Alþýðublaðið - 21.01.1939, Síða 1

ALÞYÐUBLAÐ
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR
LAUGARDAG 21. JAN. 1939
17. TÖLUBLAÐ
90 króna skattaaukníng á
hverja 5 manna fjölskyldu.
..—■»——.
FJárliagsáætluii bæjarins markar sðmu
stefnu og fylgt befir verið í bæjarstjárn.
Engar nýjar framkvæmdir, aukið fá-
tækraframfæri og hækkun skattanna.
FJÁRHAGSÁÆTLUN bæjarins var, eins og skýrt var
frá í blaðinu í gær, afgreidd í fyrri nótt. Mátti heita
að frumvarpið, eins og það lá fyrir frá meirihlutanum,
væri samþykt, en þó voru nokkrar leiðréttingar gerðar á
frv. með því að samþyktar voru nokkrar tillögur frá Al-
þýðuf lokknum.
Alþýðuflokksfulltrúarnir báru fram margar breyting-
artillögur við frumvarpið, og voru þær allar miðaðar við
það, að framkvæmdum bæjarins á árinu yrði þannig hag-
að, að þær gæfu von um aukna vinnu og þar með mink-
andi fátækraframfæri, minkandi þörf fyrir atvinnubóta-
vinnu og þar með bætta fjárhagslega afkomu bæjarins.
En því miður tókst ekki að
skapa slíka fjárhagsáætlun.
Það, sem bæjarbúar eiga því
von á, er: Hækkun útsvaranna
um alt að 400 þús. kr., hækk-
un lóða- og húsaskatts, er nem-
ur urn 270 þúsund krónum, eða
sem svarar um 90 kr- skatt-
hækkun á hverja 5 manna fjöl-
skyldu í bænmn. Og þó er gert
ráð fyrir því, að á árinu verði
tekið lán til ýmsra fram-
kvæmda og enn fremur 100
þús. kr. til atvinubóta.
Stefán Jóh. Stcfánsson flutti
langa og ítarlega ræðu um fjár-
hagsáætlunina, fjárhag bæjar-
ins og atvinnuástandið í bæn-
um.
Hann dvaldi fyrst við fram-
færslumálin og í hvaða hori
þau væru komin og taldi að við
svo búið mætti ekki standa,
heldur yrði að taka þau fast-
ari tökum. í því sambandi benti
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
f*i'
Netaomálsgreinio i dag.
JÓNAS JÓNSSON
K4RL ÍSFELD blaða-malðiur
ritiar neðiainimáLsgæiiniinia i
Alpýðlublaðið í dag um Merka
slaim'tíðanmentn eftir Jóniais Jóns-
sion. Eims og kmnnugt er, hiefir
Samband lutngria Framsókiniar-
miainima ákvieðið talð gefa út rit-
gerðir Jómasar Jóinisisicmia'r, og or
eitt hindið, „Mierkir siámtílöiaiv
mieniix", Jxegar komið út.
haxxn á að bærinn greiddi að-
eins í húsaleigu fyrir styrkþeg-
ana alt að 500- þús. kr. Hann
lagði áherzlu á það, að tillögur
Alþýðuflokksins um vinnu fyr-
ir styrkþega þá, sem unnið
geta, væru samþyktar, og enn
fremur að atvinnan væri aukin
alment í bænum.
Var og samþykt tillaga Al-
þýðufl. um að kjósa nefnd í
bæjarstjórninni til að rannsaka
hvernig þessum málum verði
betur komið fyrir með tilliti til
styrkþeganna og bæjarins
sjálfs.
í sambandi við framfærslu-
málin benti St. J. St. á það, að
það væri ekki jafnmikil goðgá
og Sjálfstæðismenn hefðu talið,
að bærinn réðist í byggingu
heppilegra íbúðarhúsa, er hann
léti þeim í té, sexn hann yrði að
sjá fyrir húsnæði.
Hann rakti það ítarlega, að x
bæjarstjórn væri í raun og veru
nm tvær stefnur að ræða,
stefnu Sjálfstæðisflokksins,
sem ekki vildi aðhafast neitt í
framkvæmdum og teldi varleg-
ast að ráðast ekki í neitt á erf-
iðum tímum, en afleiðing þess-
arar stefnu birtist nú í sífelt
auknu fátækraframfæri og sí-
aukinni þörf fyrir lánsfé til
framkvæmda, sem eru óarð-
bærar, og hækkandi útsvörum
og sköttum á bæjarbúa. — Og
svo hins vegar stefna Alþýðu-
flokksins, sem vill auka fram-
kvæmdir með byggingum, út-
gerð og stuðningi við útgerðina,
svo að atvinna fólksins aukist,
byrðar bæjarfélagsins af fá-
tækraframfæri léttist, þörfin
fyrir atvinnubótavinnu minki
— og skattarnir þar með lækki.
