Alþýðublaðið - 18.01.1939, Page 1

B
Dagsbrtin
LISTINN- er
okkar listí í
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR
MIÐVIKUDAG 18. JAN. 1939
14. TÖLUBLAÐ
Bjlistinn
hrindir hinni
| k'ommúnist-
isku óstjórn í
Dagsbrtin
Verkamenn og s|6menn
elga að viitna saman,
.- — —-
t sameiningu hafa þeir unnið sína stærstu sigra.
— ♦ ■ -—
Kommiliilstar hafa slitið Dagshriln ilr
tsambandi við S|ðmannaVélag Rviknr og
gert félagið að pélitiskn áréðurstæki.
——».....
"1 er Verkamannafélagið Dagsbrún stofnað. 1915 er Sjómannafélag Reykja-
A Cvíkur stofnað. Á tímabilinu 1906—1915 voru samtök verkamanna mjög veik
og börðust áfram fet fyrir fet gegn erfiðleikum, sem oft og tíðum virtust óviðráðanlegir
og tiltölulega fáir reykvískir verkamenn töldu sér skylt að vera í Dagsbrún.
En með stofnun Sjómannafélagsins 1915, Verka-
kvennafélagsins sama ár, og Alþýðusambands íslands árið
eftir, hefst nýtt tímabil, tímabil stórra átaka og mikilla
sigra.
Fullkomið samstarf ríkti
milli Dagsbrúnar og Sjó-
mannafélagsins, verkamanna
í landi og verkamannanna á
sjónum. Hlið við hlið stóðu
þeir í baráttunni og hlið við
hlið í harðri baráttu við at-
vinnurekendur hóf u þeir
samtök sín til vegs og bættu
kjör sín, hækkuðu kaup sitt,
takmörkuðu vinnutíma sinn
og sköpuðu sér öryggi við
vinnuna.
Þetta tímabil samstarfs
og einingar milli alþýðustétta
Reykjavíkur, milli verkamanna
— verkakvenna og sjómanna
stóð til 1938, þá var samvinnan
ROFIN, samtakaheildin slitin í
sundur, ekkj íyrir atbeina
verkamanna, verkakvenna og
sjómanna heldur fyrir atbeina
manns, sem verkamenn höfðu
alllengi treyst til að veita sam-
tokum þéirra forystu, þó að
harin ætti engra sömu hags-
muna að gæta og þeir — og
fjandmanna samtakanna, út-
lendra leiguþýja, kommúnist-
iskra æsingamanna, sem hann
hafði gert bandalag við.
Fyrir atbeina þessa liðs hefir
Dagsbrún verið slitin úr tengsl-
um við hin tvö félögin og ekki
nóg með það, heldur hafa kom
múnistar borið út róg meðal
Dagsbrúnarmanna, sérstaklega
um Sjómannafélagið.
En um Ieið og Dagsbrún
hefir verið rúin að kröftum, fé
og áliti undir stjórn þessa
kommúnistaliðs og sundrungin
vaxið svo að nú er hún eins og
orustuvöllur, 'hefir Sjómanna-
félagið vaxið að innri styrk-
leika, festu í félagsmálum og
sjóðseignum. — Á síðastliðnu
ári hafa eyðslukrumlur kom-
múriista farið um sjóði Dags-
brúnar til pólitískra funda-
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Neðanmálsgreinin i dag.
O ÍMON JÓH. ÁGÚSTSSON rit-
^ ar necSajmnáilsgœiniina í blalð-
Úð. i dag iuim hiina nýútkioannu bók
Alfs Ahlbergs „SáLkönniuiniin“. —
Bókiai er þýdd af Jóini Magnús-
syni fíl. kand., gefin út af Mienn-
ingarsjóói.
halda, pólitískra blaðaútgáfa og
pólitískra ferðalagá starfsmanns
Olíuverzlunar íslands. En sjóðir
Sjómannafélagsins Iiafa vaxið
að sama skapi. Vinriudeilusjóð-
ur Sjómannafélagsins einn
nemur nú um 120 þúsundum
króna.
Undanfarið hafa staðið yfir
stjórnarkosningar í Sjómanna-
félaginu og hefir þátttakan
aldrei verið jafn mikil. Allir
vita, að svo stóraukin þátttaka
þýðir ekki vaxandi fylgi kom-
múnista innan félagsins. Það
er auðséð, að sjómennirnir vilja
ekki afhenda þeim yfirráðin
yfir sínu félagi og sínum sjóð-
um. Og það er vert fyrir Dags-
brúnarmenn að veita því at-
hygli, að Sjómannafélagið get-
ur komið fram sem ein heild
gagnvart atvinnurekendum. En
getur Dagsbrún það? Getur
hún, eins og nú er ástatt lagt
út í baráttu heil og óskift?
