Alþýðublaðið - 27.01.1939, Qupperneq 1

RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR FÖSTUDAG 27. JAN. 1939 22. TÖLUBLAÐ
Manntjónið enn
meira en œtlað
var íChile
Alt að 15 þúsand manm
hafa farist.
LONDON 1 gærkv. FÚ.
SA M K V Æ M T seinustu
fregnum frá Chile hafa
10 þús. til 15- þús. manns farizt
í landsskjáiftunum miklu, sem
þar urðu á þriðjudagskvöld. —
Fjölda manns er saknað.
Svæði það, þar sem tjón varð
af landsskjálftunum, er 225 km,
á lengd. Mest var tjónið í borg-
unum Concepcion, Chillan og
San Rosendo. í Chillan er talið,
að 10 þús. manns hafi farist. —
Alls eru það um 20 bæir og
borgir, sem liggja í rústum eft-
ir landsskjálftana.
Herstjórnin hefir sent tvær
járnbrautarlestir til lands-
skjálftasvæðanna, með her-
menn, lækna, hjúkrunarkonur
og annað hjálparlið.
Tvö brezk beitiskip eru stödd
í Valparaiso og hefír brezka
stjórnin tilkynt stjórninni í
Chile, að henni sé heimilt að
fara fram á hvers konar aðstoð
frá þeim, sem unt er að láta í
té.
Bretaveldiósigr-
andi, segir Hoare
LONDON í morgun. FÚ.
O IR SAMUEL HOARE
^ flutti ræðu í gærkveldi og
talaði um ósigranleik Breta-
veldis, Jafnframt deildi hann
mjög á þá aðila, sem gerðu allt
til þess „að stofna til styrjald-
ar.“ Hann komst meðal annars
svo að orði:
„Þegar ég segi, að þetta vold-
uga heimsveldi geti aldrei orð-
ið sigrað, þá er ég aðeins að
skýra frá staðreynd. Land-
varnir brezka ríkisins eru nú
komnar í það horf, að þær
hljóta að ógna hugsanlegum ó-
vinum og fjármálakerfi Bret-
lands hefir betur staðist krepp-
una en fjármálakerfi nokkurs
annars lands. Látum heiminn
hugleiða þetta. Sérstaklega þá
sem halda því fram, að vór sé-
um orðnir þreyttir af elli og
veiklaðir af að fara með völd.“
Frá lðgreglurétti:
Smyglað vín í Lyru.
GÆR var skipverji á Lyru
-®- dæmdur í lögreglurétti
fyrir Áfengislagabrot.
Þegar Lyr,a va;r hér sföiast,
ftaakiiu tollverðir við leit í sikip-
iinu 9 heilíiösfcur af aterfcu víni í
tösikto í eldhúsisfcáp. Rieyndist
iniatsveiim á sfcipiniu, Hilmar Vil-
hietmssan, eigá vinið, og játáði
hann, aið hann hefði ætlað vínáð
sluimpart til sölu og sumpart til
eigin meyzliu.
Var hanai dæmdur í 1280 kiróna
sekt og vínföngin gierð uppteek.
Daladier fékk traustsyfir-
lýsingo plngsins i per.
------«------
Stjórnln heldur fast við afskiptaleysi
sitt af borgarastyrjöldinni á Spáni.
*—--- -------
jýsti Bormet yfir þvf, að frans'ka
stjómin mlumdi vafca yfir hinluni
mikilvægtu sa nigönguleiöum milli
Fmkk’ands og Norðiur-Afrílkiu, og
ekki pola nein afskifti, isiem eettiu
(pær í hætílu. Burgosstjórnin hefði
fýst yfir því, að ekkert erlent
y»ldi myndi hafa heralfiia í
spænsfcum iör.duim, þegar s’tyrj-
öldin væri luim garð gengin.
Bonnet kvaö frönsku stjómiina
meðmælta þvi, að alpjóðaráð-
stefna væri haldin lum spán.
Bandalagið við Breta
nm fram alt annað.
