Alþýðublaðið - 19.01.1939, Blaðsíða 2

FIMTUDAGINN 19. JAN. 1939
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
■ ■ ■'111 n '*-■ **%»*&f
Eftir Stefán Sigurðsson.
------4-----
GÓÐIR Dagsbrúnarfélagar!
Þar sem nú er hafin
stjórnarkosning í stsersta
verkalýðsfélagi landsins, vona
ég að allir þeir menn, sem
hugsa nokkuð um velferð
verkalýðsins, séu ekki í vafa
um, hvaða lista þeir eiga að
kjósa víð þessar kosningar, Ef
þið athugið málin ofan í kjöl-
in, þá munuð þið komast :að
raun um að kommúnistar
munu, ef þeir fá frekara tæki-
færi tíl, gereyðileggja félagið.
Það er ætlun okkar, sem skip-
um B-listann, að berjast fyrir
velferð Dagsbrúnar eins og við
getum, og allir þeir menn, sem
listann skipa, hafa þá trú, að
það megi leysa félagið úr viðj-
um þess öngþveitis, sem það er
komið í fyrir verknað nokkurra
ábyrgðarlausra gasprara. Ef þið
hafið fylgst með skrifum dag-
blaðanna undanfarið, hljótið
þið að sjá, að það er meiri virð-
ing en vanvirða í því, sem þau
hafa skrifað um okkar lista.
Þeir hafa í 9. tölublaði Þjóð-
viljans fundið mér það t d. til
foráttu, að ég væri verkstjóri
hjá S.Í.S. og fullyrða það, eftir
fréttasnápum sínum, að ég sé
Framsóknarmaður. Sé ég enga
ástæðu til að skrifta fyrir þeim
um pólitískar skoðanir mínar,
en þær hefi ég altaf haft ákveðn
ar síðan verkamenn fóru að berj
ast fyrir sínum málum. Ég hefi
aldrei verið flokksbundinn og
þarf ég því engan kinnroða að
bera fyrir hringl á milli
flókka, og álít ég mjög óheppi-
legt að pólitík sé fyrsta mál á
dagskrá þess félags, sem ein-
göngu á að beita sér fyrir vel-
ferð verkalýðsins í hinum fag-
legu málum.
í 11. tölublaði Þjóðviljans er
lítillega minst á 4 írambjóðend-
ur listans, og er ekki sem rétt-
ast frá skýrt. Um sjálfan mig
er það að segja, að ég gerðist
félagi í Sjómannafélagi Reykja
víkur árið 1916 og lenti þá í
stóra verkfallinu og var vagt-
maður við höfnina fyrir hönd
Sjómannafél. Var ég fyrir það
sviftur atvinnu og settur á
svartan lista- Ég tók þá það til
bragðs að ég sigldi til Svíþjóð-
ar og gekk þar í verkalýðsfél.
árið 1918 og var þar til 1921.
Þá fór ég í siglingar og gekk í
norskt sjómannafélag árið 1922
og var félagi í því til ársins
1925. Hér hefi ég fylgst vel með
því, sem gerst hefir, þó ég hafi
ekki tekið beinan þátt í deil-
unum innan Dagsbrúnar.
Um Felix Guðmundsson er
það að segja, að hann er einn
af fyrstu verkalýðsleiðtogum
þessa lands og var í fyrstu
verkföllum, sem hér hafa verið
háð, og vann þar að grundvelli
allra kjarabóta til handa verka-
lýðnum.
Sigurbjörn Maríusson var
við nám í beykissmíði þar til
árið 1934, en eftir að hann lauk
Iþví og gat ekki fengið vinnu í
.jið.n sinni, eins og fleiri, gekk
*h'ann í Dagsbrún, en var einn
af stofnendum F.U.J. og er bú-
inn að starfa þar í 11 ár. Hann
er það ungur enn, að ekki er
hægt að búast við lengri sögu
að baki honum, en vonandi er
að við fáum að njóta hans Iengi.
Hann hefir sýnt það með dugn-
aði sínum, að hann vill ein-
dregið verkalýðssamtökunum
vel.
Þórður Gíslason dvaldist í
Reykjavík aðeins nokkra mán-
uði 1931 og fluttist til bæjar-
ins aftur 1934 og gekk þá í
Stefán Sigurðsson.
Dagsbrún. og hefir verið þar
einn áhugasamasti verkamað-
urinn síðan.
