Alþýðublaðið - 23.01.1939, Síða 1

RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR
MÁNUDAG 23. JAN, 1939
18, TÖLUBLAÐ
Phjrrnsarsigur kommún-
ista í verkam.fél. Dagsbrún
Fyrsta sklftl f stlgu félagsliss er
stjérnin f miklnm minnitaluta.
------------------»
Rekstrarhalli á félaginu siðastliðið ár
sem nemur um 9 þúsund krónum.
T T RSLIT stjórnarkosning-
anna í Dagsbrún urðu
þau, að A-listinn, listi upp-
stillinganefndarinnar og
kommúnista vann kosning-
arnar. Hlaut A-listi 659 at-
kvæði, B-listinn 409 og C-
listinn 427 atkvæði. Líkar
atkvæðatölur féllu á trúnað-
arráðslistana. Fara því sömu
menn með stjórn Dagsbrún-
ar þetta starfsár og síðasta
ár.
Þetta er í fyrsta skifti í
sögu Dagsbrúnar, sem
stjórn er kosin með minni-
hluta atkvæða og því fyrsta
sinn sem minnihlutastjórn
verður í félaginu.
Það er sjálfsagt að játa það,
að þessi úrslit koma Alþýðu-
flokksmönnum á óvart og þá
fyrst og fremst vegna þess, að
það var álitið að verkamönn-
um væri Ijóst hvert stefndi í
málefnum þeirra, ef kommún-
istar færu áfram með stjórn fé-
lagsins. En þeim er það ekki, í
hinu mikla atvinnuleysi hafa
þeir misst sjónar á stéttarfélags
skap sínum, afhent hann kom-
múnistiskum æsingamönnum,
sem færa íhaldsmönnum og
nazistum vopnin í hendur og
afleiðingin verður sú, að í-
haldsmenn hefja sókn í vígi
verkamanna og umboðsmenn
atvinnurekenda fá þar aukin á-
hrif. Á þessu ári þorir stjórn
félagsins ekki að hreyfa sig,
nema að hafa áður grennslast
eftir andanum í íhaldsfélaginu
Óðni.
Alþýðuflokksmenn vildu
skapa eðlilega þróun innan fé-
lagsskaparins. Verkamenn hafa
hinsvegar sagt sitt álit og það
fer í aðra átt. Þeir einir munu
fá að taka. afleiðingunum af
því, Alþýðuflokksmenn í Dags-
brún hafa gert sína skyldu-
Sigur kommúnista mun
reynast þeim sannkallaður
Phyrrusarsigur. Þeir eiga að
stjórna félaginu í minni hluta.
Um aðstöðu þeirra skal ekki
rætt að þessu sinni, en fjand-
menn alþýðusamtakanna munu
áreiðanlega hugsa sér til hreyf-
ings, einkanlega nú, eftir að
427 félagar hafa með atkvæði
sínu óskað eftir því að umboðs-
menn atvinnurekenda tækju
við félagsskap þeirra. Mun það
vera eindæma hneyksli í sögu
verkalýðssamtakanna á Norð-
urlöndum og ljóst' dæmi um
þroskaleysi a- m. k. nokkurs
hluta verkalýðsins 1 Reykjavík.
Atkvæðatala Alþýðuflokks-
manna er lág. Hún er rúmlega
50 atkvæðum lægri, en talið var
að hún yrði. Stafar það af
ýmsu. Á öðrum stað í blaðinu
er gerð nokkur grein fyrir að-
(Frh. af 1. síðu.)
Aðalfundnr Sjó-
lannafélagsins
ð miðviknd.kvðld.
Úrslit kosninganna verða
tilkynnt á fundinum.
AÐALFUNDUR Sjó-
mannafélags Reykja-
víkur verður haldinn í Al-
þýðuhúsinu við Hverfis-
götu næstkomandi mið-
vikudagskvöld kl. 8V2.
Á fundinum verða til-
kynt úrslitin í stjórnar-
kosningunni, sem staðið
hefir í heilan mánuð eða
meira á skrifstofu félags-
ins og um borð í skipun-
um.