Hann varði Múnchenstofnluna
og henti á þá hættu, siem yfir
hdfði vofáð, en ef til ófriðar hefSi
komið, hiefðu Frakfcar að kalla
einir staðiö gegn SiiegMedlíniunni
þýzku. Hiann spnrðl hver miundi
í hans sponum hafa tek'ið þá
stefnu, að skrifa ekki lundir
f ransfc-þýziku yfirlýsiinguina. —
Fransik-'rúsisnesikl sáítmálinn væri
isnn í fluliu gildi, isagði hann enn-
fremur, en homsteinn fnamskraT
Utanrikiismá.iaistefnu væri hin
tnáina samvinma og vinátta Breta
og Fralcfca. Frausfc-brezka banda-
ílagið væri bandaflag í þágu frtö-
arinst. En ef íii ófriðar kæml,
myndu Fnafcfcar koma Bretum til
hjálpar mieð öllUm þe'nm hjálp-
armeötulum, sem þeir hefð'u yfir
að náða, og eins Bnetar koma
Frökkum til hjáilpar undir sömu
fcringumstæðuni.
1 ræðu siinni sagði Bonniet einn-
ig, að Bnetlaind væri efcki siðtur
hætta búin af því en Fraiddandi,
ef eriiendar þjóðir hefðu ítök á
Spáni, eftir að styrjöldinni væri
lokið.
LONDON 1 morgun. FÚ.
ILj* FTIR að lokið var um-
■**-'* ræðum um utanríkismál í
franska þinginu í gær og Bonn-
et hafði haldið sína margboðuðu
ræðu, fór fram tvennskonar at-
kvæðagreiðsla um traust á
stjórnina: 1. Þingið lýsir trausti
á utanríkismálastefnu stjómar-
innar- 2. Þingið treystir stjórn-
inni til þess að sjá um, að frönsk
lönd og franskir hagsmunir
verði hvergi skertir.
Atkvæði féllu þannig, að
374 greiddu atkvæði með stjórn-
inni um 228 á móti.
Eftir hina löngu ræðu Bonn-
et töluðu bæði Leon Blum og
Daladier.
Blum lagði mjög að stjóm-
inni um það, að slaka é hinni
svonefndu hlutleysisstéfnu
sinni gagnvart Spáni.
Daladier sagði, að stjórnin
mundi gera allt sem í hennar
valdi stæði til þess að vernda
Frakkland og nýlendur þess. —
Var þeim ummælum vel tekið
af öllum flokkum.
Frakkar ætla að láta
Spðn eiga sig.
LONDON í gærtkveldi. FÚ.
Bonmiet, !U’(a>'niriki&iniá1.afáíðherra
FrakkLands, fliurfctá loks i dag
ræðlu þá í fufltrúadeildinini, sem
ínenin hafa beðið eftór 'með svo
miklííi eftirvæntiugu.
Hann lýsti yfir þvi, að frausfca
síjómiu ætláði að fylgja hlut-
leysdisistefnunni gagnvart Spáni á-
friam sem> að undanfömu. Spán-
verjar sjálfir, siagðd Bonniet, eiga
að- útkljá sín mál. Hinis vegar
Það var ekki einasta, að Mus-
solini talaði um fall Barcelona
sem sigur sinn og ítölsku her-
mannanna og ósigur spönsku
lýðveldisstjórnarinnar, sem
hann kallaði „rauðu pestina“,
heldur lét hann einnig svo um
mælt, að „aðrir óvinir“ ítalíu
hefðu einnig beðið hinn herfi-
legasta ósigur við hernám borg-
arinnar.
Múgurinn, sem hlustaði á
ræðu Mussolinis hrópaði þá:
„Timis, Korsíka!“ og æstist því
meir, sem lengur leið ó ræðuna.
Þegar Mussolini fór hinum
háðulegustu orðum um heit
strengingu spönsku stjórnarher-
manna: „Þeir skulu ekki kom-
ast í gegn,“ og sagði, að ítölsku
hermennirnir hefðu þegar kom-
izt í gegn og skyldu framvegis
einnig gera það, hrópaði mann-
fjöldinn á torginu: „Til París!
Til París!“
Hið j arðarhaf sflotl Frakka
og Englendioga i elnni
tjflkingu.
Stríðsæsingaræða Mussolinis
í Rómaborg hefir vakið hina
megnustu andúð i London og
Frá bardögunxun við Barcelona: Hópur stjórnarhermanna, sem Francoherinn hefir tekið til fanga á
vígstöðvunum vestan við Barcelona, rekinn með uppréttum örmum út úr kirkju, þar sem hann
hafði leitað hælis. ' , ( '
Hangnr og skotfæraleysi knúði
Barcelonataerim til að gefast opp
Mussollni notaði fall borgarinnar tii
taumlausra striðsæsinga gegn Frðkknm
Fró fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun.