Örvar-Oddi Þjóðviljans hefir
láðst að minnast á Sigurð Guð-
mundsson, og bendir það ótví-
rætt til þess, að honum hafi
fundist nóg um allar þær sví-
virðingar, sem félagar hans
hafa látið falla um þann mann,
sem lengst og dyggilegast hefir
starfað fyrir Dagsbrún. Um
starf hans fyrir félagið
væri hægt að skrifa langt
mál, eri þess gerist ekki
þörf, þar sem hann og
hans verk eru svo vel þekt
af öllum Dagsbrúnarmönnum,
sem ekki eru blindaðir af póli-
tískri illgirni, að þeir munu á-
valt minnast hans með virð-
irigu.
13. tölublað Morgunblaðsins
fer svofeldum orðum um Dags-
brúnarkosningarnar:
„Sjálfstæðismenn í Dagsbrún
vinna nú þessa dagana sem á-
kafast að undirbúningi stjórn-
arkosningarinnar þar. Er það
mjög rómað, hve góðar undir-
tektir listi þeirra fær meðal
verkamanna. Þykir verkamönn
um kommúnistar og krata-
broddar hafa helzt til lengi vað-
BúnaOarfélag Stokks*
eyrarhrepps 50 ára.
Eftir Bjarna Eggerts-
son búfræðing áEjrr-
arbakka.
ANN 22. nóv. sl. var Bún-
aðarfélag Stokkseyrar 50
ára gamalt, og mintist þessara
tímamóta með mjög fjölmennu
og ágætu samsæti, er haldið var
í hinu rúmgóða samkomuhúsi
Stokkseyringa. Félagar eru nú
um 70, er sátu það flestir eða
allir, ásamt konum sínum. Auk
þess hafði félagið boðið all-
mörgum gestum, er þar voru
mættir, svo sem búnaðarmála-
stjóra Steingrími Steinþórs-
syni, fyrv. búnaðarmálastjóra
Sig- Sigurðssyni, þingmönnun-
um Bjarna Bjarnasyni, Eiríki
Einarssyni og Jörundi Brynj-
ólfssyni, form. Búnaðarsam-
bands Suðurlands, Guðm. Þor-
bjarnarsyni, trúnaðarmanni
sambandsins Degi Brynjólfs-
syni, stjórn Búnaðarfél. Eyrar-
bakkahrepps, þeim Bergsteini
Sveinssyni, Bjarna Eggertssyni
og Guðmundi Jónssyni o. fl.
ið uppi í samtökum þeirra og
hrundið verkamönnum sjálf-
um frá störfum í félaginu.“
Svo mörg eru þau orð. Efa
ég ekki að þeir verkamenn, sem
gleyptu við því agni, sem Sjálf
stæðismenn settu á krókinn við
sí ðustu bæ j arst j órnarkosning-
ar, er þeir lofuðu að útrýma
reykjarsvælu bæjarins með
heita vatninu og hafa notið
góðs af vinnu þeirri, sem hita-
veitan hefir skaffað þeim og
fjölskyldum þeirra, muni hugsa
sig um áður en þeir gefa at-
vinnurekendalistanum atkvæði
sitt- Nei, góðir verkamenn í
Dagsbrún! Þið ættuð að vera
búnir að fá nóg af loforðum og
svikum Sjálfstæðisflokksins og
klofningi kommúnista. Það er
hægt að vara sig á því, sem er
undir gærunni, meðan eyrun
standa útundan.
Stefán Sigurðsson.
Samsætið sátu um 200
manns, og hófst það kl. 8 e. m.
með því að Gísli bóndi Pálsson
í Hoftúni, form. félagsins yfir
30 ára skeið, sagði sögu félags-
ins frá upphafi fram á þennan
dag. Af stofnendum félagsins er
nú aðeins einn á lífi: Jón Jóns-
son fyrv. bóndi í Holti, er ekki
gat setið samsætið vegna elli-
hrumleika. Var hans rækilega
minst, þakkað starf haris og
hann gerður að heiðursfélaga.
Hófst nú kaffidrykkja og ræðu-
höld, er stóðu til kl. 12. Voru
ræðumenn 14, og bar þar margt
á góma, sérstaklega um land-
búnaðarmál, ræktunarfram-
kvæmdir fyr og nú og breyttar
aðstöður til umbóta á því sviði.