Trúa Dagsbrúnarverkamenn
því? Hún getur það að minsta
kosti ekki undir stjórn kom-
B-LISTINN sigrar í
kosningunum í Dags-
brún ef allir þeir, sem
greiddu atkvæði gegn
kommúnistum í haust,
greiða atkvæði með hon-
um — og á því er enginn
vafi. Kosningin stendur í
kvöld til kl. 10. Kjósið nú
þegar. í fyrra málið hefst
kosning kh 9 og stendur til
kl, 10. Kosningunni á að
vera lokið á föstudags-
kvöld.
múnista og með þeim aðferð-
um, sem þeir beita.
Eða halda Dagsbrúnarmenn
að máli þeirra, baráttu þeirra
fyrir kaupi sínu og atvinnu sé
borgið undir stjórn handlang-
ara atvinnurekenda ? Verka-
mannalistinn í Dagsbrún getur
unnið kosningarnar. Allir, sem
greiða atkvæði með lista at-
vinnurekenda, en vilja binda
enda á hina kommúnistisku ó-
stjórn, greiða raunverulega
kommúnistum atkvæði sitt.
Allar starfsstéttir Reykja-
Frhv á 4. síöu.
Stórfeld minkun á at«
vlnnuliótnni fyrlrhugnð
-----»■. —
Eommúnistar og íhaldsmenn flytja sant^
hljóða liílögur, sem hljóta, ef sam-
þykktar verða, að hafa þessi áhrif.
.............——
OMMÚNISTAR semja tillögur fyrir íhaldið í bæjar-
stjórn. Fjárhagsáætlun bæjarins er til 2. umræðu og
afgreiðslu á bæjarstjórnarfundi á morgun.
Hafa flokkarnir lagt fram til-
lögur sínar um fjárhagsáætl-
unina og verður skýrt frá til-
lögum Alþýðuflokksins hér £
blaðinu á morgun. En í þeim
eru m. a. tillögur um að hærinn
láti byggja 2 nýtízku togara til
útgerðar hér í bænum og að
bærinn taki þátt í hinu nýstofn-
aða hlutafélagi um togarakaup
með 20 þús. kr. lilutafé.
En það miu'n \iekja sénstaílífl at-
hygli vierkamanna, að tooimimún-
istar og íhalidsimenn flytja saim-
hljóða tillögiuir uim raunveruiliega
lækikiun á fé til atviinnubótai frá
því isiean vieirið hefir.
Fjárhagsáætlun íhaldsinis geriir
ráð fyrir 300 þús. kr. framlagi
frá bænium. Gegn því koma 150
þús .kr. frá ríikinu.
En auk þess flytja koniimúnist-
ar tillögu lum 100 þús. kr. lán
til atvinnubióta mieð þvi skilyrði,
að ríkið leggi fram jafna upp-
hæð.
Pies'sa tillögu flytja ihaidsmenn
líka alveg orðrétta.
Nú er það vitað, aið eins og
fjárhagsástandi , bæjarms er
kiomfö er útiloikað, að hægt sé að
fá lán til atvinnubóta eins og nú
standa isakir er efcfeert útlit fyrir
að sainfeomulag fáist um jafnt
framlag frá ríkinu.
Er því tillöguflutningur komm-
únista og íhaldisnranna algerLega
(Frh. á 4. síðu-)
Ensk henmðarflng-
vél hrapar gegnnm
Daladier forsætisráðherra Frakka og Bonnet utanríkisráðherra,
sem nú eiga úr vöndu að ráða.
Flugmaðurmn og þerna í hús-
inu fórust.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
TVEIR menn biðu bana, er
ein af flugvélum hersins
hrapaði til jarðar í Sussex.
Rakst flugvélin á hús af svo
miklum krafti, að liún svifti af
þakinu og hrapaði svo niður á
neðri hæð hússins.
Kvikniaði þiegar i fLugvéliinmi.
og brátt fóru sprengiikúlur; stem
í flugvélinni vom, að springa.
Gauis feiknaimökkur upp úr hús-
inU og gat slökkvilið, siem lcom
á vettvang, ekki hafið björguinar-
staifsemi fyr en það hafði íengiö
(Frh. á 4. síðu.)
Frðnsb ihlutnn á Spánl
til að bjarga Bareelona?
Frakkar óttast, að Italir búi um sig við
suðurlandamærin, ef Franco vinnur sigur.