Hefir þátttakan í kosn-
ingunum aldrei verið eins
mikil og nú. Kosningin
stendur til hádegis á
morgun, en þá mun taln-
ing átkvæða hefjst. Eru
sjómenn hvattir til að
sækja kosninguna fyrir
kl. 7 í kvöld, og fyrir há-
degi á morgun. Þá eru fé-
Iagar beðnir að fjölmenna
: á aðalfundinn.
Aðalfnndnr verklýðs-
f élags Sbagastrandar
Traust á Alþýðusambandið.
NÝLEGA var haldinn aðal-
fundur í Verkalýðsfélagi
Skagastrandar og vann Alþýðu-
flokkurinn kosningarnar,
En kommúnistar stiltu upp í-
haldsmönnum í aðalstjórn og
kommúnistum í varastjórn.
Stjórn félagsiinjs skipa niú:
Giuðjón Ingólfsision formalður,
Björn ÞiorteifsisDín ritairi,
Hállgrfmlur Guðjóusison gjald'keri,
Jóhan'wa Benónýsid. mieðis'tjó:mipídi
Adda Jónsdóttír me&stjónnandi.
Á fundiinum vár samþykt svo-
hljóöandi ályktlun:
„Fundur VerkaíIýÖsfél. Skiaiga'-
strandar 13-/12. 1938 lýsir áinægju
siinni yfir pSrfiuon og stefnu 15.
þijngs AlþýÖlusambaudis Malndis,
en vit'ir harðlieiga kliofningsistarf-
semi Héðinls Valdiimjarisisonar inn-
AlþýÖUfliokksilnls og telur hiana
sikáðilega starfsemi viedkailýðlsfé-
ilaga í fanditnU.
Aðalfundur
málarasveina.
A ÐALFUNDUR var haldinn í
Málamsvemafélagi Reykja-
ýítóur í gær og tooism istjónn.
Formaður var 'kosinn Sæ-
mlundur Sigurðsson, varafo'rmað^
Ur Magnús Haunesisioin, rftiari
Jökulil Pétursson, gjaid'keri Þor-
steinn B. JónsisO'n, varagjialdkeri
Hákon Jónsison,
S\'ei'nasaimbalnd byggingar-
máninia káus framkv-æmdaráö sitt
nýlega. Forsieti Vair kosinn ás-
björn Ólafur Jönsson mláilari.
varaforsieti og ri'tatri Guðjón
Beniediktstson múrari, AðalgjiaM-
keri Runólfur Jóinsision múrari,
varagjaldkeri Þorbergwr Guð-
lajugsispn veggfóðrari.
Sveinn Björnsson od Gunnar Gunnarsson:
Dm samvliiBD Norðurlanda.
—-----»----
Afstaða Norðurlandaríkjanna til ísiands
er enn að eins vinsamlegt máiæði.
K.HÖFN í gærkveldi. FÚ.
SVEINN BJÖRNSSON
sendiherra íslands í
Kaupmannahöfn hefir nýlega
birt grein um þróunarferil ís-
lands þau 20 ár sem liðin eru
síðan þjóðin fékk sjálfstæði
sitt og Gunnar Gunnarsson
skáld hefir birt grein, um nor-
ræna samvinnu, sem einnig
vekur mikla athygli. Gunnar
skrifar á þá leið, að ísland sé
að gliðna ur tengslum við hin
Norðurlöndin, vegna þess að
þau gleymi ávalt íslandi, og
það fari ekki fram hjá íslend-
ingum-
Hanu siegir enin friemlut, að
sámvinina Norburlalnidainjnia viið
Islawid hafi fram að þesisu ekki
vierið ánnað en viu'samiegt mál-
æði, og það sié á móti ós'kuim Is-
Iiendingia sjálfra, að þieir liafi orðk
ið að taka lán siin anmairs ptáðár’
en á Norðurlöndum. Mörg blöð
há!fa þiegar getið þes'sarar grein-
iar og í dag kiemiur Berlingske
Spánski stj órnarherinn undir
býr síðustu vörn Barcelona.