Bjartsýnir menn brugðu þar
upp mynd af framtíðinni hér
austan Hellisheiðar, og var hún
fögur og hlý: ,,Og svo kemst
langt um síðir, að saman túnin
ná,“ sagði Steingr. Thorsteins-
son fyrir 40 árum, er hann kvað
fyrir minni bænda á þjóðhátíð
í Reykjavík, raflýsing og raf-
hitun á hverju býli, og mesta
óvini sveitanna: kuldanum og
myrkrinu, úthýst af hverju
heimili. Þeir sáu þar, hinir
framskygnu menn, aldamóta-
hugsjónir Hannesar Hafsteins:
„Knerri og vagna knúða krafti,
er vanst úr fossa þinna skrúða,
stritandi vélar, starfsmenn
glaða og prúða, stjórnfrjálsa
þjóð með verzlun eigin búða-“
„Þetta verður,“ sögðu þeir, með
bjargfasta trú á möguleikun-
um. í umræðunum tóku þátt
jöfnum höndum boðsgestir og
heimamenn, og þótt aðallega
væri rætt um ræktun lands og
landbúnað, tók einn ræðumað-
ur það skýrt fram, hvað sjáv-
arútvegurinn á Stokkseyri
væri þýðingarmikill fyrir af-
komu manna þar, og vissulega
færi vel á því, þar sem ástæður
eru fyrir hendi, að sjór og land
sé látið hjálpa hvort öðru við
framleiðsluna, til bættra lífs-
kjara, dætrum landsins og son-
um.
M- B. Haggard:
Kynjalandið.
118
Fðl'kiiKu mundi áreiðaniiega þykjiai það kynlegt, Najn.
— Nei, Hjarð'kon/a, því að ég hjasfi búið til sögu,
s«m skýrir það lunidur, og. orðTómurin'n gengiur þeg-
■ar frá tmanini tii miannia. Það vierðlur sagt, að þú hafir
vierið gyðja, og þesis vegna; ðdaiuðlieg, en að það haii
v'ierið fyriir ástar aakir, /að þú hafir lagt frá þér guð-
dðmiran og tekið á þig h-old, svo að þú mættir dvelja
nokikur ár hjá þeim manni, sem hjiarta þitt gimtiist.
— Einimitt það, siagði Júaaina aftur. Og hvernig
fer, ef ég raeita að gtainíga lað þeaslu ráöi, sieim ég híeild
að hliotið hafi aö koma frá kvcynmaunsheUa? 05 hún
bemti á Söiu.
— Þú hefir rétt aið 'inæJ^ Hjarðkona, sagði Sóa,
ég hefi fiundið úpp þetta ráð; ég gerði það til þessi
að bíaijga þér, og lEka, baetti hún við rólega, til
þesþ að hefna míin á hvita þjófnum, siem elskar þig,
því að hamn sikal li-fa það, aið sjá þig koniu annairs, og
það villimanns1.
— Og hefir þér aldriei dottíð í hlug, Sóia, að ég kunni
sjálf áð viija eitthvaö sérstákt í bieissu iefni?
— Auðv’itað, en, jafnvted hin fríðaista tona getur
ekki ávalt fengið það sem hún kalnu af hietndingu: að
óska sér. VittU það, Hjarökionia, að þesis'u verð/ur að
verða framgengt, bæði sjálfrair þin vegna og vegna,
Naims, föðiur 'míiys, Oifan elskár þig, og á þessuim
órólegum tíinum er það óhjákvæmilegt, að Nam og
prestarn,ir fái fyigi hans; og þaö fyl/gi er nýbúið aö
kaupa með ioforðf luttn það, að þú stoulir verða bon-
um gefim, og það þþgarf í d|ajg. Af þér er þaö að siegjá,
Hjarðkoná, iaö þótt þú kyrinir aö vllja heldur giftiast
mauni af sama þjóðflokk sem þú ert af, þá verður
þö að minsta kosti drottm'ng og ræðUr ríkjum, >ag
þlað er betra ien, að deyja auimkUiraarlieguini dauða.
— Ekki hiélid ég þaö, Sóa/, svaraði Júanna stilliliegai,
þyí áð hún sá aÖ hvorki stóryrði né grátbeiðni muindi
dlugé henni, og atf þessu tvenniu kýs ég heldur aöi
deyja, og hún, tók hienidinni upp í hárið á sér, en,
hrökik svo saman, þvl aÖ hún fann, að eitrið var farið.
— Þú vllt heldur deyja, Hjafðkona, sagði Sóa.
og hrosti kuldalega, en það er ekk’i æfiniiega svoi
hlaupið ,að því. Ég tók lyfið frá þér mieðan þú svafst.
og hér er ekfci hægt að taka af sér lífiö mjeð neiniu:
Öðiriu móti.
