Alþýðublaðið - 28.01.1939, Blaðsíða 2

LAUGARDAG 28. JAN. 1939
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Jining
Nl.
Mér er ljóst aö þessi daglega
starfsemi, sem fyrst og fremst
má þakka árvekni og skyldu-
rækni starfsmanns okkar, hefir
tengt hugi manna æ fastar og
fastar við félagið. Þá vil ég
geta þess, að sú heimild, sem
stjórninni var veitt um að gefa
út prentað félagsblað, var ekki
notuð á árinu af þeirri einu á-
stæðu, að fjárhagurinn leyfði
það ekki. Nauðsyn þessa er að
okkar dómi jafnrík eftir sem
áður. Þá hefir stjórnin haft
mikil afskifti af máli þeirra
manna, er unnu á ítölsku togur-
unum og ekki hafa fengið
vinnulaun sín greidd nema að
nokkru. Er því máli ekki lokið
enn.
Fundahöld.
Félagsfundir voru 8 á árinu.
Fundarsókn var ágæt á öllum
þessum fundum eins og ávalt er
þegar stór deilumál eru á ferð-
inni. Stjórnin hefir haldið 25
fundi og suma þeirra ásamt
stjórn Sjómannafélags Hafnar-
fjarðar í sambandi við kaup-
deiluna á togurunum.
Skemtanir,
sem haldnar hafa verið í nafni
félagsins, eru aðeins 2 að tölu.
Aðsókn að þeim var ékki góð,
énda litlar sem engar tekjur af
þeim að hafa. Veldur þar um
hinn hái skemtanaskattur, en
tekjum af slíkum skemtunum
er varið til að standa straum af
kostnaði við jólatré. Aftur á
móti hafa jólatrésskemtanir
okkar tekist mætavel, sem
haldnar voru dagana 3. og 4.
jan., og sátu þær 1040 börn.
Á jólatrésskemtun okkar í
byrjun þessa mánaðar voru
1020 börn. Skemtinefndin, sem
stendur fyrir og stjórnar öllum
skemtunum okkar, hefir int af
hendi- mikið starf og á miklar
þakkir skildar fyrir.
í sambandi við skemtanir má
geta þess, að félag okkar hefir
gerst aðili að sjómannadeginum
og átt mikinn þátt í að gera
hann jafn áhrifaríkan og mynd
arlegan sem raun varð á. Hafa
3 okkar úr stjórninni mætt á
fundum sjómannadagsráðsins
og verið með í ráðum um það,
sem þar hefir verið ályktað.
Ritari félagsins er í fram-
kvæmdanefnd ráðsins.
Tala félagsmanna
er við áramót 1132, er hafa full
félagsréttindi. Á aukaskrá telj-
ast að vera 207, en það eru
menn, sem skulda meira en eitt
árstillag við áramót. Skuldlaus-
ir við áramót voru 314.
Nýir félagar hafa bæzt á ár-
inu 61. Úr félaginu hafa gengið
25.
22 menn hafa dáið, og eru
nöfn þeirra þessi:
Dánarskrá 1938.
Ari Helgason, Bjarnarstíg 5.
Dó á Landsspítalanum 8/1.
Guðm. Helgi Magnússon. Fram.
1 C. Dó á sóttarsæng í byrjun
febr-
Erlendur Guðmundsson, Selja-
veg 15. Dó á Landakoti 20./6.
Halldór Guðmundsson frá
Hellu. Varð bráðkvaddur í
júlí.
Jón R. Þórðarson frá Hafnar-
firði. Dó fyrir norðan.
Aðalbjörn Kristjánsson, Skóla-
vörðust. 15- Dó úr hjartaslági
í júní.
er máttur, sem engiun fær rofið
Skýrsla stjórnar Sjómannafélags Reykjavík-
ur um félagsstarfið 1938, flutt af formanni
félagsins á aðalfundi þann 25. janúar 1939.
Á Ólafi fórust 2/11:
Gísli Erlendsson, Ásv- 10.
Sig. Á. Guðmundsson, Sólv. 18.
Guðm. E. Guðmundsson, Lind.
38.
Björn Friðriksson, Suðurg. 18.
Guðm. Þorvaldsson, Hvg. 75.
Ólafur Pétursson, Lokast. 2.
Guðmundur Þórarinsson, Báru-
götu 38.
Friðleifur Samúelsson, Grettis-
götu 10.
Guðm. Sigurðsson, Hafnarfirði.
Guðm. Magnússon, Kirkj. 4.
Sveinn Brandsson, Lind. 20.