— Alþýðuflokkurinn er líka
eini flokkurinn, sem leggur á-
herzlu á það að þessu sinni, að
útsvörin verði ekki hækkuð frá
því, sem er. Hann telur þau
þegar vera orðin svo há, að þar
verði varla komist lengra, og þá
sérstaklega þegar tekið er tillit
til þess, að þeim er varið til
þess, sem enga von gefur um
betri lífsafkomu almennings og
bættan fjárhag bæjarins. Eftir
að hafa rætt ítarlega um hinar
ýmsu tillögur Alþýðuflokksins
og fjárhagsáætlunina sagði St.
J. St. að það væri nú ekki úr
vegi, að þeir, sem mest töluðu
um samstarf, sýndu það nú í
verkinu með því að samþykkja
tillögur Alþýðuflokksins, sem
allar miðuðust við betri úr-
lausnir á vandamálum bæjar-
ins. Hingað til hefði það ekki
komið fýrir, og hefði gætt
meira einræðis hjá meirihlut-
anum en dæmi væru til og
stefnubreyting væri því miður
ekki fyrirsjáanleg.
Soffía Ingvarsdóttir flutti til-
lögu um 6 þús. kr- fjárveitingu
til sumardvalar fyrir fátækar,
heilsulitlar mæður, og mælti
hún fyrir þeirri tillögu og um
fjárhagsáætlunin, þau atriði, er
varða konur og böm, skólamál-
in og þá sérstaklega húsmæðra-
og starfsstúlknaskóla og fjár-
veitingu til byggingar Gagn-
fræðaskóla Reykjavíkur. Hún
talaði um þá stórkostlegu nauð-
syn, sem á því væri að komið
væri upp húsmæðra- og starfs-
stúlknaskóla og benti í því sam-
bandi á hversu mikið fé færi
um hendur húsmæðranna og að
hagur bæjarfélagsins væri mik-
ið undir því kominn, að vel
væri farið með það fé. Hér
væru til skólar fyrir allar
(Frh. á 4. síðu.)
Dr. Schacht varðjfallvikja íjr-

ir æviitýraiðinn nazismais.
Hann vildi stððva fjðrsikkið en fiðring heimtaði meira fé.
Dr. Hjalmar Schacht.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
KHÖFN í morgun.
TILKYNNINGIN um
það, að Dr. Hjalmar
Schacht hafi verið sviftur
stöðu sinni sem aðalbanka-
stjóri þýzka ríkisbankans
hefir bæði í Þýzkalandi og
úti um heim komið mönnum
algerlega á óvart, og vekur
hvarvetna gífurlega eftir-
tekt.
Með því að Dr, Walther
Funk, nuverandi atviixnu-
og viðskiftamálráðherra
Þýzkalands, sem tók við því
embætti af Dr. Schacht fyrir
rúmu ári síðan, hefir nú
einnig verið falin ýfirstjórn
ríkishankans, hefir Dr.
Schacht orðið að víkja til
fulls fyrir ævintýramönnum
1516 meiin ireiddi atkvæði
við Dagsbrðnarkosningiina.
■---■» ---
Dæmafátt framferði kommánista
og ofbeldi í kosningabaráttunni.
Kosningabarátt-
UNNI í Dagsbrún var
lokið í gærkveldi kl. 10. Þá
var kjörstaðnum lokað. í
gær greiddu atkvæði 446 fé-
lagar, en alls neyttu atkvæð-
isréttar síns 1516 menn, og
er það á 3. hundrað fleiri en
nokkru sinni áður.
Kos’Bimgatorúttiatn var af öllium
flokktun rekin eims og vtenjuleg
kostningalbarúttia, mema hvaö köm-
múnis'tar höfðu ólika a'Östö&u en
aindstæðingar þieirra. Þeir neit-
Uiðiu a& láta þiá hafa aðgang að
kjörskrá féiagsims, neiitiuiðu þeLm
luim lað fá alð vitia hvort mienn
vortu á kjörskrá; þeir tóku menn
iinn í féliagið, me&an á kosuingu
stóð, höfðlu dæmöfáan áró&ur á
kjörs:tað tog eöfntiðu ' t. d. Liði
síniu við kjönsitalðinn síðdegis i
gær, (eftiir að óttinin hafðí gripið
þá, er þeir sálu hina miklu kjör-
sókn, til að reyina að tefja fyrir
kosninigluinini.
Á kjörskránini vortx tmi 1780
féiagar, og hafa því að eins 264
félagar leklld ixeytt atkvæðisirétt-
ar sínis.
Ihaldsmienn lögðiu geysilega á-
herzlt* á kosuingamar, og feingu
verkamienh hjá bæjarfyrirtækjum
skiMxoð frá fdrstjóruim þeirr.a
ttm að kjósa; þó gmpar marga,
að viss hltiti af íhaldinu hafi
kosið með koanmúniistuim einuig
nú-
Urn úrslit kosniinganna er ekki
hægt að siegja neitt fyrirfram, en
kommúnistar höfðu ianghezta
aðstöðuna til að viinua vegna
þess ofbeldis og dæmafá'u að-
íeröar, sem þeir beittu.