— Ég get soltið í hel, syaráði Júanna tigulliega,
— Þáð þarf /nokkurn túnia tii þess, Hjarðkona, og
í da;g verður þú fcona Olfansi. Samt sem áðiur þarf
þitt eigið aamþykki, þvíi áð þessi kóingur er Isííkur
auilahárður, að hanin siegist ekki vilja ganga að eigá
þig, fyr en þú hafir telrið ho/nlum mpð þífnium
eigin vörum og í votta viðurvisf.
— Þá er ég hrædd Um áð ek/kert verð'i úr þieirrij
hjónavigalu, sagiðá Júainroa og hló griemjuliagia, þvi
aið hún gat ekfci stilt sig Um, að láta einhvier/n1 veg-
inn í ljós þá andstygð', sem hún hafði á þesisari illU'
koniu, sem í siiiuni hörkulegu elstoiu vilidi bjia'rga lífi
húsmóónr sinnar með því að seija hawa í svivirðingu.
— Ég hel'd, þðð' verði úr hénni, Hjiarðtooina svaraði,
Söaj, því að þaö yiirðist svo, ,siem eiun yegU'r sé tii
pes's að fá þíg til að segja þau orð, sem Olfan, girnist
ajð heyra-
— 'Tii þes's er enginn vegur, Sóa. ; '
— Hvnö seg’irðu? Engiran vegur til þess? Hugsaðu
þig nú lum; maðurinn, sem kalTaður er Bjargiari, er
í várðhal'di hinium m/eginn við þesisar dyr. Én ef
þér skyld'i nú verða> sýndíur hann þegar haojn á að
fara að dteyja hræiðiilegum dauðia, siem þú ein gætir
bjargað Íionium frá með því að segja þetta orð?
Nú skildi Júanina fyrst til fuills, hve hræðilegt ráðar
þrlugg það var, ,sjem fyrir Sóiu vakti1, þar siam hún
ætiaöi annaöhvort áð neyða haná til að verða fcona
þes'sa viilimanns eða skella á hiana skukfiimi fyrir1
lífláit þesís maninls, er hún Unni hUgástum1, og hún
hnéíg afíuir á bák á rúmið og sagði;
— Það hefði veriö haturi gert af þér, að ,láta mig
vera kyrra f þræla-búðlunjum, Sóa.
Svo slepfi Sóa þieirxi Uppgefðiar-stillin'gu, sem hún
hðfjði taJað af pan/gað tU, og fór áð veröa bitUiyrt,.i
— Þegar þú varsit í þrælai-búðunum, Hjarðkona
elskaðirðu mig, ienda þatfði ég .elskaö piy frá bam-
æsiku ,því áð þá hafði enn ekkert hvítt hundspott'
komið itil að spilla millil okkar og koima þér tií áð
hata mig og tortryggj.a mig. Þá hetfði ég viljað deyja
fynír þi,g, og það vildi ég jafn'vel nú gera. En ég
íiíi’di Iíka hefna mín á hvíta hundspottiniu, því að
ég, sem er manlnlaus pg hamiaus, hafði að eins
hptta einia, og það hefir hann tekið frá mér. Þú
va,rsit fyrir mig það siem móðir og un'nusta og bam
érlK fyrir a’ðrar kraníur — þú yarsit mér alt^ rag nú er
é,g sikilin eftir ieinman,a, og vil hiefna mín á bonUjm
áðlur en' ég dey. En ég elsika þi|g enn, Hjanðkonai,
og ef ég betfði igetað funfdið nokkurt anuaÖ ráö til
að hjálpa þér þá hefði ég ekki neytt þig út í þettaj
hjónaband. Ekkert slíkt ráð er Unt ,áð fi'nna; á þennan
hátt áó einís geturðu lifað og orðið voldug og áinægö;
og á þeninan hátt aö einsi get ég haldið áínam að
glieðja augu míri, við að hiorfa á þig, þóttt ekki sé
nerua álengdar,
Húm þagnaði og uötraÖi af ofurafli geðshræring-
a,r isininar, enda höfðlu orð heranar yerið veik í sataan-
bufði við 'geðshrærxnguna.
— Fayðu út', sagði Júanína; ég vil fá tima til að
hugsa rnig uim.