STJÓRNARHERINN í BARCELONA gafst upp í gær-
morgun án þess að veita nokkra verulega mótspymu.
Það er viðurkent af hálfu uppreisnarmanna, að hermenn-
irnir í borginni hafi verið svo soltnir og skotfæralausir, að
þeir hafi raunvemlega ekki verið færir um að veita neitt
viðnám. í Montjuich, aðalvígi borgarinnar að sunnan* áttu
hermennirnir ekki eftir nema örfá skothylki, þegar Mára-
hersveitirnar brutust inn í það.
För uppreisnarmanna inn í Barcelona var undir þess-
um kringumstæðum líkari skrúðgöngu en áhlaupi. Her-
sveitirnar gengu inn í borgina undir dynjandi homablæstri.
Hvergi urðu neinir verulegir árekstrar.
París. Hótanirnar gegn Frakk-
landi þykja ekki benda til þess,
að Mussolini taki alvarlega þau
loforð, sem hann hefir oft gef-
ið um að jflytja ítölsku her-
mennina heim fró Spóni, þegar
Franco hafi sigrað.
Það er tekið sem einskonar
svar við þessum hótunum
Mussolinis, að Frakkar og
Fnglendingar sameinuðu stór-
an hluta af Miðjarðarhafsflota
sínum í gær og létu hann vera
ó sveimi í vestanverðu Miðjarð-
Frh. á 4. siöu.
Fyrsta heildarroyndin af heimss^ningunni í New Yorfe
UM þessar mundir er verið
að leggja sðustu hönd ó
undirbúning heimssýningarinn-
ar í New York, sem verður
opnuð 30. apríl næstkomandi.
Fyrsta mólverkið af heims-
sýningunni, sem nefnt er
„Framtíð veraldarinnar“, verð-
ur sýnt í fyrsta sinni 30. apríl.
Getur þar að líta hóar hallir og
fagra turna, svo undrum sætir,
enda hefir sýningin kostað 155
milljónir dollara.
Mildll undirbúningur er imi
að hafa skemtanir sem fjöl-
skrúðugastar, til þess, að þeim
milljónum manna, sem búist er
við að komi ó sýninguna, geti
orðið stundirnar þar sem im-
aðslegastar. Fr ólitið, að sýn-
ingin og New York borg geti
veitt aðkomumönmun skilning
á, hvernig heimurinn er nú, þar
sem framfarirnar eru mestar,
og hvernig hann verður í fram-
tíðinni.
Myndin er eftir H. U. Pettit
og gefur á aðdáanlegan hátt yf-
irlit yfir sýningarsvæðið.
Fréttirnar, sem bárust fró
Rómaborg í gær, vöktú engu
minni athygli en fréttin um fall
Barcelona. Þar tilkynti Musso-
liní frá svölum Palazzo Vene-
zia fall borgarinnar frammi
fyrír múg og margmenni, og
hélt xun leið stríðsæsingaræðu,
sem á fáa sína líka-
MÞÝÐOBLáÐIÐ
Neðanmðlsgreinin i dag.
"ITlLMUNDUR JÓNSSON land-
* læfcnir ritar ne'Sian.málsgneiin-
toa. í Idaig lum Sigríðii Ámadátt-
úr, gamla koimi, sem ler nýlátin
vestlur á ísafir&i, og er gneinin
glæsiltegtur nii.nnisivar'ði um h.ana.
Allir Islenidingar fcaimast við hið
fagra fcvæðfl Matthíasar „Börn-
jin frá Hv’armmilœti“, en bærinn
Fíf'uhvaminmr hér við Reylcjavík,
hét áðiur Hvahnimifcot. I marz 1874
fórtt systidnin þrjú til kirfcjiu í
Reyfcjavík, en á beimleiðinni
driufcfcmiðu 2 þiei.rmi, piltiur 15 ána
og Þónunm, 18 ára, en þriðja syst-
kinið, Sigriðiur Elísalbet Árnadótt-
ít, bjargaðiist Þennain atburð rif j-
ar Vflmiunidiur Jónstson upp í
jgmin sínni 1 dág.