Tajning atkvæða hófst í d-ag
(Frh. á 4, síðu.)
nazislaflokksíns, sem hafa
lengi veriS óánægðir með
fjármálastjórn hans og ekki
þótzt hafa nægilegt svigrúm
til þess að semja fjármála-
og atvinnulíf landsins að
fyrirætlunum sínum.
Dr. Schacht var, um leið
og hann var leystur frá emb-
ætti sem ríkisbankastjóri,
skipaður ráðherra án sér-
stakrar stjórnardeildar og
því var lýst yfir, að honum
myndi í framtíðinni verða
falin ýms trúnaðarstörf. En
það er litið svo á, að það hafi
aðeins verið gert til þess að
draga úr þeim áhrifum, sem
brottvikning Dr. Schachts
úr yfirstjórn þýzka ríkis-
bankans kynni að hafa er-
lendis.
Það er fullyrt, að það hafi
verið Hermann Göring, hinn
alvaldi yfirumsjónarmaður
allra framkvæmda í samhandi
við fjögra ára áætlun nazista-
stjórnarinnar, sem krafðist
þess, að Dr. Schacht væri vik-
ið frá, og Hitler hafi umyrða-
laust orðið við þeirri kröfu
hans.
Göring vantar te til þess að
geta framkvæmt fjögra ára á-
ætlunina, en Dr. Schacht hefir
reynt að hamla upp á móti
eyðslunni, þar sem útgjöldin
eru fyrir löngu vaxin ríkinu yf-
ir hÖfxxð, og skattarnir, sem eru
komnir upp íir öllu valdi, í
þann veginn að sliga þjóðina-
Nýtt genglshrnn i aðsigt?
Fráför Dr. Schachts hefir
engu síður komið mönnum á
óvart á Þýzkalandi heldur en
úti urn heim. Það er fullyrt af
fréttariturum erlendra blaða í
Berlín, að ekki einu sinni öllum
ráðherrunum hafi verið kunn-
ugt um, að slík ráðstöfun væri
í aðsigi.
Á kauphöllinni í Berlín gerði
í gærmorgun mikil óvissa vart
við sig. Hlutabréf byrjuðu að
falla í verði. Á kauphöllinni í
London féll þýzka ríkismarkið
lítið eití, en náði sér, þegar leið
á daginn.
Það er alls staðar talað um
þann möguleika, að nýtt geng-
ishrun á Þýzklandi sé yfirvof-
andi.
Brét Hitlers til »r. Fnnks
oo Dr. Schachts.
KALUNDBORG i gæiikv. FÚ.
Um liei’ö og Hitler skipa&i Dr.
Wálter Fuiník aöailbankastjóra
þýzka ríkisbanlkialns, skrifa&i hiattm
honnm bréf, þar sem sagt ©r, aö
þa& hliuítverk ,s©m harnn ætli hox>
íuim sérstaldcga, sé aiö fcoma á
föstu jafnvægi milli lauina-
griei'&silM og vönuverös í landiin'u ■
I ööm lagi, aö sikapa þannig
IagaÖian fjárhagalegian griuindvöl!.
■aö einJíanékstturiinln sé trygöur f
Dr. Walther Funk.
atvinnumálwm og höfu‘ðstó>U sé
er í hon'um Liggur. Og loks
þriðja lagi aö tryggja þaö, á
ríkisbankinn viinini jafraaín i öilluK
fjármálaráðstöfutmm feiilnluim
hinta mánaslta saimræmi viÖ m>ark
’miÖ nazistaiains.
Hiitler sikrifaði Dr. Sohacli
eiranig biéf tam leiö og han
leyati haran frá stöaftaan. í þ\
bréfi þakkar HitLer hontom imjö.
iranilega fyrir uinlnin sltörf i þág
þjóöar og rfki® á liömtam áiw
og kemst svo aÖ oröi, að
Dr. Schachtsi mtoni tom alliatn ald
tor verða bundið við fyrsta skeí
hhmar þjóÖLegu riöreóistnar
Þýzkalandi.
Sj ómiaunaféliagar!
ÞiÖ, sem háfið ekki eran 'kosiö
í s-tjóm félagsfos, komiö og
kjósið. þvi nú er hver siða®tiur.
Skrifsitofan opin kl. 4—7 síðd.
í ráöhúsiniu i Máktiey
veröiuir í dag opnuö norræn
tomfierSarlis'taisýníiing í viÖtonist
ýmsra hielzlto listaimianjna og list-
fræðinga í Svíþjöð. Nokkrir ís-
lendingar eiga lisitiaivieiik á þess-
ari sjýbimgto, og skrifar Syd-
Sverxska Dagbladet tom þá á þá
jeiö, aö þeir verðsktoldi fyliilegai
aö leftir þeirn sé tekiö. FÚ.
Sú&in
var á Aktateyri
í jpxrkvwWi.