---»---
Stððngar loftáráslr á borglna síðan á
laugardag og menn óttast árás af sjó.
Tidendie með ritstjórinargriein í
tilefni laf hianini. Blaðið leggur
miklia áhíerzlu á þaði, alð höfuð-
ádeilla Guninarsi, Sú, að samviun-
a.n hafi frarn að þesisU af hálfu
Norðlurliandauna fyrst og fnemst
ýierið fólgin í fállieglum tækifæris* 1-
ræðhm, en eikki athöfnum, sé al-
veg réttnnæt. Bliaðið teliur griein
Gunnars vera mjög tímabæra að-
vörun Um páð, að íslaind gliðni
úr tengslum við Norðurlöindin,
ef þiau 'brieyta ekki gegngert af-
stöðu 'sinni tii Islainidis.
Kvöldbláð Berlingsikíe Tidieinde
segi'r í (díag, að þaið isé þó a. m. k.
ástæðiulaiu'st áð sáka konunglega.
lekhúsið Um iskiort á isamvirmu
við Island, þar sem það liafi i
hiaust tek'ið til lieik's leikrát
Tryggvia Sveinibjörnskonar og sé
nú með leikrit Kaimtoains á döf-
inni. '
70 ária
yerður á rnorgun leikkjan Rósa
Þörðardóttir, Beigþóírugötii 27.
Frá fréttaritara AlþýðublaSsins
KHÖFN í morgun.
IJINAR tvær milljónir í-
búa í Barcelona undir-
búa hina síðustu og örlaga-
ríku mótstöðu sína gegn her-
sveitum Francos.
Framsveitir stjórnarhers-
ins hafa tekið sér stöðu um
20 km. frá úthverfum borg-
arinnar, en hersveitir upp-
reisnarmanna eru, sam-
kvæmt fréttum frá Burgos,
í 25 km. fjarlægð frá borg-
inni.
Viðskifti við Barcelona hafa
að mestu stöðvast, en öll áherzla
er lögð á vopnaframleiðsluna.
Allir menn undir 56 ára aldri
hafa verið kvaddir til herþjón-
ustu og þrátt fyrir svart útlit
ríkir baráttuhugur í hermönn-
um stjórnarinnar.
Tugir þúsunda flóttamanna
streyma til borgarinnar undan
hersveitum Francos, en borgin
verður stöðugt fyrir loftárás-
um, sem ítalskar og þýzkar
flugvélar stjórna.
í Barcelona er búist við árás
á borgina af sjónum og er talið
að herskip uppreisnarmanna
séu á leiðinni,
Frakkar óttast straum flótta-
manna yfir landamærin og hef-
ir herlið á Iandamærunum gert
ýmsar varúðarráðstafanir. —
Enska og franska stjórnin hafa
ákveðið að breyta ekki út af
hlutleysisafstöðu sinni,
OVE-
35—40 flugvélar gera
ioftárásir á borglna.
LONDON í morgun. FÚ.
Flugmenn í liði Franco hafa
haldið uppi loftárásum í dag á
Barcelona. Stundum hafa verið
um 35—40 flugvélar á sveimi
yfir borginni og hafa þær aðal-
lega varpað sprengikúlum yfir
höfnina og hafnarhverfin. Til-
gangurinn með þessum tíðu
loftárásum á Barcelona virðist
vera sá, að koma í veg fyrir, að
matvæli og aðrar nauðsynjar
berist til Barcelona, en þar er
nú hinn mesti skortur á mat og
ýmsum öðrum nauðsynjum.
Barcelonastjórnin hefir nýlega
keypt mikið af hveiti og rúg-
mjöli frá Frakklandi og er byrj-
að að flytja það til Barcelona.