Lárus Sigurbjörnsson, Njarðar-
götu 41.
Sigurjón Ingvarsson, Aðalstr.
9.
Guðni Ólafsson, Barónsst. 21.
Halldór Jónsson, Ránarg. 11.
Sigurður Þorkelsson, Öldugötu
5. Dó úr krabbameini 21/11.
Til minningar við hina látnu
íélaga vil ég biðja ykkur að rísa
úr sætum.
(Mínútu þögn-)
Slysfarirnar á öllu landinu
á sjó og í vötnum voru á árinu
sem hér segir:
47 menn druknað.
Þar af:
21 með togaranum Ólafi.
5 með vélbát yfir 12 rúm-
lestir.
5 með tveim trillubátum und-
ir 12 rúmlestir.
1 tók út af vélbát yfir 12
rúmlestir.
2 tók út af vélbát undir 12
rúmlestir.
2 fórust á hafi með færeysku
skipi.
5 fórust út af bryggjum.
6 drukknuðu í ám og vötn-
um.
Engir útlendingar hafa
drukknað á árinu hér við land
svo vitað sé.
Félagið hefir tekið virkan
þátt í slysavarnarmálum og
beitt sér fyrir umbótum á því
sviði.
Tvö veigamikil atriði hafa á-
unnist á árinu. Björgunarskip
ið Sæbjörg hóf starfsemi sína
og lögum um öryggi skipa var
breytt mjög í þá átt, að tryggja
aukið eftirlit með útbúnaði og
öryggi skipa-
Fjárhagur félagsins 1938:
Tekjur Reksturssjóðs kr. 15.588.22
Gjöld Reksturssjóðs — 15.640.47
Gjöld umfram tekjur — 52.25
Tekjur 11. maí sjóðs kr. 12.416.71
Gjöld — — 8.035.00
Tekjuafgangur kr. 4.381.71
Tekjur skemtisjóðs kr. 1.458-36
Gjöld — _ 2.718.84
Gjöld umfram tekjur kr. 1.260.48
Eignir félagsins við áramót nema alís:
Reksturssjóður kr. 45.599.44
11. maí sjóður — 127.136.44
Skemtisjóður — 1-410.51
Aíls kr. 174.146.^9
Reksturssjóði eru talin ógr. félagsgjöld kr. 18.315.00
Einnig bókaupplög og skrifstofuáhöld.
Eignir félagsins hafa aukist á árinu kr. 2.369.50
Styrktarsjóður sjómanna- og
verkamannafélaganna.
Úr honum hefir verið úthlut-
að á árinu í styrki kr. 16-875.00
til 126 karlmanna og 36
kvenna.
Sjóðurinn var í ársbyrjun kr.
130.635.68 og í árslok kr.
132.386.63. Sjóðaukning kr.
1750,95. Úr okkar félagi hlutu
49 menn styrk, samtals kr.
5.395.00 eða 32% af heildar-
styrknum, Félagið greiðir 1
krónu nefskatt til sjóðsins. —
Sjóðurinn nýtur styrks frá bæ
og ríki-
Meðlimir sjóðsins eru öll
verkalýðsfélög í bænum, sem
eru í Alþýðusambandi íslands
og greiða til hans nefskatt af
meðlimum sínum.
Fulltrúaráð verkalýðsfélag-
anna.
10. júní fór fram kosning á
12 fulltrúum til sambandsþings
og Fulltrúaráðsins. Kosnir
voru yfirlýstir Alþýðuflokks-
menn eins og lög Sambandsins
ákveða. Starf Fulltrúaráðsins
var ekki eins hamingjuríkt fyr-
ir verkalýðshreyfinguna eins
og undanfarin ár, sökum hins
mikla ágreinings, sem uppi hefir
verið í sumum verkalýðsfé-
lögum og flokknum. Um tíma
mátti svo heita að fulltrúaráðið
væri ekki starfhæft. Nú er
þetta orðið á annan veg eftir
kosningarnar til sambands-
þingsins og má fyllilega vænta,
að starfið komizt fljótlega 1
sitt fyrra horf. Undir fulltrúa-
ráðið heyra þessar stofnanir,
sem eign þeirra félaga er full-
trúaráðið mynda:
1. Alþýðubrauðgerðin, sem
á hverju árinu hefir verið að
auka starfssvið sitt og sýnt
góða rekstursafkomu.
2. Alþýðuhúsið Iðnó, sem
einnig hefir gengið vel fjár-
hagslega.
Bæði þessi fyrirtæki njóta
hagsýnna- og dugnaðar-manna
í framkvæmdastjórastarfinu, —
þeirra Guðm. R. Oddssonar og
Odds Ólafssonar.
