni er, þrátt
fyrir aðdáunarverðan aga,
hörmulegt. Flóttamenn, konur,
börn og gamalmenni, hafa
streymt þangað undanfarna
daga, undan framsókn Franco-
hersins, og hafa ekkert að bíta
Dnlarfnllar sprengingar
í ensknm borgnm i gær.
■ -.—. + ■— ..
Grunur fellur á írska lýðveldisherinn.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
KHÖFN í morgun.
FIMM sprengingar urðu svo
að segja samtímis í gær-
morgun í þremur af stórborg-
um Englands, þrjár í London,
ein í Liverpool og ein í Man-
chester.
Urðu í öllum borgunum tölu-
verðar skemdir á mannvirkjum
af völdum sprenginganna, og í
Manchester beið einn maður
bana.
Grunur leikur á, að meðlimir
í hiniun svonefnda írska lýð-
veldisher, sem árum saman
hefir haldið uppi undirróðri
gegu Englandi á írlandi, einnig
eftir að samkomulagið varð um
fullkomna sjálfstjórn landsins,
séu valdir að spellvirkjunum.
Mestan usla gerði sprenging-
in í Manchester. Reif hún eina
götuna upp á.allstóru svæði og
gluggarúður brotnuðu í húsun-
um alt í kring.
Leynilögreglumenn frá Scot-
land Yard eru að rannsaka mál-
ið.
TilkynningigærfrðMa
lýðveldisberniun.
LONDON i xrnorgiuin. FU.
Hiinn ólöglegi lýðveldisihier í M
landi birú tilkymntog'u í gær, þar
sem liajm kveðs’t xmini gera til-
rauin til aö sitofna lýðveldi, Siem
taki yfir alt IrLaind. Er sikorað ó
briezkiu isitjórnma aö kalla hieirn
hemuean siira og embættismenn
h'vaðianæfa úr lanidimu, og ef það
vierði ekki gert, þá mun,i lýð-
veldislierinn fcnýja þá til að fara.
né brenna. Flugvélar Francos ♦
hafa veitt fólkinu eftirför og
látið vélbyssukúlum rigna yfir
það, enda þótt um gersamlega
vopnlaust fólk sé að ræða.
Borgin, sem á venjulegum
timum hefir talist hafa eina
milljón íbúa, hefir nú hálfa
aðra innan sinna vébanda, og
fólkið sveltur heilu hungri,
Lýðvelðisherinn býst
til varnar.
Þrátt fyrir alt er lýðveldis-
herinn ráðinn í að verja Barce-
lona, hvað sem það kostar.
Undanhald hans frá Tarragona
og Cervera hefir farið fram
með fullkominni röð og reglu,
og Francoherinn verður að
brjótast í -gegnum margar
varnarstöðvar enn, áður en
hann kemst til Barcelona.
Allir, sem vettlingi geta
valdið, vinna að víggirðingu
borgarinnar. Það er sami and-
inn og í Madrid, þegar Franco
gerði fyrstu árásina á þá borg
haustið 1936. „No pasaran“ —
þeir skulu ékki komast í gegn
— það er alls staðar viðkvæðið.
Konur og kornungar stelpur
hafa tekið við allri venjulegri
vinnu af karlmönnunum, en
þeir eru farnir til vígstöðvanna.
í herbúðum Francos hefir
fall Tarragona vakið mikinn
fögnuð og sigurhátíð verið
haldin með almennum frídegi,
klukknahringingum og hvers
konar fagnaðarlátum. Foringj-
ar uppreisnarmanna hafa í við-
tölum og útvarpsræðum talað
digurbarkalega um það, að þeir
muni verða búnir að taka Bar-
celona innan fjögurra vikna.
Stjðrnarherinn sækir
fram við Madrið.
Stjórnarherinn heldur áfram
Elmskipafélas Ii-
Iands tntíngn og
fimm ára i dag.
EIMSKIPAFÉLAG íslands
er 25 ára í dag, en það var
stofnað í Reykjavík 17- jannar
1914.
Fraun að þieiim tíma höföu allar
samgöngiur IsLendingia við öruntur
lönd og með ,sitröindiujm fra'm ver*
|ið í hönidlum útlendinga. Urðuon
■við þá oft að sætia afarkoisituim
bæði lum há fargjöld og strjálatr
ferðir^ 'nnz Eims'kipafélaigið var
stiofnalð fyrir forgöngu Sveins
Björnssonár og fleiri góðra
mainnai. Var Emil Nielsen kosinn
framkvæmdas'tjóri þesis,.
Nú á Eimskipaifélagið sex skip,
Giullfioisis, Lagarfoiss, GoðaiSosis,
Brúarfosis, Selfoisis og Dettifloss.
Núverandi framfcvæmdaistjóri
félaigsius er Giuðmiuindur ViJ-
hjálmisison, en hamn tók við af
Emil Nielsien 1930.
I gærkveldi var öllium verka-
taöunum, ,sem viinua hjá Eim-
skipafélaginu, tilkynt, að fkoma
á viunusitaðinn kl. 7 í morgun.
Þegar þangað kom fenigu verka-
memiirnir útborgað diagkaup sitt
og dagiun fríain. Var það á 2.
hundrað maruns. Hver fastUr
starfsmaður hjá Eimiskip fékk
hundrað krónur áð gjöf frá fé-
Laginu í tiLeM aMælisims.
sókn sinni sunnan við Madrid,
á vígstöðvunum við Talavera, í
þeirri von að honum takist að
neyða Franco til þess að draga
úr sókninni í Kataloníu og
senda nokkuð af liði sínu þar
suður á bóginn.
En það þykir augljóst, að
stjórnina vanti vopn og skot-
færi. Franeoherinn hefir hins
vegar nægileg vopn — frá ít-
alíu og Þýzkalandi,