Fregn frá París hermír, að
brezkt skip — African Marin-
er — hafi orðið fyrir skemdum
í' loftárásinni á Barcelona, en
enginn skipverja beið bana eða
særðist-
í fregnum frá Barcelona er
talið, að flugvélarnar, sem í
dag hafa ráðist á Barcelona,
séu þýzkar, þar af um 15 stór-
ar Heinkel-árásarflugvélar, en
hinar, 24 talsins hafi verið
hraðfleygar eltinga- og njósna-
(Frh. af 3. síðu.)
Eftir eina loftárásina á Spáni,
Englendingar ern áhygginfnllir út
af nýrri fjármáiastefnu nazista.
....■■■» " —
Brottvikning Schachts aðalbankastjóra
getur haft örlagaríkar afleiðingar.
KALUNDBORG, 21. jan. FÚ.
AÐ pr toúiis't við, uð viegna
bœytingair þieimair, sem Hit-
lier hefir gert á yfirstjórn þýzbai
rí'kistoankainis, að stjefua bainlkiainiS
og starfsemi verði ameð noikkuð
öðrn sniði en unidainfai'ið hiefir
verið. Gengur orðrómiun' urn það
síðidegi's í diag, laið fyrsta lilut-
vexk, sem dr. Funk verði falið
a!ð leysia 'sem aðalbaniklaistjóra
v'erði það, að s'tyrkja: þýzka iðn-
aðinai anieð stó’rkiO'StlegUm fjár-
fnaimiögum. Er talað um að tiekið
miuni verða tveggja miliijatrða
‘mla'rka Ián og því fé veitt til
íðinialðurfn®.
Þiað hafði verið ákveðið, að
■dr. Schiaicht færí tíl Hdsiingforis
i Fiininliaindi á næstuwni og héldi
þ|a:r fyriiiestur um fjá'rmál. Þeirri
för hiefir pú verið aflýst Ensk
blöð prU laill-áhyggjiufull um fraim
tíðiinái og gera ráð fyrir, að þiesis-
ar síðustu ráðist'afainÍT kunini að
lieiðla 'til viðskiftaistríðs. Ýms ensk
blöð láta þ,áð I ijó'isi að við-skifta-
s'tefnia 'sú, sem Þjóðverjair hiafa
íieílcið und'ainfarið undir fomstu
dr, Punik, isíé þess 601%, áð fliðrar
þjóðir geti ékki við þær WnaÖ.
Með dr. Funfc ’siéu biinir róttæk-
ari nazistar orðiniir ofan á, en dr.
Scbacht hafi verið ful'ltnúi þeirrar
'stefnU, 'sem vildi fara saarminga-
leiðimar víð Önnlur ríki. Svipuð
Umtmæli komá fraim í frönskum
blöðumi, og láta mörg þieiraa í
ljösr, að þaið sé miðwr fairið, aö
dr. Schacht hefir látið af stjóm
þjóðibiankau»«
Þýzka rgfcstjömin hefir lýst
yfir því, að &almniingum |um Gyð-
ingamálin muni verða haldið á-
fraan, þó að dr. Schaicht hafí
iátið af störfum sem forstjórí
þjóðbankaiiis,
ttalir éttast ákril kjéð-
verja á Balkanskaga.
KALUNDB. í gærkv, FÚ.
RÉTTARITARI „„Ágence
Havas“ í Belgrad skýrir
frá því í dag, að hann hafi
fengið fulla vissu fyrir því, að
ítalska stjórnin væri nú að leita
fyrir sér meðal Balkanríkjanna
allra, um samvinnu með það
fyrir augum, að hamla á móti
sívaxandi áhrifum Þjóðverja í
Balkanlöndunum bæði í viðskift
um og stjórnmálum. Telur hann
að ítölsku stjórninni standi mik-
ill stuggur af þessarí starfsemí
Þjóðverja og telji Balkanríkin
ítalskt áhrifasvæði. Ekki er enn
þá kunnugt hverjar undirtekt-
ir þessar málaleitanir ítölsku
stjórnarinnar hafa fengið hjá
hlutaðeigandi ríkisstjórnum.