Þá rtóík Nam aftiur til máls:
— Við förum, Hjarðfcoina .saimikvæmt ósík þlnnX
ení fyrir fevöldið fcomUm við aftur til þess að heyr,a
svar þitt. Reynídiu ekki að gera sjálfri þér neitt m(ein:
þvi aö vi'ta skaltu það, að þíln' veröur gætt, þó,
að þú getir ekki séÖ augun, sem á þig borfa, og ef
þú gerir svo miikiö' sem Jyfta iupp hendiiranii í þvji*
sikyni a,ð fyrirfari þér, éðá þó að þú éktoi gerir ann-
Um kl. 12 var svo borðum
hrundið, og hófst þá söngur,
undir stjóm Gísla Pálssonar
form. félagsins, bæði af karla-
kór og blönduðum kór. Sungin
voru alþýðuljóð og ættjarðar-
kvæði. Var byrjað á frum-
sömdu kvæði, er hér fer á eftir,
Gísli hefir haft forystu í söng-
málum Stokkseyringa um langt
skeið og stýrt kirkjusöng þeirra
um fjölda ára með prýði. Að
lokum var svo stiginn danz og
skemt sér þar til dagur ljómaði
yfir austurfjöll, og kallaði kon-
ur og menn til starfsins á ný,
sem aldrei má stanza, jafnvel
ekki á 50 ára starfsafmæli bún-
aðarfélags.
Samsætið fór prýðilega fram,
og rómuðu allir stjórn Gísla á
því.
Gísli er kominn yfir sjötugt,
en starfar enn að öllum verkum
sem ungur væri, og fjörið er
svo mikið, að ótrúlegt er um
svo aldraðan mann.
Og að síðustu þetta: Stokks-
eyringar! Beztu þakkir fyrir
samsætið. Gleði, gagn og far-
sæld fylgi störfum ykkar á sjó
og landi um ókomin ár.
Bjarni Eggertsson.
Kvæði flntt á afmæl-
isbátfð fél. 22. nðv.
í kvöld er kæti og gaman,
í kvöld er hlýtt og bjart
og ró að ræða saman
og rifja upp ótalmargt
að 50 árum fyltum
á félags okkar braut
í sóknum samanstiltum
að sigra marga þraut.
Já, mörg er manndómsþrautin
ef markið fjarri er,
en sigursæl er brautin,
ef saman stöndum vér
um ræktun lýðs og landa
og leggjum djarfa hönd
á samtök bræðrabanda,
þá byggjast fögur lönd.
Þau löndin sé ég ljóma,
þó langt sé þeim að ná,
að sérhvert býli í blóma
hér brosi vegum frá.
Ef sérhver hönd og hugur
nú hefja störfin merk
og drengilegur dugur,
þá drýgjast kraftaverk.
B. E.
Frá Aknanesi
hefiir verið róið hvern; dag siíð-
ast liðna viknx. Afli hefir yflrleitt
verið ágætiur — alt upp í 15
skipplund á bát í róðri, ntest
væran þorskur. — Kaitla Iostaði
í fyrrédiag 1 994 tiunnur af Faxa-
isiílid á Anieríkumatrlkað, og er þafð
síéals'ta isíldim fná fyrra ári, 'siem
flutt vierður út fná Akrairaesi, en
álls hafa verið útfLuttar þaöam
5 519 turanur. Selfos.s lostaði þar
í gær 600 sie-kiki síldarmjölis og
200 sektoi af rnjöli úr Ufsaiheiiniuaw.
FO.
ísjapiid siem ferðamann.alan'd.
í iseiiraais'tai hefti riitsiras „Tiuirisit-
iefn“, siem er hiði opiinhera mál-
gíagn! dörasfcu fefðaifélajgianina, er
itarleg og fróðleg gneitn eftir
Tryggva Sveiirabjörp'sison rithöf-
luind og >sendisivei‘ta:rritar,a um !s-
iiand sem fierðaimainmalamd. Niefn-
i'st gneimóm „Traristlamdet Isíaind,
Ilderas og Isieinls1 Rige“. í gneimiimmi
er Jýst náttúrufegurð lamdsinis,
bættlum 'sikiJyrðuim' til ferðalaga
hér á Jaradi. Gneimirani fylgir lupp-
dráttlur af íslandi og 8 myradir:
Hekla, Þónsimðrk, Reykjavík, Þtag
véíllr, Geysiir, Gullfosis, Siútraés
og Aikluneyri. FO.
B-listinn
er listi Alþýðuflokks-
manna og verkamanna í
Dagsbrún.