Þriðja fyrirtæki fulltrúaráðs-
ins er skemtistaður félaganna í
Rauðhólum. Oddur Ólafsson er
nú formaður í stjórn þess fyrir-
tækis. Á síðastliðnu sumri voru
haldnar 9 skemtanir, þar af 3
útiskemtanir og 6 inni (dans).
Alþýðusambandsþingið
hið 15. f röðinni var háð
dágana 20. okt. til 27. okt. og
var*eitt fjölmennasta þing Al-
þýðusambandsins og Alþýðu-
flokksins, sem háð hefir verið.
193 fulltrúar áttu sæti á þing-
inu.Ríkti þar eining, samhugur
og friður. Mörg mál og þýðing-
armikil sem snertu verkalýðs-
félögin voru þar rædd og á-
lyktanir gerðar. Eitt af stærri
málum þess voru breytingar á
lögum Alþýðusambandsins.
Með þeim er gerð meiri að-
greining á verkalýðsmálum og
stjórnmálum en ágpr. Félögun-
um skapaður rýmri bás innan
samtakaheildarinnar en var í
hinum gömlu lögum- Öll túlkun
á lögunum af hálfu kommún-
ista er yfirleitt röng, og gerð í
þeim eina tilgangi. að blekkja
almenning og skapa andúð gegn
Alþýðusambandinu. Þingið tók
ákveðna afstöðu til þeirrar
deilu, sem uppi var í flokknum
og leidd hefir verið inn í verka-
lýðsfélögin illu heilli, og gegn
þeim mönnum. sem deiluna
hófu. Stjórn þessa félags hefir
ekki farið dult með hvar hún
hefir staðið í þessum málum.
Hún hefir litið svo á, að undir
því skipulagi sem félögin hafa
búið í rúm 22 ár, hafi alþýðan
í landinu unnið sína sigra og
skapað sér varnarvígi gegn á-
rásum á félagsleg og pólitísk
réttindi sín, sem unnist hafa á
undanförnum árum.
Innan sjómannastéttarinnar
er þessi stefna viðurkend. Það
:sýndi kosning fulltrúanna 10.
júní og það mun hin nýaf-
staðna kosning á stjórn félags-
ins einnig sýna, þrátt fyrir ill-
vígan áróður af hálfu kommún-
ista. Við höfum reynt að stýra
félaginu eftir sama strikinu,
sem því hefir ávalt verið stýrt
eftir frá því að það varð til,
enda hefir því á íslenzkan mæli
kvarða farnast vel í baráttu
sinni.
Alþingi og íöggjafarstarfið.
Alþýðuflokkurinn, ásamt
Framsóknarflokknum skipuðu
stjórnarflokkana á Alþingi
frám til 17. marz, að Alþýðu-
flokkurinn tók ráðherra sinn
úr stjórninni eftir að Fram-
sóknarflokkurinn ásamt Sjálf-
stæðisflokknum samþyktu lög
um að jafna kaupdeilu okkar
með gerðardómi þvert ofan í
vilja Alþýðuflokksins. Alþýðu-
flokkurinn taldi þó að öðru
jöfnu réttara að sýna einlitri
Framsóknarstjórn hlutleysi,
heldur en að Sjálfstæðisflokk-
urinn fengi vilja sínum fram-
gengt með því að knýja fram
stjórnarskifti. Þessi stefna sam-
bandsstjórnar og þingflokks
hefir verið viðurkend af Al-
þýðuflokknum í heild sem rétt.
Af þeim málum, sem sam-
þykt voru, vil ég nefna:
Lög um eftirlit með öryggi
skipa, sem er allveruleg breyt-
ing á eldri lögum. Það skal að
vísu viðurkent, að mest veltur
á hvemig lögin verða fram-
kvæmd, að hve miklu leyti þau
skapa tryggara eftirlit með ör-
yggi skipanna. Breytingum á
lögunum og betra eftirliti með
öryggi skipa hefir Alþýðuflokk-
urinn fyrir hönd sjómanna-
stéttarinnar barist fyrir síðustu
árin.
Lög um stéttarfélög og
vinnudeilur er eitt þeir-ra mála,
sem hafa mætt gagnrýni af
hálfu kommúnista. Um þessi
lög má það eitt segja, að þau
eru hin hagkvæmustu lög fyrir
verkalýðsfélögin hér á landi
miðað við hliðstæða löggjöf á
Norðurlöndum og hafa í sér
fólgin meiri réttindi en verka-
lýðsfélögum á Norðurlöndum
eru veitt með gildandi vinnu-
löggjöf. í okkar vinnulöggjöf er
sameinað úr löggjöf Norður-
landanna það, sem verkalýður-
inn þar hefir talið sér hag-
kvæmast.