—-rfW.. ,
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun.
T*xAÐ eru órólegir og taugaæsandi dagar, sem nú virð- ,w ' ?
ast enn einu sinni vera fram undan í Evrópu.
Hinir alvarlegu viðburðir á Spáni vekja, miklar a-
byggjur og æsingar á Frakklandi. Franskir stjómmála-
menn eru við því búnir, að Barcelona muni falla í hendur
Franco og óttast að fullnaðarsigur hans í Kataloníu muni^
hafa það í för með sér, að ítalir fái frjálsar hendur til þessj
að búa um sig við suðurlandamæri Frakklands.
Það eru af þessum ástæðum alvarlegar ráðagerðir uppi
um það í París, að breyta um afstöðu gagnvart borgara-
styrjöldinni á Spáni til þess ,að bjarga Barcelonastjórn-
inni. Miðjarðarhafsfloti Frakka hefir fengið mikinn liðstyrk
frá Brest. frönsku flotahöfninni á Atlantshafsströnd Frakk-
lands, og eru nú samtals 80 frönsk herskip saman komin í;:
vesturhluta Miðjarðarhafsins. Það er og fullyrt, að franska
herforingjaráðið mæli ákveðið með því, að landamærin
milli Frakklands og Spánar verði opnuð á ný og vopna-
flutningar leyfðir til Barcelona.
Bretar andviglr ihlntun.
Hins vegar þykir líklegt að
franska stjórnin sé treg til að
taka nokkra slíka ákvörðun
nema í samráði við England, og
það er talið fullvíst, að Eng-
land sé slíkum ráðstöfunmn af
hálfu Frakklands algerlega
mótfallið og ráði sterklega frá
þeim.
í London eru menn áhyggju-
fullir út af þeim æsingum, sem
viðburðirnir á Spáni hafa vakið
á Frakklandi. Það eru ekki
lengur aðeins jafnaðarmenn og
verkalýðsfélögin, sem nú krefj-
ast þess, að Frakkland hjálpi
hinni löglegu stjórn spánska
lýðveldisins í Barcelona. Sjálf-
ur stjórnarflokkurinn, flokkur
Daladiers, hefir nú einnig gert
þá kröfu að sinni.
hýzkaland hétar.
Bæði Ítalía og Þýzkaland
hafa í hótunum um að grípa til
sinna ráða, ef Frakkland hafi
nokkur afskifti af því, sem
fram er að fara á Spáni.
Því var og opinherlega lýst
yfir af sendiherra Þjóðverja
í London í gær, að Þýzkaland
liti á þessi mál á sama hátt og
Ííalía og myndi skoða það sem
brot á hlutleysissamningnum,
ef Frakkland breytti á nokkurn
hátt um afstöðu til borgara-
styrjaldarinnar á Spáni, og
teldi sig þá ekki heldur lengur
faundið af þeim samningid)
Það hefir í bili dregið nokkuð
úr bardögunum í Kataloníu.
Báðir aðilar eru að safna kröft-
um og búa sig undir ný átök.
Það er unnið nótt og dag að
því að víggirða Barcelona.
Stjórnarherinn hefir skyndi-
lega hafið sókn á Suður-Spáni,
á vígstöðvunum fyrir norðan
Granada og orðið nokkuð á-
gengt- Það er barizt í aðeins
18 km, fjarlægð frá borginni.
Gamelin, forseti franska her-
foringjaráðsins.
Inefi fasista er reiddnr,
seoia itðisku blöðin.
LONDON í riiorgim. FÚ.
Hinar áköfiu blaðrárásiir ítaliu
á Frakklainid haífa aftur veri;ð
teknar upp mieð enm imeiai ákafa
en, áður, en á þeim hafði vieríö
hlé, rneðlan á heimisófcn Cham-
berlaiusi forsæti'sráðbeirra Breta
og Hajöfaix lávarðar stóð. Þesaar
áirássiiir á Fmkfclainxl fjalLa -mest
Um méðgianir, siem frönsk blöó
toafii sýn,t ítalsfca hemum.
Itialska bla&ið „Gazetta del Po-
polo“ isegir:
„Hn-iefi flasista er reiddar, og
hlann er býsna fljótur til höggs.“
Nýju ornstnskipi hleypt
af stokknnnin ð Frakk-
landl.
LONDON í gærkvteldi. FÚ.
3500D smálesta om-stu'sfcipi var
hleypt áf stokfcunium í dag í
Brest á Frakklandi, og va(r því
(Frh. á 4. síðu.)