Lög um skipun nefndar til
rannsóknar á hag togaraútgerð
arinnar. Sú nefnd mun nú
bráðlega ljúka störfum og skila
sínum viðreisnartillögum.
Breyting á lögum um at-
vinnu við siglingar og þingsá-
lyktun um milliþinganefnd til
athugunar á þeim er mál, sem
sennilega mun valda miklum
deilum á sínum tíma,. ef horfið
verður að því ráði, að draga úr
bóklegri og verklegri kunnáttu
manna, er stjórna eiga á sjón-
um, og þar með rýra öryggi fyr-
ir lífi manna.
Ég hefi nefnt þessi mál sér-
staklega sökum þess, að þau
grípa inn i verkalýðsmál á svo
margan hátt- Um önnur lög,
sem þingið afgreiddi, skal ekki
fjölyrt, eða þau mál, sem þingið
ekki afgreiddi.
Engum getur dulist það, að
hagsmunamál:verkalýðsins eiga
ekki vinsældum að fagna á Al-
þingi, ef þau eiga formælendur
fáa eða ef þau öfl verða að
nokkru ráðandi innan hans, sem
lama allan samtakavilja og
gera andstæðingunum kleift að
rjúfa raðir hans.
Ég héfi í stórum dráttum
sýnt ykkur hvaða mál og við-
fangsefni samtök okkar hafa
haft með höndum á liðnu ári og
hvernig stjórninni hefir tekist
að leiða þau mál. Ef við horf-
um í kringum okkur til ýmsra
annara stéttarfélaga og sjáum
hvað þar er að gerast, þá geri
ég ráð fyrir að við getum flest-
allir okkar viðurkent, að við
höfum ekki stigið sporin aftur
á bak, heldur fram á leið, þótt
ekki sé stórt stigið, enda er veg-
urinn nú ekki greiðfær. Það erú
margir örðugleikar á leiðinni
að hinu langþráða marki og
verkalýðsbaráttan f ærir ekki
nema stundum stóra sigra. Föst
og ákveðin stefna, þtautseigja,
þrotlaust starf og óbilandi
kjarkur, sem sjómannastéttinni
fremur ýmsum öðrum stéttum
er í blóð borin, mun skapa
henni öndvegissessinn meðal
íslenzkra verkalýðssamtaka
innan Alþýðusambands íslands
og undir merkjum Alþýðu-
flokksins.
Við skulum lifa eftir því
kjörorði:
„Eining er máttur, sem eng-
inn fær rofið.“
Eggert Briem frá Viðiey
hiefir bieöið blaöið fyrir eftiríar-
andi: „Vér ísliendingar irnegiim
vera þakklátir þeian út'liendiingWim,
sem leggja rækt við land vort og
þjóö og gerá sér far tuim að læra
íslenzkd. Fyritr slíka mpnin: ber
að giera alf, sem hægt iar, til
- þes:s að iétta þeiim námið, ESn því
miöiur hjefir mér borlst það ti!
eyrna, að útliendinguim sé sagv
skakkt tíi lum merkiingu orða. Það
komi því fyrir, að úfliendingar
noti jafnvel klámyrði í viðtali
við lu>nur, af þvi að þeim liafi
:veriö lögð þau orð í mum í
rangri. merkmgu. Þetta er vit-
ankga gert í gáska, íen það má
ekki eiga sér staið. Þesis vegna
leyfi ég mér að beina þeirri á-
sUoorium tii allra, alð gera isltt ýtr-
asta til þess að útrýma þesssari
smán. Eggert Briem frá Viðieý.“
Björgvin Júníusson,
skiðaikienarari frá Akumeyri, hief-
ir dvaifð í Ölaifsfirði iundamfarið
ög veitt kenslu í sJkfóaíþrótt —
áðall/ega skólabömlum, Kfiniskn
stóð yfir í háifain máaiiuíð FÚ.
Frá Rómaborgarför Chamberlains: Mussolini (x miðjunni) sýn-
ir Chamberlain (fremst á myndinni til hægri) og Lord H«li-
fax gamalt vopnasafn í Palazzo Venezia. Konan, sem stend-
ur nær Mussolini, er Edda dóttir hans, gift Ciano greifa, sem
Mussolini hefir gert að utanríkisráðherra sínum og sfunir
ssgja, að hann hugti sér ssna eftirnxaKM siait.